Morgunblaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Forneskjutaut
ungra fram-
sóknarmanna
SAMKVÆMT mál-
efnasáttmála ríkis-
stjómarinnar er að því
stefnt, að ríkisvið-
skiptabankarnir,
Landsbanki og Búnað-
arbanki, verði gerðir að
hlutafélögum á kjör-
tímabilinu. Frá sáttmá-
lanum var gengið í
stjórnarmyndunarvið-
ræðunum í vor, en nú
ber svo við, ijórum
mánuðum síðar, að mið-
stjórn Sambands ungra
framsóknarmanna ger-
ir harðorðar athuga-
semdir við þessa stefnu-
mörkun. Sams konar viðhorf hafa
einnig nýjega komið fram í máli
Guðna Ágústssonar, þingmanns
Framsóknarflokksins á Suðurlandi.
Þessi sjónarmið koma nokkuð á
óvart, einkum athugasemdir SUF.
Það var á framsóknarmönnum að
heyra fyrir kosningamar í vor, að
Eng-a nauðsyn ber til
þess, að mati Birgis
Ármannssonar, að
ríkið reki viðskipta-
banka, hvað þá tvo.
þar færi nútímalegur flokkur, sem
meðal annars viðurkenndi kosti
einkarekstrarins. Á þeim forsendum
reyndu framsóknarmenn a.m.k. að
höfða til ungs fólks og aðiia í at-
vinnurekstri í kosningaáróðri sínum.
Boðskapur ungra framsóknarmanna
nú á haustdögum hefur hins vegar
á sér mun forneskjulegri blæ.
Breytt rekstrarform
gerir gagn
Ályktun miðstjómar SUF felur
annars vegar í sér áhyggjur af því
markmiði að stofna hlutafélög um
rekstur bankanna og hins vegar kem-
ur fram andstaða við hugsanlega
einkavæðingu þeirra. Þegar þetta er
athugað, er rétt að hafa í huga, að
hér er um tvö aðskilin mál að ræða.
Breyting yfir í hlutafélagaformið
getur verið hentugur aðdragandi sölu
til einkaaðila, en ekki er þar með
sagt að einkavæðing sé óhjákvæmi-
legt framhald stofnunar hlutafélaga
um reksturinn. Slíkt skref verður
ekki stigið nema til þess sé fullur
pólitískur vilji í þingflokkum ríkis-
stjórnarinnar, en því miður er ástæða
til að ætla að sú sé ekki raunin hvað
Framsóknarflokkinn varðar.
Af þessu má ekki draga þá álykt-
un, að breyting á rekstrarfyrirkomu-
lagi umræddra banka sé ástæðulaus
eins og formaður SUF hefur látið í
veðri vaka í blaðaviðtölum. Þvert á
móti getur stofnun hlutafélaga um
reksturinn þjónað mikilsverðum til-
gangi. Með því til dæmis að tak-
marka ábyrgð ríkisins á bönkunum
við hlutafjáreign þess í þeim væri til
dæmis stigið stórt skref í þá átt að
jafna samkeppnisstöðu þeirra og
annarra fyrirtækja á sama markaði,
en núverandi fyrirkomulag færir
þeim óeðlilegt forskot. Þá má ætla,
að hlutafélagaformið geti leitt til
skilvirkari ákvarðanatöku, aukinnar
ábyrgðar stjórnenda og eflt um leið
sjálfstæði þeirra gagnvart hinu póli-
Birgir Ármannsson
tíska valdi. Þannig væru
bankarnir á margan
hátt betur í stakk búnir
til að mæta aukinni
samkeppni og breyttum
aðstæðum í fjármálalíf-
inu, sem meðal annars
má rekja til aðildar ís-
lands að Evrópska efna-
hagssvæðinu.
Einkavæðing
æskilegt markmið
Þrátt fyrir þennan
sjálfstæða ávinning af
breytingunni yfir í
hlutafélagaformið er því
ekki að leyna, að margt
mælir með því að selja hlutabréf rík-
isins í bönkunum til einkaaðila. Áhrif
hins opinbera á fjármagnsmarkaði
hér á landi eru alltof mikil og mun
meiri en þekkist í þeim þjóðfélögum,
sem við viljum yfírleitt bera okkur
saman við. Enga nauðsyn ber til
þess að ríkið standi yfir höfuð í því
að reka viðskiptabanka, hvað þá tvo.
Einkaaðilar hafa sýnt það og sannað
að þeir eru fullfærir um að hafa
rekstur af þessu tagi með höndum
og veita þeir viðskiptamönnum sínum
síst verri þjónustu en ríkisbankamir.
Þessu til viðbótar má svo benda
á, að þau miklu áhrif sem stjórnmála-
menn geta haft á rekstur ríkisbank-
anna geta verið afar dýrkeypt.
Stjórnmálamenn hafa í gegnum tíð-
ina notað sér áhrif sín í þeim til óeðli-
legrar fyrirgreiðslu og atkvæða-
kaupa og þjóðin öll hefur þurft að
súpa seyðið af óskynsamlegum
ákvörðunum um útlán, sem byggst
hafa á pólitískum forsendum en ekki
viðskiptalegum. Á síðari árum hefur
að vísu orðið vart viðhorfsbreytingar
til hins betra í þessum efnum, bæði
hjá stjórnmálamönnum og banka-
stjómendum, en hættan á aftur-
hvarfí til fyrri hátta er fyrir hendi
meðan bankamir lúta pólitískri
stjóm. Einkavæðing bankanna leysir
auðvitað ekki öll vandamál í sam-
bandi við töpuð útlán og önnur áföll
í rekstri, en reynslan sýnir hins veg-
ar að með henni væri dregið verulega
úr áhættunni.
Höfundur stundar nám í lögfræði
við Háskóla íslands.
GERVIGÆSIR

Verð: 1 stk. kr. 990.
12 i kassa -10% afsláttur
kr. 10.900.
5% staðgreiðsluafsláttur,
einnig af póstkröfum
greiddum innan 7 daga.
WUTIUFPSm
GLÆSIBÆ - SÍMI581 2922
La Baguette
Frystiyöruverslun
f Opið món,-fóst 11.00 - 18.30, laug. 11.00 -16.00 |
Ekta hálfbakað franskt brauðmeti sem bú lýkur við að baka heima hjá bér.
Komdu með miðann og
þú færð 10% aflátt hjá okkur í dag.
Skeifunni 7
Sími: 588 2759
Fæst einnig í: Nóatúni, Laugavegi 116, 105 Rvík. • Sunnubrauði, Hvaleyrarbraut 3, Hafnarfirði.
Verö Hr.1.690.
Einnip innanhössshör frá
E, fldidas oq flSISC
HAMRABORG20A
SlMI 564 1000
- kjarni málsins!
FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1995 31».
«
streyma
Mörkirm 6 (v/hiwma
Bilastæði v/búðarveggitW / V&r$ltJi
1. vinningur stefnir í
20 miiljónir króna
^ r '__

- Leikur einn!
Fáðu þér miða íyrir kl. 20.20 á laugardagimi.
HVlTA B0SIÐ /i§fA.