Morgunblaðið - 01.09.1995, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1995 25
AÐSEIMDAR GREINAR
Landhelgis-
gæsla o g
bj örgunarstörf
Athugasemd við grein Einars Sigurjónssonar
Helgi Hallvarðsson
FYRIR nokkru skrif-
aði Einar Siguijónsson,
forseri Slysavarnafé-
lags Islands, grein í
Morgunblaðið sem
hann nefnir: „Ómetan-
leg reynsla." í þeirri
grein, sem því miður
er meira og minna full
af hæpnum fullyrðing-
um og rangindum, seg-
ir Einar t.d. að gagn-
kvæmt traust ríki á
milli sjómanna og Til-
kynningaskyldunnar,
því að með upplýsingar,
sem sjómenn veiti um
staðsetningu sína, sé
farið sem trúnaðarmál.
Ég veit ekki betur en upplýs-
ingar, sem birtast í ýmsum blöðum
um staðsetningar íslenskra fiski-
skipa í kringum landið, séu komnar
frá Tilkynningaskyldu Slysavarna-
félagsins. Forseti Slysavarnafélags-
ins hlýtur að verða krafinn nánari
skýringa á þeirri fullyrðingu sinni,
Fela þessi orð í sér, spyr
Helgi Hallvarðsson,
yfirhylmingu?
þegar hann segir: „Trúnaður í þess-
um efnum var ástæða þess, að Land-
helgisgæslunni var ekki falinn rekst-
ur Tilkynningaskyldunnar á sínum
tíma, þótt sumum fyndist það koma
til álita. Talið var, að vegna eðlis
starfsemi Landhelgisgæslunnar
myndu sjómenn í einhverjum tilfell-
um (leturbr. mín - H.H.) skirrast
við að gefa henni upp nauðsynlega
nákvæmar staðsetningar."
Er um að ræða veiðar
í Iandhelgi?
Á Einar við með þessum, „ein-
hveijum tilfellum" að þar sé um að
ræða sjómenn að veiðum i landhelgi
og þeir myndu því ekki senda Land-
helgisgæslunni staðsetningu sína ef
Tilkynningaskyldan væri á hennar
vegum? Aftur á móti væri óhætt að
senda Tilkynningaskyldu Slysa-
varnafélagsins slíkar staðsetningar
vegna hins „gagnkvæma trausts sjó-
manna og Tilkynningaskyldunnar."
Ég get ekki túlkað orð hans öðru-
vísi en að hér sé hann að gefa í
skyn yfirhylmingu. Ég vona að for-
seti Slysavarnafélagsins geri sér
fullkomna grein fyrir ábyrgð sinni á
að gefa slíkt í skyn.
A einum stað í greininni segir
Einar, eftir að hafa sagt frá aukinni
sjósókn lítilla vélbáta: „Á sama tíma
hefur skipakostur Landhelgisgæsl-
unnar, sem að hluta til gegnir einn-
ig aðstoðar- og björgunarhlutverki,
dregist saman.“ Það er eins og það
hlakki í forseta Slysavarnafélags
íslands við að þarna skuli hlekkur
brostinn í öryggismálum sjómanna.
Staðreyndin er sú, Einari til glöggv-
unar, að Landhelgisgæslan hefur
orðið að herða sparnaðarólina, eins
og allar aðrar ríkisstofnanir. Hún
hefur gert það með því að leggja
einu skipi yfir sumarmánuðina, en
haft öll þijú skipin í notkun yfir
þijá veðraverstu mánuði ársins. Eins
og sýndi sig í fyrrasumar, og aftur
í ár, með Smuguveiðum íslenskra
fiskiskipa í Barentshafi getur Land-
helgisgæslan gert það skip, sem lagt
hefur verið, klárt með stuttum fyrir-
vara.
Þegar Landhelgisgæslan var
stofnuð áriö 1926 var eitt af hennar
æðstu markmiðum „landhelgisgæsla
og björgunarstörf“ og er þetta mark-
mið Landhelgisgæslunnar enn í fullu
gildi. Mun svo verða áfram um
ókomna tíð. í framhaldi
af þessu má ekki
gleyma þeim sterka ör-
yggishlekk í leitar- og
björgunarstarfsemi
Landhelgisgæslunnar
sem eru auk varðskip-
anna TF-SIF, TF-LIF
og TF-SYN.
Miklar breytingar
framundan
Að iokum þetta.
Framundan eru miklar
breytingar á tilkynn-
ingaskyldu skipa með
tilkomu sjálfvirkra
sendinga í gegnum
gervihnetti, þar sem
eftirlit með fiskveiðum og öryggi
fara saman. í framhaldi af því hafa
varðskipin gert skuggaleitir í fjörð-
um og flóum umhverfis landið fyrir
sjávarútvegsráðuneytið. Þar hefur
verið leitað veikra bletta gervi-
hnattasendinga. Allt er nú til reiðu
í stjórnstöð Landhelgisgæslunnar
fyrir móttöku á sjálfvirkum gervi-
hnattasendingum frá skipum. Land-
helgisgæslan hefur síðastliðin þijú
ár verið með slíka gervihnattamót-
töku frá eigin skipum og flugvél.
Því er Landhelgisgæslan vel í stakk
búin til að taka að sér hið nýja til-
kynningakerfi sem verður í senn
bæði eftirlits- og öryggiskerfi, þar
sem bæta mætti við þeim erlendu
fiskiskipum, sem hér hafa fengið
veiðiheimildir á takmörkuðum svæð-
um innan efnahagslögsögu okkar.
Landhelgisgæslan hefur í raun rekið
slíka tilkynningaskyldu í fjöida ára
vegna erlendra fiski- og rannsóknar-
skipa, sem hér hafa haft leyfi sjáv-
arútvegsráðuneytisins til tímabund-
ina fiskveiða eða sjávarrannsókna
innan efnahagslögsögu íslands.
Höfundur er skipherra hjá Land-
helgisgæslunni.
Konur og börn í neyð:
Hundruð þúsunda manna
reiða sig á Rauða krossinn
HUNDRUÐ þúsunda
manna í gömlu Júgó-
slavíu eru nú á stöðug-
um flótta frá einni vígl-
ínu til annarrar. Um-
fang starfs Rauða
krossins í löndunum
hefur vaxið mjög á síð-
ustu mánuðum og vik-
um, ekki síst í kjölfar
innrásar Króata í Kraj-
ina-hérað. Við það
lentu um 200 þúsund
manns á vergangi og
flótta og eru tugþús-
undir þeirra enn fastir
á vegum inn í Bosníu
og Serbíu. Að auki var
mannfall mikið við
átökin í Krajinu og fjölmargir eru
særðir og þurfa bráðnauðsynlega á
læknishjálp að halda.
Nærri eitt þúsund manns starfa
nú á vegum Alþjóðaráðs Rauða
krossins í fyrrum Júgóslavíu, þar af
um 160 erlendir sendifulltrúar. Alls
er Rauði krossinn með liðlega 30
skrifstofur og hjálparstöðvar í fyrr-
um Júgóslavíu. Þessa stundina er þar
einn Islendingur, Maríanna Csillag,
hjúkrunarfræðingur, en á undan-
förnum misserum hafa tíu sendifull-
trúar RKÍ verið við störf þar syðra
og enn einn heldur til starfa í Bos-
níu á næstu dögum.
Þegar upp úr sauð í Krajina stóð
svo vel að allar vörugeymslur Al-
þjóðaráðs Rauða krossins í fyrrum
Júgóslavíu, s.s. í Beigrad, Bihac,
Pale, Tuzia og víðar, voru fullar —
enda hefur mesti vandinn alla tíð
verið sá að koma hjálpargögnum til
þurfandi. Flutningar gagna eru gríð-
arlega tímafrekir, enda þarf iðulega
að fá leyfi margra aðila til að fara
með einn flutningabíl um 20 kíló-
metra langan vegarkafla. Til sumra
borga og landshluta er alls ekki
hægt að fara. Sem dæmi má nefna
að ekki hefur verið flogið með hjálp-
argögn til Sarajevo síðan fyrir miðjan
mars. Það hafði m.a. þær afleiðingar
að loka varð stóru „götueldhúsi" í
borginni, sem rekið hafði verið í sam-
einingu af Alþjóðaráði Rauða kross-
hönd, segir
Guðjón Magnússon
ins og þýska Rauða Við getum i'étt hiálpar-
krossmum. ------_--------------_—z-------
I vöruskemmum
Rauða krossins hefur
verið safnað matar-
pökkum, hreinlætisvör-
um, teppum, lyfjum og
fleiru. Stórar sveitir
manna á vegum Rauða
krossins vinna við að
útvega hreint vatn og
flytja vatn á milli staða
við gríðarlega erfiðar
aðstæður — og oft. er
Rauði krossinn eina al-
þjóðlega hjálparstofn-
unin sem fengið hefur
leyfi yfirvalda til að fara
inn á svæði flóttamanna
Guðjón Magnússon,
og minnir á söfnun fyrir
konur og börn í neyð
á sunnudaginn.
til að veita þar líkn, lina þjáningar
og hjálpa þeim, sem eru of máttfam-
ir til að komast lengra, í öruggt skjól.
Hundruð þúsunda manna njóta þess-
arar aðstoðar í dag. Ef ekki væri
fyrir hjálparstarf Rauða krossins
væri þetta fólk jafnvel enn alls-
lausara en það er í dag.
Fyrstu sex mánuði ársins flutti
Rauði krossinn þúsundir tonna af
matvælum og öðrum hjálpargögnum
inn í Bosníu-Herzegóvínu og nokkur
þúsund tonn af fræum og áburði, sem
gert hefur liðlega 200 þúsund íjöl-
skyldum (einni milljón manna) kleift
að heíja eigin matvælaframleiðslu.
Reiknað er með að heildarkostnaður
við hjálparstarf Rauða krossins í
fyrrum Júgóslavíu á þessu ári verði
liðlega sex milljarðar íslenskra
króna.
Tugþúsundir til viðbótar hafa not-
ið góðs af skilaboðaþjónustu Rauða
krossins. Daglega fara þúsundir
skilaboða á milli ættingja og vina,
sem misst hafa hver af öðrum i
umróti stríðsátakanna. Þá heim-
sækja sendifulltrúar Rauða krossins
fangabúðir og fangelsi víðsvegar og
heimsóttu þeir m.a. í síðasta mánuði
hluta þeirra karlmanna, sem fluttir
höfðu verið frá Srebrenica þegar
Serbar lögðu það griðasvæði undir
sig.
Verulegur hluti flóttamannanna,
sem nú hrekW frá einni víglínu til
annarrar í gömlu Júgóslavíu, er kon-
ur og börn. Maríanna Csillag hefur
til dæmis sagt frá því að 60% flótta-
mannanna frá Srebrenica hafi verið
börn undir 5 ára aldri í fylgd með
mæðrum sínum.
Margt af þessu fólki er orðið gjör-
samlega örmagna á sál og líkama.
Það á sér enga ósk heitari en að fá
að lifa eins og við hér á íslandi — í
friði og öryggi. Við getum ekki leyst
allan vandann sem við er að etja á
Balkanskaga — en við getum rétt
þessu fólki hjálparhönd.
Rauði kross Islands hvetur lands-
menn alla til að taka vel á móti sjálf-
boðaliðum Rauða kross íslands sem
ganga í hús á sunnudaginn og safna
framlögum fyrir konur og börn í
neyð.
Höfundur er
kross Islands.
formaður Rauða
Stretsbuxur kr. 2.900
Konubuxur kr. 1.680
Mikii úrval af
allskonar buxum
Opib ó laugardögum

Nýbýlavegi 12, simi 554 4433.
QAXöÁMn
saman
Danssmiðjan og Dansskóli Hermanns Ragnars
sameinast ífrobæru húsnæði að Engjateig 1.
Innritun stendur yfir á haustnámskeiðin. Bamadansar,
samkvæmisdansar, Jassleikskólinn, kántrýdansar,
stepp, rokk...
Kennslustaðir: Engjateigur 1, Frostaskjól, Gerðuberg,
Fjörgyn Grafarvogi og Stjömuheimilið Garðabæ.
...þú kemur - við kennum.
Danssmiija Hermanns Ragnars