Morgunblaðið - 06.01.1995, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1995 33
Okkur fannst Guðnýju líða vel í
Bjarkarási í starfi og íeik og gleðj-
umst yfir því. Hún eignaðist marga
góða vini hér í gegnum árin sem
sakna hennar.
Það var oft gaman hjá okkur á
saumastofunni, dansað og spjallað.
Guðný hafði ánægju af tilbreytingu.
Leiklist og góð tónlist heilluðu hana,
þá dansaði hún og tjáði sig með list-
rænum hreyfingum. Henni auðnað-
ist ekki að halda upp á þrítugsaf-
mælið sitt eins og hún hafði ráð-
gert og hlakkað mikið til undan-
farna mánuði, en hún ætlaði að
bjóða öllum vinum sínum.
Við erum þakklát fyrir að hafa
kynnst og átt samleið með Guðnýju.
Blessuð sé minning hennar.
Við sendum foreldrum og systk-
inum og öðrum ættingjum hennar
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Ingibjörg Þórðardóttir,
Jóhanna Jónsdóttir.
„Hamingja birtist í ótal myndum
- eins og list. Við erum í þörf fyrir
það stórbrotna og minnisstæða: var-
anlega ást, vináttu, afrek, tónlist
og uppgötvanir. En við þurfum líka
það smáa og lítilvæga."
Þegar hugurinn reikar til litlu
frænku minnar, sem lést svo skyndi-
lega nú á jólunum, verður manni
hugsað til allra þessara þátta, var-
anlegrar ástar, hamingjunnar, vin-
áttunnar, afreka og ekki síst alls
hins smáa.
Okkar samskipti í gegnum árin
voru ekki alltaf mikil - en skiluðu
ávallt jákvæðri tilfinningu, einskon-
ar lærdómi.
Hún kenndi okkur að það er gleð-
in yfir hinu einfalda, hinu smáa, sem
vekur hvað dýpstar tilfinningar og
hvað mesta ánægju.
Guðný, litla frænka okkar, var
eiginlega ekkert lítil, ef við miðum
við fullþroska fólk, en einmitt það,
að hún varð aldrei fullþroska, varð
til þess að hennar barnslegu, yndis-
legu eiginleikar fengu áfram að
njóta sín.
Hún átti svo auðvelt með að sýna
hlýju, einlægni og ánægju. Hún gat
gengið þvert yfir herbergið og faðm-
að mig að sér, horft upp til mín og
augun brostu - og hún vissi að
kærleikurinn fellur aldrei úr gildi.
Þetta, sem mörgum okkar reynist
svo erfítt, var henni svo auðvelt -
svo sjálfsagt - hvað þarf að segja
meira?
Og þegar við hugsum um varan-
lega ást og afrek, hugsum við um
fjölskyldu hennar, foreldra og systk-
in.
Þau höfðu óbilandi þrek og kjark
I til þess að takast á við þær erfiðu
I aðstæður sem oft fylgja því að bera
I ábyrgð á fullorðnu barni sem aldrei
myndi geta séð um sig sjálft eða
axlað ábyrgð á eigin lífi.
Fátækleg orð okkar megna ekki
að hreyfa við þeim ógnarerfiðleikum
sem nú steðja að pessari litlu sam-
heldnu fjölskyldu. Við trúum því
samt að allt þetta hafi ákveðinn til-
gang og að þau geti saman, hlið
við hlið, staðið af sér þann storm
* sem nú herjar.
I Það er gott að leita í smiðju séra
I Auðar Eir, en hún getur svarað
hluta af þeim spurningum sem við
öll innan þessarar stórfjölskyldu
spyijum okkur að, þessa dimmu
daga.
A einum stað ræðir hún um kjark
og lífslöngunina og segir: „Við skul-
um ekki óttast þótt við finnum
margvíslegar tilfinningar bærast í
bijósti okkar og við finnum trú okk-
* ar fara og koma. Jesús sagði að ef
( við ættum bara ofurlitla trú, þótt
I hún væri bara svona agnarsmá sem
örlítið kom, þá væri það nóg. Því
þá gæti hann verið hjá okkur í þess-
ari ofurlitlu trú og vakið aftur lífs-
löngun okkar og kjark.“
Kæra fjölskylda, við erum þess
fullvissar að vinátta og ást Guðnýjar
litlu mun fylgja okkur öllum sem
hana þekktu og við munum nota
elsku hennar til þess að takast á
' við verkefnin framundan, viss í
| þeirri sök að bráðum kemur aftur
| vor með mikilli birtu og yl.
Hansína B. Einarsdóttir,
Guðrún A. Einarsdóttir.
MINNINGAR
MARGRÉT
TÓMASDÓTTIR
+ Margrét Tómas-
dóttir fyrrum
húsfreyja á Litlu-
Heiði fæddist 31.
mars 1904. Hún lést
á Dvalarheimili
aldraðra, Hjalla-
túni, Vík í Mýrdal.
Hún var eitt af
fjórtán börnum
Tómasar Jónssonar
og Margrétar Jóns-
dóttur sem upp
komust. Eru þau öll
látin nema Agústa
sem búsett er á Ak-
ureyri.
Margrét var tek-
in í fóstur í Skammadal fjögurra
ára gömul, til hjónanna Sigurðar
Sigurðssonar og konu hans Guð-
bjargar Lafransdóttur. Þau hjón
voru barnlaus en ólu upp nokkur
fósturbörn. I Skammadal átti
Margrét heima fram á fullorð-
insár og talaði hún ætíð af mikl-
um hlýhug um fósturforeldra
sína.
Eiginmaður Margrétar var
Páll Pálsson, bóndi á Litlu-
Heiði, f. 11. mars 1902, d. 13.
júní 1978.
Börn þeirra Margrétar og
Páls eru Erla, hús-
freyja á Reyni í
Mýrdal, gift Jóni
Sveinssyni og eiga
þau níu börn; Kjart-
an, læknir í Reylqa-
vík, kvæntur Ingi-
björgu ívarsdóttur
og eiga þau þijú
börn; Sigurbjörg,
húsfreyja í Þóris-
holti í Mýrdal, gift
Einari Kjartanssyni
og eiga þau sex
börn; Elsa, hús-
freyja í Vík, gift
Jakobi Ólafssyni og
eiga þau eitt barn;
Tómas, bóndi á Litlu-Heiði,
kvæntur Steinunni Þorbergs-
dóttur og eiga þau þijú börn;
Áslaug, prestsfrú í Stafholti í
Borgarfirði, gift Brynjólfi Gísla-
syni og eiga þau þijú börn, auk
þess sem Áslaug átti einn son
fyrir hjónaband; Guðlaug, hús-
freyja í Garðabæ, gift Vigfúsi
Guðmundssyni, kaupmanni í
Hveragerði, og eiga þau 3 börn;
og Páll Rúnar, bóndi á Litlu-
Heiði, ókvæntur.
Útför Margrétar fer fram frá
Reyniskirkju í dag.
LÁTIN er á Dvalarheimili aldraðra,
Hjallatúni, Vík í Mýrdal, Margrét
Tómasdóttir, fyrrum húsfreyja á
Litlu-Heiði.
Foreldrar Margrétar, Tómas og
Margrét, voru víða viðloðandi í Mýr-
dal fyrir og um síðustu aldamót,
fluttu um tíma vestur á Snæfellsnes,
en byggðu sér síðan hús í Vík og
voru ein af frumbýlingunum þar.
Hinn 1. júní 1929 giftist Margrét
Páli Pálssyni frá Litlu-Heiði. Voru
þau fyrst einn vetur í Vestmannaeyj-
um en tóku síðan við búi á Litlu-
Heiði vorið 1930 ásamt Jónatan Jón-
atanssyni, uppeldisbróður Páls. Eftir
það var allt ævi- og lífsstarf þeirra
þar og ekki tjaldað til einnar nætur.
Búa nú tveir synir þeirra á jörðinni.
Páll og Margrét eignuðust átta
börn og eru afkomendur þeirra nú
orðnir 83.
Páll lést árið 1978, en áður höfðu
synir þeirra tekið við búi. Var Mar-
grét á Litlu-Heiði í skjóli sona sinna
og tengdadóttur uns hún fór á dval-
arheimilið í Hjallatúni árið 1989.
Dvaldi hún þó oft hjá börnum sínum
svo og hjá fóstursystur sinni frá
Skammadal, Rögnu Sigurðardóttur
í Reykjavík.
Það varð hlutskipti Margrétar að
vera húsfreyja í sveit við vaxandi
barnalán og búsumsvif og það lengst
af án nokkurra nútímaþæginda. En
þessi kynslóð, aldamótakynslóðin,
þekkti ekki annað. Hún hafði lítið
annað en bjartsýnina að vopni lengi
vel, eiida kom hún miklu í verk. Og
vissulega búum við enn að þeim arfí.
Og Margrét heitin lagði sitt fram
til að við mættum njóta þessa arfs.
Hún þótti vel verki farin og nýtti
stundirnar. Þá var hún skapföst kona
og heilsteypt, talaði ekki um hug
sér. Menn vissu nákvæmlega hvar
hún stóð og urðu að taka þvi.
En nú er komið á leiðarenda. Svo
gengur hver sinn ævidag. Við þökk-
um henni fyrir samfylgdina og biðj-
um henni allrar blessunar.
Far þú i friði,
friður Guðs þig blessi.
(V. Briem.)
Brynj. Gíslason.
Margrét Tómasdóttir lést 28. des-
ember sl.
Árið 1929 giftist hún Páli Pálssyni
frá Litlu-Heiði í Heiðardal i Mýrdal.
Þar hófu þau búskap ásamt uppeldis-
bróður Páls, Jónatan Jónatanssyni,
og bjuggu í hartnær hálfa öld. Þeim
hjónum varð átta barna auðið. Þau
lifa öll foreldra sína en Páll lést árið
1978. Margrét og Páll bjuggu við
hjónahlýju, glaðvær atlot húsmóður
við feimnislegan bónda sinn vöktu
athygli sumardvalarbarnsins sem
þessi orð ritar. Sumur mín að Litlu-
Heiði á fyrstu árunum eftir stríð
urðu a.m.k. fimm. Oft hefur að mér
hvarflað hvort tvískipt tilvera mín á
þessum árum hafi ekki verið þarfur
skóli, tilvera sem skiptist á milli nýju
íbúðarinnar í Hlíðunum og litla
bæjarhússins að Litlu-Heiði, á milli
eðjunnar á götunum í Hlíðunum og
tærrar náttúrufegurðar í Heiðardaln-
um, á milli stofa búnum á borgara-
lega vísu og baðstofunnar, þar sem
fullsetið var á hveiju rúmi við olíu-
lampa á kvöldin og rúmbríkin skarst
upp í lærin. Á Litlu-Heiði var ekki
rafmagn og ekkert vélknúið tæki þau
ár sem ég dvaldi þar, meðan heimilis-
tæki voru hluti af tilverunni í Reykja-
vík. Mikil umskipti hafa þó átt sér
stað síðustu áratugi á Litlu-Heiði,
því tveir synir þeirra hjóna, Tómas
og Páll Rúnar, búa þar nú stórbúi
ásamt eiginkonu Tómasar, Steinunni
Þorbergsdóttur.
Óhætt er að segja að á þessum
fyrstu árum eftir strið hafi húsmæð-
ur til sveita búið við aðrar aðstæður
en stallsystur þeirra á mölinni. Gjör-
samlega án þæginda kepptist sveita-
konan við tímann til þess að komast
yfir dagleg störf við að fæða og
klæða margmenn heimili sín. Borgar-
húsmæður þess tíma voru aftur á
móti famar að færa sér tæknina í
nyt, heimilishald varð auðvelt og fjöl-
skyldurnar yfirleitt fámennari en til
sveita. Þar með er ekki sagt að líf
fólksins í borginni hafi endilega ver-
ið léttara nema síður sé. í minningu
minni snerist lífið í Heiðardalnum
um líkamlega vinnu, og verkin áttu
að ganga hratt. Lífíð á mölinni virt-
ist á einhvem hátt flóknara eða var
það að hluta til ys og þys út af engu?
Margrét Tómasdóttir var greind
kona. Til hinstu stundar lét hún eðli-
lega málefni bænda sem og önnur
þjóðmál til sín taka, myndaði sér
skoðanir sem ekki var hægðarleikur
að hnika við. Hún var lipur og létt
á fótinn, áleit sjálf að hún hefði
stundað íþróttir hefðu tímarnir boðið
upp á það, enda á hún afkomendur
í fremstu röð í íþróttum. Hún söng
við störf sín svo fagurri röddu að
unun var á að hlýða. Nú er gengin
öldruð kona, sem hélt andlegri reisn
sinni enda þótt slitinn líkaminn væri
farinn að kalla á hvíld. Varla ber að
harma svo eðlilegan gang lífsins en
þakka fyrir andlega heilsu sem hún
hélt til hinstu stundar.
Viðmót Margrétar í minn garð í
æsku var eins og hún ætti mig, ekki
eins og hún hefði einungis verið beð-
in fyrir mig. Síðan urðum við nánar
vinkonur. Eg þakka fyrir að hafa
fengið að kynnast þessari stórbrotnu
konu og óska afkomendum Margrét-
ar og Páls, sem nú eru á annað
hundrað, blessunar.
Helga Ólafsdóttir.
Hún amma mín elskuleg er dáin.
Ég átti því láni að fagna að kynn-
ast ömmu mjög vel eftir að hún flutti
á Dvalarheimili aldraðra að Hjallat-
úni í Vík.
Líf hennar var ekki alltaf auð-
velt. í æsku var hún' sett í fóstur
frá foreldrum sínum fjögurra ára
gömul og það kom upp á yfirborðið
á efri árum að það var henni mjög
erfitt því henni þótti mjög vænt um
foreldra sína og systkini. Ég held
að líf hennar hafí mótast mjög af
þessum atburði því að hún helgaði
heimili sínu börnum alla krafta sína
alla tíð. Ást og umhyggja var efst
í hennar huga hvað varðaði fjöl-
skylduna.
Amma var mjög ákveðin persóna
og hafði ákveðnar skoðanir á öllu
og lá ekki á þeim. Einn af þeim
eiginleikum sem prýddu ömmu var
snyrtimennska og hvað henni var
umhugað að allt í kringum hana
væri á sínum stað raðað, slétt og
strokið.
Margar ánægjustundir áttum við
saman í spjalli. Hún sagði mér sög-
ur úr æsku sinni og uppvexti en sá
tími lá henni mjög á hjarta í seinni
tíð. Oft sagði hún mér líka sögur
úr Heiðardalnum og það leyndi sér
ekki sú virðing sem hún bar fyrir
Páli afa og heimahögunum.
Einnig slógum við oft á létta
strengi því alltaf var stutt í glensið.
Daginn áður en amma dó kom ég
til hennar í hádeginu og þó að hún
væri búin að vera veik og liggja í
rúminu í dálítinn tíma var létt yfír
okkur og við vorum að hugsa um
að hringja í Grétar bróður minn og
biðja hann um að koma á vélsleða
og fara í ferð. Þá sagði amma: „Já,
á ég bara ekki að fara upp á Höttu,“
og svo skellihló hún en það vár síð-
asti hláturinn okkar ömmu saman
því um kvöldið heltók hana sjúkdóm-
ur sem barið hafði að dyrum nokkru
áður en nú var ekki aftur snúið.
Um nóttina lagði amma upp í ferð-
ina löngu og við sem sátum hjá
henni upplifðum ólýsanlega stund
þar sem líf og dauði mætast.
Nú er elsku amma mín komin til
þeirra sem hún saknaði mest, afa
Páls og Valdimars bróður síns.
Þótt við sjáumst oftar eigi
undir sól er skín oss hér
á þeim mikla dýrðardegi
Drottins aftur finnumst vér.
(V. Briem.)
Ég kveð þig elsku amma mín
með þakklæti og virðingu.
Þorgerður Einarsdóttir.
Við viljum hér minnast ömmu
okkar, Margrétar Tómasdóttur, í
örfáum orðum. Hún amma Margrét
var merkileg á margan hátt. Við
sem áttum því láni að fagna að njóta
návistar hennar fejigum þar ríkan
heimanmund. Amma var afar hrein-
skiptin og óhrædd við að láta skoð-
anir sínar í ljós. Skap hafði hún
stórt, það komst enginn upp með
það að vaða yfir hana ömmu. Var
hún jafnframt bráðskörp, hafði stál-
minni og kunni ógrynni af lausavís-
um og kvæðum. Hún amma var vel
máli farin, hnyttin í tilsvörum, enda
orðheppin með afbrigðum. Ámma
var mikil reglumanneskja, vildi hafa
ailt í röð og reglu í kringum sig og
var henni einkar hugleikið að við
stöllurnar temdum okkur góða siði
í þeim efnum. Það hefur gengið á
ýmsu í gegnum tíðina hjá ömmu,
en hún var stolt kona sem sigldi í
gegnum lífið með reisn. Hún var
alla tíð mjög sjálfstæð og var henni
mikið í mun að vera ekki uppá aðra
komin. Efst í minningu okkar um
þessa konu mun þó standa hjarta-
hlýja hennar og gæska, sem virtist
óþijótandi þegar á reyndi, hún mátti
ekkert aumt sjá og tók jafnan mál-
stað þeirra sem minna máttu sín.
Hún bar velferð annarra mjög fyrir
brjósti, oft umfram sína eigin, því
amma var nú einu sinni þannig gerð
að hún hugsaði fyrst um aðra og
síðan kannski um sjálfan sig.
Ömmu var tíðrætt um mikilvægi
menntunar við okkur stöllur. „Þið
verðið að mennta ykkur, í dag verð-
ur enginn neitt án menntunar,“ var
hún vön að segja. Siálf átti hún
ekki þess kost að ganga menntaveg-
inn og var henni mikið í mun að
við nytum til fullnustu þess sem
henni stóð ekki til boða. Svona var
hún amma, vildi okkur allt það
besta. Hvað sem öllum prófgráðum
líður kenndi hún amma okkur margt
sem á eftir að reynast okkur ómet-
anlegt í lífsins skóla. Við erum þakk-
látar fyrir að hafa fengið að eiga
hana að og biðjum guð að geyma
hana og blessa minningu hennar.
Sissa og Sigrún Lilja.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem.)
Þegar við nú höldum hátíð ljóssins
ber sorgin dyra. í dag kveðjum við
ömmu mína, Margréti Tómasdóttur,
og langar mig að minnast með
nokkrum orðum. Amma var fædd
1904 og lifði því tíma mikilla fram-
fara og breytinga. Hún ólst upp hjá
fósturforeldrum sem voru henni góð-
ir, en það að alast ekki upp hjá for-
eldrum sínum markaði mikið hennar
persónu. Hún var hæglát, mjög
hreinskiptin og ákveðin kona, en um
leið nærgætin og hlý þeim er erfitt
áttu. Hennar líf og lífsstarf var
bundið við Heiðardalinn, þar sem
hún og afí, Páll Pálsson, hófu bú-
skap með uppeldisbróður hans, Jón-
atan G. Jónatanssyni, árið 1930. Þar
sem afi og amma eignuðust átta
börn og búskaparhættir erfiðir, hef-
ur vinnudagurinn oft verið langur
hjá þeim.
Amma var mjög trúuð og veitti
það henni mikinn styrk þegar hún
gekk í gegnum mikil veikindi á lífs-
leiðinni.
Sárt er að hugsa til þess að sá
tími sem við fáum með henni sé lið-
inn. Það eru margar góðar minning-
ar sem við eigum frá heimsóknum
hennar, nú síðast í haust. Það var
sama hvar borið var niður í umræð-
um, hún var mjög ættfróð, kunni
mikið af vísum og fróð um land og
þjóð.
Elsku amma mín. Ég og fjölskyld-
an mín þökkum þér alla ást og
umhyggju sem þú gafst okkur.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Margrét Jónsdóttir.
Okkur systkinin langar til að
minnast hennar ömmu okkar, Mar-
grétar Tómasdóttur, eða ömmu á
Heiði eins og við kölluðum hana, í
örfáum orðum. Við andlátsfregnina
varð okkur mjög brugðið þó við hefð-
um vitað að hveiju stefndi.
Nú þegar við sitjum hér saman
er margs að minnast og kemur þá
fyrst up í hugann hjá okkur systrun-
um, sem þá bjuggum að Stóru-
Heiði, þegar við trítluðum með Gagn
og gaman undir hendinni heim til
ömmu til þess að læra að lesa. Voru
þau ófá sporin sem við systkinin
áttum þar á milli bæja. í hugum
okkar var amma mjög stórbrotin
persóna. Hún var ákveðin i skoðun-
um, hreinskilin fram í fingurgóma
og oft var stutt í kímnina. Hafði hún
gaman af ljóðum og kveðskap og
kunni hún ógrynnin öll af þeim.
Amma var mjög trúuð. Kenndi hún
okkur Faðirvorið og aðrar bænir.
Fór hún gjarnan með þær með okk-
ur þegar við gistum hjá henni.
Margs er að minnast þegar við
hugsum um ömmu og verður það
varðveitt í hugum okkar sem lifandi
minning.
Nú þegar við kveðjum þig, elsku
amma, viljum við þakka fyrir allar
samverustundirnar og allt það sem
þú hefur gefíð okkur úr viskubrunni
þínum sem ómetanlegt veganesti út
í lífið.
Blessuð sé minning þín.
Margrét Vigfúsdóttir,
Sigríður Þormar Vigfúsdóttir,
Giiðmundur Helgi Vigfússon.