Morgunblaðið - 27.10.1995, Qupperneq 20

20 FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLEIMT
Birtu bönnuðu
dagbókina
Bjerregaard hótar málsókn
Kaupmannahöfn. Reuter.
DANSKA dagblaðið
Politiken gaf í gær út
dagbók Ritt Bjerrega-
ard, sem aukaútgáfu
af blaðinu. Bjerre-
gaard tók á miðviku-
dag ákvörðun um að
hætta við útgáfu bók-
arinnar en í henni er
að finna palladóma um
marga háttsetta
stjórnmálamenn og
starfsbræður Bjer-
regaard í fram-
kvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins. For-
seti framkvæmdastjórnarinnar,
Jacques Santer, hafði lagt mikla
áherslu á það við Bjerregaard að
bókin kæmi ekki út.
Tager Seitenfaden, ritstjóri
Politiken, sagði ástæðu þessarar
útgáfu vera að almenningur í
Danmörku ætti rétt á að lesa skoð-
anir Bjerregaard í heild sinni.
Brot á lögum?
Hann sagðist ekki telja að þetta
bryti á neinn hátt í bága við höf-
undaréttarlög. „Það er ekki dönsk-
um almenningi í hag að Santer
beiti Bjerregaard það miklum
þrýstingi að hún telji sig tilneydda
að hætta við útgáfuna," sagði
Seitenfaden.
Ritt Bjerregaard sagðist í gær
ætla að höfða mál á hendur
Poiitiken vegna birtingar bókar-
innar. Talsmaður hennar sagði að
þetta væri gróft brot á höfunda-
rétti og að lögmönnum Bjerrega-
ard yrði falið að sjá
um framhald málsins.
Upphaflega var
ætlunin að bókin yrði
gefin út á laugardag
en Aschehoug-
útgáfufyrirtækið
ákvað í staðinn að
eyðileggja þau 4.000
eintök af 262 síðna
langri bókinni, sem
þegar höfðu verið
prentuð.
Mikil reiði ríkir inn-
an framkvæmda-
stjómarinnar vegna
skrifa Bjerregaard en ekki er búist
við að gripið verði til frekari að-
gerða vegna þeirra. Bera margir
mál hennar saman við mál hag-
fræðingsins Bernard Connolly, er
gaf í síðasta mánuði út bók þar
sem hann ræðst á áform ESB um
peningalegan samruna Evrópu-
ríkja.
Bjerregaard var á sínum tíma
skipuð í embætti hjá fram-
kvæmdastjóminni þar sem að jafn-
aðarmenn vildu losna við hana úr
dönskum stjómmálum. Poul Nyr-
up Rasmussen forsætisráðherra
sagðist ætla' að ræða „persónu-
lega“ við hana vegna þessa máls
en það er talið hafa komið Dönum
illa í baráttu þeirra fyrir því að
Uffe Ellemann-Jensen verði næsti
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins.
Mörg dagblöð í Danmörku, þar
á meðal Berlingske Tidende hafa
hvatt hana til að segja af sér.
Kafli úr dagbók Bjerregaard
„ÞRIÐJUDAGUR11. júlí 1995,
Strassborg: Hádegismaturinn
var hræðilegur. I fyrsta lagi var
boðskortið sem mér var sent stíl-
að á „Monsieur Bjerregaard".
Ég geng út frá því að þeim finn-
ist erfitt að sætta sig við að kon-
ur sitji í framkvæmdastjórninni.
Og þar sem siðameistararnir
virðast ekki hafa reiðu á þessum
hlutum sat herra Bjerregaard og
velti því fyrir sér hvort hún ætti
að lita yfirvaraskegg á efri vör-
ina.
Hálfri klukkustund síðar kom
Chirac. Hann gekk beint að borð-
inu og byijaði að snæða. Við hlið-
ina á mér sat héraðssljóri Alsace;
hann talaði nær enjga ensku og
var heyrnarsþ'ór. A hina hlið mér
sat landbúnaðarráðherra Frakk-
lands.
Hann talaði ekki heldur ensku.
Ég reiddist svo yfir þessum hefð-
bundna franska hroka að ég
ávarpaði þá einungis á ensku.
Við lok þessarar óhefðbundnu
máltíðar... stóð Chirac upp og
hélt ræðu.
Það eina sem hann sagði var
að hann hefði nú séð hvernig
þingið starfaði! Hansch [forseti
Evrópuþingsins] svaraði honum
kurteislega á frönsku.
Chirac sat við hlið Santer á
meðan á hádegisverðinum stóð
en þeir ræddust varla við. Mér
varð ljóst að samband Chiracs
og Santers er slæmt, fyrst og
fremst vegna þess að Chirac
kemur illa fram við Santer.
Chirac kom mér raunar mjög
illa fyrir sjónir og ég gat ekki
annað en hugsað til þess með hve
mikilli reisn Mitterrand kom
fram við sama tækifæri í ársbyij-
un.
Það er raunverulegur munur
á þeim báðum og ég held ekki
að Chirac muni takast að ná
þeirri reisn sem Mitterrand
hafði.“
A-Evrópa og menntamálaáætlanir ESB
Fjárskortur haml-
ar þátttöku
Lúxemborg. Reuter.
AUSTUR- og Mið-Evrópuríkjunum
níu, sem hafa gert svokallaða Evr-
ópusamninga um aukaaðild og und-
irbúning fyrir fulla aðild að Evrópu-
sambandinu, hefur verið boðin aðild
að menntamálaáætlunum sam-
bandsins. Á fundi í Lúxemborg á
mánudag kom fram fullur áhugi
ríkjanna á þátttöku, en að fjárskort-
ur hamlaði.
Um er að ræða Sókrates-áætlun-
ina um stúdentaskipti háskóla,
Leonardo-áætlunina um starfs-
menntun og endurmenntun og áætl-
unina Æska í Evrópu III, sem gef-
ur fólki á aldrinum 15-25 ára kost
á að dvelja í öðru Evrópuríki og
kynnast tungu þess og menningu.
Skilyrði fyrir þátttöku í áætlun-
unum er að leggja fram fé í sjóði
þeirra. Slíkt gera til dæmis ísland
og Noregur, sem taka þátt í
menntamálaáætlunum Evrópusam-
bandsins.
Reuter
Veðurblíða í
Bretlandi
RÓSIRNAR í Garði Maríu
drottningar í London og víðar
í Bretlandi standa enn í blóma
enda hefur tíðin verið afar góð
að undanförnu. Er þessi októ-
bermánuður sá hlýjasti í land-
inu síðan mælingar hófust þar
1659. Fyrstu rúmu öldina var
hitastigið aðeins tekið einu sinni
í mánuði en frá 1772 eru til
daglegar mælingar. Fyrir
tveimur öldum eða 1794 lék
veðrið einnig við íbúa Bret-
landseyja og þá héldu margar
blómjurtir áfram að blómgast
fram í desember.
Clinton varar þingið
við styijöld í Evrópu
Sarajevo, Washington. Reuter.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, varaði þing landsins við þvi
í fyrrakvöld að yrðu bandarískir
hermenn ekki sendir til friðargæslu
í Bosníu gæti það stuðlað að stríði
víðar í Evrópu. Fregnir hermdu að
Rússar og Bandaríkjamenn væru
að nálgast samkomulag um yfír-
stjórn rússneskra hermanna, sem
sendir yrðu til Bosníu ef samið yrði
um frið.
Gert er ráð fyrir að 60.000
manna fjölþjóðaher verði í Bosníu
ef samkomulag næst um frið og
Bandaríkjastjórn hyggst senda
þangað allt að 20.000 hermenn.
Clinton sagði að tækju Bandaríkja-
menn ekki þátt í friðargæslunni
gæti það haft alvarlegar afleiðingar
fyrir þá. „Ef okkur tekst ekki að
tryggja frið gæti stríðið í gömlu
Júgóslavíu breiðst út til annarra
ríkja og orðið til þess að synir okk-
ar og dætur tækju þátt í styrjöld í
Evrópu.“
Þingmenn úr báðum flokkum á
Bandaríkjaþingi hafa látið í ljós
andstöðu við áform stjórnarinnar
og óttast að þau verði til þess að
bandaríski herinn dragist inn í stríð
í Bosníu. Fjölþjóðaherinn er mikil-
vægur þáttur í friðaráætluninni,
sem Bandaríkjastjóm hefur beitt
sér fyrir, og vonast er til að forset-
ar Bosníu, Serbíu og Króatíu sam-
þykki hana í viðræðunum í Banda-
ríkjunum í næstu viku.
Ákveðið verður í dag hvort aflýsa
verði fundi sem Borís Jeltsín Rúss-
landsforseti hafði boðað með forset-
Samkomulag miiii
Rússa og Banda-
ríkjamanna virð-
ist í sjónmáli
um Balkanríkjanna áður en hann
var fluttur á sjúkrahús í gær. Fund-
urinn á að vera í Moskvu á þriðju-
dag, daginn sem friðarviðræður
þeirra áttu að hefjast í Ohio í
Bandaríkjunum. Bandaríkjastjórn
ákvað að fresta viðræðunum um
einn dag, eða til 1. nóvember, og
sagði fundinn í Moskvu til marks
um að Jeltsín legði mikla áherslu á
að vinna með Bandaríkjamönnum
og stuðla að því að friðarviðræðurn-
ar bæru árangur.
2.000 Rússar
til Bosníu?
Rússar hafa samþykkt að senda
hermenn til Bosníu en hafnað til-
lögu Bandaríkjamanna um að þeir
verði undir yfirstjórn Atlantshafs-
bandalagsins. Varnarmálaráðherr-
ar Rússlands og Bandaríkjanna
komu saman í gær og fregnir frá
Brussel hermdu að verið væri að
semja um málamiðlun. Stjórnarer-
indrekar sögðu að Rússa kynnu að
senda 2.000 manna úrvalssveit sem
gæti starfað undir eigin yfirstjóm.
Þessu fyrirkomulagi gæti svipað til
þess sem NATO hefur notað gagn-
vart Frökkum, sem eiga ekki aðild
að hernaðarlegri yfirstjórn banda-
lagsins.
Samkomulag að nást um
Slavoníu
Stjómarerindrekar í Zagreb
sögðu að samkomulag væri að nást
í deilu Króata og Serba um héraðið
Austur-Slavoníu, sem Serbar náðu
á sitt vald eftir upplausn gömlu
Júgóslavíu árið 1991. „Hvað inntak
samkomulagsins varðar höfum við
samið um 98,5%,“ sagði stjórnarer-
indreki eftir þriðju lotu viðræðn-
anna, sem verður haldið áfram á
morgun. Vonast er til að hægt verði
að undirrita samkomulag um fram-
tíð héraðsins á sunnudag.
Stjórnarerindrekarnir sögðu að
samkomulag væri í sjónmáli um
erfíðasta ágreiningsmálið eftir að
Serbar féllu frá þeirrí kröfu sinni
að Austur-Slavonía yrði aftur hluti
af Króatíu eftir fimm ára undirbún-
ingstíma. Króatíustjórn vill fá yfir-
ráð yfir héraðinu eftir eitt ár en
Serbar ljá nú máls á lVi ári.
3.000 karlmanna saknað
Frá Bosníu bárust þær fréttir að
embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna hefðu fengið nýjar vísbending-
ar um að allt að 3.000 múslimskra
karlmanna væri saknað og óttast
væri að serbneskir hermenn hefðu
drepið þá í norðvesturhluta landsins
fyrr í mánuðinum. Hermennimir
tóku mennina til fanga en stökktu
fjölskyldum þeirra, konum, bömum
og öldmðu fólki, á flótta.
Marxistaflokk-
iu’ bjargar Dini
Róra. Reuter.
LAMBERTO Dini, forsætisráðherra
Ítalíu, bjargaði ríkisstjóm sinni frá
vantrausti ítalska þingsins í gær
með því að lofa að segja af sér í
árslok. Þingmenn marxista ákváðu
eftir þessa yfirlýsingu, sem Dini gaf
í ræðu í neðri deild þingsins, að
þeir myndu sniðganga atkvæða-
greiðslu um vantrauststillöguna og
var hún því felld með 310 atkvæð-
um gegn 291.
Flokkur marxista, Kommúnísk
endurreisn, hefur 24 þingmenn og
fyrir ræðu Dinis hugðust þeir greiða
atkvæði með vantrauststillögunni,
sem auðkýfingurinn Silvio Berlusc-
oni, fyrrum forsætisráðherra, og
hið svokallaða Frelsisbandalag hans
lagði fram.
Nær að afgreiða fjárlög
Utanþingsstjórn Dinis, sem tók
við völdum fyrir níu mánuðum, mun
því sitja nægilega lengi til að af-
greiða fjárlög næsta árs, en lög
kveða á um að þingið verði að sa©-
þykkja þau fyrir 31. desember.
Stjóm Berlusconis féll í desember
á síðasta ári og upp frá því hefur
hann ítrekað reynt að knýja fram
kosningar og hann lagði fram van-
trauststillöguna í síðustu viku. Ber-
lusconi heldur því fram að Dini sé
orðinn handbendi þeirra afla, sem
hann sigraði í síðustu kosningum á
Ítalíu. Því til stuðnings bendir hann
á að sá hópur þingmanna, sem styð-
ur Dini, meirihluti vinstri- og miðju-
manna, hafi samþykkt að reka
Filippo Mancuso dómsmálaráð-
herra.
Stjórnmálamenn jafnt til hægri
og vinstri segja að einu gildi þótt
Dini hafi staðist þess orrahríð.
Kosningar á Italíu séu skammt
undan.
Keuter
LAMBERTO Dini (efst t.v.)
bjargaði stjórn sinni frá van-
trausti með ræðu á þingi í
gær. Hér sjást ráðherrar óska
Dini til hamingju með mál-
flutning sinn.