Morgunblaðið - 10.07.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1993
17
Landsliðsval í hestaíþróttum
Hinrik og Eitill
með góða stöðu
EFTIR fyrsta dag úrtökukeppninnar fyrir landsliðsval í hestaíþróttum
er Hinrik Bragason á Eitli frá Akureyri í sæti skeiðhestsins en þeir
náðu bestum tíma í 250 metra skeiði 23,2 sek. sem þótti ágætur árang-
ur en mikill mótvindur var meðan keppnin fór frám. Næstur er Sveinn
Jónsson á Ósk frá Litla-Dal á 24,1 sek. og Hinrik er með þriðja besta
tímann á Þjótanda frá Ármóti, 24,2 sek.
í heimahöfn
Skutull ÍS landaði 115 tonnum af rækju af miðum við Nýfundnaland á ísafirði í gær.
Góð rækjuveiði við Nýfundnaland
Sigurður Sæmundsson er fimmti
á Grana frá Saurum með 24,5 sek.
í gæðingaskeiði náði bestum
árangri Sigurbjöm Bárðarson á
Höfða frá Húsavík með 7,38 stig,
Flutningi
vatnsfalla
mótmælt
Geitagerði.
Á AÐALFUNDI Félags skógar-
bænda á Fljótsdalshéraði, sem
haldin var 22. júní sl., komu fram
ákveðin mótmæli gegn áformum
um flutning vatnsfallanna Jök-
ulsárs á Fjöllum og Jökulsár á
Dal austur í Fljótsdal vegna fyr-
irhugaðrar virkjunar.
Bent var á að með jafn hrika-
legri vatnsveitu og hér um ræðir
muni það hafa í för með sér ófyrir-
sjáanlega umhverfisröskun fyrir líf-
ríkið og umhverfi Lagarfljóts, t.d.
með breyttu hitastigi.
í félaginu eru um 70 bændur.
- G.V.Þ.
-----♦ ♦ ♦----
Athugasemd
frá Pressunni
Morgunblaðinu hefur borist
eftirfarandi athugasemd frá
Bergljótu Friðriksdóttur blaða-
manni Pressunnar:
í Morgunblaðinu í gær gerir
Snorri Þórisson, formaður Sam-
bands íslenskra kvikmyndafram-
leiðenda (SÍK), tilraun til að gera
tortryggilega frétt Pressunnar um
aðalfund SIK. Við erum vön því að
fólk bregðist við fréttaflutningi
okkar með órökstuddum dylgjum
um óheiðarleika, en ekki verður hjá
því komist að leiðrétta efnisatriði í
bréfi Snorra.
Það er tvennt sem Snorri segir
rangt í fréttinni:
1) Að Ásdís Thoroddsen hafi
hætt við inngöngu í SÍK. Rétt er að
í fréttinni stóð að Ásdís ákvað að
bíða með inngöngu í félagið þar til
skýringar fengjust á ársreikningum
þess. Heimildin fyrir þessum upp-
lýsingum var engin önnur en Ásdís
Thoroddsen sjálf, sem væntanlega
veit öðrum betur hvað hún hugsaði
og gerði í málunum. Rætt var við
hana daginn áður en blaðið kom
út. Ef það er rétt, að sinnaskipti
hafi orðið síðan, breytir það engu
um ummæli hennar og ákvörðun
'eins og hún lýsti henni fyrir blaða-
manni.
2) Að aðalfundur hafi neitað að
samþykkja reikninga félagsins. Á
aðalfundinum gerði Jón Ólafsson
athugasemdir við áritun endurskoð-
anda. Einnig var óskað skýringa á
útgjöldum, sérstaklega varðandi
ferða- og lögfræðikostnað. Eftir
nokkrar umræður ákvað fundurinn
að samþykkja reikninga með fyrir-
vara um áritun yrði breytt svo
ásættanlegt væri. Eftir því sem
best er vitað hafa reikningarnir enn
ekki verið endanlega samþykktir
af aðalfundi félagsins.
Frekari samtöl við heimildar-
menn Pressunnar, sem þekkja vel
til mála, staðfesta að frétt blaðsins
hafi verið rétt, enda kemur skýrt
fram í bréfi Snorra að sjóðir félags-
ins hafi verið svo til tómir þegar
fráfarandi stjórn skilaði af sér.
Sveinn Jónsson annar á Andra frá
Steðja, 6,92 og Erling Sigurðsson
á Tý frá Hafsteinsstöðum með 6,83.
Ekki verður keppandi valinn beint
í liðið fyrir árangur í gæðingaskeiði
heldur reiknast árangur í greininni
með árangri í tölti og fimmgangi
en einn keppandi verður valinn fyr-
ir bestan árangur í þessum þremur
greinum eða fyrir árangur í tölti,
fimmgangi og hlýðni eða 250 metra
skeiði. Þá getur knapi á fjórgangs-
hesti einnig komið til greina fyrir
samanlagðan árangur úr tölti, ljór-
gangi og hlýðni. Um hádegisbil
verður ljóst hvaða skeiðhestur verð-
ur valinn í liðið en niðurstaða um
önnur sæti í liðinu verður ekki kunn
fyrr en síðdegis á sunnudag.
Tveir knapar kepptu í hlýðni-
keppni, Reynir Aðalsteinsson á
Skúmi frá Geirshlíð hlaut 4,3 stig
en Sveinn Ragnarsson á Koii frá
Vallanesi var með 3,84 stig.
SKUTULL ÍS kom til ísafjarðar
í gær með 115 tonn af rækju sem
aflaðist við Nýfundnaland. Rækj-
an er væn en Jjós að lit og gæti
það orðið til þess að lægra verð
fengis fyrir hana.
Að sögn Rafns Svanssonar, skip-
stjóra á Skutli, voru veiðarnar und-
ir eftirliti Norður-Atlantshafsfisk-
veiðinefndarinnar sem íslendingar
eiga aðild að. Skipið var að veiðum
í tvær vikur en siglingin tók fjóra
og hálfan sólarhring hvora leið.
Væn rækja
Rafn sagði um 80% rækjunnar
sem aflaðist hefði verið pakkað um
borð en 20% fara í endurvinnslu í
landi. Hann að taldi að veiðiferðin
myndi koma vel út en óvíst er hvort
Skutull fer á sömu mið aftur þar
sem skipið á enn eftir kvóta á
heimamiðum.
Magriús Thoroddsen hæstaréttarlögmaður og fyrrverandi hæstaréttardómari
Dómstólar of íhaklssaniir við
túlkun mannréttmdaákvæða
NÝGENGINN dómur mannréttindadóm-
stólsins í Strassborg í máli Sigurðar A.
Sigurjónssonar leigubílstjóra hefur vakið
mikla athygli. íslenskur borgari sækir rétt
til mannréttindadómstólsins í Strassborg
sem honum hafði ekki fengist dæmdur
fyrir Hæstarétti hérlendis. Magnús Thor-
oddsen, hæstaréttarlögmaður og fyrrver-
andi hæstaréttardómari, segir að íslenskir
dómstólar hafi verið of íhaldssamir við
skýringu mannréttindaákvæða stjórnar-
skrárinnar. Hvorki hann né Ragnar Aðal-
steinsson, formaður Lögmannafélags ís-
lands, telja þó að dómurinn I Strassborg sé
í nokkrum skilningi áfellisdómur yfir
Hæstarétti; mannréttindadómstóllinn
dæmi eftir mannréttindasáttmála sem ekki
hafi verið lögtekinn hér en Hæstiréttur
byggi á íslensku stjórnarskránni.
Niðurstaða Hæstaréttar 1988 í máli Sigurð-
ar var að sönnu ekki einróma, dómurinn klofn-
aði í afstöðu til þess hvort lagaheimild hefði
verið fyrir hendi til að ákveða með reglugerð
að þátttaka í stéttarfélagi væri skilyrði at-
vinnuleyfis. Hins vegar voru dómararnir sjö á
einu máli um að í íslenskum rétti væri mönn-
um ekki tryggt hið svokallaða neikvæða fé-
lagafrelsi, eða rétturinn til að standa utan
félaga, auk þess sem ekki hefði í málinu ver-
ið sýnt fram á að ósamræmi væri milli 73.
gr. stjórnarskrárinnar um félagafrelsi og til-
tekinna ákvæða alþjóðasamþykkta. En þegar
úr málinu var leyst hjá mannréttindadómstóln-
um í Strassborg voru átta dómarar af níu
(Þór Vilhjálmsson hæstaréttardómari skilaði
sératkvæði) þeirrar skoðunar að brotinn hefði
verið réttur leigubílstjórans til félagafrelsis,
sem honum væri tryggður í 11. gr. Mannrétt-
indasáttmála Evrópu. Því vaknar sú spurning
hvort dómurinn í Strassborg sé í einhveijum
skilningi áfellisdómur yfír Hæstarétti íslands.
„Ég tel ekki að svo sé,“ segir Ragnar Aðal-
steinsson. „Sú túlkun sem beitt er í hinum
nýgengna dómi mannréttindadómstólsins er
það sem við köllum framsækin túlkun eða
dýnamísk. Hún byggist ekki á orðalagi mann-
réttindasáttmálans og heldur ekki á undirbún-
ingsgögnum að setningu ákvæðisins um fé-
lagafrelsi. Enda þótt ákvæði um neikvætt fé-
lagafrelsi sé í Mannréttindayfirlýsingu Sam-
einuðu þjóðanna frá 1948 töldu menn ekki
rétt að taka upp sams konar ákvæði í Mann-
réttindasáttmála Evrópu. Túlkunin byggist á
Mag-nús Thoroddsen
þvi sem dómstóllinn telur hafa verið réttarþró-
un síðustu ára. Hann talar um að sáttmálann
beri að túlka breytilega við breytilegar aðstæð-
ur. Það er sérstaklega athyglisvert að það er
vitnað til þriggja skýringargagna, eða óbeinna
réttarheimilda, sem eru yngri en dómur
Hæstaréttar. Það er vitnað til reglna um fé-
lagsmálefni sem Evrópubandalagið setti árið
1989, tillagna sem Evrópuráðið samþykkti
árið 1991 og aðvörunar sem íslenska ríkið
fékk snemma í vor út af framkvæmd Félags-
málasáttmála Evrópu. Miðað við þetta og þá
viðteknu kenningu í íslenskri lögfræði að þjóð-
réttarsamningur eins og mannréttindasáttmál-
inn hafi tiltölulega lítið gildi að landsrétti þá
var niðurstaða Hæstaréttar 1988 ekki óeðli-
leg.“
Vernd einstaklingsins gegn
verkalýðsfélögunum
Magnús Thoroddsen segist þeirrar skoðunar
að þegar 73. grein stjórnarskrárinnar var sett
á sínum tíma, en Hæstiréttur byggði niður-
stöðu sína á skýringu hennar, hafi ekki staðið
til að vernda hið svokallaða neikvæða félaga-
frelsi, heldur bara hið jákvæða, þ.e. að mega
stofna félög og taka þátt í starfi þeirra. „Eg
hygg að á þeim tíma hafi menn ekki verið
farnir að hugsa út í hið neikvæða félagafrelsi
eins og menn eru farnir að velta fýrir sér og
ræða mikið núna. Þegar þessi mikilvægu
mannréttindi, sem félagafrelsið er, eru sett
er það til að tryggja mönnum réttinn til að
stofna félög. Þetta eru hápólitísk réttindi sem
beinast gegn ríkisvaldinu. Það er ekki fyrr en
löngu síðar þegar menn hafa beitt þessum
réttindum lengi og stofnað sterk og viðamikil
stéttarfélög að upp kemur þessi hugmynd —
eða kannski að sumra áliti þörfin fyrir — að
takmarka eitthvað þennan rétt. Mörgum finnst
sem nú séu stéttarfélögin komin í staðinn
fyrir ríkið og nú þurfí að vernda einstakling-
inn gegn verkalýðsfélögunum. Þegar þetta er
haft í huga get ég ekki litið svo á að dómurinn
i Strassborg sé áfellisdómur yfir Hæstarétti,
sem var að túlka 73. grein stjórnarskrárinn-
ar. Það má ekki gleyma því að mannréttinda-
sáttmálinn hefur ekki verið lögtekinn hérlend-
is.“
Breytt túlkun
Þór Vilhjálmsson tekur fram í sératkvæði
sínu að ekki segi í 11. gr. mannréttindasátt-
málans að hann verndi hið neikvæða félaga-
frelsi auk þess sem undirbúningsgögn sáttmál-
ans sýni að höfundar hans hafi ekki viljað að
11. greinin geymdi hinn neikvæða þátt. „Síðan
sáttmálinn var gerður hefur mikið vatn runn-
ið til sjávar," segir Magnús Thoroddsen. „Bæði
mannréttindanefndin og mannréttindadóm-
stóllinn hafa tekið það upp hjá sér að túlka
Mannréttindasáttmála Evrópu dýnamískt, eins
og það er kallað, þ.e.a.s. líta ekki á sáttmál-
ann í dag eins og gert var þegar hann var
ritaður. Aðstæður hafa breyst svo mikið síð-
an. Þegar ég vann hjá mannréttindanefndinni
1979-1982 kom iðulega fram í umræðum
nefndarmanna að það mætti ekki einblína á
fortíðina heldur ætti að túlka sáttmálann mið-
að við aðstæður í dag þannig að hann yrði
ekki eins og steinn í höndunum á nefndinni
heldur eins og lifandi planta, eins og einhver
sagði.
En þó að ég líti ekki á. dóm mannréttinda-
dómstólsins sem áfellisdóm yfir Hæstarétti
þá tel ég hann ákaflega æskilegan. Ég tel
þetta rétta og æskilega túlkun á 11. gr. sátt-
málans,“ segir Magnús.
- Má halda því fram að saman ljósti ólíkum
hefðum, hafa íslenskir dómstólar hafnað því
að skýra mannréttindaákvæði stjórnarskrár-
innar dýnamiskt?
„Já, ég tel að íslenskir dómstólar hafi verið
of íhaldssamir í túlkun sinni. Það sér hver
maður að það verður að túlka stjórnarskrárá-
kvæði árið 1993 að einhveiju leyti í takt við
tímann og öðruvísi en samkvæmt þeim skiln-
ingi sem lagður var í þau árið 1874,“ segir
Magnús Thoroddsen.