Morgunblaðið - 05.10.1994, Síða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Fjölskyldan og friður
Birgitta Pauline Sch.
Einarsson Thorsteinsson
TÍMI konunar er tími samvinnu í
sönnum félagsskap, þar sem menn
og konur skilja að þau voru sköpuð
til að uppfylla hin góðu gæði hvors
annars.
Vandamál dagsins í dag verða
ekki leyst með valdi eða stjórnmálum
einum og sér, heldur þarf meira að
koma til, s.s. sátt, umhyggja, kær-
leikur, þjónustulund og fórnfýsi frá
hendi kvenna og manna, sem vinna
saman, ekki aðeins fyrir bættum
réttindum kvenna, heldur til að
skapa ný heimili og þjóðfélag á þann
hátt að vekja gildi, sem eru ómiss-
andi hverri manneskju, þar sem elsk-
an hefur forgang og sú hugsun, að
lifa fyrir aðra.
Frú Hak Ja Han Moon, forseti
heimsfriðarsambandsins, hefur ný-
lega flutt sögulegar ræður í 40 lönd-
um, þar á meðal bandaríska þinginu
og þingi Sameinuðu þjóðanna og
þingum ýmissa þjóða s.s Japans,
Kanada og Indlands. Hvarvetna var
gerður góður rómur að máli hennar
vegna innsæis og djúps skilnings á
viðfangsefninu. Alstaðar fundu menn
fyrir alvöru málsins og hvöttu hana
til að halda áfram á þessari braut.
Hér á eftir er stuttur útdráttur
úr ræðu forseta heimsfriðarsam-
bandsins:
„Sem meðlimir í samfélagi heims-
ins höfum við þá ábyrgð að leiða
þennan heim inn í næstu öld. Fyr-
irheit um friðsama og bjarta fram-
tíð, veltur á framferði okkar í dag.
Eins og við öll vitum, er heimur
okkar í dag ekki heimur friðar og
gleði heldur heimur baráttu og ör-
væntingar. Við horfum upp á upp-
lausn fjölskyldunnar okkar og brest
í siðferði þjóðfélagsins. Við rökræð-
um málefnin aftur og aftur en finn-
um samt sem áður enga lausn. Af
hveiju er það? Það er vegna þess
að það verður að taka Guð inn í
myndina og fást við rót vandans en
ekki aðeins einkennin. Til þess að
finna þessa rót, verðum við fyrst að
skilja tilgang Guðs með sköpun og
átta okkur á því að í dag horfum
við upp á mestu umskipti sögunnar
í forsjá Guðs. Þegar Guð skapaði
manninn, fyrsta son sinn og dóttur,
vildi Guð að þau yrðu betri en Hann
sjálfur. Hefðbundin hugsun segir
okkur að þetta sé fráleitt. En staldr-
ið við og hugleiðið þetta. Þegar við
sem foreldrar, horfum í augu barna
okkar, óskum við þeim óendanlegs
kærleika og vonar. Við viljum að þau
alist upp og nái markmiðum sem
okkur dreymir aðeins um. Sama á
WVestfrost
Frystikistur Staðgr.verð
HF 201 72 x 65 x 85 41.610,-
HF 271 92 x 65 x 85 46.360,-
HF396 126 x 65 x 85 53.770,-
HF 506 156 x 65 x 85 62.795,-
SB 300 126x65x85 58.710,-
Frystiskápar
FS205 125 cm 56.430,-
FS275 155 cm 67.545,-
FS345 185 cm 80.180,-
Kæliskápar
KS250 125 cm 53.390,-
KS315 155 cm 57.190,-
KS 385 185 cm 64.695,-
Kæli- og frystiskápar
KF 285 155 cm 80.465.
kælir 199 ltr frystir 80 ltr 2 pressur
KF350 185 cm 93.670,-
kælir 200 ltr frystir 156 Itr 2 pressur
KF 355 185 cm 88.540,-
kælir 271 Itr frystir 100 Itr 2 pressur
við um Guð. Hann vil
gefa þúsund sinnum
meira en það sem
hann hefur. Eðli kær-
leika Guðs er að gefa
algjörlega og gleyma
því sem er gefið, ólíkt
þeim sem reiknar út
hversu mikið þeir
hafa gefið og ákveða
síðan að það sé nóg.
En fyrir Guði er nóg
aldrei nóg. Meir en
það, tilgangur Guðs
með sköpun heimsins
var að hafa eitthvað
til að elska. Tilgangur
hans með að skapa
foreldra og böm, eig-
inmenn og eiginkonur
og alla hluti í þessum heimi í sam-
stæðum pörum, var að sanna elsku
gegnum alla sköpun Hans, að raun-
veruleika. Á sama hátt lifa foreldrar
fyrir böm sín og börn fyrir foreldra
sína. Eiginmenn skyldu lifa vegna
eiginkvenna sinna og eiginkonur
vegna eiginmanna sinna. Allar vemr
sköpunarinnar eru vegna annarra og
fyrir aðra. Ef hugsjón Guðs um sann-
an kærleika hefði orðið að raunveru-
leika gegnum fjölskyldu Adams, hefði
sú fjölskylda orðið upphaf að him-
nesku ríki. Það hefði síðan breiðst út
í gegnum alla sögu ættbálksins, þjóð-
arinnar og heimsins. Þetta hefði orð-
ið heimur sannrar elsku, himnaríki á
jörðu. Á sama tíma hefði orðið sam-
hliða útbreiðsla á himnaríki í hinum
andlega heimi.
Ef fjölskylda hefur ekki kærleika
Guðs í miðpunkti þá munu vera erjur
og barátta milli meðlima þeirrar fjöl-
skyldu. Án þess að hafa elsku Guðs
í fyrirrúmi mun Qölskyldan að lokum
liðast í sundur. Það sem meira er,
að þjóð, uppbyggð af slíkum fjöl-
skyldum mun einnig líða undir lok.
Vegna þess að óleyfileg og eigingjöm
kjölfar þeirra muni myndast her á
íslandi heilbrigðara viðskiptaum-
hverfi.
Ef gengið er út frá þeim mikla
fjölda mála og erinda sem borist
hafa Samkeppnisstofnun, hlýtur að
mega ætla að full þörf hafi verið
fyrir að stokka þessi mál upp. Varla
líður svo vika að ekki heyrist af ein-
hverjum málum, stórum eða smáum,
sem í gangi eru í viðskiptalífinu þar
sem einhver sem telur á rétt sinn
hallað skjóti máli til Samkeppni-
stofnunar. Að vísu má Um það deila
hvort eðlieg dreifing sé í þessum
erindum milli fyrirtækja annars veg-
ar og einstaklinga hins vegar. Undir-
ritaður hefði gjarnan viljað heyra
af fleiri tilfellum þar sem almenning-
ur leitar réttar síns gegnum Sam-
keppnisstofnun eða Samkeppnisráð,
í þeim tilvikum að menn telji á sig
hallað sökum ónógrar samkeppni
eða óréttmætra viðskiptahátta.
Vandamál heimsins
verða ekki leyst með
stjórnmálum eða valdi,
segja þær Birgitta Ein-
arsson og Pauline
Scheving Thorsteins-
son, fleira þarf að koma
til, sátt, umhyggja og
kærleikur.
ást gekk yfir fyrstu fjölskylduna,
hefur eigingirni og gi'æðgi haldið
áfram að stjóma sögu mannsins, frá
einstaklingnum til þjóðar og heims-
ins. Vegna þessa hefur endurreisnar-
verk Guðs hafíst á einstaklingnum.
Þar sem Satan veit þetta, hefur hann
einnig beint spjótum sínum að sviði
einstaklingsins. Það er ekki fyrir til-
viljun að eigingjöm einstaklings-
hyggja hefur ráðið ríkjum í daglegu
má nefna að all áberandi er að
einkafyrirtæki eða einkaaðilar leita
til samkeppnisstofnunar til þess að
fá úr því skorið hvort samkeppni
sem þeir eiga í við rekstur sem er
í tengslum við eða á vegum hins
opinbera, eða nýtur góðs af sambúð
við opinbera aðila, samiýmist
ákvæðum samkeppnislaga. Eins
hafa einkaaðilar kvartað undan því
að á samkeppnisstöðu þeirra sé
hallað sökum þess að ríki eða sveit-
arfélög styrki tilteknar fram-
kvæmdir sem komi einhveijum öðr-
um samkeppnisaðila til góða.
Það er að sjálfsögðu fullkomlega
eðlilegt og þarft að á þessum málum
sé tekið. Því er hins vegar ekki að
leyna að á því kann að vera nokkur
hætta að tími og starfskraftar stofn-
unarinnar verði um of bundnir við
verkefni af þessu tagi, þannig að
stóru málin í viðskiptalífinu, hin eig-
inlega fákeppnis- eða einokunar-
lífi á þessum síðustu dögum. Fólki
fínnst í vaxandi mæli það íjarlægast
þá sem í kringum það eru og hefur
litla tilfinningu fyrir ábyrgð og vel-
famaði eigins lands og jafnvel sinnar
eigin fjölskyldu. Tölur um aukna
skilnaði benda til þess að eiginmenn
og eiginkonur finna til lítillar ábyrgð-
ar í hjónabandi sínu. Foreldrar hafa
ekki næga ábyrgðarkennd gagnvart
bömum sínum og einstaklingar eru
sneyddir allri tilfinningu fyrir mann-
legri reisn og mistekst jafnvel að
taka ábyrgð á sjálfum sér.
Bandaríkin og margar aðrar þjóð-
ir hafa upplifað slík fyrirbæri er
hófust með blómahreyfingunni á sjö-
unda áratugnum. Ungt fólk af hug-
sjón hafnar efnislegum gæðum, til
þess eins að leita kærleika og frið-
ar. En eins og málin þróuðust yfir-
gaf það einnig siðferði og ábyrgð.
Ofært um að ná þeirri sönnu ást sem
það leitaði eftir, varð margt óánægt
fólk sjálfsmorðum, eiturlyfjum og
fijálsum ástum að bráð. Það sem
veldur Guði mestum sársauka af
öllu þessu, era fijálsar ástir. Heimur
fijálsra ásta er algerlega andstæður
vilja Guðs og hugsjóninni um fjöl-
skylduna. Ást kemur frá örvun af
hreinum tilfinningum en fijálsar ást-
ir skortir alveg hreinleika og einlæg-
ar tilfinningar. Hversu margir hafa
verið snertir Ijótleika ótyggðar og
skilnaðar? Hvar er Guð í öllu þessu
einnar nætur gamani? Hvað um
martraðir barnanna sem eru misnot-
uð af foreldrum sínum? Eru fijálsar
ástir í góðu lagi á kostnað niðurbrot-
ins bams? Sannarlega er heimur
sannrar elsku íjarri, þar sem sam-
kynhneigð, fijálsar ástir, eiturlyf og
ofdrykkja eru ráðandi. í þessum
heimi segir Satan opinskátt við fólk:
Drekkið, notið eiturlyf og stundið
fijálsar ástir. Þeir sem gera vilja
Guðs á hinn bóginn, hafa lífsstíl sem
er í gagnstæða átt.
Á mikilvægum við-
skiptasviðum búum við
við hreint fákeppnis-
og einokunarumhverfi,
segir Steingrímur J.
Sigfússon, og nefnir
til banka, olíuverslun,
tryggingafélög, flug-
samgöngur og ferða-
þjónustu að stórum
hluta.
hætta fái ekki næga athygli.
Hvar eru stóru málin?
Enn sem komið er hefur fátt
heyrst frá Samkeppnisstofnun um
hina stóru drætti í íslenska við-
skiptalífinu. Það er kunnara en frá
þurfi að segja að á mörgum mikil-
vægum sviðum viðskipta ríkir á ís-
landi hreint fákeppnis- og/eða einok-
unarumhverfi. Má sem dæmi taka
starfsemi banka, olíuverslunar,
tryggingarfélaga, flugsamgangna
og ferðaþjónustu að stórum hluta.
Fyrir skömmu urðu talsverðar
umræður um viðskiptahætti mark-
aðsráðandi samsteypu Hagkaupa-
Bónus á sviði matvöruverslunar og
innkaup sem þessi samsteypa
ástundar. Því hefur verið haldið fram
að í krafti yfirburðastöðu sinnar á
smásölumarkaði með matvöru,
Samkeppnisstofnun
að slíta bamsskónum
FYRIR tvæum
tveimur árum afgreiddi
Alþingi nýja heildar-
löggjöf um samkeppn-
ismál og viðskiptahætti
okkar Islendinga, sam-
keppnislög. Þau tóku
við af lögum um verð-
lag, samkeppnishömlur
og óréttmæta við-
skiptahætti sem fyrir
löngu var orðið tíma-
bært að endurskoða í
takt við breyttar að-
stæður í viðskiptalífinu
og nútíma viðskipta-
hætti. Undirritaður er
í hópi þeirra sem hafa
bundið miklar vonir við
tilkomu þessara nýju laga og að í
Steingrímur J.
Sigfússon.
í bága við
Tilteknir flokkar
umkvörtunarefna eru
áberandi. Þannig hefur
væntanlega talsverður
tími farið í það hjá
Samkeppnisstofnun að
afgreiða hvort samráð
fyrirtækja eða stétta
um tiltekin mál brjóti
í bága við samkeppnis-
lög. Má sem dæmi taka
hvort viðmiðunargjald-
skrár einstakra starfs-
stétta, tannlækna eða
arkitekta, eða viðmið-
unargjaldskrár
tengdra fyrirtækja eins
og sparisjóðanna gegn-
um sitt samband, brjóti
samkeppnislög. Einnig
Á tíma uppfylita testamentisins
skiptir hlutverk móðurinnar öllu.
Hún verður að sameina börn við
föður og tengja fjölskyldu sína við
sanna foreldra. Nú þegar höfum við
sent þúsundir slíkra trúboða út um
allan heim. Fljótlega mun hin upp-
haflega hugsjón fjölskyldunnar ræt-
ast um heim allan. Þegar heimurinn
stígur inn í tíma uppfyllta testa-
menntisins munum við lifa með Guði
aftur. Til að gera þetta að veru-
leika, verðum við að ná einingu hug-
ar og líkama, eiginmanna og eigin-
kvenna, foreldra og barna. Þá getum
við stofnað fjölskyldur hugsjónarinn-
ar þar sem kærleikur Guðs ríkir.
Hjá slíkum fjölskyldum munu ein-
kenni hrörnandi þjóðfélags hverfa.
Svo ákveðin sem börn Guðs munum
við ekki vera lengur í fjötrum freist-
inga á misnotkun alkóhóls og eitur-
lyfja. Ennfremur með því að skilja
heilagleika elskunnar milli eigin-
manns og eiginkonu munum við
eignast það siðferðilega þrek, til
þess að standa sterk gegn óheiðar-
leika og ótryggð. Að lokum munum
við vinna sem eitt til að losa okkur
við stríð og kynþáttamisrétti og
hungur úr heiminum. Á þessum
grunni munum við lifa í heimi sannr-
ar hamingju, frelsi og friði. í slíkum
heimi mun vera full umhyggja fyrir
þörfum annarra og þjóðir heimsins
munu á eðlilegan máta taka hönum
saman til að treysta frið og rétt-
læti. Skiljum að þetta er hugsjón
Guðs til handa mannkyninu. Tökum
því höndum saman allar þjóðir, sem
ein fyrir Guði, til að koma á friði
og sátt út um allan heim. Heiðruðu
gestir, herrar mínir og frúr, það er
mín von að þið öll sem komuð sam-
an hér munið skilja þessi skilaboð í
hjörtum ykkar og með opnum huga.
Ég bið í einlægni, að með því að
halda til streitu vilja Guðs munum
við öll ná þangað sem blessun Guðs
ríkir.“
Höfundar eru Birgitta Einarsson
formaður og Pauline Sch.
Thorsteinsson varaformaður
Heimsfriðarsambands kvenna
á íslandi.
þrýsti samsteypan niður verði í inn-
kaupum sínum og gangi svo hart
að birgjum í því efni að þeir eigi
þann kost einan að hækka verðið til
annarra viðskiptavina til að ná end-
um saman. Hér er að mati undirrit-
aðs komið að dæmigerðu verkefni
sem ætti að njóta forgangs hjá Sam-
keppnisstofnun og eigi tilkoma
stofnunarinnar og hinna nýju sam-
keppnislaga að ná tilgangi sínum
verður stofnunin að komast til þess
að einbeita kröftum sínum að hinum
stóru viðfangsefnum og undirliggj-
andi meinsemdum eða hættum sem
liggja í fákeppnisheimi íslenskra við-
skipta.
Hvað líður úttekt á
hringamyndun?
Þegar samkeppnislögin voru af-
greidd frá Alþingi í febrúarmánuði
1993, tókst undirrituðum að fá því
framgengt að inn í lögin kom ákvæði
til bráðabirgða um að Samkeppnis-
stofnun skyldi á næstu tveimur árum
gangast fyrir sérstakri úttekt á ís-
lenska viðskiptalífinu til þess að
svara þeirri áleitnu spurningu hvort
þar væri að fínna alvarleg einkenni
fákeppni eða hringamyndunar sem
gæti stofnað markmiðum laganna
um samkeppni og heilbrigða við-
skiptahætti í voða. Nú hlýtur að
draga að því að Samkeppnisstofnun
sendi frá sér niðurstöðu þessarar
úttektar og verður fróðlegt að sjá
hvernig þar verður tekið á hlutunum.
Vonandi verður í þessari úttekt
gengið hreint til verks og tekið fast
á málum. Fákeppni og dulin einokun
er miklu skaðlegri en hin sem er
sýnileg og menn geta varað sig á.
Frammistaða Samkeppnisstofnunar
þegar kemur að þessum stóru út-
slitaviðfangsefnum verður hinn eig-
inlegi mælikvarði á gagnsemi stofn-
unarinnar og gildi hinna nýju sam-
keppnislega.
Höfundur er varaformaður
Alþýðubandalagsins og situr í
efnahgs- og viðskiptanefnd
Alþingis.