Morgunblaðið - 15.01.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
MAIMNLÍFSSTRAUMAR
UMHVERFISIVIÁLÆ/7/> umhverftb aublegb andansf
Skógur og skáldgáfa
SKÓGAR og einstaka tré hafa
löngum haft sérstaka merkingu í
vitund manna og tengjast víða
trúarbrögðum og helgihaldi eins
og fram kemur í fornum minnum.
Þessi afstaða blundar sjálfsagt
enn hjá nútímafólki þótt ekki fari
hátt. Listamenn gera þessu nátt-
úrufyrirbæri oft skil í verkum sín-
um, beint eða óbeint, hvort heldur
er í myndlist, ritlist eða tónlist
og sækja þangað hvatningu til
listrænnar tjáningar. Japanski rit-
höfundurinn Kenzaburo Oe, sem
hlaut bókmenntaverðlaun Nóbels
árið 1994, lætur ekkert tækifæri
ónotað þegar hann er inntur eftir
lífsviðhorfum sínum til að lýsa
því hversu djúptæk áhrif skógur-
inn hefur haft á viðhorf hans allt
frá æsku. Hann þakkar undrum '
skógarins og fornum minnum sem
honum tengjast fijótt hugmynda-
flug sitt og skáldgáfu. Og hann
rekur líka tónlistargáfu þroska-
hefts sonar síns að sama brunni.
KENZABURO er 59 ára að
aldri, ólst upp á japönsku
eyjunni Sikoku og stundaði bók-
menntanám við háskóla í Tokyo.
Hann hefur verið afkastamikill
rithöfundur og
verk hans vakið
athygli: víða um
heim. M.a. hefur
hann gert að við-
fangsefni í bók-
um sínum þá lífs-
reynslu að eiga
þroskaheft barn
á afar sannferð-
ugan hátt. Hann hefur verið virk-
ur aðili að samtökum sem beijast
gegn kjarnorkuvá og haldið fram
málstað þeirra sem enn bera var-
anleg mein eftir kjamorkuspreng-
inguna í Hirosima. Æskustöðvar
hans voru í afskekktu íjallaþorpi
sem umlukið var fjölskrúðugu
skóglendi og skógurinn var honum
því nærtækt leiksvæði. Þar átti
uppruna sinn ógrjmni fornra
sagna sem móðir hans og amma
þuldu honum og af þeim eignaðist
' hann þann hugmyndaheim sem
er undirstaða rithöfundarferils
hans að hans sögn.
Þessi afstaða kemur greinilega
fram í viðtölum sem birst hafa við
hann í fjölmiðlum eftir veðlaunaaf-
hendinguna. í einu þeirra lýsir
hann á nærfærinn hátt hvernig
samneyti hans við undur skógarins
leiddu hann á unga aldri til skiln-
ings á óendanleika lífsins og eigin
hlutdeild í þeim óendanleika. Hann
lá á hnjánum við djúpa lind í
skógaijaðrinum, hlustaði á lágan
vatnsniðinn og horfði á það hvern-
ig straumurinn sem barst frá djúpi
lindarinnar þyrlaði smáum sand-
kornum hring eftir hring án þess
að yfirborðið gáraðist. Þetta nátt-
úrufyrirbæri var honum staðfest-
ing á eilífri hringrás lífsins. Síðan
segist hann hafa reynt að koma
þessum hughrifum til skila í verk-
um sínum.
í blaðaviðtali sem birtist við
hann í sænsku tímariti kemur
ýmislegt fram um þjóðlíf í þessari
afskekktu tjallabyggð æskustöðv-
anna og margt sem getur talist
eiga hliðstæðu í sögu íslendinga.
Allt frá miðöldum eða enn lengra
aftur í tímann höfðu aðalsbomir
höfðingjar flúið til þessara fjalla-
héraða á eyjunni Sikoku undan
ríkjandi valdhöfum eftir mis-
heppnaðar uppreisnartilraunir.
Þeir fluttu með sér fjölskrúðugan
menningararf sem varðveist hefur
þar fram á þennan dag. Hinn forni
japanski sverðdans er enn í heiðri
hafður og sagðar eru magnaðar
sögur af hetjum og forynjum sem
réðu örlögum manna. Sagnirnar
tengdust skóginum og voru annars
eðlis en sögur keisaraættarinnar
sem hafðar voru fyrir börnum í
Tokyo. Kenzaburo Oe byggir
skáldskap sinn á hugmyndaheimi
þessara goðsagna úr skóginum,
sem eru honum óþijótandi auðlind.
Nokkur unskipti urðu í lífi þessa
japanska rithöfundar þegar hann
eignaðist sitt fyrsta barn — soninn
sem þurfti strax eftir fæðingu að
gangast undir skurðaðgerð á höfði
en vitað var að aðgerðin mundi
skerða mjög vitsmunaþroska
hans. Ef ekki yrði að gert væm
dagar drengsins taldir. Foreldrum
var gert að velja annan hvorn
kostinn og völdu aðgerðina.
Drengurinn var ómálga til fimm
ára aldurs og virtist engin tengsl
hafa við umhverfi sitt. Samt sáust
einhver viðbrögð hjá honum þegar
leikin var fyrir hann hljómplata
með söng 150 fuglategunda. Brátt
kom svo að hann gat aðgreint
fuglasönginn og fór að þekkja
nöfn fuglanna. Þegar árin liðu fór
hann að hafa unun af hvers konar
tónlist, einkum eftir Bach og Moz-
art, og fyrir tíu ámm setti hann
saman nokkrar nótur á blað sem
hann sýndi foreldrum sínum. Það
var upphafið að tónlistarferli þessa
fatlaða drengs sem nú er orðinn
umsvifamikill. Lögin hans hafa
verið gefín út á fjölda geisladiska,
sem seljast í stóru upplagi.
Kenzaburo Oe er mikið í mun
að koma því til skila hve fjölbreytt-
ur skógargróður og auðugt vist-
kerfi sem þar þróast hefur örvandi
áhrif á hugmyndaflug og sköpun-
argáfu mannsins. Þar er upp-
spretturnar að finna og hina nauð-
synlegu næringu fyrir andann,
segir hann.
eftir Huldu
Voltýsdóttur
~pot q i '"t~/ ; t <^r'r\íi (~sy, yfW'V? 0 L
________________SUNNUDAGUR 15. JANÚAR 1995 B 11
DÖNSKUSKÓLINN Auður Leifsdóttir
cand. mav.
STÓRHÖFÐA 17
Dönskuskólinn hefur göngu sína mánudaginn 30. janúar 1995. Hagnýt
dönsk málnotkun kennd í samtalshópum, þar sem hámarksfjöldi
nemenda er 6, og fer kennslan fram 2 tíma, tvisvar sinnum í viku.
Fyrirhuguð eru líka sérstök bókmenntanámskeið þar sem kennt
verður 3 tíma í senn, 1 sinni í viku. Einnig er boðið upp á einkatíma
eða annarskonar sérhæfða kennslu í munnlegri og skriflegri dönsku.
Innritun hefst miðvikudaginn 18. jan. í síma 677770 milli kl. 10-12
og 15-17. Utan þess tíma eru veittar upplýsingar í síma 676794.
Kennari hefur 10 ára reynslu í dönskukennslu bæði við háskóla og
framhaldsskóla.
ÆTTFRÆÐINÁMSKEIÐ
Ný ættfræðinámskeið byrja bráðlega (15—21 klst. grunnnámskeið;
einnig námskeið úti á landi og framhaldsnámskeið). Lærið að rekja
sjálf ættir ykkar og notfærið ykkur frábæra rannsóknaraðstöðu.
Verðlag aldrei hagstæðara og skipta má greiðslum. Leiðbeinandi Jón
Valur Jensson. Ættfræðiþjónustan tekur að sér gerð ættartalna, ráðgjöf
o.fl. verkefni og býður upp á vinnuaðstöðu við ættarleit. Á annað hun-
drað nýlegra og eldri ættfræði- og æviskrárrita til sölu m.a.
Bergsætt, Briemsætt, Knudsensætt, Múraratal, Reykjaætt af Skeiðum,
Víkingslækjarætt, Hallbjarnarætt, Vigurætt, Thorarensenætt, Laxdælir,
Svalbarðsstrandarbók, Frá Hvanndölum til Úlfsdala (siglf.)., Önfirðin-
gar, Ölfusingar, Keflvíkingar, Mannlíf á Vatnsleysuströnd, nafnalyklar
við manntöl 1801 og 1845 og Ættarbókin. Bóksöluskrá send ókeypis.
Uppl. ís. 27100 og 22275.
!■!■■■■*! Ættfræðiþjónustan,
Brautarholti 4, s. 27100.
_ NYJk
SK©ÐUNAR
/STOR4N
Matvælaframleiðendur!
Námskeið í uppsetningu innra eftirlits (HACCP)
Samkvæmt reglugerð um matvælaeftirlit og
hollustuhætti við framleiðslu og dreifingu matvæla
(nr. 522/1994) frá 20. sept. sl. og reglugerð um
fyrirkomulag eftirlits með sjávarafurðum (nr.
429/1992) frá 8. des. 1992, eiga allir, sem
framleiða eða dreifa matvælum, að koma á innra
eftirliti með starfsemi sinni. Innra eftirlitið er alfarið
á ábyrgð framleiðanda eða dreifanda og á að
tryggja gæði, öryggi og hollustu vörunnar.
Eftirlitskerfið er alþjóðlega viðurkennt kerfi, sem
einkanlega er notað í matvælaiðnaði.
Nýja skoðunarstofan hf. hefur um tveggja ára
skeið unnið að uppsetningu innra eftirlits í
fiskvinnslufyrirtækjum og hefur því aflað sér
víðtækrar reynslu á því sviði.
Markmiðið rneð námskeiðinu er að kenna
þátttakendum þá aðferðafræði, sem notuð er við
uppsetningu eftirlitskerfisins, bæði með
fyrirlestrum og verklegum æfingum.
Námskeiðinu lýkur með prófi, sem Fiskistofa
semur, óg fá þeir sem prófið standast sérstakt
viðurkenningarskjal frá Fiskistofu.
Námskeiðið verður haldið 19. og 20. janúar
kl. 9-17 á 6. hæð í Húsi verslunarinnar,
Kringlunni 7.
Námskeiðsgjald er 17.000 kr. og greiðist við
innganginn.
Eitt blab
fyrir alla!
- kjarni málsins!
Væntanlegir þátttakendur hafi samband við
Nýju skoðunarstofuna hf. í síma 91-681333 eða
sendi tilkynningu með bréfasíma 91-688441,
eigi síðar en miðvikudaginn 14. desember.
Skoðun - afurðamat - ráðgjöf
Nýja skoðunarstofan hf.. Kringlan 7, 10.1 Reykjavík, Sínii 91 -681313. fax 688441.