Morgunblaðið - 23.07.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 1995 B 3
BROS ER GOTT í
HEITU LOFTSLAGI
ANDREA Sompit Siengboon ó skrifstofunni sinni á
Tryggingastof nun rikisins
Bros er bara bros
en ekki merki
ANDREA Somgit Siengboon
tælenskur Islendingur.
Hún hefur búið hér í átta og
hálft ár og náð góðum tökum á
íslenskunni. Hún er með kenn-
aramenntun frá Tælandi sem
hefur nýst henni vel hér á Iandi.
Hún vinnur nú á Trygginga-
stofnun en starfaði áður í efna-
laug og í versluninni Mikla-
garði.
Andrea stundar líka nokkur
aukastörf. Hún kennir tælensk-
um börnum móðurmál sitt í
miðstöð Nýbúa. Hún kennir
þeim að tala, lesa og skrifa og
líka um asiska menningu. Það
hefur sýnt sig að móðurmáls-
kennslan bætir námsárangur
þeirra í grunnskólanum. Þau
öðlast meira sjálfstraust og þeg-
ar þau heimsækja Tæland líður
þeim ekki eins og útlendingum
og geta talað við afa sinn og
ömmu. A Tælandi er líka annað
letur, skylt kínverku táknunum.
Tungumálið heitir Thaí.
Miðstöð Nýbúa starfrækir
túlkaþjónustu og Andrea starf-
ar þar. Hún er túlkur og túlkar
til dæmis á spítölum milli lækna
og tælenskra sjúklinga. Hún
túlkar jafnframt fyrir Félags-
málastofnun. Andrea kennir
tælenska matargerð á nám-
skeiðum í Tómstundaskólanum.
Hún þýðir líka bréf. Hún kvart-
ar ekki yfir aðgerðaleysi.
islendingar eru
með fimar tær
Andrea segir að það hafi ver-
ið erfitt að koma úr tælenskum
menningarheimi og fara inn í
íslenskan. Hugsun og hátterni
fólksins byggir á ólíkum hefð-
um. Það má til dæmis ekki kyssa
konur á kinnina og fólki er ekki
heilsað með handabandi heldur
með því að leggja lófana saman
og hneigja sig. Það er mikill
ósiður að snerta hárið á öðrum,
meira segja á foreldrum sínum.
Höfuðið er nefnilega heilagasti
hluti líkamans og það væri virð-
ingarleysi að snerta það.
Andrea hefur tekið eftir því
að íslendingar nota mikið fæt-
urna til að gera ólíklegustu
hluti, eins og að benda, slökkva
á sjónvarpi, opna skúffur eða
loka hurðum. Það þekktist ekki
í Tælandi. Þannig getur munur-
inn birst á skemmtilegan hátt.
Tælendingar eru lengi við
kvöldverðarborðið, að minnsta
kosti klukkutíma. Það er venjan
að borða rólega og segja fátt.
Hitinn leikur þar stórt hlutverk.
Loftslagið er heitt og Andrea
telur það hafa mikil áhrif á
hegðun fólks og skapferli. Ró-
legheitin skapast vegna hitans.
Þar veldur æsingur óbærilegri
Iíðan. Hann ofhitar líkamann.
Reiði er heit tilfinning og veldur
vanlíðan í heitu loftslagi. Bros
hefur ekki ofhitun í för með
sér. Þess vegna brosa Asíubúar
mikið. Hið góða skap Asíubúa
er líka sprottið af hitanum.
Þeim er eðlislægt að vera í góðu
skapi.
Andrea staðfestir að í Tæ-
landi sé karlmaðurinn húsbónd-
inn á heimilinu og látið sé eins
og hann hafi alltaf rétt fyrir
sér. Hann ráði og konan þjóni.
Konan hugsar um heimilið,
börnin og karlinn. Staða kon-
unnar núna er fremur slæm.
Þær eru farnar að vinna úti og
kemur það sem viðbót við allt
hitt. Hún vonar að þetta muni
breytast eins og það hefur gert
á íslandi. Hún hafði því ekki
mikinn áhuga á að giftast í
Tælandi.
Andrea telur að þjóðir sem
búi við kalt loftslag geri íbúana
þunga á brún. íslendingar hafi
þykkari skel en Asíubúar, sem
taki dálítinn tíma að komast í
gegnum. Islenska þjóðin er dug-
leg og hörð af sér að hennar
mati. Tælendingum og öðrum
Asíubúum sem hún þekkir líkar
vel að búa hérna. Þeir eru
ánægðir og myndu að öðrum
kosti ekki búa hérna. Vanda-
málin sem þeir glíma við eru
ekkert öðruvísi en gengur og
gerist. Þau eru um fjölskyld-
una, fjármál og atvinnu. En
almennt líður þeim vel.
Andrea hefur sjálf ferðast
víða og Island er landið sem
hún hefur valið. Hér er rólegra
andrúmsloft en víða annars
staðar á Vesturlöndum, fá-
mennara og gott sljórnarfar.
Engir hermenn sem arka um
göturnar með rifla á öxlinni.
Hér er ekki hætta á stríði.
Andrea telur að fslendingar
misskilji stundum Asíubúana.
Ef tælensk stúlka brosir á veit-
ingahúsi þá heldur íslenskur
karlmaður að henni lítist vel á
hann og langi jafnvel til að sofa
hjá honum. Það er mikill mis-
skiIningur.Bros þeirra þarf ekki
að merkja neitt, það er bara
bros. Ef það táknar eitthvað,
þá er það vingjarnleiki og frið-
ur.
Annað sem Asíubúar eins og
Tælendingar eru aldir upp við
er að hjálpa án þess að óska
eftir að fá hjálpina endur-
goldna. Það er ekkert óeðlilegt
við nágranna sem bankar á
dyrnar og segir: „Eg eldaði of
mikinn mat. Við getum ómögu-
lega klárað hann. Það væri gott
ef þú gætir þegið hann.“ Tæ-
lendingar eru opnir og frjálsir
í fasi. Andrea telur að Asíubúar
geti lært af íslendingum og
íslendingar af Asíubúum. Það
þarf ekkert til þess nema viya.
Andrea er búddhatrúar eins
og flestir Tælendingar. Hún
starfar í tíu manna hópi sem
ætlar að stofna hið Búddhíska
félag Taílands og íslands. Fé-
lagið hélt nýlega Búddhatrúar-
hátíð, eða 15. júlí síðastliðinn.
hjálpa þeim. í Menntaskólanum
við Hamrahlíð er til dæmis stuðn-
ingshópur nemenda af erlendum
uppruna og í Upplýsinga- og
menningarmiðstöð Nýbúa, Faxa-
feni 12 Reykjavík, hafa verið
starfrækt.ir vinahópar með góðum
árangri.
Enginn veit I jölda útlendinga
meö fasta búsetu á íslandi
Suðaustur-Asíubúar skera sig
úr vegna hörundslitar
og skásettra augna.
Fjöldi þeirra undir lok
níunda áratugsins á ís-
landi fór því ekki fram-
hjá fólki. Fjöldi fólks hér
frá Evrópulöndum er
hins vegar ekki eins
áberandi. Fjöldi As-
íubúa skýrist meðal
annars af því að ætt-
ingjar aðfluttra fá hér
dvalarleyfi sem ferðamenn. Þeir
endurnýja leyfið reglulega og eru
ekki taldir með í íbúaskrá Hag-
stofunnar. Asíubúar eru af þess-
um sökum vantaldir á landinu og
í raun veit enginn hvað þeir eru
margir. Hagstofan skráir þá sem
hafa lögheimili á landinu en ekki
langtímaferðamenn. íslenskan
ríkisborgararétt geta þeir fengið
sem hafa búið hér í 10 ár með
lögheimili í 5 ár.
Kaupmátturinn er meiri á Is-
landi heldur en í löndum eins og
Tælandi, Filippseyjum og Víet-
nam. Hann er líka ein af ástæðum
veru SA-Asíubúa hér. Atvinnu-
tækifæri þeirra eru flest í fisk-
vinnslu en margir Asíubúar starfa
líka á ýmsum dvalar-
stofnunum, á sjúkra-
húsum, hótelum og veit-
ingahúsum.
Straumur SA-
Asíubúa lá lengi til
Bandaríkjanna, sem var
fyrirheitna landið. ís-
land er öðruvísi og As-
íubúar sem kjósa það
sem nýtt föðurland
hljóta að gera það
vegna þess að þeir sjá framtíð
sína bjartasta hér.
ÁI lútta
íslendingar hafa tekið á móti
víetnömsku flóttafólki í þremur
hópum. Fyrst kom 34 manna hóp-
Suðaustur
Asíubúar
verða senni-
lega fjöl-
mennasti
hópur að-
fluttra á
íslandi.
ur árið 1979. í þeim hópi voru
Suður-Víetnamar, margir af kín-
verskum ættum, sem höfðu hrak-
ist undan ofsóknum kommúnista.
En eins og kunnugt er tóku
kommúnistar völdin í sameinuðu
Suður-og Norður-Víetnam. Það
gerðist eftir ósigur Bandaríkja-
manna í Víetnamstríðinu og fall
Saigonstjórnarinnar í apríl 1975.
30 Víetnamar komu til íslands
árið 1990 og jafnmargir 1991. I
þessum tveimur liópum voru að
mestu Norður-Víetnamar, sem
höfðu flúið bág lífskjör í heima-
landi sínu; atvinnuleysi og hungur.
Auk þeirra hafa 57 aðstand-
endur flóttamanna komið hingað
til lands á vegum svokallaðrar
áætlunar um sameiningu fjöl-
skyldna.
Rauði kross íslands skipulegg-
ur komu flóttafólks í umboði ríkis-
stjórnarinnar. „Kjarninn í því
starfi er að veita flóttamönnum
sem hingað koma leiðsögn inn í
þjóðfélagið í eitt ár,“ segir Hólm-
fríður Gísladóttir, deildarstjóri
félagsmála hjá Rauða krossinum.
„Þeim er boðið upp á íslensku-
kennslu og kennt að vera vakandi
fyrir réttindum sínum og skyldum
í þjóðfélaginu. Þá höfum við reynt
að vera flóttafólkinu sem fjöl-
skylda og veitt þeim öryggi og
aðstoð ef þörf krefur,“ segir
Hólmfríður.
Víetnamarnir, sem komu hing-
að, byijuðu í störfum sem krefj-
ast ekki mikillar íslenskukunn-
áttu. „Sumir hafa fengið ný at-
vinnutækifæri þegar þeir hafa
náð tökum á tungumálinu en það
gildir ekki um alla. Aðrir _____
hafa farið út í sjálfstæð-
an atvinnurekstur,“ segir
Hólmfríður.
Hún hvetur Islendinga
til að tala íslensku við
aðflutta Asíubúa og
reyndar alla útlendinga
sem flytja til landsins.
„Þannig bjóðum við þá
velkomna og hjálpum ____________
þeim um leið að aðlagast
þjóðfélagi okkar.“
Hvaó er aólögun?
Kristín Njálsdóttir er forstöðu-
maður menningarmiðstöðvar
Nýbúa. Hún spyr „Hvað er aðlög-
un?“ Það er ekki að breyta sér
alveg. Það er röng tegund af að-
lögun. Hún er að halda sínum
einkennum og finna jafnvægi
milli tveggja menninga. Umburð-
arlyndið er heillavænlegast til að
aðlögun nýrra íslendinga heppn-
ist sem best. íslendingar þurfa
að venjast því að stór hópur
manna tali bjagaða íslensku. Eng-
lendingar eru alvanir að heyra
sérkennilegan enskufrainburð og
samkvæmt könnun tekur það
_________ þijár kynslóðir Asíu-
fólks að verða fulln-
uma í ensku.
Asíubúarnir á íslandi
eru viðkvæmur hópur,
auðsæranlegur og auð-
velt að koma honum í
uppnám. Því er nauð-
synlegt að sýna nær-
færni. Kristín segir að
_____ við getum lært mikið
af þeim; gestrisni og
listina að gleðjast, skipulagningu
og hagsýni. Suðaustur-Asíubúar
verða sennilega fjölmennasti hóp-
ur aðfluttra á íslandi. Þeir og við
þurfum að klífa örðugasta hjallann
sem er tungumálið. Ef það heppn-
ast, hverfur hættan á einangrun.
Fjöldi Asíubúa
skýrist meðal
annars af þvl
að ættingjar
aðfluttra fá
hér dvalar-
leyfi sem
ferðamenn.
AGFA
háskerpu
Þátttökuseðlar fást á öllum útsölustöðum AGFA.
Skilafrestur á myndum og seðlum (ein mynd
með hverjum seðli) er til 31. ágúst 1995. öllum
þátttökuseðlum skal skilað til Heimilistækja hf.
Sætúni 8, 105 Reykjavík, merkt „Sumargleði".
75 verðlaunahafar fá AGFA
myndavélasett með rafhlöðum og filmu
3- verúlaun
75 verðlaunahafar fá stóra tösku með
Lego System Freestyle™ kubbum
mur
á þœrl

Leitað er eftir skemmtilegustu Ijósmynd
sumarsins! Dómnefnd skipuð aðilum frá AGFA
1. verðiaun °9 LEGO velja bestu
Helgardvöl í Legoland garðinum myndimar.
(Fyrir tvo fullorðna og tvö börn)
AGFA ^
DREIFINGARAÐILAR: HEIMILISTÆKI HF. • SÆTÚNI 8 • SÍMI 569 1500
OG O. JOHNSON & KAABER • SÆTÚNI 8 • SÍMI 562 4000