Morgunblaðið - 08.09.1995, Side 14

14 FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
k
VIÐSKIPTI
I
>
I
Hagfræðingar jákvæðir gagnvart nýrri gengisvog krónunnar
og víðari fráviksmörkum í gengisskráningu
Gengiðmun sveifl-
ast meira en áður
ÁKVÖRÐUN Seðlabanka íslands um
að gengi íslensku krónunnar geti
sveiflast um allt að 6% til beggja
átta frá miðgengi bankans í stað
2,25% eru litin jákvæðum augum
meðal hagfræðinga sem Morgun-
blaðið ræddi við í gær. Á það er þó
bent að þessi útvíkkun hafí í för með
sér meiri sveiflur á genginu, en að
verðmyndun á gjaldeyrismarkaði
verði eðlilegri. Þá þykir það rökrétt
að vægi mynta í gengisskráningar-
voginni skuli nú hafa verið breytt til
samræmis við hiutdeild þeirra í utan-
ríkisviðskiptum Islendinga.
Sverrir Sverrisson, hagfræðingur
hjá Ráðgjöf og efnahagsspám ehf.
hefur ásamt Yngva Harðarsyni sér-
hæft sig í ráðgjöf um gjaldeyrismál.
í fréttabréfí fyrirtækisins Gjaldeyris-
málum segir að ný gengisviðmiðun
og víðari fráviksmörk séu trúverð-
ugri við núgildandi aðstæður en fyrri
viðmiðun.
Sverrir benti á í samtali við Morg-
unblaðið að hin nýja gengisskráning-
arvog Seðlabankans væri réttari
viðmiðun en eldri vog. „Vægi dollar-
ans hefur verið of lágt og það hefur
komið illa við fyrirtæki sem flytja
út á Bandaríkjamarkað. Það er einn-
ig alveg Ijóst að útvíkkun á viðmiðun-
armörkunum mun leiða af sér meiri
sveiflur á genginu en verið hefur og
eðlilegri verðmyndun á innlendum
gjaldeyrismarkaði. í raun má segja
að gengið sé komið á flot eins og
tilfellið er í Evrópska myntbandalag-
inu. Seðlabankinn þarf því síður að
grípa til gjaldeyrisforðans sem er
hættulega lítill að okkar mati, eða
hækka vexti til að styrkja gengi
krónunnar."
Aðspurður um hvort hann teldi
hættu á að þessi ákvörðun gæti leitt
til gengissigs sagði Sverrir: „Kerfís-
breytingar sem þessar skapa ávallt
aukna óvissu á gjaldeyrismarkaði tii
að byija með og gæti það leitt til
skammtímalækkunar á gengi krón-
unnar. Á móti kemur að vaxtamun-
urinn á milli innlends peningamark-
aðar og erlendra markaða er hár í
augnablikinu sem ætti að hamla
gegn hugsanlegri lækkun.“
Hann kveðst hins vegar hafa efa-
semdir um tímasetningu þessarar
breytingar á gengisskráningarvog-
inni. „Islenska krónan er tengd nán-
ar við gengi dollars meðan það er
sögulega mjög lágt. Ef gengi dollars
nær fyrri styrkleika gagnvart þýsku
marki og fer t.d. yfir 1,70 mörk þá
mun krónan styrkjast meira gagn-
vart Evrópumyntunum en ella hefði
orðið. Það gæti kallað á kröfur um
gengisleiðréttingu innan vikmarka
frá aðilum sem flytja vörur á markað
í Evrópu."
Jákvætt viðhorf hjá VSI
Guðni Níels Aðalsteinsson, hag-
fræðingur Vinnuveitendasambands
íslands, segir að margt ávinnist með
nýrri gengisvog krónunnar. „í fyrsta
Kynningarmiðstöð Evrópurannsókna *
Námskeið sem tekur fyrir möguleika
íslenskra fyrirtækja innan rannsókna-
og tækniþróunaráætlana
Evrópusambandsins
Dagana 13., 14. og 15. september næstkomandi
efnir Kynningarmiðstöð Evrópurannsókna til
námskeiðs fyrir þá sem áhuga hafa á að kynna sér
nánar þá möguleika sem fyrirtækjum á íslandi
bjóðast innan 4. rammaáætlunar ESB. Námskeiðið
verður haldið í Tæknigarði, Dunhaga 5 Reykjavík
og verður kenntfram að hádegi alla dagana og er
námskeiðsgjald kr 6000. Farið verður yfír þá þætti
áætlunarinnar sem sérstaklega eru sniðnir að
þörfum lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Einnig
verða kenndar þær aðferðir sem beitt er við vinnu
á umsóknum og farið yfir þá þætti sem liggja
þurfa til grundavallar eigi verkefnishugmynd að
teljast stuðningshæf.
Leiðbeinendur á námskeiðinu koma frá
systurskrifstofum Kynningarmiðstöðvar
Evrópurannsókna á Englandi og í Hollandi og fer
stór hluti námskeiðsins fram á ensku.
Nánari upplýsingar um skráningu og dagskrá
fást hjá Rannsóknaþjónustu Háskólans í síma
525 4900. Einnig er hægt að senda inn
skráningar á faxi 525 4905.
* Kynningarmiðstöð Evrópurannsókna er rekin t samvinnu
Rannsóknurráðs íslands, Iðntœknistofnunar íslands og
Rannsóknaþjónustu Háskólans.
lagi verður gengisskráningin réttari
þar sem vægi einstakra mynta er
ekki lengur fast heldur er endurskoð-
að einu sinni á ári. Gengisvogin end-
urspeglar því betur utanríkisviðskipti
okkar en hingað til. Það er einnig
óhjákvæmilegt að bregðast við því
að norska krónan hverfi úr ECU.
Fljótt á litið tel ég einnig mjög ják-
vætt að víkka út vikmörk gengis-
skráningarinnar því möguleikar
Seðlabanka íslands til að bregðast
við einhveiju áhlaupi spákaupmanna
eru mun minni en annarra seðla-
banka. Það hafa skapast nýjar að-
stæður á fjármagnsmarkaði vegna
opnunar gagnvart útlöndum. Við lít-
um því mjög jákvætt á þessa breyt-
ingu.“
Hann segist aðspurður ekki telja
hættu á auknum gengissveiflum
vegna þessa. „Seðlabankinn hefur
ekki nýtt sér allt það svigrúm sem
hann hefur haft og framfylgt fast-
gengisstefnu. Ég hef enga trú á því
að breyting verði þar á.“
Olíufélagið hf. - J Úr milliuppgjöri 30. júní 1995 \»^ Milljónir króna
Rekstrarreikningur 30. júní 1994 30. júnf 1995
Rekstrartekjur 4.033 4.009
Rekstrargjöld 3.776 3.795
Rekstrarhagn. fyrir fjárm.tekjur og (-gjöld) 257 214
Fjármunatekjur og (-gjöld) 6 27
Hagnaður fyrir reikn. tekju og eignask. 263 241
Hagnaður 167 162
Efnaha&sre'ikningur 31.12.’94 30.06.’95
Eignir:
Veltufjármunir 2.538 3.095
Fastafjármunir 4.391 5.668
Eignir samtals Skuldir og eigið fé: 6.929 8.763
Skammtímaskuldir 1.920 2.746
Langtímaskuldir 1.466 2.309
Skuldir samtals 3.376 5.055
Eigið fé 3.553 3.708
Skuldir og eigið fé samtals 6.929 8.763
Sjóðsstreymi 1994 1995
Veltufé frá rekstri 225
Eiginfjárhlutfall ^ ^ 51% 42%
t
í
i
»
&
i
I
i
Afkoma Olíufélagsins hf. svipuð þrátt fyrir verðlækkun á gasolíu
Hagnaður nam162
»
miHiónum króna
HAGNAÐUR af rekstri Olíufé-
lagsins fyrstu sex mánuði þessa
árs var 162 milljónir króna sem
er mjög svipuð rekstrarniðurstaða
og á sama tíma í fyrra. Rekstrar-
tekjur fyrirtækisins voru rétt rúm-
ir fjórir milljarðar króna og dróg-
ust lítilega saman miðað við fyrstu
sex mánuði síðasta árs en rekstra-
gjöld jukust á sama tíma um 19
milljónir króna og námu tæpum
3,8 milljörðum króna.
Skuldir aukast
Heildarskuldir Olíufélagsins
hafa aukist um tæpar 1.700 millj-
ónir króna frá áramótum. Sem
kunnugt er keypti fyrirtækið 35%
hlut í Olís hf. fyrr á þessu ári og
segir Geir Magnússon, forstjóri
félagsins, að hluta af þessari aukn-
ingu megi rekja til þeirrar fjárfest-
ingar en einnig sé þarna um að
ræða árstíðabundnar sveiflur í
birgðum og útstandandi skuldum.
Birgðastaða fyrirtækisins sé nú
um 300 milljón krónum hærri en
venjulega og svipaða sögu sé að
segja af útistandandi skuldum.
Geir segir þessa afkomu ásætt,-
anlega ef mið er tekið af aðstæð-
um. „Við lækkuðum álagningu
okkar á gasolíu í janúar á þessu
ári og höfum verið að beijast við
þá lækkun á fyrri hluta þessa árs.
Við teljum það því þokkalegan
árangur að ná svipuðum hagnaði
og í fyrra þrátt fyrir þessa lækk-
un. “
Geir segist gera ráð fyrir að
afkoma fyrirtækisins á síðari hluta
ársins verði aðeins lakari enda sé
það í takt við rekstrarafkomu und-
anfarinna ára. „Reynslan hefur
verið sú að hagnaður af rekstri
fyrirtækisins hefur alltaf verið
aðeins minni á síðari hluta ársins.
Á síðasta ári nam hagnaður á síð-
ari árshelmingi rúmum 70 milljón-
um króna og við erum nokkuð
ánægðir ef niðurstaðan verður
svipuð í ár.“
Eigið fé Olíufélagsins var 3.708
milljónir króna þann 30. júní síð-
astliðinn og er eiginfjárhlutfall
fyrirtækisins nú 42%. Þetta er
nokkur lækkun frá áramótum en
í lok árs 1994 var eiginfjárhlutfall
Olíufélagsins 51%. Fjármagnstekj-
ur fyrirtækisins umfram fjár-
magnsgjöld námu 27 milljónum
króna sem er öllu betri niðurstaða
en á sama tíma í fyrra, þá nam
fjármagnshagnaður Olíufélagsins
6 milljónum króna. Arðsemi eigin
fjár var 9,1% á fyrri hluta ársins.
Olíuverð háttífjórum
sinnum lægra en 1981
London. Reuter.
TUTTUGU ár eru liðin síðan fyrstu
Norðursjæávarolíunni var landað í
Bretlandi og í tilefni af því komu
þúsundir sérfræðinga í olíuiðnaði
saman til fundar í Aberdeen í Skot-
landi nú í vikunni. Var það umræðu-
efnið hvernig tiyggja skyldi olíu-
vinnslu Evrópuríkjanna næstu 25
árin. Búist var við, að ráðstefnu-
gestir yrðu um 20.000 frá um 70
löndum.
Það, sem brennur mest á mönn-
um, er að draga úr kostnaði við
olíuvinnsluna með tilliti til hins lága
verðs, sem er á olíu og gasi um
þessar mundir. Sem dæmi um það
má nefna, að olíufatið fer nú á rúm-
lega 16 dollara en var í 34 árið
1981. Það þýddi með tilliti til verð-
bólgu, að olíufatið væri nú í 61
dollara en ekki 16.
Vinnslukostnaður hefur
lækkað um þriðjung
Olíufélögunum, sem reka borpall-
ana undan Evrópuströndum, hefur
tekist að minnka kostnaðinn við
vinnsluna mjög verulega eða um
þriðjung frá því snemma á síðasta
áratug en það er ekki víst, að það
dugi til. Flest bendir til, að olíuverð
verði áfram lágt og æ minni líkur
eru á, að nýjar og arðbærar lindir
finnist í Norðursjó. Það skiptir hins
vegar miklu fyrir efnahags- og at-
vinnulífið í ýmsum löndum, ekki
síst Bretlandi, að olíuiðnaðinum
vegni vel en hann veitir hundruðum
þúsunda manna atvinnu.
Olíuframleiðsla Breta í Norðursjó
frá upphafi var komin í 1,8 millj-
arða tonna um síðustu áramót og
var þá orðin meiri en sú olía, sem
upphaflega fannst. Þær birgðir,
sem nú er vitað um, eru um 575
milljónir tonna. Nú eru hins vegar
mestar vonir bundnar við hafsvæðin
fyrir vestan Hjaltland og þar verður
hafíst handa fyrir alvöru á næsta
ári. Útlitið í gasiðnaðinum er hins
vegar dökkt, ekki vegna gasskorts,
heldur vegna þess, að gasverðið
hefur lækkað um 50% á hálfu öðru
ári.
L