Morgunblaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1993
25
V-
GATT- samningarnir
Lokafresturinn til að Ijúka svonefndri Uruc
um alþjóðaviðskipti og tollamál rennur'
dag, 15. desember.
Viðskipti milli iðnríkja
og EvróþuSfflÖalagsins
hlutfall af öllum útflutningi.
Kanada,
sem
Innflutningur sömu ríkja sem
hlutfall af öllum innflutningi.
Utanríkisviðskipti
Bandaríkjamanna
Utflutningur Bandaríkjamanna til
annarra iðnríkja; Japans, Kanada og
Evrópuabandalagsins, sem hlutfall
af öllum utanríkisviðskiptum þeirra.
r
Aðrir lönríkin
54% A
^46% A
Innflutningur Bandaríkjamanna.
Skilgreining á GATT
ðnanna GATT er samheiti yfir reglur um
alþjóðleg viðskipti og stofnunina
sem sér um að fylgja þeim eftir og
laga þær að breytum aðstæðum.
samnfn|ár gætú þeir aúkið tekjur af
útflutníffýi allra ríkja um samanlagt
270 milljarða Bandáríkjadollara á
ári. Sérfræðingar í Bandaríkjunum
segja að störtum þar í landi gæti
fjölgað um 1,4 milljónirog
þjóðarframleiðsla gæti aukist um
rúmlega 1.000 milljarða
Bandaríkjadollara fyrstu 10 árin.
Nokkur deiluefni:
■ Styrkir til bænda verði lækkaðir
■ Takmarkanir á innflutningi
vefnaðarvöru verði afnumdar
■ Sanngjamar reglur um viðskipti .
með þjónustugreinar á borð við
ferðaþjónustu og fjarskipti
■ Reglur til að vemda einkarétt og
önnur hugverk
■ Reglur til að hindra undirboð þ.e.
að komið verði í veg fyrir að vörur og
þjónusta séu seld á lægra verði
ds.
KRT
utanlands en innanlanas.
— Hver fær hvað?
GATT
^ Genf. Reuter.
AÆTLAÐ er, að GATT-samningamir muni auka heimsvið-
skiptin um 200-300 milljarða dollara á ári, um rúmlega 1%
af heimsframleiðslu, næstu tíu árin frá 1995. Hagnaður þeirra
117 rílga, sem nú eiga aðild að GATT, kemur til af tollalækk-
unum en tollar, sem nú eru til jafnaðar 5%, fara í 3%. Auk
þess verður rutt úr vegi mörgum öðrum viðskiptahindrunum.
Landbúnaður, vefjariðnaður og þjónustustarfsemi falla nú í
fyrsta sinn undir alþjóðlega viðskiptasamninga.
Ef litið er á fyrrnefnda þrjá
flokka hvern fyrir sig er útkoman
þessi:
Landbúnaður
Evrópubandalagið með sinn
afkastamikla landbúnað mun
hagnast mest á landbúnaðarkafla
GATT-samninganna og er áætl-
að, að nettótekjur þess muni auk-
ast um 30 milljarða dollara.
Nettótekjur í Japan, sem mun
smám saman opna hrísgrjóna-
markaðinn og annan verndaðan
landbúnaðarvörumarkað, munu
aukast um 22 milljarða dollara.
Flest þriðjaheimsríki munu hins
vegar tapa á þessum samningi
eða sem svarar til 1,5 milljarða
dollara.
Vefjariðnaður
Bandaríkin og kommúnistarík-
in fyrrverandi munu hagnast
mest á frelsi í viðskiptum með
vefnaðarvöru. Bandarískir neyt-
endur munu hagnast á lægra
verði en austantjaldsríkin fyrrver-
andi á auknum útflutningi. Hagn-
aðurinn er metinn 22 og 20 millj-
arðar dollara hlutfallslega.
Þj ónustustarf semi
Kommúnistaríkin fyrrverandi
munu einnig hagnast vel, um 13
milljarða dollara, á auknu frelsi
í þjónustustarfsemi, aðallega.
vegna þess, að það mun verða til
að opna lokaða markaði þeirra
og gera þá skilvirkari. Nettótekj-
ur EB, aðallega Bretlands og
Frakklands, munu aukast um sjö
milljarða dollara og Bandaríkj-
anna um tvo milljarða. Ástralía
og Nýja Sjáland munu hagnast
minnst.
N ettótely uaukning
eftir heimshlutum:
milljarðar,
doll.
Evrópubandalagið 61
Fyrrverandi kommúnistaríki 37
Bandaríkin 36
Japan 27
Þriðji heimurinn 16
Landbúnaðarríki (önnur
enofannefnd) 12
Vestur-Evrópuríki utan EB 8
Innflutningsríki landbúnaðar-
vöru (önnur en ofannefnd) 7
Kanada 4
Ástralía og Nýj a Sj áland 2
í þessum áætlunum er ekki
tekið tillit til hugsanlegs hagnað-
ar af strangari reglum um beit-
ingu refsitolla; af samræmingu
reglna um höfundarrétt og af
skilvirkari reglum um lausn við-
skiptadeilna. Þá er ekki tekinn
með sá félagslegi kostnaður, sem
kann að hljótast af kerfisbreyt-
ingum víða vegna aukins við-
skiptafrelsis.
Hrísgrjónadeilan
Eitt af viðkvæmustu deilumál-
unum á lokastigi viðræðnanna var
hvort ríki suð-austurhluta Asíu
ættu að opna fyrir innflutning á
hrísgijónum. Flest hafa þau
bannað allan slíkan innflutning
með tilvísun til „öryggishags-
muna“ þjóðarinnar. í gær lýsti
Morihiro Hosokawa, forsætisráð-
herra Japan, því yfir að Japanir
myndu leyfa innflutning, sem
samsvaraði 4-8% af neyslu frá
og með 1995, til að auðvelda að
GATT-samkomulag næðist. Þá
lýsti stjórn Suður-Kóreu því
sömuleiðis yfir að hún myndi
heimila innflutning frá og með
árinu 1995.
Stjórn Tævan sagðist sömu-
leiðis vera að íhuga að leyfa inn-
flutning.
Skemmtileg bók um fólk
í bókinni Milli sterkra stafha segja sögu sína á lifandi og
skemmtilegan hátt tólf manns úr mismunandi starfsgreinum, meðal
annarra bílstjóri, bókari, bryti, skipstjóri, verkstjóri og vélstjóri.
Kristján Aðalsteinsson, skipstjóri:
„Enginn skyldi vanmeta mannlegu hliðina í stjómun.
Ekki dekur við einhverja dynb eða sérvisku, heldur
skiining á styrk og veikleika hvers og eins. Oft gerir
maður starfsmanni eða samferðamanni greiða með
því að vera ósveigjanlegur við ákveðnar aðstæður eða
kröfuharður og umbúðalaus í orðum. í annan tíma
árangri að sýna hlýju og umburðarlyndi. Eg er ekki frá því að mér
hafi á lífsleiðinni lánast að liafa álrrif til góðs á marga einstaklinga
sem voru að missa tök á lífi sínu, af því að ég var svo heppinn að
rata rétta leið að þeim.“ ■
skilar mestum

„Þegar ég tók við GuUfossi var radarinn í honum tíu ára og orðinn
lélegur. Eg var tvö ár í stappi við skrifstofuna út af þessu og það
endaði með því að ég fór til Óttarrs Möller, sem þá var
framkvæmdastjóri, og sagði að nú hætti ég að halda áætlun ef ég
fengi ekki nýjan radar.
-Viggó! kallaði Óttarr, láttu hann Kristján fá radar!
Ekki var flóknara en þetta að taka ákvörðun þegar þess þurfti."
Sigríður Guðmundsdóttir, bókari:
„Ön árin sem ég var hjá Eimskip hafði ég lægri laun
en starfsbræður mínir. Það var svo sjálfsagt að hvorki
mér né öðrum kom í hug að eitthvað væri athugavert
við það. Mér fannst ég vera í góðri og skemmtilegri
vinnu og tók með þakklæti við því sem mér var borgað. Það var
ekki til umræðu að kvenfólk hefði sama kaup og karlar fyrir sömu
vinnu."

„Fyrstu árin á Laugaveginum var ekkert vam í húsinu. Það var sótt í
brunn fyrir neðan Bakarabrekkuna og safnað í stórar tunnur sem
stóðu í portinu bak við húsið... Það var algjör bylting þegar vam
var lagt í húsið um 1910. Manni þótti nánast ótrúlegt að hafa
rennandi vam og vaska innanhúss. Ekki bara að fá vatn með
þessum hætti inn í húsin heldur líka út úr þeim afrnr. Áður var því
hellt í rennusteinana eftir notkun."
Afar skemmtileg og óvenjuleg viótalsbók
- prýdd fjölda ljósmynda.
<á
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
- góð bók um jólin
H F
NNSÞINUR, BARRHELDNA JÓLATRÉÐ
Stærð:
101-125 cm
Verð:
kr. 2.000,-
126-150 cm kr. 2.300,-
151-175 cm kr. 2.900,-
176-200 cm
kr. 3.700'-
201 -225 cm. kr. 4.600,-
226-250 cm kr. 4.600,-
250-300 cm
kr. 5.500,-
og gretna
Jólaskreytinguna fœrðþú hjá okkur
Einnig allt efni tiljólaskreytinga
Kerta og Hyasintuskreytingar, krossar
oggreinar á leiði.
GRÓÐRASTÖÐIN W ^
GARÐSHORN »
við Fossvogskirkjugarð, sími 40500 ^
OPIÐ ALLA DAGA KL. 10 - 21
HVlTA HÚSIÐ / SÍA