Morgunblaðið - 26.03.1995, Síða 4

4 B SUNNUDAGUR 26. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
GUNNAR Eyjólfsson, Róbert Arnfinnsson og Baldvin Halldórsson
fyrir framan Iðnó, þar sem þeir stigu fyrst á fjalir fyrir 50 árum.
GUNNAR Eyjólfsson og
Baldvin Halldórsson voru
að koma af morgunlangri
æfingu á Tilbrigði við önd
eftir David Mammet þegar þeir voru
gripnir í matartímanum í kjallara
Þjóðleikhússins, leikriti þar sem
tveir gamlir karlar á bekk ræða um
lífið og tilveruna og halda tveir ein-
ir uppi sýningunni. Róbert Arnfinns-
son kom að venju ljúflega til fundar
við okkur, en hann átti um kvöldið
að leika í Lóu, bæði skemmtana-
stjórann og símamann. Enginn bil-
bugur á þeim. Gunnar er t.d. að
leika í þremur sýningum, Snæ-
drottningunni, Fávitanum og West
Side Story. „Sjálfsagt að slíta hon-
um út, hann er enn á föstum samn-
ingi,“ segir Róbert. Hinir komnir á
eftirlaun. Þeir byrjuðu í fyrstu sýn-
ingum Þjóðleikhússins þegar það
var opnað.
Þeir segja það laukrétt að 23.
mars 1945 hafi þeir ungir menn
stigið á fjalimar í Iðnó og þreytt
frumraun sína í því sígilda stórverki
Shakespears, Kaupmanninum í Fen-
eyjum, þar sem Haraldur Björnsson
sló eftirminnilega í gegn sem gyð-
ingurinn Sælokk. Hann bókstaflega
blómstraði í þessu hlutverki segja
þeir og þessi sýning var mikill leik-
listarviðburður í sviðsetningu Láms-
ar Pálssonar. Það hafí verið óskap-
lega gaman að fá að byija einmitt
í henni. Þeir vom þá allir í leikskól-
anum hjá Lámsi.
Gunnar var 19 ára gamall, nýút-
skrifaður úr Verslunarskóla og
kveðst hafa viljað leika og ekkert
annað. Hann fór svo til London í
Royal Academy of Dramatic Art,
þar sem hann var í þijú ár og lék
þar við góðan orðstír. Stríðinu var
rétt lokið og í_ ágústmánuði 1945
fór hann utan. Ári seinna kom Bald-
vin Halldórsson svo líka til London
til náms í Konunglega leiklistarskól-
anum, en Róbert fór til Kaupmanna-
hafnar í leiklistarskóla Konunglega
leikhússins. Þeir Baldvin léku mikið
hjá Leikfélagi Reykjavíkur og Bláu
stjörnunni, þar til Þjóðleikhúsið var
opnað haustið 1949 og þeir fluttust
þangað. Léku í fyrstu sýningum
Ieikhússins, Skugga Sveini og ís-
landsklukkunni. Gunnar kom þang-
að seinna, enda hafði hann haldið
Fyrir réttum 50 árum stigu þrír ungir leikar-
ar í fyrsta sinn á leiksviðið í Iðnó í Kaup-
manninum í Feneyjum, þeir Róbert Amfínns-
son, Gunnar Eyjólfsson og Baldvin Halldórs-
son. í hálfa öld hafa þeir flutt okkur ógleym-
arlegar persónur í hundruð leikverka og eru
enn á fullu. Róbert leikur í Taktu lagið Lóa,
Gunnar í þremur stykkjum og Baldvin og
Gunnar eru í lokaæfíngum á Tilbrigði við
önd, sem frumsýnd er á morgun. Það reynd-
ist því ekki einfalt fyrir Elínu Pálmadóttur
að ná þeim saman í skyndispjall.
til Bandaríkjanna og í ýmis störf
og nám í sex ár.
Mörg hundruð karakterar
Þeir era býsna margir minnis-
stæðir karakterar sem þessir þrír
leikarar, sem hæst hefur borið í
fimm áratugi, hafa fært okkur.
Ekki vinnandi vegur að ætla að fara
að telja þá upp. Róbert er búinn að
leika á sviði um 200 hlutverk og
600 í útvarpi og sjónvarpi. Baldvin
slær á hátt í tvö hundmð á sviði
og hefur alltaf leikið mikið og leik-
stýrt í útvarpi, byijaði snemma á
því og gerir enn. Á sviði á Gunnar
á annað hundrað hlutverk. Þá era
ótaldar kvikmyndirnar. Gunnar lék
t.d. í fyrstu leiknu íslensku kvik-
myndunum, Milli Ijalls og fjöra, „79
af stöðinni“, sem orðin er klassísk,
Lénharði fógeta og fleiri myndum
síðar. Róbert var líka í „79 af stöð-
inni“ og er minnisstæður í fleiri
myndum, svo sem í Paradísarheimt
Laxness. Baldvin er nú einmitt að
leika í nýrri kvikmynd Ásdísar Thor-
oddsen um Draumadísir. Þarna er
rétt drepið á stöku hlutverk á sviði,
útvarpi og kvikmyndum, sem í hug-
ann koma á stundinni.
Ekki treystu þeir sér sjálfir til
að velja úr hlutverkunum sínum.
Erfitt sé að gera upp á milli þeirra,
„það er eins og að gera upp á milli
bama sinna,“ segir Gunnar. „Hlut-
verk verður á tímabili svo mikill
hluti af manni sjálfum. Það grefur
um sig innra með manni. Þetta er
eins og að annast egg í hreiðri.
Maður verður að gæta þess að það
verði ekki að fúleggi heldur takist
að unga því út og að það fljúgi,
hlutverkið fái vængi og fatist ekki
flugið þegar kemur að framsýningu.
Fuglamir eru margir og misjafnir,
örlitlir þúfutittlingar og stórir emir
og allt þar á milli. Eins era hlutverk-
in. En allt hefur það sitt líf og krefst
síns.“
„Allt er þetta jafn þýðingarmik-
ið,“ segir Róbert. Og Baldvin tekur
undir það. Þeir era sammála um að
það séu engin lítil hlutverk til, bara
litlir leikarar. „Litlu hlutverkin geta
orðið stór í góðum höndum og
öfugt.“ Róbert kveðst líka muna
eftir svo mörgum hlutverkum sem
hann treystir sér ekki til að gera
upp á milli. En svo mikið séu aðrir
búnir að klifa á Tevje mjólkurpósti
í Fiðlaranum á þakinu við hann að
kannski sé það fyrir ytri áhrif að
hann gæti ekki gíeymt honum.
Drepum kónginn
Við spjöllum svolítið um starf
leikarans, þar sem alltaf stendur
manneskja á bak við tæknina.
„Þetta er ekki tölvuvætt," segir ein-
hver þeirra og við rifjum upp mál-
tækið um að þar sem mannshöndin
komi að verði alltaf mistök. Mannleg
mistök.
Leikaramir era því inntir eftir
hvort ekki hafi eitthvað skondið
komið fyrir. Róbert minnist þess
þegar hann var að stíga sín fyrstu
skref sem statisti í Vopn guðanna
eftir Davíð Stefánsson hjá Leikfé-
lagi Reykjavíkur. Hann átti að vera
annar af tveimur ribböldum, sem
ætlað var að hoppa yfir múrvegg.
Veggurinn átti að sýnast hár, en
var í rauninni aðeins 30 sm, rétt
svo að þeir gátu skriðið á maganum
á bak við hann, beðið þar og stokk-
ið svo yfir með hrópi: Drepum kóng-
inn! Þegar Róbert stökk hafa fötin
hans fest og veggurinn kom eins
og hann lagði sig með honum. Hvað
gerði hann? Nú, hann hrópaði: Drep-
um kónginn! Og það hefur líklega
verið nægilega sterkt til að yfir-
skyggja óhappið. „Að minnsta kosti
varð það mér ekki að falli í leiklist-
inni,“ segir hann þegar hann minn-
ist þessa.
Gunnar rifjar það upp þegar hann
átti að drepa Gest Pálsson í Flekk-
uðum höndum. „Ég miðaði byssunni
á hann, en ekkert skot kom. Gestur
lék engu að síður dauðasenuna.
Loksins komu skotin tvö og þá
skókst Gestur óskaplega."
Þegar við eram að spjalla um
minnisstæð hlutverk þeirra Bald-
vins, Gunnars og Róberts, ber á
góma sýningu á Fást í uppsetningu
Þjóðveijans Karls Vibachs, sem eft-
ir þau kynni fékk Róbert til Þýska-
lands, þar sem hann lék hlutverk
Teyje í Fiðlaranum við mikið lof.
í Fást lék Gunnar Faust, Róbert
Mefistofeles og Baldvin Wagner. Þá
var hér á ferð hinn kunni gagnrýn-
andi New York Times, Stanley
Kaufmann og varð svo hrifinn af