Morgunblaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1993
17
Liðnar aldir og líðandi
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Þorsteinn Gylfason: Sprek af
reka. Mál og menning 1993.
Þorsteinn Gylfason nefnir ljóða-
þýðingar sínar Sprek af reka og
skiptir þeim í tvo hluta: Frá liðnum
öldum og Frá líðandi öld.
Ljóðaval og ljóðamat Þorsteins
er í hefðbundnara lagi þó með
nokkrum undantekningum. Nútím-
inn þrengir sér á köflum inn í heim
hans sem að mestu er fágaður og
söngvinn, rómantískur og stundum
lífsþreyttur í gömlum og góðum
anda.
Hvað þetta varðar er fullt af
ljóðum í Sprek af reka sem þeir
lesendur munu fagna sem ekki vilja
láta koma sér sérstaklega á óvart
og gleðjast yfir því að Þorsteinn
Gylfason fylgir fordæmi Helga
Hálfdanarsonar sem hann tileinkar
reyndar bókina.
Að því ber að víkja áður en
lengra er haldið að Þorsteinn vand-
ar sig. Útgáfan er tvítyngd þannig
að samanburður við frumtexta er
auðveldur. Þorsteinn er hagur á
mál og hljóm. Þýðingar hans eru
margar hveijar kliðmjúkar og lýsa
tíðum smekkvísi. Ekki verður vart
við að hann hafi staðið í miklum
eða tvísýnum átökum við þýðing-
arnar.
Fróðleikur um kvæðin er 40
blaðsíður og er þar að finna gagn-
legar upplýsingar um skáld og ljóð.
Dæmi um hófsemi og hófstill-
ingu Þorsteins Gylfasonar eru
mörg. Þau mætti velja af handa-
hófi. Ljóð Dylans Thomas Do not
go Gentle into that Good Night
býr yfir innri ofsa og krafti sem
leitar út. Sérstaklega verða orðin
Þorsteinn Gylfason
áhrifamikil í upplestri Dylans
sjálfs: „Do not go gentle into that
good night,/ Old age should burn
and rave at close of day;/ Rage,
rage against the dying of the
Jight.“
Þýðing Þorsteins sem er annars
ágætlega af hendi leyst er mild-
ari. Fyrstu þrjú erindin verða að
nægja sem sýnishom:
Hægt skaltu ekki ganga í þá góðu nótt.
Elli á að brenna og æða er kvölda fer.
Leiftraðu af ofsa mót ljósi sem slokknar fljótt.
Fyrst viturra orð í heiminum fóru hljótt,
þótt kunni þeir deili á hvað dauða og myrkri
ber,
hægt þeir ekki ganga í þá góðu nótt.
Góðir menn sem gráta sinn nauma þrótt
til verka er syngju og lékju um land og ver
leiftra af ofsa mót ljósi sem slokknar fljótt.
í félagi við Ask Alas þýðir Þor-
steinn þijú ljóð eftir eitt helsta
skáld Eistland nú, Jaan Kaplinski.
í Stundum sé ég svo ljóslega kveðst
skáldið ekki kunna við að snúa
aftur „til lifaðs lífs, slökkts loga,
hugsaðrar hugsunar, kveðins
kvæðis“:
Ég brenn af sömu ástriðu til Atlantshafsins,
til landamæranna sem eru enn að hverfa
og rofna
eins og vefír kóngulónna á hausti.
Á leið svartra hesta, svartra hesta minning-
anna
sem aftur og aftur
valhoppa á kvöldin út úr minningunni og
steppunum,
skynja vestanvindinn, færa einhvers staðar
að úr fjarska
ilminn af hafi og regni.
Þorsteinn spreytir sig á The
Hollow Men eftir Eliot og kallar
ljóðaflokkinn Holmennin. Helgi
Hálfdanarson valdi aftur á móti
Holir menn í sinni þýðingu.
Holmennin eins og fleiri þýðing-
ar Þorsteins eru vitnisburður um
að hann er fundvís á góðar lausnir
þegar hann þýðir, ljóðið er enginn
barnaleikur, flókið og hljómmikið.
Það má kannski segja að Ijóðið
glati nokkru af reisn sinni í þýð-
ingu Þorsteins, en í heild sinni
verður það aðgengilegt í þýðing-
unni.
Eins og Helgi og fleiri þýðendur
er Þorsteinn veikur fyrir hinum
þýskumælandi skóla með höfund-
um á borð við Goethe og Heine,
George og Rilke. En hér kemur
líka Brecht við sögu svo að fjöl-
breytni skortir ekki. Operutextar
standa líka við hlið alvarlegri
skáldskapar og lýsa með því hugð-
arefnum þýðandans.
Þessi bók frá Lucretiusi til Tove
Ditlevsen er mjög þægilegur lestur
og líka falleg að allri gerð.
r r
GAMLARSKVOLD A HOTELÍSLANDI
Forsala aðgöngumiða hafin.
Miðasala frá kl. 11-18.
Miðaverð kr. 2000.
tióm ilIÁNn
Þú svalar lestrarþörf dagsins
' síðum Moggans!
Óbreytt
verö á jólabókunurn
Bókaútgeferidur
Umtalaðasta
seviminninga
bókin
„Fjandanum ráðríkari en ekki hægt
annað en að fyrirgefa honum.Vildi alltaf
hjálpa lítilmagnanum.”
Ólafur Ólafsson, landlæknir.
Ármúla 23
91-67 24 00
Hann vildi ekki stöðu seðlabankastjóra.
í viðtali við Agnesi Bragadóttur
blaðamann á Morgunblaðinu
„Það er einn staður þar sem maður hefur Matthías
aldrei, og það er í vasanum."
Davíð Oddsson, forsætisráðherra.
I 2. SÆTI Á METSÖLUUSTA HJÁ
VERSLUNUM EYMUNDSSON