Morgunblaðið - 27.10.1995, Qupperneq 30

30 FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Rögnvaldur Þor-
láksson fæddist í
Reykjavík 26. apríl
1916. Hann lést á
Landakotsspítala 18.
þessa mánaðar. For-
eldar hans voru
Anna Guðný Sveins-
dóttir og Þorlákur
Ófeigsson, bygg-
ingameistari, sem
bjuggu lengst af á
Laugavegi 97 í
Reykjavík. Fóstur-
systur hans eru Sig-
ríður Robson, fædd
Júlíusdóttir, sem býr
í Jóhannesarborg, og Elín Guð-
björnsdóttir, sem býr í Reykja-
vík. Rögnvaldur kvæntist árið
1943 eftirlifandi konu sinni
Thoru Margareth frá Þránd-
heimi. Börn þeirra eru Sveinn
Birgir, f. 18.1. 1946, kennari og
bankafulltrúi, og Guðný Kristín,
f. 12.8. 1949, enskukennari.
Barnabörnin eru Þóra, f. 18.3
1976, Þuríður, f. 2.7. 1978, Anna
Guðný, f. 27.1. 1983, og Snorri,
f. 7.11. 1989, Hallgrímsbörn.
Rögnvaldur varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1936, lauk sveinsprófi í trésmiði
1937 og prófi í byggingaverk-
fræði frá Nordisk Tekniske Hög-
skole í Þrándheimi 1943. Hann
starfaði sem verkfræðingur við
vega- og járnbrautalagnir í Nor-
egi 1943-44 og sem aðstoðar-
verkfræðingur við NTH
1944-45. Rögnvaldur starfaði
þjá Sigurði S. Thoroddsen
1945-47 og þjá raforkumála-
stjóra 1947-54 og á þeim tíma
sem staðarverkfræðingur við
ELSKU AFI er dáinn. Eftir margra
ára baráttu við veikindi hefur hann
nú fengið að hvflast.
Alltaf var gott að koma í heim-
sókn til ömmu og afa og var þá
ýmislegt skemmtilegt gert, t.d. far-
ið í feluleik, spilað eða bara setið
og spjallað. Afi kunni margar sögur
en skemmtilegstar þóttu okkur þær
frá því að amma og afí bjuggu í
Noregi.
Ósjálfrátt vorum við krakkamir
aldrei með læti í kringum afa, því
að honum fylgdi mikil ró. Hann fór
oftsinnis með okkur í göngutúra
og var þá stoppað á róluvellinum.
Það voru það oftast við sem gáfust
upp að leika okkur eftir langan
tíma, því það virtist sem afí þreytt-
ist ekki á leikjum okkar.
Afí var mjög söngelskur en á
yngri árum söng hann mikið og
Laxárvirkjun II
1951-53. Hann
stofnaði ásamt öðr-
um Verklegar fram-
kvæmdir hf. 1954 og
starfaði sem annar
framkvæmdastj óri
fyrirtækisins til
1962. A þeim árum
var Rögnvaldur
framkvæmdasljóri
byggingaverkfíika
við Grímsárvirlq'un
1955-58 og við rið-
breytistöð á Kefla-
víkurflugvelli 1959.
Árið 1962 gerðist
hann ráðgefandi verkfræðingur.
Þá vann hann að verkfræðileg-
um rannsóknum á virkjunum í
Jökulsá á Fjöllum og frumhönn-
un virkjana í Dettifossi, Víga-
bergsfossi og Kláffossi í Hvítá í
Borgarfirði. Rögnvaldur var síð-
an samstarfsaðili hönnunaraðila
við rannsóknir á virkjun Þjórsár
við Búrfell og við býggingu
orkuversins þar. Hann var settur
aðstoðarframkvæmdastjóri
Landsvirkjunar um tíma árið
1972 og varð byggingastjóri
Landsvirkjunar 1973. Hann
gegndi því starfi þar til hann lét
af störfum árið 1984 og var við-
riðinn allar helstu virkjanafram-
kvæmdir Landsvirkjunar á þess-
um tíma. Rögnvaldur starfaði
talsvert að félagsstörfum fyrir
verkfræðinga og ritaði greinar
um virkjanir í innlend og erlend
timarít.
Rögnvaldur verður jarðsung-
inn frá Vídalínskirkju í Garðabæ
í dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
spilaði amma þá undir á píanóið.
Það var alltaf mikið um tónlist á
heimili ömmu og afa og bömin
þeirra spiluðu bæði á hljóðfæri og
sungu. Þess vegna bað afi okkur
oft um að spila á píanóið og hafði
hann gaman af og klappaði hann
alltaf hressilega fyrir okkur.
Afí var einstaklega rólyndur
maður og sáum við hann aldrei
skipta skapi. Aldrei heyrðum við
hann tala illa um nokkum mann,
því að hann lagði áherslu á betri
hliðar mannfólksins og reyndi alltaf
að gera gott úr öllu. Allri vinnu
hans fylgdi mikil nákvæmni og
samviskusemi og lauk hann ætíð
verkum sínum með miklum sóma.
Hann vildi líka kenna okkur allt
mögulegt. Þau tvö orð sem lýsa afa
best eru þessi: Hann var vitur og
góður.
Elsku afí, með þessum orðum
viljum við þakka þér fyrir allt sem
þú gafst okkur í lífinu.
Minning þín lifir.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Þýð. S. Egilsson.)
Þín barnabörn,
Þóra, Þuríður, Anna
Guðný og Snorri.
Margt kemur upp í hugann við
andlát Rögnvaldar Sveins Þorláks-
sonar byggingarverkfræðings.
Hann var einkabam móðursystur
minnar Önnu Guðnýjar Sveinsdótt-
ur og Þorláks Kristins Ófeigssonar
byggingarmeistara, sem lengstum
bjuggu á Laugavegi 97. Þetta fal-
lega hús teiknaði og hannaði Þor-
lákur af slíkri hugkvæmni, að hlið-
stæða fyrirfannst naumast á
Laugaveginum. Til marks um það
fékk hús á Njarðargötu, sem byggð-
ist á sömu grunnteikningu verðlaun
sem fegursta hús Reykjavíkur
mörgum áratugum seinna og var
þó útlitsris þess minna. Fyrir fram-
an húsið á Laugaveginum var skýrt
mótaður og snyrtilegur garður, sem
afmarkaðist af rimlagirðingu, sem
alltaf var sem nýmáluð. Að opna
litla hliðið vinstra megin og ganga
mjóu aflöngu heimtröðina að hús-
inu, var mörgum sérstök athöfn,
sem þeir framkvæmdu fullir eftir-
væntingar og léttir í spori. í huga
mér er þetta hús ævintýri, sem
stendur ljóslifandi fyrir hugskots-
sjónum í sinni fyrstu og uppruna-
legu mynd, og allt sem því tengist
yljar mér að djúpum hjartarótum.
Það var mitt annað heimili, hof og
hörg um árabil, og til annars vegar
átti ég fram að tvítugsaldri trauðla
oftar erindi, né naut návistar fólks
í jafn ríkum mæli og innilegri gleði.
Þykir mér þetta einstaka kennileiti
fortíðarinnar vera ímynd fólksins
er þar gekk um garða og jafnan
bauð gest og gangandi velkominn,
þvi grunntónninn í lífi þess var
mannkærleikur og mildi í sinni fals-
lausustu og hreinustu mynd.
Um árabil hélt Þorlákur tré-
smíðalærlinga á verkstæði sínu í
kjallara og bjuggu þeir í risi húss-
ins, og var öllu svo haganlega fyrir
komið og mikil regla á hlutunum
að hafðist af lítið ónæði, var þó
félagslíf gott og létt yfír mann-
skapnum, því stutt var í góðan
húmor og dýrt kveðnar vísur.
Það var mikið ævintýri í augum
ungs drengs og systkina hans, er
hávaxni bjartleiti einkasonurinn í
húsinu hélt utan til Noregs til náms
í verkfræði árið 1937, en hann hafði
þá til viðbótar stúdentsprófí lokið
sveinsprófi í trésmíði hjá föður sín-
um, sem sýnir að mat á verknámi
var lagt að jöfnu æðra námi, sem
taldist í meira lagi óvenjulegt. í þá
tíð voru útlönd drjúgum fjarlægari
en seinna varð, raunar svo langt í
burtu að nútímamaðurinn á erfítt
að meðtaka það, geti hann þa'ð yfir-
höfuð.
Mannmargt var þannig í húsinu,
og einnig var fjarri því að Rögnvald-
ur væri eina barnið innan veggja
þess, því hjónin tóku að sér nýfætt
stúlkubarn bróður húsfreyjunnar
að móðurinni látinni, og var hún
nokkrum árum yngri en Rögnvald-
ur. Og fleiri börn voru í lengri eða
skemmri tíma þar heimagangar og
héldu alla tíð tryggð við húsráðend-
ur, sem væru þeir þeirra foreldri.
Það er nokkur saga af uppeldis-
dótturinni, sem varð kvenna glæsi-
legust og giftist eftir stríð enskum
verkfræðingi og erfíngja stóreigna
í Jóhannesarborg í Suður-Afríku,
þar sem þau búa enn. Tengsl þeirra
systkina gat trauðla verið nánara
né fegurra og hefur hún alla tíð
verið í sambandi við Rögnvald,
heimsótt hann margsinnis, auk þess
að bjóða honum og hans fólki til
sín, þess á milli töluðust þau reglu-
lega við símleiðis þótt heimsálfur
skildu.
Ekki var um annað að ræða, en
að sonurinn sneri aftur frá Noregi
til starfa hér heima að námi loknu,
en það gat hann ekki fyrr en að
styrjöldinni yfírstaðinni. Hafði þá
fest sér vænan kvenkost í Þránd-
heimi, og mun giftingin hafa átt
sér stað um svipað leyti og hann
útskrifaðist sem byggingarverk-
fræðingur frá háskólanum þar
1943. Minnist ég þess hve mikil
birta og hamingja fyllti húsið sum-
arið 1945, er einkasonurinn var
endurheimtur heim eftir hin löngu
ár í óvissu, er í útlandinu var hart
fyrir andrými barist.
Þetta voru erfiðir tímar, og ungi
verkfræðingurinn hafði naumast
tök á að byggja yfir sig og brúði
sína, því var fljótlega tekið það ráð
að lyfta þakhelmingi hússins, þeim
sem snéri að götunni, til að rýmra
gæti orðið um ungu hjónin á efri
hæðinni. Við það breyttist ásjóna
hússins og sagði Rögnvaldur stund-
um við mig í senn kíminleitur og
afsakandi, að hér hafi nauðsyn ráð-
ið en síst hafí það orðið húsinu til
fegurðarauka. En menn gerðu svo
margt á þessum árum til að bjarga
málum og gömlu hjónunum mun
hafa verið hugleikið að hafa soninn
í nágrenninu eftir hinii langa og
stranga aðskilnað, og þá var þeim
eðlislægast að láta hjartað ráða.
Þeim til ósegjanlegrar ánægju fóru
niðjarnir fljótlega að gera vart við
sig, og þótt auðnan ætlaði þeim
sjálfum ekki nema soninn Rögn-
vald, var sem fyrr segir jafnan eitt-
hvað af ungviði í kringum þau, og
það er mér í minni að vita þau glöð-
ust, er bamsraddir glumdu um hús-
ið. Það virtist svo hafa verið sjálf-
gefíð, að sitthvað af ytri og innri
byrði hússins setti mark sitt á Rögn-
vald, og yrði honum veganesti út í
lífið. Hin trausta og vandaða smíð
og merkilega lifandi innrétting, þar
sem virðingin fyrir fortíðinni og
vitundin um nútíðina héldust í hend-
ur. Af bókum var þar nóg í fagur-
lega smíðuðum skápum, vandað
píanó prýði stofunnar, ljósmyndir
þar sem því var við komið, fagrir
saumar og brekán húsmóðurinnar
á borðum og legubekkjum. Skák-
listin skipaði mikið rúm, því Þorlák-
ur hafði verið með á nótunum frá
fyrstu tíð, sótt flest skákmót frá
upphafí, þar fyrir utan var margur
og minnisstæður pataldurinn háður
til sóknar og vamar á reitunum
sextíu og íjórum.
Fjórðungi bregður til fósturs,
stendur skrifað í Njálu, en mér er
nær að halda hvað Rögnvald
frænda minn snertir, hafí það verið
sýnu meir. Fáa ef nokkum veit ég
í minni ætt, sem borið hefur jafn
mikið af uppmna sínum í skaphöfn
og fasi og Rögnvald Þorláksson.
Hógværð, velvilji og prúðmennska,
ásamt einstaklega traustvekjandi
viðmóti vom þeir eðliskostir sem
LO
siAt*o
Auglýsing um innlausnarverð
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ*) Á KR. 10.000,00
1983- 2.fl. 1984- 3.A. 01.11.95-01.05.96 12.11.95 - 12.05.96 kr. 68.603,20 kr. 85.833,10
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu Seðlabanka íslands, Kalkofnsvegi 1,
og liggja þar jafnframt frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 27. október 1995
SEÐLABANKIÍSLANDS
MHMB| ;
RÖGNVALDUR
ÞORLÁKSSON
fylgdu honum. Hann var ættræk-
inn, kom jafnvel fyrstur og fagn-
andi á vettvang á stórafmæli og
fjölskyldublót, og þó má segja að
seint hafí lækkað í glasi hans. Var
þó glaður og viðræðugóður, því
hann undi sér vel innan um skyld-
menni sín og vini. Leiðir skilja á
vettvangi lífsins eins og verða vill
og það var aðallega á slíkum stund-
um að við hittumst, en við fundum
alltaf vel til ættarbandanna. Má
jafnvel vera að ég hafí borið til
hans bróðurþel, fyrir hið nána sam-
band við húsið, en við lá fyrir sér-
staka atburðarás að ég ílentist í
því, og þar fyrir utan tel ég for-
eldra hans, Guðnýju mína og Þor-
lák, til minna mestu velgjörðar-
manna í lífinu.
Frænda mínum auðnaðist að lifa
langt líf, þótt heilsan leyfði ekki
mikil umsvif né samgang við ætt-
ingja og vini hin síðari ár. Mestu
skiptir að hann skilaði af sér dijúgu
verki þjóð sinni og íslenskri verk-
menningu til vegsauka og fremdar.
Samhugur minn er hjá konu
hans, bömum og barnabörnum.
Bragi Asgeirsson.
Rögnvaldur er fallinn frá. Ég
kom til starfa hjá honum fyrir tæp-
um þijátíu ámm. Þá stýrði hann
eigin fyrirtæki sem í samstarfi við
erlendan aðila hafði á hendi undir-
búningsvinnu og umsjón með bygg-
ingu Búrfellsvirkjunar. Síðar réðst
hann til Landsvirkjunar sem bygg-
ingarstjóri, en undir hann heyrði
undirbúningur og umsjón með
byggingu vatnsaflsvirkjana og
mannvirkja tengdum þeim. Þessu
starfi gegndi hann þar til fyrir tæp-
um áratug að hann lét af störfum
fyrir aldurs sakir. Sigölduvirkjun,
Hrauneyjafossvirkjun, Sultartanga-
stífla, Kvíslaveita og Blönduvirkjun,
þessi nöfn tengjast Rögnvaldi auk
Búrfellsvirkjunar.
í starfínu fólst þátttaka í gerð
mannvirkjanna á öllum stigum, frá
undirbúningi útboða, samningagerð
við verktaka og tæknileg og fjár-
hagsleg umsjón með framkvæmd-
um. Það þurfti víðsýni til að stjórna
þessum þáttum og hana hafði
Rögnvaldur til að bera, hún var
studd reynslu hans sem hönnuður,
sem verktaki og sem stjórnandi eig-
in fyrirtækis og annarra.
Prúðmennska og kurteisi ásamt
velvild voru Rögnvaldi eðlislæg, og
hann kunni að stilla skap sitt.
Umfjöllun mála skyldi vera mál-
efnaleg og hlutleysis gætt ef uppi
voru mismunandi skoðanir. Að láta
ekkert frá sér fara sem kynni að
hafa mótast í hita leiks, og þá
kannski ekki að vel ígrunduðu máli,
var ráð sem hann gaf ungum starfs-
manni.
Það var gott að starfa hjá Rögn-
valdi og ég hygg að margir þeirra
sem áttu þess kost hafi tekið hann
sér til fyrirmyndar.
Ingvar Björnsson.
Við Rögnvaldur kynntumst fyrst
árið 1964 er hann réð mig til sín,
en Rögnvaldur starfaði þá sem
sjálfstæður ráðgefandi verkfræð-
ingur fyrir raforkumálaskrifstofuna
og Rafmagnsveitur ríkisins. Jafn-
framt var hann umboðsmaður verk-
fræðifyrirtækisins Harza í Chicago,
sem vann þá að virkjunarrannsókn-
um fyrir raforkumálaskrifstofuna
vegna áforma um stórvirkjanir í
tengslum við stóriðjuuppbyggingu
hér á landi. Þetta voru spennandi
tímar og það lá í loftinu að nú
færu draumar Einars Benedikts-
sonar skálds og fleiri slíkra hug-
sjónamanna í upphafí aldarinnar
loks að rætast. Slegið var upp í
blöðunum að til stæði að reisa ál-
bræðslu hér á landi, beisla sjálfa
Þjórsá við Búrfelþ og byggja þar
fyrstu stórvirkjun íslendinga. Voru
þetta mikil tíðindi fyrir ungan
mann, sem hafði átt því láni að
fagna að komast í landmælingar á
námsárum sínum og starfa öll sum-
ur uppi á öræfum íslands við það
að undirbúa að draumar um virkj-
anir stórfljóta landsins gætu orðið
að veruleika. Þegar hér við bættist
að sá hinn sami hafði nýlokið verk-