Morgunblaðið - 07.06.1996, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ1996 49
I
I
I
:
:
:
i
<
<
<
<
<
i
(
<
i
(
i
(
<
BREF TIL BLAÐSINS
Um gjallnám í
Seyðishólum
Frá Tómasi Einarssyni:
ÞAÐ ER mál þeirra, sem til þekkja
að gjallgígarnir í Grímsnesi teljist til
hinna merkustu í landinu. Þeir setja
sérstakan svip á landslagið og gera
sitt til að laða að ferðamenn. Þeir
eru sveitarprýði. Syðst eru Tjarnhól-
ar. í þeim er Kerið, 3000 ára gam-
all sprengigígur, 55 metra djúpur og
vinsæll áningarstaður ferðamanna.
Seyðishólar eru þyrping gíga þar
fyrir norðan. Þeir eru taldir 5-6000
ára gamlir og frá þeim rann megin-
hluti þess hrauns, sem þekur Gríms-
nesið neðanvert. Af þeim er gott út-
sýni yfir nágrennið og ekki spillir
rauðbrúni liturinn sem vekur eftirtekt
allra er um veginn fara.
Á síðari árum hefur sumarbú-
staðabyggð aukist mjög í Gríms-
nesi, ekki síst í nánd við gjallgígana
fyrrnefndu. Samhliða því hefur hefð-
bundinn búskapur lagst af á mörgum
býlum í hreppnum. I þess stað hafa
eigendur jarðanna haft tekjur af
leigu lands og ýmiss konar þjónustu
við bústaðaeigendur. En mestan hag
hefur sveitarfélagið af þessum nýju
Iandnámsmönnum. Samkvæmt upp-
iýsingum sveitarstjórnar Grímsnes-
hrepps, sem birtust í Sumarhúsa-
fréttum (Fréttabréfi sambands fé-
laga sumarhúsaeigenda) 1. tbl. 1.
árg. mars 1994 eru 1.226 sumarhús
í hreppnum og greiða eigendur
þeirra alls 14.396.369 krónur til
hans í fasteignaskatta. Munar um
minna. Fróðlegt værí að vita hversu
miklar tekjur hreppurinn myndi hafa
af þessum sömu jörðum, ef þar
væri eingöngu stundaður hefðbund-
inn búskapur.
Nú hafa mál skipast þannig, að
forráðamenn Grímsneshrepps hafa
ákveðið í samráði við aðra aðila að
taka gjall úr Seyðishólum og selja
til Þýskalands. Talað er um 12 millj.
rúmmetra, sem selja á og flytja út
á 12 árum. Þessum áætlunum hafa
eigendur sumarhúsa mótrhælt
kröftuglega en lítið verið á þá hlust-
að. Á þessu máli eru auðvitað ýms-
ar hliðar. Það er deginum ljósara
að hér ræður gróðavonin fyrst og
fremst. Það er kjarni málsins. En
það má einnig líta á aðra þætti.
Hvað með aukna umferð og rétt
þeirra sem hafa nú þegar byggt
sumarhús við Seyðishólana eða í
nágrenni við þá? Skiptir það engu
máli? Hvað með fyrirsjáanleg nátt-
úruspjöll? Hvaða náuðir rekur
Grímsnesinga til að selja þetta gjall?
Hvers vegna efna þeir til átaka við
þá, sem gefa þeim mestu og örugg-
ustu tekjurnar? Er hreppsfélagið
svo illa statt fjárhagslega að þjarma
þurfi að „bestu injólkurkúnni" og
standa í illdeilum við hana? Spyr
sá sem ekki veit.
Þegar ekið er austur Suðurlands-
veg frá Reykjavík eru Rauðhólarnir
á hægri hönd. Þeir eru merkilegir
frá jarðfræðilegu sjónarmiði. En á
stytjaldarárunum var ráðist að þeim
með stórvirkum vélum og efni úr
þeim tekið til að byggja Reykjavík-
urflugvöll. Eftir standa hálfrar aldar
gömul gapandi sár, talandi dæmi
um hrapaleg umhverfisspjöll. Þau
blasa við öllum sem um veginn fara.
Flestir myndu nú óska þess að þetta
hefði aldrei skeð og hólarnir væru
heilir og óskemmdir.
Frá sama vegi má einnig líta tvö
önnur sár. Þau eru bæði frá okkar
tíð. Annað er í Lambafelli við vega-
mót Þrengslavegar. Hitt er í Ingólfs-
fjalli gegnt Selfossi. Finnst vegfar-
endum þau sár vera fegurðarauki?
Og enn vakna spurningar:
Eru Mývetningar reiðubunir til
að selja Hverfjall fyrir þýsk mörk?
Eru Snæfellingar reiðubúnir til að
selja Eldborg fyrir þýsk mörk? Eru
Skaftfellingar reiðubúnir til að selja
Lakagíga fyrir þýsk mörk? Og eru
Vestmanneyingar reiðubúnir til að
selja Hejgafell eða Eldfell fyrir þýsk
mörk? Ég er þess fullviss að allir
myndu svara á einn veg: NEI. En
þá spyr ég: Eru það bara Grímsnes-
ingar sem eru reiðubúnir til að selja
Seyðishólana fyrir þýsk mörk? Ég
veit það ekki, því frá þeim hefur
ekkert heyrst, mér vitanlega, nema
oddvitanum en hann sér á því enga
annmarka.
Það er gömul saga og ný að
margir menn þrá að afrek þeirra
verði skráð á spjöld sögunnar og
þeim jafnvel reistur minnisvarði.
Það skiptir samt máli fyrir hvað.
Nöfn þeirra sem ákváðu efnistöku
í Rauðhólunum á sínum tíma eru
ókunn, en nöfn þeirra sem beijast
nú fyrir gjallvinnslu í Seyðishólum
eru kunn. Ef til kemur munu þau
sannariega verða skráð, en ekki
með gylltu letri. En stærsti minnis-
varðinn um afrek þessara manna
verður stórt, gínandi gap í Iandslagi
þeirra heimabyggðar. Það verður
varanlegt merki um skefjalausa
gróðavon og skammsýni. Það gap
verður aldrei fyllt.
TÓMAS EINARSSON,
Bollagötu 6, Reykjavík.
Skómir fyrir
sumarfríið
áalla
fjölskylduna
Verð
Stígvél. St. 30-46
Að segja satt og vera
sigurvegari
Frá Ingigerði Guðmundsdóttur:
ÉG ER mikill aðdáandi bókmennta
Gunnars Dals. Vegna þeirrar undar-
legu aðstöðu sem ég er í, og hún er
sú, að ég hef verið að reyna að ná
mínum rétti vegna læknamistaka vil
koma þessu frá mér í fáum orðum
óg vona að það geti verið einhveijum
til eftirbreytni í framtíðinni. Ég tek
það fram að þetta er tekið upp úr
bókmenntum Gunnars Dals en ekki
orðrétt.
Að segja satt. Tækifærissinnar ná
oft langt í lífinu, þeir haga seglum
eftir vindi, en hvað sem öllu líður
verða menn alltaf að segja satt,
hversu illa það kann að reynast þeim
sem það gerir, því sannleikurinn er
harður húsbóndi, en hann stendur
samt alltaf fyrir sínu og gerir mann-
inn sterkari að innviðuiri. Lýgin hins
vegar er ævinlega þægur þjónn, sem
svíkur á örlagastundu. Þá hittir það
sjálft sig fyrir.
Að vera sigurvegari. Að sigra og
vera sigurvegari, það felur í sér að
menn fella einhvern, að fella einhvern
er siðferðilega vanþróuð athöfn.
Til að ná þessu marki að vera sig-
urvegari beita menn ýmsum brögð-
um, t.d. að ryðja öðrum úr vegi til
að upphefja sjálfan sig í mannfélag-
inu.
Því er spurt: Er það eftirsóknar-
vert.
Virðingarfyllst.
INGIGERÐUR GUÐMUNDSDÓTTIR,
Klapparstíg 7, Njarðvík.
TILBOÐSDAGAR
Tilboðin standa yfir til 17. júni
Gallabuxur 1.900
Flauelsbuxur 1.900
Sumarjakkar 5.900
Stuttermabolir 890
Jakkaföt 9.900
Stakir jakkar 7.900
Jakkaföt m/vesti 17.900
GKILL OG SPKELL !
í daq er ókeypis aðqanqur í
sprelltœki i Miðbce Hafnorfirði.
Einniy kemur qrittVaqninn qóði
oq qrittar qóðqœti frá GOBA.
1
MIÐBÆR
l F N A R F I R I
Verslunarmiðstöð, Fjarðargötu 13-15 Hafnarfiröi
Klossar. St. 36-47
Litur: Svartur, hvítur
Strigaskór m. frönskum
St. 41-46
Strigaskór reimaðir
St. 36-46
Sendum í póstkröfu
RR SKÓR II n n.
Skemmuvegur 32 l, sími 557 5777
Netto< ASKO CcBD Qmw§ ^turbo NILFISK EMIDE iberno
QC O I— LL_ > co 'CD VELKOMIN í FÖNIX OG GERIÐ cc “D "D xr < o
x: Q _J LU QC < Li_ REYFARAKAUP 1 m> r~ > XI TT
o o 3) CD Við bjóðum ailt sem þig vantar c5 •h >!
_i > CQ QC INNRÉTTINGAR OG RAFTÆKI < m' r* >
■O o QC O Q3 í eidhúsið, baðherbergið, þvottahúsið og að auki fataskápa í svefnherbergið, barnaherbergið og anddyrið. Jj cr "D"
O _J l LLi x: SÖLUSÝNING UM HELGINA ZSJ QO > -n
cc c INNRÉTTINGAR OG RAFTÆKI Á TILBOÐSVERÐI > X
"Z. Li_ o BOTNFROSIÐ VERÐ - ALLT AÐ 30% AFSLÁTTUR c/5' Pn
tr < Velkomin í Fönix. Heitt á könnunni og ís fyrir börnin. >'
'LLJ IBERNA BÓNUS: X
o _J LLi cc Þeir sem kaupa nýju Iberna-tækin (þvottavélar, tauþurrkara eða uppþvottavélar) fá smáraftæki að eigín vali, kr. 3.000,- í kaupauka. < c/3 CC CD cr
o 2 1— 1— 'LU QC 2 2: Jbfblfb LAUGARDAG 10-16 A®* P*1® 1'SJT OPIÐ izmo*G 1217 /runiA 9 9 AÐRADAGA 9-18 HÁTÚNI6A REYKJAVÍK SÍMI552 4420 cn S >- 7$
Nehoí^ ASKO (CŒmí) Oram oturbo NILFISK EMIDE ibernct