Morgunblaðið - 08.03.1995, Page 24

24 MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
I-
LISTIR
„Hörundsár“
EITT verka Bjarna Sigurbjömssonar.
MYNPLIST
Mokka
MÁLVERK
BJARNI SIGURBJÖRNS-
SON
Opið á veitingahúsatíma tíl 19. mars.
Aðgangur ókeypis.
ÓHEFT litaflæði og úthverft inn-
sæi einkennir ábúðarmikil málverk
Bjarna Sigurbjörnssonar, sem er
námsmaður á lokastigi meistara-
náms við listastofnun San Francisco
borgar.
Listspíran hefur áður kynnt verk
sín tvisvar hér á landi og í annað
skiptið var það sömuleiðis á Mokka
fyrir þremur árum.
Þetta eru mjög litglaðar myndir
og þær byggjast mikið á því að ná
fram kraftmikilli og bylgjandi áferð
með því að kreista duglega úr túp-
unum, eða eins og Jón Engilberts
orðaði það í gamla daga „mála
þykkt“, og sjálfur hefði hann vafa-
lítið orðið hinn hressasti hefði hann
mátt líta slík vinnubrögð.
Annars mun andagiftin sótt til
ákveðins myndstfls sem iðkaður hef-
ur verið um langt skeið á Bay-Arena
svæðinu í Norður-Kalifomíu, þar
sem Bjami hefur dvalist síðustu árin.
Það er líka eitthvað amerískt í þessu
þótt hliðstæðuna hafí maður einnig
séð í Evrópu, en þá yfírleitt í öðrum
og helst dýpri litbrigðum. í Kalifor-
níu þar sem sólin skín, vínviðurinn
blómstrar og allir eru í góðu skapi,
eins og það heitir, er eðlilegt að lita-
gleðin sé mikil og létt sé yfír mynd-
unum. Það á einnig við um aðrar
listastefnur og þannig em lostfagrar
dúllumar á myndum Pop-málarans
Mel Ramos frá Sacramento yfirleitt
skælbrosandi, eins og þær séu í
þann veginn að fíla út á yndisvangi
hvunndagsins.
Nefni Ramos einmitt vegna þess,
að meiri andstæður getur ekki, því
að þegar hann málar örþunnt og
notar stásslega en grunnfærða liti
hins yfirborðskennda auglýsinga-
iðnaðar, þá húðflettir Bjarni yfír-
borðið svo að sér inn í sjálft hold
mannslíkamans. Hér hefur hann í
og með orðið fýrir áhrifum af
stækkuðum nærmyndum málverka
Rembrandts, og þá einmitt holdinu
í fígúrum hans og mannamyndum,
en þar var þykkt borið á, eins og
skuggamir gátu verið þunnir og
flauelssvartir.
Yfirskrift sýningarinnar er „Hör-
undsár“ og er það um sumt rétt-
nefni, en einnig er eins og að horfa
é litríkt öldugjálfur eða óvænt
skýjaþykkni á sólbjörtum sumar-
degi.
Islendingurinn í Bjama kemur
fram í litanotkun sumra myndanna
og þá helst hvað stóm aflöngu
myndina fyrir miðju á hægri lang-
vegg snertir, en þar kenni ég meiri
dýpt og fleiri blæbrigði en í öðmm.
Verður næsta fróðlegt að fylgjast
með Bjama eftir að meistaragráðan
er í höfn og hann hefur átök við
lífíð og listina án skólans sem ör-
yggisventils.
Bragi Asgeirsson.
Síðustu sýn-
ingar á „Eins
og tungl í
fyllingu“
NORSKI Ieikhópurinn Manefjes hef-
ur undanfarið sýnt leiksýninguna
„Eins og tungl í fyllingu" á menning-
arhátíðinni Sólstöfum. Sýningar hafa
verið á ísafirði, Akureyri og í Reykja-
vík. Síðustu sýningar verða í Mögu-
leikhúsinu við Hlemm fímmtudaginn
9. og föstudaginn 10. mars.
Það er leikarinn Henning Farner
sem leikur eina hlutverkið í sýning-
unni, en leikstjóri er Tim Dalton.
í kynningu segir: „Leikritið er
ætlað unglingum jafnt og fullorðn-
um. Sumir kalla hana eins konar
örþróunarsögu, aðrir segja að hún
sýni sköpun heimsins út frá sjónar-
hóli homo sapiens, hins viti boma
manns, ailt frá árdögum til þess
augnabliks er hann hverfur á braut
frá áhorfendum sínum og að þetta
sé leikhús sem helst líkist þögulli
fímleikakvikmynd með ívafí af há-
þróaðri kímni.“
Henning Farner byijaði að leika
árið 1981 og hefur leikið með sjálf-
stæðum leikhópum í Noregi, Dan-
mörku og Frakklandi. Sviðsetning
sýningarinnar er nokkurra ára til-
raunavinna þar sem gengið er út frá
skapandi en agaðri líkamstjáningu.

í
L
í
I
*
i
i
i
Veistu svaríð?
ALLT í plati; atriði úr bandarísku
myndinni Gettu betur.
KVIKMYNPIR
BíóhöIIin
GETTU BETUR
„QUIZ SHOW“
Leikstjóri: Robert Redford. Hand-
rit: Paul Attanasio. Kvikmynda-
taka: Michael Ballhaus. Aðalhlut-
verk: Ralph Fiennes, Rob Morrow,
John Torturro, Paul Scofield. Holly-
wood Pictures. 1994. ★ ★ ★
NÝJASTA mynd Roberts Red-
fords, Gettu betur eða „Quiz Show“,
rekur eitt frægasta hneyksli banda-
rísku sjónvarpssögunnar þegar í Ijós
kom að vinsælasti spumingaþáttur
landsins um miðjan sjötta áratuginn,
Tuttugu og einn hjá NBC-stöðinni,
var blekking ein. Redford hefur skil-
að prýðilegri mynd um brennandi
efni á fyrstu árum sjónvarpsaldar
þegar menn virtust ekki taka þennan
nýja og byltingarkennda miðil alvar-
lega og sjónvarpið eins og missir
meydóminn. Áhorfendur sem dýrk-
uðu skefjalaust þessa nýju tækni litu
það ekki sömu augum upp frá því.
í myndinni er áherslan lögð á
sakleysið í kringum sjónvarpið (það
er allt í Iagi að svindla af því þetta
er bara sjónvarp og enginn hefur
skilgreint hvaða leikreglum það
skuli lúta) og hvemig spillingin
fínnur sér fómarlamb sem þarf að
taka á sig samviskubitið og skömm-
ina. Sagan er rakin í myndinni á
bæði skemmtilegan og spennandi
hátt og hún staðfestir enn að Red-
ford er orðinn mun betri og hressi-
legri leikstjóri en leikari.
Gildi myndarinnar felst ekki síst
í því hvemig henni tekst að endur-
skapa brautryðjendaárin í sjónvarps-
rekstri vestra, spennuna í kringum
sjónvarpið, hvemig áhrif þess ná inn
á hvert heimili og nýjar stórstjömur
lifna (og deyja) bókstaflega með
hraða Ijóssins. Fólk gleypir við þess-
um nýja miðli eins og þar sé lykill-
inn að lífshamingjunni. Og enginn
er meiri stjama en nýi límheiljnn í
spumingaþættinum Tuttugu og ein-
um, Charles van Doren. I sjónvarpi
skiptir ímyndin öllu. Hann er af
frægu menntafólki og hefur útlitið
með sér, sumsé fullkominn í þáttinn
og til að halda honum þar svo aug-
lýsandinn græði og sjónvarpsstöðin
fái meira áhorf er betra að hann fái
að vita spumingamar fyrirfram.
Veistu svarið? er aldrei nein spum-
ing.
í miðpunkti er
leit lögfræðings
að ósviknum svör-
um þegar grun-
semdir vakna hjá
honum um að ekki
sé allt með felldu.
Það er heppilegt
sjór.arhom því leit
hans drífur frá-
sögnina áfram og
heldur athyglinni
vakandi þrátt fyr-
ir að myndin sé
vel yfir tveir
tímar. Reyndar
vantar helst að
gera betur grein
fyrir innri baráttu menntamannsins
van Dorens sem lifír í sjálfsblekk-
ingu en felur kvíðann á bak við
kæruleysi og sjálfsöryggi.
Hann er leikinn af Ralph Fiennes,
sem eins og aðrir leikarar myndar-
innar fer ágætlega með hlutverkið
enda löngu í ljós komið að Redford
er ekki síst leikstjóri leikaranna.
Fiennes lýsir vel hvemig van Doren
leiðist treglega inn í svikin og er
einhvem veginn aldrei almennilega
viss um hvort hann er í raun að
svindla eða bara leika sjónvarpsleik-
inn. Rob Morrow er nýstimi sem fer
feikilega vel með hlutverk þijóska
lögfræðingsins, sem flettir ofan af
svindlinu, og John Torturro er sömu-
leiðis góður sem sveittur og svekkt-
ur fyrrum þátttakandi. Leikstjóram-
ir Martin Scorsese og Barry Levin-
son fara með lítil gestahlutverk.
Þorskhausar í beinni
Regnboginn
í beinni „Airheads" ★ Vi
Leikstjóri: Michael Lehman. Aðal-
hlutverk: Brendan Frazer, Steve
Buscemi, Joe Mantegna, Judd
Nelson. 20th Century Fox. 1994.
Bandaríska gamanmyndin í
beinni eða „Airheads" gengur öll út
á þungarokkshúmor Iíkan þeim sem
við þekkjum úr Veröld Waynes -
myndunum. Þrír þungarokkarar
ætla að koma sér nett á framfæri
en það endar með því að þeir taka
yfír vinsæla rokkútvarpsstöð og
halda starfsfólkinu í gíslingu með
því sem löggan mundi kalla „eftirlík-
ingavopnum". Af því spinnst heil-
mikil amerísk hringavitleysa með
gamalkunnum látum og æsingi ut-
andyra og innan en húmorinn reyn-
ist ekki mikill þegar til kemur og í
rauninni verður allt svo sætt og
pent á endanum að alvöru þunga-
rokkarar mundu sennilega fyrr
panta herraklippingu en meðtaka
slíkt löður.
Nokkrir ágætir leikarar koma hér
við sögu eins og Steve Buscemi og
Joe Mantegna og þeir setja óneitan-
lega svip sinn á myndina þótt hlut-
verk hins síðamefnda sé talsvert
fyrir neðan hans virðingu. Buscemi
fer skemmtilega með rullu eina
rokkarans sem virðist með hærri
greindarvísitölu en trommukjuði.
Hjartagullið Brendan Frazer er
skrifaður fyrir aðalhlutverkinu og á
í erfiðleikum með að leika af ein-
hverju viti eins og fyrri daginn.
Vandræðalegur er sennilega rétta
orðið yfír Frazer. Meira að segja
gallharður þungarokkari verður að
lítt þolanlegri væluskjóðu í höndum
hans.
Líklega má skrifa það á handritið
að einhveiju leyti. Það er ómerkilegur
leirburður þótt fínna megi í því ein-
staka góðan brandara (einn er sér-
Iega illkvittinn þar sem vamarlaus
geirvarta kemur við sögu). En þeir
eru fáir og langt á milli þeirra. í stað-
inn fyrir alvöru gamansemi er keyrt
á hávaða, hrópum og köllum og eyði-
leggingu og mun þannig sjálfsagt
reynt að höfða til þungarokkara. Það
er bara sjaldnast nóg.
Arnaldur Indriðason
Nýr bókaklúbbur
gefur út hljóðbækur ►
HUÓÐBÓKAKLÚBBURINN sinni. Þá sendir Hljóðbókaklúbbur- k
heitir nýr bókaklúbbur sem eins
og nafnið bendir til gefur út svo-
nefndar hljóðbækur, þ.e. bækur
sem lesnar eru inn á hljóðsnæld-
ur. Blindrafélagið er stofnandi og
eigandi Hljóðbókaklúbbsins, en
það hefur einmitt um árabil gefið
út hljóðbækur fyrir almennan
markað, þar á meðal íslendinga-
sögur, barnabækur, spennusögur
og bækur almenns efnis.
Fréttasnælda fyrir félaga
í kynningu segir: „Hljóðbóka-
klúbburinn mun gefa út vandaðar
og eigulegar bækur af ýmsum
toga og miðað er við að út komi
6 bækur á ári, með 6-8 vikna
millibili. Bækurnar verða ekki til
sölu samtímis á almennum mark-
aði og eru mun ódýrari en sam-
bærilegar bækur í bókaverslunum.
Þeir sem gerast félagar í klúbbn-
um eru ekki skuldbundnir til að
kaupa allar útgáfubækur klúbbs-
ins. Þær má afþakka með góðum
fýrirvara, en einnig verður hægt
að panta aðrar hljóðbækur sem
klúbburinn hefur á boðstólum í
stað þeirra sem út koma hveiju
inn út fréttasnældu til félaga sinna f
með kynningu á hverri útgáfubók
o g upplýsingum um aðra starfsemi
klúbbsins.“
Fyrsta útgáfubókin
Hin kunna skáldsaga Góði dát-
inn Svejk eftir Jaroslav^ Hazek í
íslenskri þýðingu Karls ísfelds er i
fyrsta útgáfubók Hljóðbóka-
klúbbsins. Það er Gísli Halldórsson '
leikari sem les söguna, en mörgum I
er eflaust í fersku minni útvarps-
lestur hans á sögunni. Hljóðbóka-
klúbburinn hefur samið við Gísla
Halldórsson og Ríkisútvarpið um
útgáfu lestursins á hljóðbók, sem
kemur út í tveimur bindum. Seinna
bindið kemur út síðar á árinu.
Einnig fá stofnfélagar Hljóðbóka-
klúbbsins litla hljóðbók með lestri 1
Davíðs Stefánssonar frá Fagra- }
skógi úr eigin verkum. Efni henn- i
ar valdi Gunnar Stefánsson og f
flytur hann einnig formálsorð.
„Hljóðbækur eru ekki eitthvert
sérstakt fyrirbæri sem ætlað er
blindum og sjónskertum.
Hljóðbækur henta hveijum sem
er,“ segir ennfremur í kynningu.
Kóramót þriggja kóra [
í Skandinavíu
ÞRÍR íslenskir kórar sem starfa í
Skandinavíu hittast og halda sam-
eiginlega tónleika í Allraheilagra-
kirkju í Lundi á Skáni kl. 17
laugardaginn 11. mars.
Kóramir sem mæta til þessara
sameiginlegu tónleika eru Kór ís-
lenska safnaðarins í Kaupmanna-
höfn undir stjórn Guðmundar Ei-
ríkssonar, íslenski kórinn í Gauta-
borg, en honum stjóma Kristinn
og Tuula Jóhannesson, og svo kór
gestgjafanna, Kór íslendingafé-
lagsins í Lundi undir stjórn Jóns
Ólafs Sigurðssonar.
Þetta er í fyrsta sinn sem þess-
ir þrír kórar hittast og halda sam-
eiginlega tónleika, en kórarnir í
Lundi og Gautaborg hafa hist tví-
vegis áður, síðast í Gautaborg í
maímánuði í fyrra. Það var þá sem
sú hugmynd kviknaði að bjóða
einnig Kaupmannahafnarkórnum
að vera með nú í ár, en það hefur
verið vilji kóranna í Gautaborg og
Lundi að stefna að árlegum fundi
kóranna og sameiginlegum tón- '
leikum. j
Hver með sínu lagi )
Kóramir munu bæði syngja
hver með sínu lagi og einnig slá
sér saman í einn kór og syngja
nokkur lög saman og verður þá
saman kominn um 100 manna kór
íslendinga á Norðurlöndunum.
Einstakur atburður það. En um
40 manns munu vera meðlimir í i
hveijum kór fyrir sig.
Á efnisskránni eru bæði íslensk '
og erlend lög, andleg sem verald- )
leg.