Morgunblaðið - 15.07.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995 27
+ Guðlaug Bene-
diktsdóttir
fæddist 1 Berufirði
25. mars 1903. Hún
lést á elli- og hjúkr-
unarheimilinu
Skjólgarði á Höfn í
Homafirði 4. júlí
síðastliðinn. For-
eldrar hennar vom
hjónin Kristín Jóns-
dóttir og séra Bene-
dikt Eyjólfsson. Þau
fluttust að Bjamar-
nesi í Nesjum árið
1906. Böm séra
Benedikts og Krist-
ínar vom, í aldursröð: Guðlaug,
Páll, EgiU, Guðrún og Skafti.
Skafti er nú einn á lífi þeirra
alsystkina. Séra Benedikt dó
fímmtugur að aldri frá bömun-
um ungum. Með fyrri konu sinni
hafði séra Benedikt átt soninn
Gísla, sem ungur fluttist til Vest-
urheims. Kristín giftist seinni
Snert hðrpu mína, himinboma dís,
svo hlusti englar guðs í Paradís.
Við götu mína fann eg fjalarstúf
og festi á hann streng og rauðan skúf.
Úr furutré, sem fann eg út við sjó,
og fugla skar og líka úr smiðjumó.
í huganum til himins oft ég svíf
og hlýt að geta sungið í þá líf.
(Davíð Stef.)
BÆRINN Hraunkot í Lóni stendur
einn úti á söndunum umlukinn
klettum. Það er líkt og farið sé inn
í álfaborg þegar vegurinn að
Hraunkoti er þræddur inn á milli
klettanna sem skreyttir hafa verið
með fágætum steinum og fallegum
gróðri. Allt í einu ljúkast kletta-
veggirnir upp líkt og fyrir töfra
og bærinn í Hraunkoti blasir við.
Þaðan er stórfenglegt útsýni. Sjálf-
ur bærinn er reisulegur, allt um-
hverfi hans ber snyrtimennsku
vitni og þeirri viðleitni að halda
því sem gert er af manna höndum
í sem mestu samræmi við náttúr-
una. Ég dvaldi sem barn sex sum-
ur í Hraunkoti, en systkini mín,
þau Dóra, Tryggvi, Herdís og Ás-
geir, höfðu þá verið þar áður sem
sumarbörn. Það var mamma, Björg
Ásgeirsdóttir, sem kom fyrst í Lón-
ið árið 1942 til sumardvalar á
bænum Hlíð, en þar bjuggu þá
móðir og stjúpi Guðlaugar og
Skafta. Meðan mamma dvaldi á
manni sínum, Stef-
áni Jónssyni bónda
á Hlíð í Lóni, árið
1914 og fluttist til
hans með bamahóp-
inn, sem Stefán
gekk í föðurstað.
Hálfsystkini Guð-
laugar voru: Ragna,
Benedikt, Jón og
Kristín. Einnig ólst
upp í Hlíð fóstur-
bróðirinn __ Einar
Bjamason. Á Hlíð
átti Guðlaug heimili
sitt til ársins 1937,
en þá fluttist hún að
Hraunkoti í sömu sveit til Skafta
bróður síns og Sigurlaugar
Árnadóttur konu hans. Guðlaug
skrifaði sjö bækur og nokkrar
smásögur sem birtust í tímarit-
um og vom lesnar í útvarp.
Útför Guðlaugar fer fram frá
Stafafellskirkju í Lóni í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.00.
Hlíð kynntist hún hinu unga heim-
ili í Hraunkoti sem hún heimsótti
síðan næstu tvö sumur. Þessar
sumardvalir hennar urðu upphafið
að mörgum heimsóknum hennar í
Hraunkot. Á milli hennar og fjöl-
skyldunnar í Hraunkoti þróaðist
vinátta sem aldrei hefur borið
skugga á og urðu mamma og Guð-
laug sérstakar vinkonur. Þegar við
börnin hennar höfðum aldur til að
fara í sveit fórum við öll, hvert á
fætur öðru, í Hraunkot. Fjögur
systkinabörn mín hafa dvalið þar
á sumrum í lengri eða skemmri
tíma og hefur Hraunkot þannig
markað spor sín í þrjá ættliði fjöl-
skyldunnar.
Þegar ég var sumarbarn í
Hraunkoti bjuggu þar hjónin Skafti
Benediktsson og Sigurlaug Árna-
dóttir, Guðlaug systir Skafta sem
hér er minnst, fóstursonurinn Frið-
rik Friðriksson, sem er sonur Krist-
ínar hálfsystur Guðlaugar og
Skafta, og faðir hans, Friðrik Jóns-
son. En auk þessa fasta heimilis-
fólks í Hraunkoti dvöldu þar marg-
ir um lengri eða skemmri tíma,
jafnvel árum saman, svo ekki sé
minnst á öll sumarbörnin. Yfir
sumartímann var mikill gesta-
gangur í Hraunkóti. Stundum
komu þangað heilu rúturnar, fullar
af fólki og var öllum boðið inn í
kaffi og meðlæti. Hvernig hægt
var að reka þetta stóra heimili svo
MINNINGAR
ljúflega er mér í dag hreinasta
ráðgáta.
Eg var á sjötta ári þegar ég kom
fyrst í Hraunkot í Lóni árið 1965.
Var ósköp aum með hlustarverk
eftir flugferðina og fannst allt
þetta ferðalag hið undarlegasta.
Ég áttaði mig þó fljótt á að ég var
hjá góðu fólki. Guðlaug tók mig,
dóttur Bjargar vinkonu sinnar,
strax undir sinn verndarvæng og
brátt tók ég gleði mína á ný. Ég
vandist umhverfinu sem hafði virk-
að svo framandi og ekki leið á
löngu þar til ég, Reykvíkingurinn
litli, var farin að fussa við Guð-
laugu yfir þessum fávísu kaupstað-
arbörnum sem vissu ekki hvað
sneri aftur og hvað fram á skepn-
unum.
í Hraunkoti var skýr verkaskipt-
ing, Sigurlaug hafði veg og vanda
af heimilishaldinu, líkt og hún hef-
ur enn þann dag í dag, og Skafti
sá um búreksturinn. Guðlaug
gegndi hinsvegar ákveðnum störf-
um bæði utanhúss og innan. Hún
sá til að mynda alltaf um hænsnin
og kýrnar í Hraunkoti. Hænsnun-
um kom enginn nálægt nema Guð-
laug, en ég mátti „hjálpa" henni
með kýrnar. Ég varð brátt fullgild-
ur kúasmali, þó hjartað yrði stund-
um lítið ef þær sneru sér að mér
við reksturinn. Mér eru þær stund-
ir einna hugstæðastar þegar ég
fékk að sitja úti í fjósi og horfa á
Guðlaugu mjólka. Hún var nærfær-
in við kýrnar, líkt og við öll dýr,
strauk þeim og spjallaði við hveija
þeirra áður en hún mjólkaði. Ég
sat á litlum kolli, strauk kálfunum
og fylgdist með. Á þessum stund-
um inni í rökkvuðu fjósinu við nota-
Iega hlýjuna frá kúnum töluðum
við Guðlaug um allt milli himins
og jarðar, því Guðlaug var þeim
hæfileika búin sem og aðrir í
Hraunkoti að tala af viti við börn.
Eftir mjaltir var svo haldið inn í
skemmu þar sem mjólkin var síuð
og þegar því verki var lokið þurfti
að skilja mjólkina. Það var mikill
heiður þegar það kom fyrir að
Guðlaug treysti mér fyrir að snúa
skilvindunni sem þurfti að snúa
með jöfnum hraða og var nokkuð
þung fyrir litlar hendur. Síðan var
farið út í brunn þar sem mjólkin
og rjóminn voru geymd. Á eftir
fengum við Guðlaug okkur kaffi,
hún bleksvart en ég fékk kaffi í
botninn á glasinu en afgangurinn
var spenvolg mjólkin. í Hraunkoti
var mér kennt og ekki síst af Guð-
laugu að bera virðingu fyrir öllu
sem lífsanda dregur og að umgang-
ast náttúruna og dýrin af um-
hyggju og natni.
I Hraunkoti var mikið lesið og
vel fylgst með öllum þáttum þjóð-
GUÐLAUG
BENEDIKTSDÓTTIR
+ SKÚLI Björg-
vin Ágústsson
fæddist á Asgríms-
stöðum í Hjalta-
staðarþinghá hinn
29. október 1929.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Suðurlands
17. júní síðastliðinn
á 66. aldursári.
Hann var næst-
yngstur af tíu
börnum hjónanna
Guðbjargar Alex-
andersdóttur og
Ágústs Ásgríms-
sonar, sem lengst
af bjuggu á Ásgrímsstöðum,
en fluttust til Selfoss er þau
brugðu búi á efri árum.
Skúli var tvíkvæntur. Fyrri
VEGNA búsetu okkar hittumst við
Skúli, föðurbróður minn, alltof
sjaldan nú seinni árin. Mér er nú á
skilnaðarstundu efst í huga þakk-
læti fyrir öll okkar samskipti sem
ávallt voru eins og best verður á
kosið. Hugsa ég þá fyrst og fremst
til vetrarins 1970-71 er ég, fjórtán
konu sína, Hall-
björgu Guðmunds-
dóttur, missti hann
eftir 11 ára sambúð
1972. Þau eign-
uðust eina dóttur,
Sólveigu Guð-
mundu, og gekk
Skúli Höllu, dóttur
Hallbjargar, í föð-
ur stað. Þær systur
eru báðar búsettar
í Svíþjóð. Seinni
kona Skúla, Ólína
Steingrímsdóttir,
lést á síðasta ári.
Þeirra dóttir er
Sigrún Sunna, sem býr á Sel-
fossi.
Útför Skúla fór fram frá
Selfosskirkju 24. júní.
ára, yfirgaf foreldrahús og fór yfir
landið endilangt til að fara í Gagn-
fræðaskóla Selfoss. Ég bjó á heim-
ili ömmu minnar, Guðbjargar Alex-
andersdóttur, móður Skúla, sem þá
var orðin öldruð kona, slitin og far-
in að heilsu. Skúli kom til okkar
hvern einasta dag þennan vetur,
fýrst og fremst til að skipta um
umbúðir á fótasári sem móðir hans
hafði haft í fjöldamörg ár og ekki
vildi gróa, en einnig til að vita
hvernig frænkan unga hefði það
og hvort ekki væri eitthvað sem
hann gæti létt undir með henni, við
námið eða störfin á heimilinu.
Skúli var vel menntaður í raf-
magnsfræði, rak fyrirtæki með
slíka þjónustu um árabil og kenndi
einnig við Iðnskólann og síðar Fjöl-
brautaskólann á Selfossi. Honum
var afar létt að umgangast ung-
menni, og olli því fyrst og fremst
létt lund hans og góð innsýn í þarf-
ir þeirra jafnt andlegar sem verald-
legar.
Skúli fór ekki varhluta af mót-
læti þessa heims. Hann átti við lík-
amlega fötlun að stríða alla ævi og
bar þann kross með einstöku jafn-
aðargeði. Gleði hans og bjartsýni
mætti vera okkur mörgum fyrir-
mynd sem minna höfum haft af
mótlætinu.
Elsku frændi. Ég hefði viljað
hafa þig lengur hjá okkur, en veit
að þín bíður gott líf á æðri stigum,
því ég trúi að þú uppskerir eins og
þú sáðir.
Sæll er hver sem glaður getur
gengið lífsins döpru spor.
Eftir dauðans eyðivetur
aftur kemur indælt vor.
(Þýð. V. Briem)
SKÚLIB.
ÁGÚSTSSON
lífsins. í eldhúsinu fóru fram mikl-
ar og oft heitar umræður sem allir
tóku jafnan þátt í, börn sem full-
orðnir. Guðlaug sat þá yfirleitt í
horninu sínu við kokseldavélina,
hélt könnunni heitri og var oftar
en ekki á móti meirihlutanum, því
hún vildi hita og fjör í rökræðurn-
ar. Og svo voru sagðar sögur með
tilþrifum og gjarnan hermt eftir
sögupersónunum. Á stundum sem
þessum naut Guðlaug sín. Því hún
hafði gaman að smáátökum og gat
orðið nokkuð hvöss og hæðin. En
augun komu þó alltaf upp um hana,
úr þeim skein leiftrandi húmor. Það
sem einkenndi þessar umræður í
Hraunkoti var fordómaleysi og
umburðarlyndi heimilisfólksins í
garð manna og málefna. Ekkert
þeirra lagði það í vana sinn að
fella dóma um aðra.
Mér varð það fljótt ljóst að Guð-
laug var gædd þeim óvenjulegu
hæfileikum að sjá það sem okkur
flestum er hulið. Hún bar það ein-
hvernveginn með sér. Aldrei var
talað um þetta í Hraunkoti nema
kannski í hálfum hljóðum en ég
man eftir því margoft, að Guðlaug
kom niður í eldhús eftir miðdegis-
lúrinn, byrjaði að hella á könnuna
og bað nú Sigurlaugu blessaða að
fara nú að hafa til kökurnar, því
nú færu gestir að koma og það
stóð yfirleitt á endum að þegar
gestirnir renndu í hlaðið var allt
tilbúið. Dulrænir hæfileikar Guð-
laugar, sem ekki verða tíundaðir
hér, gerðu það þó stundum að verk-
um að hún vissi meira en hún vildi
vita og reyndist henni það oft erf-
itt. En hún átti sterka trú á guð
og sterka stoð í þeim Sigurlaugu
og Skafta. í þeim bókum sem Guð-
laug skrifaði byggir hún að nokkru
á þessum dulrænu hæfileikum.
Nú hefur hún Guðlaug lokið vist
sinni hér á jörð. Síðustu árin dvaldi
hún á Skjólgarði á Höfn, þar sem
Skafti bróðir hennar er nú. Hún
var orðin veik og þreytt. Þegar við
mamma, Tryggvi bróðir og Rann-
veig kona hans hittum hana síð-
asta sumar þekkti hún okkur að-
eins í stutta stund en sú litla stund
nægði þó til þess að við hittum þá
Guðlaugu sem við mundum. Guð-
laugu með glettnisglampann í aug-
unum. Ég verð alltaf þakklát fyrir
að hafa átt þessa samveru með
henni. Frá mér og Torfa, börnunum
okkar, foreldrum mínum, systkin-
um, tengdasystkinum og börnum
þeirra sendi ég samúðarkveðjur til
Sigurlaugar, Skafta, Frirra og
Friðriks. Guðlaugu fylgir hlýhugur
og þakklæti frá okkur öllum inn í
sælli veröld, þar sem englar guðs
bjóða hana velkomna í Paradís.
Sólveig Pálsdóttir.
í dagverður til moldar borin kær
vinkona okkar, Guðlaug Benedikts-
dóttir. Kynni okkar hófust við skiln-
að foreldra okkar er við vorum
tveggja og þriggja ára, og vorum
send til dvalar til fjölskyldunnar í"
Hraunkoti. Það hefði mátt ætla að
slík reynsla yrði okkur erfið - að
vera send í sveit til fólks, sem við
höfðum ekki haft náin kynni af
áður. En móttökurnar voru slíkar
að alveg frá fyrstu stundu litum
við á Hraunkot sem okkar annað
heimili og var það ekki síst vegna
þess hve Guðlaug var okkur góð -
engin móðir hefði getað veitt börn-
um sínum meiri ástúð og hlýju. Upp
frá þessu fórum við í sveitina okkar
á hveiju ári til sumardvalar, og oft
voru veturnir lengi að líða og mikið
söknuðum við fólksins okkar í
Hraunkoti.
Það er margs að minnast. Þegar
við komum austur á vorin var það
alltaf Guðlaug sem kom á flugvöll-
inn, tók á móti okkur og fór með
okkur upp í Hraunkot þar sem fjöl-
skyldan tók okkur opnum örmum.
Það var líka hún sem fylgdi okkur
á flugvöllinn í sumarlok, þá var
erfitt að kveðjast og stutt í tárin
hjá okkur. Guðlaug var ekki allra
en séu laun hennar á himnum í
samræmi við þann kærleik sem hún
veitti okkur í jarðvist sinni, verður
henni ríkulega launað. Guðlaug gaf
sér alltaf tíma til að sinna okkur,
þó kvabbið í okkur væri oft óþarft,
sjálfsagt hefði einhveijum þótt nóg
um allt hrósið og blíðuorðin sem
við urðum aðnjótandi hjá henni, því
í hennar huga höfðu ekki fæðst
betri eða vel gerðari böm. Við tók-
um hrósið ekki alltof alvarlega, en
okkur þótti ósköp gott að finna
hvað henni þótti vænt um okkur
og hvemig hún sýndi það.
Síðustu árin voru Guðlaugu erfíð,
hún var orðin heilsulaus, þurfti að
yfirgefa heimili sitt og flytja á heim-,
ili fýrir aldraða á Höfn þar sem
hægt var að veita henni þá umönn-
un sem hún þarfnaðist. Því þótt
viljinn væri fyrir hendi hjá fólkinu
hennar í Hraunkoti til að annast
hana voru þau orðin öldruð og þrot-
in kröftum.
Þótt Guðlaug hafí verið orðin
háöldruð, veik og tilbúin til að ljúka
jarðvist sinni, söknum við okkar
kæm vinkonu mikið, og viljum nú
að leiðarlokum þakka henni fyrir
samfylgdina, alla væntumþykjuna
og kærleikann sem hún sýndi okk-
ur.
Við sendum fólkinu okkar í
Hraunkoti innilegar samúðarkveðj-
ur.
Rannveig og Kristinn
Stefán Einarsbörn.
Megi góður Guð styrkja og blessa
dætur Skúla og þeirra fjölskyldur
um ókomin ár.
Guðbjörg Bjömsdóttir.
í þann mund sem fánar vom
dregnir að húni til að fagna þjóðhá-
tíðardeginum lést Skúli B. Ágústs-
son rafvirkjameistari á 66. aldurs-
ári eftir langvinn og erfíð veikindi.
Skúli gekk ekki heill til skógar
þar sem hann var bæklaður, en
óbilandi kjarkur og andlegt þrek
gerði honum kleift að vinna til jafns
við þá sem fullhraustir voru taldir.
Hann fór ungur til náms í rafvirkj-
un í Reykjavík og gekk síðan í
rafmagnsdeild Vélstjóraskólans en
fluttist til Selfoss árið 1955 og
starfaði um tíma hjá Kaupfélagi
Árnesinga. Á þessum árum bauðst
honum styrkur til náms í raf-
magnsfræðum í Þýskalandi og
dvaldist hann þar um tíma.
Skömmu eftir heimkomuna frá
Þýskalandi stofnaði hann með
nokkrum félögum sínum raf-
magnsfyrirtækið Rafgeisla á Sel-
fossi þar sem við sem þetta ritum
vorum samstarfsmenn hans. Skúli
hugsaði aldrei smátt og fyrir hans
atbeina fóru rafvirkjar fyrirtækis-
ins til vinnu á fjarlægum stöðum
á landinu, bæði á Austur- og Norð-
austurlandi. Urðu margir okkar af
þessum orsökum kunnugir á þess-
um slóðum og eignuðust þar margt
góðra vina, en góðir vinir eru eitt
það verðmætasta sem nokkrum
manni hlotnast.
Skúli kenndi um árabil við Iðn-
skólann á Selfossi og síðar vann
hann við Fjölbrautaskóla Suður-
lands, eftir að hann var stofnaður
og tók við verkefnum Iðnskólans.
Hann var ákveðinn og góður kenn-
ari og vel liðinn af nemendum sínum
og samstarfsmönnum.
Á málfundum naut Skúli sín- .
mjög vel og kom þá skýrt fram
hvað hann var snjall málafylgju-
maður, hnyttinn í tilsvörum og
leiftrandi mælskur svo aðdáun
vakti. í góðra vina hópi var Skúli
hrókur alls fagnaðar og margar
voru þær og skemmtilegar sögurn-
ar sem hann kunni að segja, ekki
síst þegar hann beitti skáldlegum
hæfileikum sínum, sem honum ein-
um var lagið.
Þegar horft er á eftir gömlum
félaga og vini sækir ætíð að nokkur
söknuður, jafnvel þótt dauðinn sé í
mörgum tilvikum kærkomin lausn
frá kvölum sjúkdóma. Margar góð-
ar og skemmtilegar stundir rifjast
upp og það er gott að skilja þannig
við vini sína að þeir eigi skemmti-
legar minningar frá liðnum sam-
verustundum. Við kveðjum Skúla
B. með þökkum fyrir samveruna.
Matthías B. Sveinsson, -
Hergeir Kristgeirsson.