Morgunblaðið - 05.10.1995, Page 16

16 FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
/'tlvLW' ' tilboðin
T* :
GARÐAKAUP
GILDIR TIL 8. OKTÓBER
Nautagúllas, kg 998 kr.
Nautainnanlæri, kg 1.149 kr.
Beikon frá Bautabúrinu, kg 899 kr.
Maarud snakk m/s. rjóma & jurtak. 149 kr.
Candelia Schack konfekt, 300 g 279 kr.
Camiiia Superhin dömubindi, 18 stk.215 kr.
Butoni staufur, 500 g 72 kr.
10-11 BÚÐIRNAR
GILDIR FRÁ 5.-11. OKTÓBER
Cocoa Puffs, stór 248 kr.
Orville örbylgjupopp 78 kr.
Pillsburys hveiti, 5 Ibs 99 kr.
Ameríkubrauð, nýbakað Peter Pan hnetusmjör 97 kr. 198 kr.
Donuts kleinuhr. m/súkkul. og karam.98 kr.
Hunt’s tómatsósa, 907 g Kraftdressingar, allarteg. 98 kr. 88 kr.
NÓATÚN GILDIR 5.-8. OKTÓBER Lambaskrokkar af nýslátruðu, kg WC pappír, 8 rúllur 439 kr. 159 kr.
Ullarsokkar, þykkir, 2 pör 475 kr.
Carena haframjöl, 1 kg 78 kr.
Ariel Future, 1,5 kg 499 kr.
Nupo létt, 2 fyrir 1 Honey Nut Cheerios, 565 g 899 kr. 299 kr.
Green Giant heill aspas, dós 179 kr.
KAUPGARÐUR í Mjódd GILDIR TIL 9. OKTÓBER
Nauta framfillet, kg 1.098 kr.
Grískt lambalæri, kg 799 kr.
Ungkálfa innanlæri, kg 1.298 kr.
Svínarifjasteik, kg 398 kr.
Merrild kaffi nr. 103, pk. 349 kr.
Knorr pasta lasagnette, 274 g 179 kr.
Twist poki, 200 g 189 kr.
Þykkar leggingsbuxur (stretch) 998 kr.
FJARÐARKAUP GILDIR 5.-6. OKTÓBER
Lambalæri, kg 496 kr.
Lambanýru, kg 99 kr.
Svínalæri í ’A, kg 495 kr. MIÐVANGUR Hafnarfirði
Svínakótilettur, kg 798 kr. GILDIR TIL OG MEÐ 8. OKTÓBER
Ýsuflök, kg 298 kr. Saltað hrossakjöt, kg 99 kr.
MS bruður 98 kr. Öhreinsuð svið, kg 248 kr.
Lambalifur, kg 149 kr. Áleggspylsubréf 99 kr.
Kiwi, kg 199 kr. Humar, kg 999 kr.
Derhúfa f. 2x500 g af Kelloggs kornfl. 358 kr. Dahli kökur 158 kr.
Prins Polo, 24 stk. 679 kr. Jarðarber, 450 g 259 kr.
BÓNUS Rauðepli, kg 99 kr.
Fjölkornabrauð 118 kr.
GILDIR 4.-10. OKTÓBER
Hamborgarar, 4 stk. m/brauði 199 kr. SKAGAVER HF., Akranesi
London lamb 597 kr. HELGARTILBOÐ
Juvel rúgmjöl, 2 kg 49 kr. Möndlukaka 199 kr.
Ommu flatkökur 29 kr. Áppeisínur 99 kr.
Kindabjúgu, kg 269 kr. Vínber græn 136 kr.
Jólakaka,400g 99 kr. Plómur 177 kr.
Kjötfars, kg 249 kr. íslensk lambagryta 105 kr.
Nóahjúpur 87 kr. Islensk kjötsúpa 75 kr.
Sérvara í Holtagörðum Sveitabjúgu 299 kr.
Skíðahanskar 397 kr. Sparbúðingur 299 kr.
Fingravettlingar, fullorðins 397 kr.
Herra nærbuxur, 3 stk. Hettuhandklæði m/mynd 99 kr. 369 kr. ÞÍN VERSLUN
Team kaffivél 1.279 kr. Sunnukjör, Plusmarkaöir
Prosonic video m/öllu, gildir aðeins fimmtud.-laugard. 19.970 kr. Grafarvogi, Straumnes, 10/10 Hraunbæ og Suðurveri,
Plast ruslafáta 87 kr. Breiðholtskjör, Garðakaup,
Mottur, verðfrá 99 kr. Melabúðin, Hornið Selfossi, Vöruval
11-11 BUÐIRNAR
GILDIR FRÁ 5.-11. OKTÓBER
Reyktur svínabógur, kg
629 kr
Goða brauðskinka, kg _____________799 kr
Goöa dönsk lifrarkæfa, kg 299 kr
Goða vínarpylsur, kg 545 kr
HyToptómatsósa, 800 g 98 kr
Isafirði og Bolungarvík og Hnífsdal,
Þín verslun Seljabraut, Grímsbæ og
Norðurbrún, Verslunarfélagið
Siglufirfti, Kassinn Ólafsvík og
Kaupgarðurí Mjódd.
GILDIR 5.-11. OKTÓBER
Kaffi, Kaffihuset special, 400 g 269 kr.
Hy Top kakómalt, 907 g 219 kr.
Tommi og Jenni appelsínudrykkur, V» 131 kr. KASKO KEFLAVÍK GILDIR 5.-10. OKTÓBER
Fjölskyldubrauð, ’/■ 129 kr.
Kiwi 179 kr.
Torrado kaffi, 500 g 269 kr.
Maískorn, ’/zdós 39 kr.
Everyday kattamatur, ’A dós 39 kr.
Nopa þvottaefni, 2,1 kg 199 kr.
HyToptómatsósa, 800g 79 kr.
Leikföng 30% aísláttur
Rauðvinsleginn lambahryggur, kg 669 kr.
Bayonneskinka, kg 998 kr.
Barilla spagh., 500g, Uncle B. Bologn .199 kr.
Rauttgreip, kg 84 kr.
Hvítt greip, kg 84 kr.
Plómur, kg 169 kr.
Lion Bar, 3 stk. 130 kr.
4 rúllurWC pappír 79 kr.
KEA NETTÓ
GILDIR 4.-9. OKTÓBER
Lambasaltkjöt framp., kg 398 kr.
Hversdagsís, 2 I, súkk. og van. 285 kr.
KEAjógúrtm/jarðarberjum, 180g 30 kr.
KEA bragðarefur m/karam. Ýsuflökroðflett og beinskorin, kg 30 kr. 375 kr.
Hunt’stómatsósa, 1.137g 155 kr.
Bugles, 170g 143 kr.
Coca-Cola, 0,5 I dós 49 kr.
Verslanir KÁ GILDIR FRÁ 3.-11. OKTÓBER
Bugles 149 kr.
Newman’s sósur, 5 teg. Orville örbylgjupopp 187 kr. 89 kr.
Mueller’s spaghetti, 454 g Uncle Ben’s hrísg. fljótsoðin, 400 g 49 kr. 165 kr.
Peter Pan hnetusmjör, 2 teg., 51 Og 198 kr. Ajax Express m/úðara, 500 ml 177 kr.
Green Giant aspas, skorinn, 10 oz. 106 kr.
Kaupf. BORGARNESI GILDIR TIL12. OKTÓBER. Grænmetis kjötbúðingur, kg 459 kr.
Hrossagúllas, kg 399 kr.
Ekta appelsínusafi, 1 I 75 kr.
Hy Top tómatsósa, 794 g Pagens bruður,400g 79 kr. 129 kr.
Kartöflubrauð, 600 g 135 kr.
ARNARHRAUN GILDIR TIL 8. OKTÓBER. Léttreyktir lambahryggir, kg 669 kr.
London lamb, kg 669 kr.
Ekta kókó korn,475g 159 kr.
Sunquick djús m/könnu Beauvais rauðkál, 580 g 343 kr. 97 kr.
Clubsaltkex Kleenex eldhúsrúllur, 2 stk. í pk. 54 kr. 96 kr.'
Eru fæðubótarefni
lífsins elixír?
Til eru þeir sem telja að fólk kaupi sér fyrst
og síðast von þegar það flárfestir í fæðu-
bótarefnum - von um bætta heilsu og betra
líf - o g efast um að þau virki eins og af
er látið. María Hrönn Gunnarsdóttir veltir
fyrir sér hvað sé að marka það sem segir
um efnin í auglýsingum.
EF MARKA má auglýsingar um
ýmis fæðubótarefni ætti heilsa
fólks og lífsgæði að aukast til mik-
illa muna ef það tekur þessi efni
inn. Kaupi maður til dæmis kóen-
sím QIO er manni lofað auknu út-
haldi og orku. Ef maður velur gins-
eng er von um skarpari athygli og
aukið þol og er eitt þessara gins-
enga sagt virka gegn einbeitingars-
korti, streitu, þreytu og afkastar-
ýrnun auk þess sem öldruðum á
að verða gott af því. Ef maður
aftur á móti kaupir sér gingko á
blóðrás í útlimum og heila að verða
betri auk þess sem það á að vera
gott gegn ofnæmi, við ellihrörnun
og þunglyndi samhliða öldrun. í
einni gingko-auglýsingunni segir
að oft lifni yfir starfsemi heilans.
Þá eru heimildaskrár stundum
birtar með auglýsingum svo þær
verði trúverðugar. Eins og einn
viðmælandi Morgunblaðsins bendir
hins vegar á eru heimildir sem
getið er í ákveðinni auglýsingu
gamlar, sú elsta 35 ára gömul og
sú yngsta 10 ára, en töluvert er
til af nýjum upplýsingum um við-
komandi efni.
Notagildi ekki sannað
í nýútkominni bók Bætiefnabók-
inni er sagt frá 25 fæðubótárefnum
sem flest eða öll eru fáanleg hér á
landi. Þar segir um þessi efni að
þau eigi sér það flest sammerkt
að notagildi þeirra hefur ekki verið
að fullu sannað en margvíslegar
rannsóknir hafi farið fram eða
standi yfir á verkun þeirra. Sumar
þessara rannsókna hafa gefið vís-
bendingar um að efnin geri gagn,
séu bakteríudrepandi, verji líkam-
ann gegn sindurefnum, lækki blóð-
sykur o.s.frv., en margar ábending-
ar um notkun fæðubótarefna
byggjast frekar á gamalli trú og
reynslu en vísindalegum rannsókn-
um.
Þá segir í sömu bók að sum
fæðubótarefni komist í tísku í ein-
hvern ákveðinn tíma en hverfi síðan
aftur af markaði. Önnur séu hins
vegar viðurkennd af vísindamönn-
um og hafi verið notuð í fjölmörg
ár og má þar til dæmis nefna lýsi.
Samkvæmt upplýsingum í verslun-
um sem Morgunblaðið leitaði til eru
kóensím QIO og gingko hvað vin-
sælust núna. Þá selst ginsengið
alltaf jafnt og þétt. Búast má við
að sala á bætiefnum aukist með
haustinu þar sem hún er allajafna
í lægð á sumrin en nær hámarki á
veturna.
Krafa um að fullyrðingar
standist '
Samkvæmt 21. grein samkeppn-
islaga er óheimilt að veita rangar,
ófullnægjandi eða villandi upplýs-
ingar í auglýsingum eða með öðrum
hætti eða beita öðrum slíkum við-
skiptaaðferðum sem sama marki
eru brenndar, enda séu upplýsingar
þessar og viðskiptaaðferðir fallnar
til að hafa áhrif á eftirspurn eða
framboð vara. Sigurjón Heiðarsson,
lögfræðingur hjá Samkeppnis-
stofnun, segir að þetta ákvæði sé
túlkað svo að þess sé krafist að
fullyrðingar í auglýsingum eigi við
rök að styðjast og að menn geti
staðið við það sem þar er sagt.
Hann segir að ábendingar um aug-
lýsingar á bætiefnum þar sem full-
djúpt þyki í árinni tekið berist aðal-
lega frá Lyfjaeftirliti ríkisins eða
Landlæknisembættinu. Ef vafi hef-
ur þótt leika á um hvort fullyrðing-
ar í auglýsingum standist hafa við-
komandi auglýsendum verið send
bréf þar sem þess er óskað að
færðar séu sönnur á fullyrðingarn-
ar. Viðbrögð auglýsenda hafa, að
sögn Sigurjóns, ýmist verið þau að
þeir hafa reynt að uppfylla þessi
skilyrði eða þeir hafa hætt að aug-
lýsa. A sínum tíma hafi Samkeppn-
isstofnun til dæmis borist athuga-
semdir við auglýsingar á kóensími
QIO frá ákveðinni verslun. Stofn-
unin hafí sent fyrirtækinu bréf þar
sem röksemda var óskað og hafi
þær nýlega borist stofnuninni. Fyr-
ir liggur að athuga gögnin en aug-
lýsingar á efninu frá versluninni
hafa í millitíðinni tekið nokkrum
breytingum og er nú farið varlegar
í sakirnar en áður.
Skráning náttúrulyfja
I öllum Evrópusambandslöndun-
um eru í gildi reglugerðir um skrán-
ingu á náttúrulyfjum og er nú ver-
ið að semja samsvarandi reglugerð
hér á landi vegna ákvæða í samn-
ingnum um evrópska efnahags-
svæðið. Markmiðið með skráning-
unni er fyrst og fremst að gæði
náttúrulyija séu tryggð, til dæmis
með tilliti til mengunar af völdum
skordýraeiturs og þungmálma, og
að lyf séu sambærileg frá einni
framleiðslulotu til annarrar. Þar
með getur fólk verið öruggt um
að fylgst sé með framleiðslu vör-
unnar. Hins vegar verða ekki gerð-
ar sömu kröfur um rannsóknir á
virkni lyfjanna eða eiturverkunum
og til hefðbundinna lyfja.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins eru mörkin milli fæðubót-
arefna og náttúrulyija ekki alltaf
skýr. í sumum tilfellum eru það
innihaldsefni vörunnar sem skera
úr um í hvorn hóþinn hún fellur og
á það einmitt við í Noregi en þar
er svokallaður jurtalisti gefinn út
einu sinni á ári. í öðrum tilfellum
er það notagildi efnanna sem ræð-
ur. Náttúrulyf falla þá undir sömu
skilgreiningu og hefðbundin lyf,
það er að segja þau eru efni ætluð
til lækninga, fróunar eða til varnar
gegn sjúkdómum eða sjúkdómsein-
kennum en þau sem ekki hafa slíkt
notagildi teljast til fæðubótarefna.
Samkvæmt því sem segir í Bæti-
efnabókinni eru alvarlegar auka-
verkanir af inntöku fæðubótarefna
óalgengar. Flestum ætti því að
vera meinlaust að taka þau inn en
gera verður þá kröfu að hægt sé
að treysta þeim upplýsingum sem
gefnar eru um efnin í auglýsingum
sem annars staðar þannig að fólk
kaupi ekki köttinn í sekknum. Hins
vegar er sjálfsagt að minna á mál-
tækin „trúin flytur fjöll“ og „til-
gangurinn helgar meðalið" því
margoft hefur komið í ljós að ef
fólk trúir á það sem það tekur inn
virkar það betur en ef það er í vafa.