Morgunblaðið - 21.07.1995, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Eintónun sálarinnar
Sumarsýning á Hulduhólum
TONLIST
Listasaín Sigurjóns
Ólafssonar
EINSÖNGUR
Ingveldur Ýr Jónsdóttír og Jónas
Ingimundarson flylja íslensk ein-
söngslög
Þriðjudíigurinn 18. júlí 1995
INGVELDUR Ýr Jónsdóttir,
mezzosópran, hefur verið fastráðin
við óperuna í Lyon og er í hópi
þeirra íslensku einsöngvara, sem
starfa víðs vegar um heiminn. Það
væri fróðlegt að taka saman starfs-
sögu íslenskra söngvara en trúlega
búa fáar „stéttir" við eins mikil
þrengsli heima fyrir en hafa í stað-
inn unnið sér nafn erlendis og þar
með viðurkenningu á að vera jafn-
okar starfsbræðra sinna. Þrátt fyrir
erilsaman starfsdag í útlöndum,
koma þessir alþjóðlegu listamenn
heim til íslands og nú síðast kveður
Ingveldur Ýr er hún heldur til
Frakklands með því að syngja ein-
göngu íslensk söngverk og öll eftir
núlifandi tónhöfunda. Fjölbreyti-
leikinn, bæði hvað varðar stíl og
vinnutækni, sýnir ótrúlega grósku
í söngsmíðum, því unnið er ýmist
út frá laglínunni, blæbrigðum eða
leikrænni túlkun á textanum. Hvað
tónstíl snertir er tónmálið bæði
tónalt og ótónalt eða sambland af
báðum aðferðunum.
Fyrsta lagið á tónleikunum er
eftir Jón Þórarinsson, Dáið er allt
án drauma, við texta eftir Halldór
Laxness, stór og tóntegundabundin
tónsmíð, sem Ingveldur og Jónas
fluttu mjög vel. Tvö lög eftir Oliver
Kentish voru næst á efnisskránni,
Morgunvers við texta Guðmundar
Böðvarssonar og það síðara sér-
kennilegt og stemmningsríkt lag
við ljóðið Löng nótt eftir Sigríði
Einars frá Munaðarnesi. Við frum-
flutning seinna lagsins, sem trúlega
á eftir að heyrast oftar, léku Ing-
veldur og Jónas með fíngerð blæ-
brigði á sérlega áhrifaríkan máta.
Mamma ætlar að sofna, sem Jór-
unn Viðar samdi fyrir mörgum
árum við rómantískan texta Davíðs
Stefánssonar, og Hjá lygnri móðu,
tónsetning undirritaðs, við texta
eftir Halldór Laxness, eru tónteg-
undabundnar tónsmíðar og var
flutningur þeirra hinn besti. Eftir
Tryggva M. Baldvinsson voru flutt
tvö lög og bæði við ljóð eftir Vil-
borgu Dagbjartsdóttur. Það fyrra
nefnist Undur, ágætt lag og það
seinna, sem var frumflutt, heitir í
japönskum þönkum. Tónstíll
Tryggva er á köflum nokkuð óráð-
inn og leitandi og sveiflast á milli
stíltegunda, eins og t.d. í japönsk-
um þönkum, sem endar á kontra-
punktísku eftirspili, í svipuðum stíl
og heyra má hjá J.S. Bach. Bæði
lögin voru ágætlega flutt og sýndi
Ingveldur Ýr að túlkun hennar hef-
ur dýpkað, er kom hvað best fram
í seinna lagi Tryggva.
Tvö lög eftir Hildigunni Rúnars-
dóttur, Líf og ljóð (Þuríður Guð-
mundsdóttir) og Meloditimen
(Sveinbjörn I. Baldvinsson), eru
mjög stílhrein en þó eins og tón-
skáldið sé að leita sér að leið frá
hinum hefðbundna skólastíl mód-
emismans, nokkuð sem allir ungir
tónhöfundar þurfa að fást við.
Prinsessan á bauninni, eftir John
Speight, er gamansamt lag við
texta eftir Geirlaug Magnússon og
sama má segja um Yfirlýsinguna,
eftir Hjálmar H. Ragnarsson, við
skondinn texta Magneu Matthías-
dóttur en bæði þessi lög voru
skemmtilega flutt. Mjög sérkenni-
legt en fallegt lag eftir Jónas Tóm-
asson, sem hann nefnir, IX, við
texta eftir Kristínu Ómarsdóttur,
var einstaklega vel flutt og þar
spáði Jónas Ingimundarson í blæ-
brigðin á sinn meistarlega hátt.
Tónleikunum lauk svo með fjórum
lögúm eftir Atla Heimi Sveinsson,
við kvæði eftir Davíð Stefánsson.
Atli lokar þarna hringnum, hafandi
kannað ýmis stílbrigði og eins og
kominn heim, með perlunni Snert
hörpu mína hinipborna dís. Kvæðið
er um þrá allra að yrkja þann söng,
sem er utan og ofan við mannlegan
skilning, þar sem hátimbrun kunn-
áttu víkur fyrir eintónun sálarinn-
ar. Látlaus og þokkafullur söngur
Ingveldar Ýrar í þessu saklausa
lagi og blæfagur leikur Jónasar
náði hápunkti í þessum göldrótta
hörpuleik Atla og Davíðs.
Tónleikar Ingveldar Ýrar Jóns-
dóttur og Jónasar Ingimundarsonar
voru glæsilegir og spönnuðu yfir
töluvert vítt svið í túlkun, er sýnir
að flytjendur og tónhöfundar hafa
nú þegar lagt til gott safnefni í
gullastokk íslenskrar söngmenntar
en til þeirrar söfnunar hefur Jónas
Ingimundarson lagt til mikla og
góða vinnu.
Jón Ásgeirsson
HIN árlega sumarsýning
Hulduhóla, Mosfellsbæ, verður
opnuð laugardaginn 22. júlí kl.
14. Að þessu sinni sýna tvær
listakonur, Rut Rebekka Sigur-
jónsdóttir sem sýnir vatnslita-
myndir og Sigrún Guðmunds-
dóttir sem sýnir skúlptúr.
Rut Rebekka hefur haldið
fjölmargar sýningar heima og
erlendis, einkasýningar jafnt
sem samsýningar. Hún lauk
námi frá Myndlista- og hand-
íðaskóla íslands 1982. Að þessu
sinni sýnir Rut Rebekka 45
vatnslitamyndir. í myndum
sínum fjallar hún um ham-
skipti náttúrunnar í vorleys-
ingum þegar vetur breytist í
sumar.
Sigrún Guðmundsdóttir sýn-
ir skúlptúrverk unnin í tré og
járn. Hún stundaði nám við
Myndlistaskólann í Reykjavík
1960-63, Statens handverks-
og kunstindustriskole í Osló
1965-66 og Statens Kunstaka-
demi í Ósló 1966-69. Hún hef-
ur m.a. tekið þátt í mörgum
samsýningum á vegum Mynd-
höggvarafélagsins í Reykjavík
og Félags íslenskra myndlista-
manna. Sigrún kennir við
Myndlistaskólann í Reykjavík
og Myndlista- og handíðaskóla
íslands.
Keramikgallerí Steinunnar
Marteinsdóttur verður einnig
opið á sýningartíma. Sýningin
er opin daglega frá kl. 14-18
nema mánudaga og stendur til
20. ágúst.
Skálholts-
hátíð
DAGANA 22.-23. júlí verður
Skálholtshátíð haldin. Dagskráin
hefst á laugardeginum kl. 16
með því að dr. Paul Philippi frá
Rúmeníu heldur fyrirlestur í
Skálholtsskóla um tengsl helgi-
þjónustu og Iíknarþjónustu í
kirkjunni. Kl. 18 verður aftan-
söngur í Skálholtskirkju og kl.
20 mun dr. Philippi segja frá
kirkjunni í Rúmeníu þar sem
hann starfar nú sem prófessor.
Á sunnudagsmorgninum verð-
ur hátíðarmessa kl. 11 þar sem
Bolli Gústafsson, vígslubiskup á unni þar sem dr. Guðrún Nordal
Hólum, predikar. og dr. Sveinbjörn Rafnsson
Kl. 13 verða tónleikar í kirkj- munu flytja erindi um Pál biskup
unni. Þar mun Bachsveitin í Jónsson og samtíð hans, en í
Skálholti og einleikarar flytja tvo ár eru 800 ár liðin frá vígslu
sembalkonserta eftir J.S. Bach, hans. Biskup íslands mun svo
en annar þeirra er fyrir þrjá flytja lokaorð og fararblessun.
sembala og hinn fyrir ijóra. Þar Veitingar verða fáanlegar í
mun Hilmar Örn Agnarsson Skálholtsskóla og hátíðargest-
einnig leika orgeltónlist eftir um verður boðið að þiggja síð-
Bach. degiskaffi á sunnudeginum í
Kl. 16 verður samkoma í kirkj- boði Skálholtsstaðar.
Söngtónleikar í Ytri-
Njarðvíkurkirkju
i DAGNÝ Jónsdóttir
' sópran og Sigríður
I Aðalsteinsdóttir
j mezzó-sópran
; verða á söngtón-
: leikum sem haldnir
verða í Ytri-Njarð-
i víkurkitju á morg-
un, laugardag, og
j hefjast þeir kl. 17.
Söngkonurnar eru báðar búsettar
j í Keflavík. Þær luku báðar 8. stigi
j frá Söngskólanum f Reykjavík.
j Magnús Jónsson var aðalkennari
i Dagnýjar en Elísabet F. Eiríks-
' dóttir aðalkennari Sigríðar.
Dagný stundar nú nám í London
hjá Annette Thob-
son. Sigríður er í
framhaldsdeild
Söngskólans í
Reykjavík hjá Þur-
íði Pálsdóttur.
Á tónleikunum
verða flutt þekkt
íslensk og erlend
Ijóð, óperuaríur og
dúettar. Undirleikari á tónleik-
unum er Iwona Laula. Hún fluttist
til íslands 1990 og starfar nú við
Söngskólann í Reykjavík.
Aðgangseyrir að tónleikunum
er 700 kr. en frítt fyrir aldraða
og öryrkja.
Sigríður Dagný
Aðalsteinsdóttir Jónsdóttir
Míkill fengur
TÓNLIST
Akurcyrarkirkja
GÍTARHÁTÍÐ
EINLEIKUR
Timo Korhonen fluttí verk eftir Leo
Brouwe, Francesco da Milano, Jouni
Kaipainen, Olli Koskelin og Miguel
Llobet.
Miðvikudagurinn 19. júlí kl. 20.30.
GÍTARHÁTÍÐ var sett í fjórða
sinn í Akureyrarkirkju síðastliðinn
miðvikudag. Örn Viðar Erlends-
son, framkvæmdastjóri og frum-
kvöðull hátíðarinnar flutti setning-
arávarp. Hann bauð gesti hátíðar-
innar þá Timo Korhonen frá Finn-
landi, Eric Vaarzon Morel frá
Hollandi, Einar Kr. Einarsson,
Sverri Guðjónsson og Kristin H.
Árnason velkomna og útnefndi
síðan Sigurð Jónsson, gítaráhuga-
mann á Akureyri verndara hátíð-
arinnar, en hann hefur ásamt Erni
borið hitann og þungann af undir-
búningnum.
Að loknu ávarpi Arnar hófust
tónleikar Timo Korhonen sem hef-
ur getið sér gott orð víða um heim
fyrir gítarleik sinn og er honum
jafnvel líkt við „föður gítarsins"
Andrés Segovia. íslenskir gítar-
unnendur hafa hins vegar farið á
mis við list Timos og var ekki laust
við að nokkur eftirvænting lægi í
loftinu í þéttsetinni kirkjunni.
Tónleikamir hófust á verki kú-
banska tónskáldsins og gítarleik-
ans Leo Brouwer (1939), Paisaje
Cubano con Campanas, sem gæti
útlagst sem kúbanskt landslag
með klukkum. Verkið var samið
að beiðni Gaudeamus-stofnunar-
innar í Hollandi og var kveikjan
af því hinar fjölbreytilegu kirkju-
klukkur í Amsterdam. Skemmtileg
tónlist þar sem möguleikar gítar-
ins eru vel nýttir og naut sín full-
komlega í höndum Korhonens.
Verkinu lauk með þrástefí flautu-
tóna sem Korhonen tengdi á eink-
ar fallegan hátt nánast án hlés
yfir í Fantasiu og Ricercare eftir
endurreisnartónskáldið Francesco
da Milano. Tvö gullfalleg stykki í
eftirlíkingastíl sem Korhonen lék
af stakri snilld, það fyrra ljóðrænt
og fallegt og það seinna fullt
snerpu og átaka. í kjölfarið, án
þess að áheyrendur fengju tóm til
að átta sig, fylgdu 3 lög eftir Leo
Brouwer, Trenz Piezas Latino
Americanos, suður-amerísk gítar-
tónlist eins og hún gerist best og
vel leikin. Þegar hér var komið
sögu fengu áheyrendur loks tæki-
færi til áð tjá þakklæti sitt með
lófataki, sem þeir notuðu óspart,
en það var ekki laust við að sum-
um væri brugðið við hina óvenju-
legu samsuðu af Brouwer og da
Milano.
Finnska tónskáldið Jouni Kaipa-
inen (1956) samdi Tenebrae op.
39 fyrir einleiksgítar árið 1991 og
tileinkaði Timo Korhonen. Lat-
neska orðið tenebrae merkir myrk-
ur og vísar titill verksins í helgiat-
hafnir kaþólskra í páskavikunni.
Kirkjurnar eru einungis lýstar upp
með kertum og eftir hveija bæn
er slökkt á einu kerti þannig að
athöfnin endar í algjöru myrkri.
Þessa athöfn nefna kaþólskir
Tenebrae. Það er greinilegt að
upplifun tónskáldsins af helgiat-
höfnum sem slíkum er mjög sterk;
verkið hefst á hægum inngangi
en síðan er byggt upp á sannfær-
andi hátt með hraða, styrk, tón-
sviði og leikmáta í átt að drama-
tískum hápunkti um miðbik verks-
ins, síðan er undið ofan af og
smátt og smátt kyrrist tónlistin
og endar í löngum þögnum sem
eru rofnar af og til. Tilganginum
var náð, að túlka myrkrið sem
smátt og smátt tekur yfírhöndina,
en einhvern veginn var eins og að
músíklega dytti botninn úr verk-
inu. Tenebrae gaf hins vegar Kor-
honen gott tækifæri til að sýna
snilli sína því hér er um að ræða
sannkallað virtúósaverk.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
TIMO Korhohnen, gítarleik-
ari í fremstu röð, á tónleikum
á Akureyri í fyrrakvöld.
Tutte le Corde fyrir einleiksgít-
ar og segulband eftir Olli Koskelin
(1955), einnig frá Finnlandi, og
einnig samið fyrir Timo Korhonen,
var næst á dagskrá. Tónefni segul-
bandsins var eingöngu unnið úr
gítarhljóðum og að mati undirrit-
aðs einkar vel heppnað. Verkið
formlaust og fljótandi og flutt af
sterkri tilfínningu.
Síðast á efnisskránni voru 10
katalónsk þjóðlög í búningi Miguel
Llober (1878-1938). Sannkallað-
ar perlur sem mynduðu sterka og
vel uppbyggða heild í meðförum
Korhonens. Að síðustu lék Kor-
honen tvö aukalög; Recuerdos de
la Alhambra eftir Francisco Tár-
rega og æfingu eftir Fernando
Sor, og sannaði endanlega fyrir
áheyrendum þvílíkur afbragðstón-
listarmaður hann er.
Það er engin spurning að mikill
fengur er að komu Timo Korhonen
á Gítarhátíð á Akureyri. Hann er
gítarleikari í fremstu röð, með
góða tækni, einstakt næmi fyrir
þeirri tónlist sem hann flytur og
kjark til að setja saman efnisskrá
sem bragð er af.
Hróðmarl. Sigurbjörnsson