Morgunblaðið - 24.02.1996, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Frumvarp um réttindi sjúklinga
Sjúklingur ákveði
hvort hann þiggi
meðferð
FRUMVARP til laga um réttindi
sjúklinga gerir ráð fyrir sjúklingur
ákveði hvort hann þiggi meðferð
eða ekki. Ef sjúklingur hafnar með-
ferð skal hann upplýstur um afleið-
ingar ákvörðunarinnar. Ingibjörg
Pálmadóttir heilbrigðisráðherra
segir að frumvarpið marki tíma-
mót. Hún vonar að um frumvarpið
náist þverpólitísk samstaða á þingi.
Gildistökuákvæði gerir ráð fyrir að
frumvarpið öðlist gildi 1. júlí 1996.
Ingibjörg tók fram á blaða-
mannafundi vegna frumvarpsins að
á tímum niðurskurðar væri mikil-
vægt að tryggja réttindi sjúklinga.
Hún sagði að ýmis nýmæli væru í
frumvarpinu og nefndi að tekið
væri fram að sjúklingur ætti rétt á
upplýsingum um heilsufar sitt og
meðferð. Hann hefði samkvæmt
frumvarpinu aðgang að sjúkra-
skrám og tækifæri til að bæta við
upplýsingar um heilsu sína. Ný-
mæli er að tryggja sjúklingum upp-
lýsingar á eigin tungumáli og er
gert ráð fyrir að táknmálstúlkur
aðstoði heyrnardaufa og heyrnar-
lausa.
Sjúklingur ákveður hvort hann
þiggur meðferð eða ekki og enga
Opiðídag kl. 10-12.
Ath. breyttan opnunartíma!
Teikningar á skrifstofu.
Fjöldi eigna í skiptum.
meðferð má framkvæma án sam-
þykkis hans. Ef sjúklingur hafnar
meðferð skal hann upplýstur um
afleiðingar ákvörðunarinnar. Sér-
ákvæði gerir ráð fyrir að sjúklingur
eigi rétt á að deyja með reisn og
gefi hann ótvírætt til kynna að
hann óski ekki eftir meðferð til'að
lengja líf sitt eða tilraunum til end-
urlífgunar skal virða ákvörðunina.
Foreldrar eða forráðamenn skulu
veita samþykki fyrir nauðsynlegri
meðferð á sjúklingi yngri en 16
ára. Neiti foreldri eða forráðamaður
að samþykkja nauðsynlega meðferð
skal heilbrigðisstarfsmaður snúa
sér til barnaverndaryfirvalda. Frá
meginreglunni um að sjúklingur
taki ákvörðun um hvort hann þigg-
ur meðferð er sú undantekning
gerð að ef sjúklingur er meðvitund-
arlaus skal taka samþykki hans sem
gefið gagnvart meðferð sem telst
bráðnauðsynleg.
Af öðrum nýmælum má nefna
að sérákvæði eru um samþykkt
fyrir vísindarannsóknum og með-
ferð sýna. ítrekuð er þagnarskylda
heilbrigðisstarfsmanna og kveðið á
um að hún nái til allra starfsmanna
í heilbrigðisþjónustunni. Varðandi
ALMENNA
FASTEIGBIASALAH
LaUBftVEBI 1B S. 552 1158-552 1371
forgangsröðun kemur fram í frum-
varpinu að þurfi að velja milli sjúkl-
inga skuli valið fyrst og fremst
byggt á læknisfræðilegum sjónar-
miðum og eftir atvikum öðrum fag-
legum forsendum. Heimaþjónustu
skal tryggja fyrir útskrift af sjúkra-
húsi.
Börnum á grunnskólaaldri er
m.a. tryggður réttur til náms á
meðan á sjúkrahúsdvöl stendur.
Heilbrigðisstarfsfólki er gert skylt
að skýra frá því ef grunur leikur á
að illa sé farið með börn eða mann-
HUGMYNDIR um álagningu fjár-
magnstekjuskatts sættu harðri
gagnrýni á fundi Sambands ungra
sjálfstæðismanna, sem haldinn var
á fimmtudag. Forsvarsmenn verð-
bréfafyrirtækja, sem voru á fund-
inum, telja að slíkur skattur hafi
verulegan kostnaðarauka í för með
sér hjá ljármálastofnunum og gæti
haft vaxtahækkanir í för með sér.
Pétur Blöndal alþingismaður sagðist
hafa miklar efasemdir um skattinn
en telja skárra fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn að standa að álagningu
hans nú á sínum forsendum í stað
þess að hafa e.t.v. ekkert um það
að segja síðar. Frummælendur voru
Árni Oddur Þórðarson, forstöðumað-
ur hjá Skandia og Guðmundur
Hauksson, framkvæmdastjóri Kaup-
þings, auk Péturs.
Pétur greindi frá vinnu og tillögum
nefndarinnar, sem fjallaði um álagn-
ingu íjármagnstekjuskatts. Hann
sagðist hafa lagt mikla áherslu á að
ef á annað borð ætti að leggja skatt-
inn á þyrfti um leið að fínna leiðir
til að örva ijárfestingu í atvinnulífi.
„Að lokum náðist sú niðurstaða að
lækka ætti skatt á arð og söluhagnað
hlutabréfa úr 42-47% í flestum tilvik-
um niður í 10% og það mun hafa
mjög jákvæð áhrif á atvinnulífið."
Pétur sagðist hafa barist gegn
upptöku ijármagnstekjuskattsins í
upphafi nefndarstarfsins en síðan
beygt sig fyrir þeim pólitíska veru-
leika að meirihluti væri fyrir slíkum
skatti meðal þjóðar og þings. Því
hafi hann metið stöðuna þannig að
skárra væri fyrir Sjálfstæðisfiokkinn
að styðja slíka skattlagningu nú og
hafa um leið áhrif á hvernig að henni
skuli staðið í stað þess að hafa ekk-
ert um það að segja síðar.“
Með upptöku fjármagnstekju-
skatts er nauðsynlegt að endurskoða
eignarskattskerfið að sögn Péturs.
Sagðist hann ætla að beijast fyrir
því að eignarskattar verði lækkaðir
verulega um leið og fjármagnstekju-
skatturinn verður lagður á.
300 millj. kr. kostnaðarauki
Árni Oddur Þórðarson, forstöðu-
maður hjá Skandia, gerði að umtals-
efni hinn mikla kostnað, sem álagn-
ing ijármagnstekjuskatts, hefði í för
með sér fyrir þjóðfélagið. „Skattur-
inn á að skila ríkinu um 600 milljón-
um króna í auknar tekjur fyrst um
sinn en varlega áætlað hefur hann
um 300 milljóna króna kostnaðar-
auka í för með hjá bönkum, verð-
bréfafyrirtækjum og öðrum þjón-
ustuaðilum en þessum kostnaði verð-
réttindi barna ekki virt. ítrekuð eru
ákvæði læknalaga og laga um heil-
brigðisþjónustu varðandi rétt sjúkl-
inga til að kvarta yfir heilbrigðis-
þjónustu.
Kvartað yfir framkomu við
sjúklinga
Ingibjörg þakkaði nefnd um gerð
frumvarpsins sérstaklega fyrir
vönduð störf. Dögg Pálsdóttir, for-
maður nefndarinnar, hafði orð fyrir
nefndarmönnum og tók fram að
víða hefði verið leitað fanga. Hún
nefndi í því sambandi að frumvörp
og frumvarpsdrög um sama efni frá
hinum Norðurlöndunum og nýleg
yfirlýsing frá Alþjóðaheilbrigðis-
stofnuninni hefðu verið höfð til hlið-
sjónar. Nefndin hefði því tii viðbót-
ar haft mikið gagn af heimsóknum
til 45 félaga sjúklinga og vanda-
manna þeirra. Niðurstöður heim-
sóknanna hefðu svo verið kynntar
á fundi með fulltrúum stóru sjúkra-
húsanna í Reykjavík, heilsugæsl-
unnar og Tryggingastofnunar ríkis-
ins
Dögg sagði að félögin hefðu í
stuttu máli verið ánægð með heil-
brigðisþjónustuna. „Helstu kvart-
anirnar lutu hins vegar að fram-
komu við sjúklinga og í framhaldi
af því var sérstaklega tekið á því
í kafla fimm í frumvarpinu," sagði
Dögg og tók fram að þó sjálfgefið
ur að sjálfsögðu velt á skuldara og
lánveitendur í formi þjónustugjalda
eða vaxta. Þá má gera ráð fyrir að
skatturinn kunni að leiða til vaxta-
hækkana. Hækki vextir um 0,2%.
leiðir slík hækkun til þess að vaxta-
kostnaður ríkisins hækkar um 280
milljónir á ári miðað við innlendar
skuídir ríkissjóðs."
Árni Oddur lagði út af þeirri skoð-
un Péturs að 10% skattur á nafn-
vexti hlyti að teljast í hóflegra lagi
og taldi 'að mikil hætta væri á að
ekki liði á Iöngu uns skatturinn yrði
hærri. „íslendingar hafa þá reynslu
að flestir skattar hafa hækkað og
fulltrúar stjórnarandstöðunnar í
nefndinni hafa reyndar nú þegar
gefið fyrirheit um slíka hækkun.
Vaxtahækkun og
fjármagnsflótti
Guðmundur Hauksson, forstjóri
Kaupþings, varaði einnig við mögu-
legum afleiðingum fjármagnstekju-
skatts og sagði að með slíkri álagn-
ingu væri mikil hætta á að sparnað-
ur hérlendis minnkaði en hann væri
nú þegar afar lítill. Eðlilegra hefði
verið að breikka eignarskattstofn-
inn, t.d. með því að skattleggja ríkis-
skuldabréf, ef skattleggja ætti fjár-
muni á annað borð. Sáralítill kostn-
aður hefði hlotist af þessu því að
aðferðafræðin og reynslán væru fyr-
ir hendi. Hann tók undir þau orð
Péturs að nauðsynlegt væri að lækka
eignarskatt en meðan hann væri svo
hár, sem raun ber vitni, væri rangt
að tala um að 10% fjármagnstekju-
skattur væri hóflegur.
væri að fólk sýndi öðru fólki, hvort
sem viðkomandi væri sjúklingur eða
ekki, virðingu hefði komið í ljós að
nokkuð skorti þarna á í heilbrigðis-
kerfinu. Of oft virtist litið á fólk
sem tilfelli en ekki manneskjur.
Dögg sagði að reynslan hefði
sýnt að ef setja ætti málin í þann
farveg sem talinn væri ásættanleg-
ur þyrfti að draga tiltekna hópa
útúr eins og gert hefði verið með
aldraða og fatlaða. Hún væri full-
viss um að með lögunum ætti hún
eftir að sjá sömu breytingu meðal
sjúklinga og hjá hinum hópunum.
Yfirskrift fimmta kafla frum-
varpsins er Virðing fyrir mannhelgi
sjúklingsins. I honum er m.a. lögð
áhersla á að heilbrigðisstarfsmenn
og aðrir sem starfs síns vegna hafa
samskipti við sjúklinga komi fram
við þá af virðingu. Þurfi sjúklingur
að bíða eftir meðferð skuli heil-
brigðisstarfsmaðurinn, sem hann
leitar til, gefa skýringu á biðinni
ásamt upplýsingum um áætlaðan
biðtíma.
Samkvæmt frumvarpinu á að lina
þjáningar sjúklings eins og þekking
á hverjum tíma frekast leyfir. Sjúkl-
ingurinn á rétt á að njóta stuðnings
fjölskyldu sinnar, ættmenna og
vina, meðan á meðferð og dvöl
stendur. Hann á ennfremur rétt á
að njóta andlegs og trúarlegs stuðn-
ings.
Álagning fjármagnstekjuskatts
mun ótvírætt hafa einhveija vaxta-
hækkun í för með sér að sögn Guð-
mundar. „Er rangt að halda öðru
fram eins og gert er í skýrslunni.
Vextir munu hækka með aukinni
skattlagningu ijármagnstekna en
spurningin er aðeins hve mikið. Slík
vaxtahækkun hefur óhjákvæmilega
í för með sér aukna vaxtabyrði fyrir-
tækja. Aukinn íjármagnsflótti vegna
skattsins er mjög líklegur en lítið
er gert úr þeirri hættu í áliti nefndar-
innar.“
Engin rökfræði að baki
skattinum
Nökkrir fundarmenn tóku til
máls að loknum erindum frummæl-
enda og var þungt hljóð í þeim flest-
um vegna skattsins. Var Pétur
meðal annars spurður að því hvaða
rökfræði lægi að baki skattinum og
svaraði hann því til að hún væri
engin. Ekki væri um að ræða rök-
fræði heldur sálfræði enda væru
engin rök fyrir því að byggja upp
heilt skattkerfi fyrir 600 milljóna
króna tekjur. „Menn hafa bitið það
í sig að þennan skatt eigi að leggja
á og þetta er lendingin, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur náð í þessu
máli. Því miður ræður hann ekki
einn en ég tel að það hafi verið
snilldarbragð hjá Davíð Oddssyni
að mynda þessa stjórn á sama tíma
og vinstri menn reyndu að mynda
R-lista ríkisstjórn. Við sömdum við
Framsókn og þetta er niðurstaðan,"
sagði Pétur Blöndal.
Draumahús í Portúgal til sölu
Fallegt 100 fm einbýli á sérstaklega fallegum stað í
norður Portúgal. Húsið er nýuppgert fyrir íslenskar
þarfir. Þessi náttúruparadís er 5.000 fm með skógi og
mikið af stórum ávaxtatjám. Gott útsýni.
Skipti koma til greina.
Upplýsingar í síma 588-4555.
Drápuhlíð 45
Opið hús í dag frá kl. 13—15
Mjög falleg 4ra—5 herb. 109 fm neðri sérhæð í
tvíbýli. Endurnýjað eldhús. Sérinng. Hiti í stéttum
og falleg lýsing. Húsið er byggt 10 árum seinna en
önnur hús í götunni. Mjög falleg eign.
Jónína tekur á móti þér frá kl. 13—15 í dag.
SS! IISI'SS! 1371
LARUS Þ. VALDIMARSSON, framkvamdasijori
KRISTJAN KRISTJANSSON, lOGCiiiUR fasieignasau
Til sýnis og sölu meðal annarra eigna:
Hagar - Skjól - nágrenni
3ja herb. íbúð óskast í skiptum fyrir stóra og góða 4ra herb. íbúð í
lyftuhúsi í vesturborginni.
Suðuríbúð - lyftuhús - fráb. verð
Sólrík, 3ja-4ra herb. íbúð, tæpir 90 fm, ofarlega í lyftuhúsi við Æsu-
fell. Sameign eins og ný. Mikið útsýni. Verð aðeins 5,5 millj.
Stórt endaraðhús við Brekkusel
Húsið er jarðhæð og tvær hæðir, alls 6 herb., 2 stofur m.m. Herb. á
jarðhæð má hafa sér. Sérbyggður bílskúr 23,8 fm. Qóð lán. Tilboð
óskast.
Nýleg íbúð við Stakkholt
3ja herb. um 70 fm á 2. hæð. Þvegið á baöi. 40 ára húsnlán kr. 1,5
millj. Tilboð óskast.
Seljendur athugið!
Höfum fjölda af fjársterkum kaupendum af flestum tegundum fast-
eigna. Sérstaklega óskast eignir miðsvæðis i borginni.
Ennfremur raðhús eða einbhús 100-120 fm. Má vera í smíðum.
Hörð gagnrýni á fjármagnstekjuskatt á fundi SUS
Gæti leitt til hærri vaxta
„ ^ Morgunblaðið/Kristinn
PETUR Blöndal, alþingismaður, hlýðir á erindi Árna Odds Þórð-
arsonar, forstöðumanns hjá Skandia, á fundi SUS um fjármagns-
tekjuskatt.