Morgunblaðið - 15.01.1995, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
til að ná útsendingum erlendra
stöðva, sem ætlaðar eru ferðamanna-
hótelum en eru í mikilli eftirspurn
hjá upplýsinga- og afþreyingarþyrst-
um íbúum Kúbu. Þeir sýna mér loft-
netið á heimilinu, sem nær CNN með
snjókomu inn á eldfomt svarthvítt
tæki.
Af hveiju hættir Manuel ekki í
vörugeymslunni þegar hann fær
borguð margföld mánaðarlaun fyrir
eitt málverk? „CDR myndi strax fá
að vita ef ég yrði atvinnulaus og
þeir myndu spyrja hvaðan ég fæ föt-
in og skóna sem ég geng í.“
Það er bankað fjórum sinnum á
meðan á heimsókn minni stendur.
Það er augnabliksþögn á meðan at-
hugað er hver gesturinn er. Óttinn
við yfirvöld fer þverrandi dag frá
degi eftir því sem óánægjan vex,
segir heimilisfólkið, en er þó ekki
alveg horfmn. Enginn gestanna
reynist þó vera útsendari CDR. Þrír
eru vinir strákanna, sem keppast
hver við annan að rakka Kastró og
kerfið niður.
„Þessi er líka andkommúnisti,"
segir einn þegar þriðji vinurinn birt-
ist. „Það er nóg að segja að hann
sé Kúbveiji, þá leiðir hitt af sjálfu
sér,“ segir annar og allir hlæja. Ejórði
gesturinn er amma strákanna.
„Amma var kommúnisti. Ekki leng-
ur.“ Þekkja þeir einhveija kommún-
ista? Móðurbróðir strákanna er í
flokknum, en hann hefur misst trúna.
„Hann býr við vatnsskort, gasskort
og rafmagnsskömmtun eins og allir
aðrir." ■
VÉg ek í annað sinn um Vísinda-
miðstöðina í Havana, að þessu
sinni í fylgd Robertos, sem er
staðan. Hann var settur í ferðabann
og sú skýring gefín að hann þætti
ekki verðugur fulltrúi lands síns. Að
lokum var Roberto rekinn og honum
gefin að sök sú „andbyltingarlega
hegðun" að hafa heimsótt kanadíska
sendiráðið til að spyija um hugsan-
lega vísindastyrki þar.
„Kúgunin á Kúbu er sjaldnast
hrottafengin, það fer yfirleitt allt
fram eftir settum reglum. Þetta er
fullkomnasta kúgunarkerfi í heimi,
þetta er „1984“. Kúba er hræðilegt
land fyrir fólk sem er snjallt og vill
hugsa sjálfstætt.“ Af vinahópi Ro-
bertos í Hafrannsóknastofnuninni er
nú aðeins einn eftir þar. Hinir eru í
Kanada, Mexíkó, Venesúela og
Bandaríkjunum.
Roberto hefur aldrei skipt sér af
stjórnmálum og á háskólaárum sín-
um fyrir 20 árum var hann ósáttur
við ofsóknir sem þá voru í gangi á
hendur hommum og fólki með „er-
lendan klæðaburð" og sítt hár (í landi
þar sem ekki verður þverfótað fyrir
myndum af fráneygðum Che Gue-
vara með axlarsítt hár).
Engu að síður segist hann eitt sinn
hafa stutt byltinguna. „Margt fólk
af minni kynslóð er mjög biturt. Við
menntuðum okkur, unnum fyrir bylt-
inguna bæði í starfi okkar og í enda-
lausri sjálfboðavinnu og hvar stönd-
um við nú? Ég er rúmlega fertugur,
atvinnulaus og bý heima hjá foreldr-
um rnínurn."
Honum finnst þjóðin standa í svip-
uðum sporum og hann sjálfur. „Ha-
vana var einu sinni alvöru BORG!
Ég man þegar mamma tók mig sem
smástrák að skoða í búðarglugga
fyrir jólin: verslanirnar voru troðfull-
ar, götumar voru fullar af bílum,
Á ÞESSUM „frjálsa" landbúnaðarmarkaði var ekkert að finna eftir
hádegi nema svínakjöt sem kostaði nær tvenn mánaðarlaun verka-
manns kílóið.
líffræðingur en vinnur nú fyrir sér
sem ólöglegur leigubílstjóri. Hann
er ekki jafn bjartsýnn og Celina á
að draumar Kastrós um að Kúba
verði stórveldi á sviði líftækni rætist.
Kúba býr yfír miklu af menntuðu
fólki og gæti náð að þróa ýmis lyf,
segir hann, en það vantar til dæmis
þekkingu á hvemig á að selja afurð-
imar á alþjóðamarkaði. Landið er
að reyna að hasla sér völl í tæknibylt-
ingu 21. aldar, en er á steinaldar-
stigi í efnahagsmálum.
„Þú verður líka að athuga að allt
sem Kastró gerir er til að sýnast.
Við áttum á tímabili fleiri dráttarvél-
ar á mann en Frakkar, en það var
ekki hægt að kaupa ferskt græn-
meti eða ávexti í Havana. Við erum
með næringarfræðinga sem sjá um
að blaklandsliðið fái fullkomna fæðu,
en böm fá ekki mjólk eftir sjö ára
aldur.“
Alræðisvald flokksins er það sem
öllu skiptir, segir Roberto, og sjónar-
mið hagkvæmni og vísinda verða að
víkja. Hann segir mér sögu sína þeg-
ar hann vann hjá Hafrannsókna-
stofnun Kúbu máli sínu til stuðnings.
Hann hannaði stærðfræðilíkön til
að reikna út hámarkshagkvæmni í
rækjuveiðum við Kúbustrendur og
varaði við ofveiði á þeim tíma sem
ráðamenn vildu bregðast við minnk-
andi afla með hertri sókn. Hann var
ófeiminn við að mótmæla tillögum
hærra settra manna með vísindarök-
um, sem aflaði honum virðingar
sumra en óvildar annarra, einkum
þeirra sem áttu frama sinn að þakka
flokkstengslum frekar en vísindaiðk-
unum.
Eftir því sem hróður hans sem
vísindamanns jókst magnaðist and-
konumar voru vel klæddar. Þegar
Rússamir komu hingað fyrst um
1960 voru þeir steinhissa á að fínna
fágaða vestræna borg. Svo lifðum
við á Rússunum - við voram aldrei
leppríki Sovétríkjanna, heldur sníkju-
dýr á þeim - og á tímabili vora fleiri
Lödur á mann í Havana en í Moskvu.
En núna! Ég gekk um daginn í
gegn um gamla borgarhlutann og
reyndi að sjá hlutina með nýjum
augum, eins og ég væri Marsbúi í
heimsókn. Hvílík fátækt! Hvílíkur
óþrifnaður! Havana var ekki svona.
Við voram einu sinni með næstbestu
lífskjör í Rómönsku-Ameríku, á eftir
Argentínu. Það hefur tekið okkur
35 ár að verða að Haítí."
Þegar haldin var alþjóðleg líffræð-
iráðstefna í Havana nýlega fór leigu-
bílstjórinn á stúfana og dreifði upp-
lýsingum til fundarmanna um störf
sín og vísindaskrif. Stuttu seinna var
hann kominn með tvö atvinnutilboð
í hendumar. Hann tók tilboði frá
háskóla í Mexíkó og bíður nú brottf-
ararleyfis. Meðal annars verður Ha-
frannsóknastofnunin að votta að ekki
sé hætta á að hann fari með ríkis-
leyndarmál úr landi.
Býst Roberto við að fyrrum kval-
arar hans sem settu hann í ferða-
bann gefi honum grænt ljós nú? „Ég
held það. Stefnan nú er að hleypa
öllum burt sem geta komist. Yfirvöld
vita að það er ekkert eins hættulegt
alræðisstjórn og atvinnulausir
menntamenn. Ef ég kem ekki aftur
til Kúbu, þá er einum vandræða-
manninum færra. Ef ég kem aftur
þá kem ég með dollara. Yfírvöldin
geta ekki tapað. Ég held að þeir
hleypi mér burt. Ég vona að ég kom-
ist burt.“
SUNNUDAGUR 15. JANÚAR 1995 B 15
LAUGAVEGI 49
Okkar vinsæla útsala á íþróttavörum byrjar í dag,
sunnudag kl. 13. Meiriháttar úrval af ýmiss konar
íþróttavörum á alla fjölskylduna á frábæru verði.
z
"I
1+
»
«■►
3
p>
u
Sérstaklega gott úrval af skíða- og kuldafatnaði í öllum stærðum.
Skfða- og kuldasamfestingar
vatns- og vindheldir.
Nr. 4 til 14 verö 5.490.
Nr.StilXXLverð 7.990.
Litir: Dökkblátt og rautt.
Skíðaband fylgir öllum skíðagöllum.
Ulpur
vatns- og vindheldar.
Nr. 6 til 14 verð 3.990
Nr.XS tilXXLverð 5.990
Barnaúlpur m/hettu
nr. 4 til 14 verð 2.990.
Tvöfaldir íþróttagallar
nr. 2 til 14 og XStilXXXL
verðfrá 2.990.
Dömugallar
úr micro fiber efni, verð 6.900.
Bómullarfatnaður
nr. S til XL. Litir: Dökkblátt og grátt.
Hettupeysur 1.890.
Buxur 1.590.
Indoor court innanhússkór
Nr. 31 til 47. Verð 1.990.
Annað t.d.
Tvískiptur skíðagalli í nr. 4,6,8 og 10.
Verð aðeins 4.990.
Skíðabuxur nr.6 til I4,verð 3.290.
Skíðabuxur nr. S til XL, verð 4.290.
Fleece-peysur nr. frá 6, verð 3.990.
Lúffur og hanskar, verð frá 590.
Húfur - skíðabönd -
Skautar -15% afsláttur.
Körfuboltabolir í miklu úrvali 990.
Töskur frá 490. Gott úrval.
10% afsláttur af öllum öðrum vörum.
Við rúllum boltanum til þín.
Nú er tækifæriá til þess að gera góð kaup.
Puma körfuboltaskór m/mjúkpúða.
Nr. 40 til 47. Verð 5.990.
Puma hlaupaskór m/púða í sóla
nr. 35 til 47. Verð 3.490
Ath. opið í dag, sunnudag,
frá kl. 13-17.
Póstsendum
Sím/ 12024.
SPORTVÖRUVERSLUNIN
SPARTA
Laugavegl 49 • 101 Reykjavfk • sfmi 12024
Margar aðrar tegundir
af íþróttaskóm.