Morgunblaðið - 30.11.1995, Qupperneq 18

18 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERIIMU
FRÉTTIR: EVRÓPA
ungur
á línuna
SKIPVERJAR á Báru f S
frá Suðureyri fengu höfr-
ung á línuna þar sem bát-
urinn var að veiðum 36
mílur út af Deild. Skip-
verjar hirtu höfrunginn
og skiptu kjötinu bróður-
lega á milli sín. Fyrr á
þessu ári fékk Snorri
Sturluson, skipstjóri á
Sóley ÍS, höfrung á línu
langt út af Súgandafirði
og var Snorri fenginn til
að leiðbeina við hval-
skurðinn, sem tókst bæri-
lega. Höfrungurinn var
karldýr og vóg um 200
kíló. Alls fengust 80 til
90 kíló af kjöti af höfr-
ungnum, sem er ágætis
búbót fyrir veturinn. Fá-
gætt er að höfrungur
veiðist á línu, en í haust
hafa verið töluverð brögð
að því að síldarbátar hafi
verið að fá höfrung í nót-
ina, jafnvel allmarga í
einu. Ljóst virðist að
hvalagengd sé að aukast
við landið og verður mik-
ið vart við hnúfubak við
loðnuveiðar og háhyrning
við síldveiðarnar.
Sala Akranesbæjar á fyrirtækinu Krossvík hf.
Aukning hlutafjár um
60 milljónir kr. skilyrði
SVANUR Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Krossvíkur hf. á
Akranesi, vinnur nú að öfiun nýs
hlutafjár í fyrirtækið að upphæð
60 milljónir króna. Það er forsenda
þess að kauptilboði hans í fyrirtæk-
ið verði tekið, en eigendi þess er
Akranesbær. Frestur til að afla hins
nýja hlutafjár er fram til miðs des-
embermánaðar.
Svanur kaupir fyrirtækið af
Akranesbæ á 20 milljónir króna,
sem greiðast á áratug, en yfirtekur
jafnframt skuldir þess, sem eru um
550 milljónir króna.
Krossvík gerir út togarann
Höfðavík og rekur frystihús á Akra-
nesi og hefur reksturinn gengið
þunglega í ár að sögn Svans. Hann
segir að skuldir hafi verið að sliga
reksturinn, en auk þess hafi fyrir-
huguð vinnsla á úthafskarfa í sum-
ar brugðizt vegna aflategðu og síð-
ast en ekki sízt sé botnfiskvinnsla
í landinu rekin með verulegu tapi
um þessar mundir. Því sé það for-
gangsverkefni að skipuleggja rekst-
urinn. Eigið fé sé nánast ekkert og
því nauðsynlegt að fá inn nýtt hlut-
afé og að því sé hann að vinna nú.
Ekki frágengið enn
Svanur vill ekki gefa upp hveijir
séu líklegastir til að leggja hlutafé
í Krossvík. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins eru þeirra á meðal
Guðmundur Runólfsson hf. í Grund-
arfirði, Vátryggingafélag Islands
og Olíufélagið hf. Fleiri aðilar koma
einnig til sögunnar, en ekkert er
frágengið enn.
Nýja vél þarf í Orra IS
ÞAÐ kom í ljós eftir margar og
ítarlegar skoðanir að vélin í skut-
togaranum Orra IS, sem er í eigu
Hraðfrystihússins á Norðurtanga,
er það skemmd að ekki borgar sig
að gera við hana.
Þetta gerðist með þeim hætti
að stimpill brotnaði í vélinni og
síðan urðu skemmdir út frá því,
m.a. kom í ljós við skoðun sérfræð-
inga frá Iðntæknistofnun að
sprungur í blokkinni reyndust mun
alvarlegri en menn höfðu gert sér
grein fyrir.
Samkvæmt heimildum frá skrif-
stofu Norðurtanga er tilbúin vél
til afhendingar í Frakklandi, með
öllu tilheyrandi, og verður henni
komið eins fljótt og auðið er til
landsins. Þá er búist við að Orri
geti farið á sjó aftur upp úr ára-
mótum.
Þetta er gert í fullu samráði við
tryggingarfélag Norðurtanga,
samkvæmt sömu heimildum, en
aftur á móti tekur Norðurtangi á
sig rekstrar- og veiðitap. Búið er
að gera ráðstafanir til að fá hrá-
efni í frystihúsið á meðan, en um
það sjá nokkur skip á svæðinu.
Ferskur,
kraftmikill.
Nýr ilmur
fyrir ykkur
stelpur og
strákar
ETIENNE AIGNER
eXtra eXtra Large.
FYRIR ALLA, ALLTAF, ALLSTAÐAR
Byggt á hagspám
í árslok 1997?
Brussel, Bonn. Reuter.
JACQUES Santer, forseti fram-
kvæmdastjómar Evrópusambands-
ins, segir að nægjanlegt sé að taka
mið af hagspám í árslok 1997 til
að meta hvort ríki uppfylli skilyrði
Maastricht-sáttmálans um þátttöku
í hinum sameiginlega gjaldmiðli
Evrópusambandsríkja. „Þær ættu
að gefa nægilega glögga mynd,“
sagði Santer.
Lét hann þessi ummæli falla á
blaðamannafundi í gær er hann var
spurður hvort hann teldi rétt að
fara að ráði Frakka, sem vilja
byggja á hagspám í ársiok 1997,
eða Þjóðverja og annarra ESB-
ríkja, sem vilja byggja á öruggari
hagtölum er lægju fyrir nokkrum
mánuðum síðar.
Gaf Santer í skyn að hann teldi
nauðsynlegt að taka ákvörðun fyrir
lok ársins 1997 ef taka ætti upp
sameiginlega mynt þann 1. janúar
árið 1999. Það tæki til dæmis um
ár að gera evrópskan seðlabanka
starfhæfan.
Á blaðamannafundinum gagn-
rýndi hann fulltrúa Breta í fram-
kvæmdastjórninni, Neil Kinnock,
fyrir að hafa sagt í ræðu í Bret-
landi í síðustu viku að óraunhæft
væri að reyna að koma á sameigin-
legum gjaldmiðli 1999. Sagði hann
að Kinnock væri greinilega ekki
nógu sterkur persónuleiki og sann-
færandi til að fá aðra fulltrúa í
framkvæmdastjórninni á sitt band.
Kinnock hefur verið harðlega
gagnrýndur í Brussel fyrir þessi
ummæli sínu og hafa komið upp
kröfur á Evrópuþinginu um að hann
segi af sér.
Meirihluti ekki í EMU
Alexandre Lamfalussy, yfirmað-
ur Evrópsku peningamálastofnun-
arinnar (EMI), sagði í gær að hann
sæi ekki fram á að meirihluti ríkja
Evrópusambandsins myndi eiga
aðild að Efnahags- og myntbanda-
lagi (EMU). Kom þetta fram á fundi
með þýskri þingnefnd.
Slóvenía í
CEFTA
• SLÓVENÍA fékk um síðustu
helgi inngöngu í Fríverzlunar-
samtök Mið-Evrópu (CEFTA),
þar sem Pólland, Tékkland, Ung-
veijaland og Slóvakía eru fyrir.
Gert er ráð fyrir að aðild Slóven-
íu verði til þess að örva viðskipti
milli ríkja CEFTA. Þá telja Sló-
venar aðildarsamninginn vera
skref í átt að aðild að Evrópu-
sambandinu. Slóvenía vonast eft-
ir að geta undirritað aukaaðild-
arsamning, svokallaðan Evrópu-
samning, við ESB innan hálfs árs.
• SPÆNSK skip hófu að nýju
veiðar í fiskveiðilögsögu Mar-
okkó á miðnætti aðfaranótt
sunnudags, eftir sjö mánaða
landlegu. ESB lauk nýlega gerð
nýs fiskveiðisamnings við Mar-
okkó.
• RÁÐHERRARÁÐ Evrópu-
sambandsins hefur falið fram-
kvæmdasljórninni að gera
skýrslu um það hvernig sam-
skiptum þeirra ESB-ríkja, sem
ganga í efnahags- og myntbanda-
lag árið 1999, verði háttað við
ríkin, sem verða eftir fyrir utan.
Skýrslan verður lögð fyrir leið-
togafund ESB í Madríd í næsta
mánuði.
Gary Becker um myntbandalag
Látið gjaldmiðlana
fremur keppa
GARY Becker, Nóbels-
verðlaunahafi í hag-
fræði, segir í grein í
Business Week að nú-
verandi áform um evr-
ópskt myntbandalag
séu ekki að sínu skapi.
Það sé miklu nær fyrir
' Evrópuríkin að láta
gjaldmiðla sína keppa
á fijálsum markaði.
Þannig muni sá sterk-
asti vinna.
Becker segir að fylgi
við myntbandalag Evr-
ópuríkja sé mest í þeim
ríkjum, sem búi við Gary S. Becker
óstöðuga efnahags-
stjórn og veikan
gjaldmiðil. Sem betur fer sé til að-
ferð til að hjálpa þessum ríkjum,
án þess að refsa Þýzkalandi og
öðrum ríkjum með sterka peninga-
málastefnu. „Það ætti ekki að safna
valdinu saman í höndum eins seðla-
banka, heldur dreifa peningamála-
valdinu fremur með því að hvetja
til samkeppni gjaldmiðla," segir
Becker.
Nokkrir gjaldmiðlar leyfðir
Hann mælir með því að aðildar-
ríki ESB leyfi þegnum sínum að
greiða skatta í eigin mynt, eða þá
með þýzkum mörkum, sterlings-
pundum, frönskum frönkum og
hugsanlega nokkrum öðrum
gjaldmiðlum. Jafnframt geti verzl-
anir, fyrirtæki og launþegar þegið
greiðslu fyrir vöru og
þjónustu í nokkrum
gjaldmiðlum. „Mark-
aðslögmál um framboð
og eftirspurn myndu
ákveða gengi gjaldm-
iðlanna, þannig að þeir
óvinsælu féllu í verði,“
segir Becker.
Hann segir að sam-
keppni gjaldmiðlanna
myndi aga óábyrgar
ríkisstjórnir til að taka
til hendi í ríkisíjármál-
um og peningamálum.
Þegnar aðildarríkja
ESB muni sennilega
fyrst um sinn kjósa að
nota eigin mynt, en
með tímanum muni þeir fremur
nota gjaldmiðla með stöðugan
kaupmátt.
Ríkjandi gjaldmiðill
niðurstaðan
Becker telur að kostnaður við
skipti úr einum gjaldmiðli í annan
hverfi eftir nokkurn aðlögunartíma
og bendir á að nú þegar taki ýmsar
verzlanir, til dæmis á alþjóðlegum
flugvöllum, við greiðslu í mörgum
gjaldmiðlum.
„Einn ríkjandi gjaldmiðill gæti
orðið niðurstaðan af fijálsu vali íbúa
ríkjanna, með því að þeir munu
einkum nota stöðugustu myntina,
hvort sem það verður markið, pund-
ið, eða jafnvel líran, sé henni stjórn-
að vel,“ segir Becker.
Höfr-
Peningalegur samruni ESB-ríkja