Morgunblaðið - 26.03.1995, Blaðsíða 28

28 B SUNNUDAGUR 26. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ER TðNLIST FRAMTÍÐARINNAR
eftir Árna Matthíosson
RAPPIÐ er tónlist öfga og æsings,
ögrandi texta ogtónlistar; rapparar
æpa á athygli og öskra á skilning.
Yfirleitt eru þeir þó ekki að leita
að neinu nema vinsældum, því fæst-
ir hafa þeir frá einhveiju markverðu
að segj a eða eitthvað sem þeir vilja
skila til áheyrenda. Þeir sem eru í
rappinu af pólitískri þörf komast
og snemma að því að það er ekki
gott að ná til fólks með hamagangi
og látum; betra er að tala til þess
og reyna að miðla boðskapnum á
hæglátan markvissan hátt. Það er
að minnsta kosti skoðun Michaels
Frantis, sem vakti fyrst athygli sem
ungur reiður byltingarmaður, en
kom fram á síðasta ári sem íhugull
spámaður og boðberi mannúðar og
samkenndar.
Michael Franti vaki fyrst at-
hygli sem liðsmaður
rokkrappsveitarinnar Beatnigs og í
kjölfarið í dúettnum Disposable
Heroes of Hiphoprisy með Rono
Tse, sem naut mikillar hylli meðal
rokkunnenda, þó rappliði hafi þótt
hún full framúrstefnuleg og rokk-
skotin. Plata sveitarinnar, Hipocrisy
is the Greatest Luxury, var almennt
talin með bestu plötum ársins 1987,
en Franti segir að þegar platan
hafí slegið í gegn hafí þeir félagar
í raun verið búnir að slíta samstarf-
inu, meðal annars vegna þess að
hann hafí stefnt í átt að jasslegri
og rólegri tónlist, en Tse hafí viljað
harðari tónlist og meiri hávaða.
Þeir héldu þó áfram um sinn, en
tónleikaferð Disposable Heroes um
Bandaríkin með U2 og Sykurmol-
unum var einmitt lokareisa sveitar-
innar lík og Molanna. í kjölfarið
stofnaði Franti síðan rappflokkinn
Spearhead, sem sendi frá séreina
bestu breiðskífu síðasta árs í rapp-
heiminum; þar sem öllu ægði sam-
an, poppi, rappi, jass ogrokki á
lágstemmdan hátt og markvissan.
Vildi ekki vera árásargjarn
og grimmur
„Gott dæmi um þetta er lagið
Music and Politics á breiðskífunni
okkar Rolos sem ég samdi með gít-
arleikaranum okkar Charlie Hunt-
er. Ég vildi ekki bara vera árásar-
gjarn og grimmur; mig langaði til
að semja tónlist sem fólk vildi hlusta
á aftur og aftur, sem hægt væri
að hlusta á til að slappa af, ekki
síður en til að skemmta sér. Þegar
verið er að semja pólitíska texta
verður að hafa í huga hvaða áhrif
lögin hafa. Ef þú ert alltaf að hrópa
á fólk þá annað hvort æpir það með
þér eða snýr sér undan. Ef allir eru
að æpa með þér þá ert þú sá eini
sem er að hugsa. Mig langaði til
að semja lög og texta fyrir fólkið
sem langaði ekki til að æpa og þá
ná til þess með textunum. Það hafa
margir haft samband við mig eftir
að ég fór af stað með Spearhead
o g sagst kunna tónlistinni vel, en
síðar kemur það og segist hafa
hrifíst af textunum og þeir hafí
vakið það til umhugsunar.
Með Disposable Heroes sá ég
kannski áheyrendur sem voru að
dansa og skemmta sér og hugsaði:
Þetta fólk tekur ekki eftir því sem
ég er að gera, en síðar skildi ég að
ef það er það versta sem gerist; að
fólk sé að dansa og skemmta sér á
tónleikum, þá er það mjög gott. Það
er engin ástæða til að skammast
sín fyrir það að fólk sé að skemmta
sér og ég skildi að tónlist getur
verið skemmtileg og komið boðskap
til skila samtímis. Ef þú lemur fólk
með orðum þá mun það ekki bregð-
ast við með skilningi og samúð, en
ef þú segir fólki sögur, kemst boð-
skapurinn til skila á jákvæðan hátt.
Samvinnuverkefni
Franti segist hafa verið leitandi
fyrst eftir að þeir Tse slitu sam-
starfínu og hann hafi upphaflega
hugsað sér að hefja sólóferil. „Eg
fór í hljóðver eftir að Disposable
Heroes hætti og fór að taka upp
plötu einn. Ég fékk bassaleikarann
Keith McArthur til að leika inn á
plötuna og upptökustjórinn, Joe
Nicolo, stakk upp á söngkonunni
Mary Harris til að syngja á móti
mér. Hún spilar líka á trommur á
plötunni, en á tónleikum er annar
trommari til að hún geti sungið í
friði. Þannig smám saman vatt
þetta upp á sig og þegar platan var
tilbúin var komin sex manna hljóm-
sveit. Eftir að við lukum við plötuna
fórum við síðan að æfa saman og
nú þegar við höfum spilað þetta
mikið erum við farin að semja sam-
an og allir leggja sitt af mörkum,
þannig aðiþó að þetta hafi byijar
sem sólóskífa er þetta orðið sam-
vinnuverkefni í dag.“
Rappið er tónlist
framtíðarinnar
Franti bryddar upp á ýmsum
nýjungum á breiðskífu Spearhead,
og reyndar má segja að plata
flokksins sé enn eitt dæmið um þá
miklu grósku sem er í rappinu;
hvernig það er að þróast í ótal átt-
ir og stílbrigði.
„Ég held að rappið eigi eftir að
þróast enn frekar," segir hann,
„menn eru þegar farnir að flétta
saman rapptónlist og rokki, rappi
og jass og rappi og danstónlist. Það
má segja að þetta sé eins og rokk-
ið; í upphafi gátu menn sagt þetta
er rokk og ekkert annað en svo
þróaðist það í allar áttir og í dag
leika hljómsveitir eins og Megadeth,
Nirvana, Counting Crowes, og Syk-
urmolarnir tónlist sem við köllum
rokktónlist þó hún sé gjörólík. Ég
held að rappið eigi eftir að þróast
á sama veg og sér ekki fyrir end-
ann á því og fullt af hljómsveitum
sem ekki eru að fást við rapp taka
inn áhrif af því; rappið ertónlist
framtíðarinnar. Rappið er einstakl-
ingsbundin tjáning líkt og rokkið
var í upphafi en hefur glatað að
mestu í dag, nema í pönkinu. í rapp-
inu ferð þú á svið og segir það sem
þú vilt segja og ef áheyrandanum
fínnst það ekki skemmtilegt þá
getur hann farið til fjandans. Rapp-
ið snýst um að segja hug sinn allan
án tillits til þess hvort einhver vill
hlusta eða ekki,“ segir Franti
ákveðinn.
í ljósi sögu Spearhead, sem var
til við upptökur á fyrstu breiðskíf-
unni, eins og áður kemur fram,
segir Franti að tónleikadagskrá
sveitarinnar taki sífelldum breyt-
ingum eftir því sem hljómsveitin
nær betur saman og menn kynnist
hveijir öðrum betur. „Þegar flytjum
lögin á tónleikum breytum við út-
setningunum eftir því sem okkur
dettur í hug hveiju sinni; gerum
þau fönkaðri eða jassaðri, og allt
byggist það á lifandi spilamennsku
og því að hver leggi sitt af mörk-
um. Við spilum eftir eyranu og ég
ákveð kanski að við bætum inn ein-
leikskafla, eða fléttum saman lög-
um, eða þá að ég tala við áheyrend-
ur um stund. Við gerum það líka
stundum að syngja án undirleiks
og söngkonan syngur með og leikur
á líkama sinn; slær og klappar sig
til að gefa rytma. í hver skipti sem
við förum upp á svið erum við reyna
að finna nýja túlkunarleið, að finna
nýja leið til að koma tónlist okkar
til skila. Sem stendur hef ég mest
gaman af því að troða upp án undir-
leiks, en hljómsveitin er svo þétt
að stundum gleymi ég mér og fer
bara að hlusta á hana á sviðinu,"
segir Franti að lokum og hlær, en
bætir við í lokin að helst langi hann
til að leika á íslandi og rifja upp
kynnin sín af Sykurmolunum.
Föstudagsrokk
TÓNLIST
T6n abæ r
MÚSÍKTILRAUNIR
Músíktilraunir, hljómsveitakeppni
Tónabæjar, þrióija undanúrslita-
kvöld af fjórum. Þátt tóku Lilian
Jymxhy, Kusk, Móri, Stólía, Mósa-
ík, Cyclone og Títus. 24 mars.
ÞRIÐJA tilraunakvöld Mús-
íktilrauna var haldið sl. föstudag.
Föstudagssveitirnar léku flestar
hefðbundið rokk, oft ófrumlegt,
og sérstaklega voru þær ófrum-
legar sem skreyttu sig með afleit-
um enskum textum.
Fyrsta hljómsveit á svið var
rokksveitin Lilian Jymxhy, en sú
sem átti að byija, Föstudagurinn
13., sprakk á limminu. Lilian
státar af prýðis söngvara, en
dauflegum á að líta, og reyndar
virtist hann ekki ýkja áhugasam-
ur um það sem fram fór. Gítar-
leikari var og ágætur, en nokkuð
skorti á í lagasmíðum. Önnur
sveit á svið, Kusk, var geysi þétt
og greinilega eitthvað búin að
spila opinberlega. Söngvarinn
vakti athygli fyrir sviðsfram-
komu sína og góða rödd, en hann
var aftur á móti ólagviss, sem
spillti á köflum. Lokasveit fyrir
hlé, Móri, lék sérkennilegan tón-
listarbræðing með fönk- og jass-
áhrifum. Fyrsta lag sveitarinnar
gekk ekki vel upp, en í öðru lag-
inu komust Mórar á flug, sérstak-
lega var gítarleikarinn öflugur.
Galli var að söngvarinn söng
ekki, en las textana af blaði.
Eftir hlé kom á svið eftir-
tektarverð söngvaralaus sveit,
Stólía. Hún var reyndar ekki
saanfærandi í fyrsta Iaginu, en
tók svo flugið svo um munaði.
Þar á eftir kom Mósaík og spil-
aði sig í úrslit, þó ýmsir hnökrar
hafi verið, aðallega glymjandi
gítarhljómur af sviðinu. Næsta
sveit, Cyclone, var ekki sannfær-
andi að þessu sinni, þó söngvar-
inn hafi verið lagviss og öruggur
að vanda. Sérstaklega var gítar-
hljómur afleitur. Lokasveit á svið
að þessu sinni var svo Títus.
Hljómsveitarmenn sýndu mikla
hugmyndaauðgi í hreyfingum á
sviði, sérstaklega bassaleikarinn,
en hljóðfæraleikur og lagasmíðar
voru ekki eins hugmyndaríkar
og kaflaskiptingar oft sérkenni-
legar.
Sigurhljómsveit kvöldsins var
Cyclone, Mósaík varð í öðru sæti
og dómnefnd valdi Stólíu sem
þriðju sveit.
Árni Matthíasson
NOKKUÐ skorti á í lagasmíð-
um Lilian Jymxhy.
MÓRAR á flugi.
SÉRKENNILEG kaflaskipti hijáðu Títus.
Ljósmynd/Björg Sveinsdóttir
KUSK var geysi þétt, en söngvari ólagviss.