Morgunblaðið - 09.06.1996, Blaðsíða 22

22 E SUNNUDAGUR 9. JÚNÍ 1996
HUSIÐ OG GARÐURINN
MORGUNBLAÐIÐ
Tilboðsverð á
sumarblómum og birkikvisti
’Tré og runnar af ýmsu tagi
• Frábærar fjölærar plöntur
■ Fallegar hengikörfur
1 Gott úrval af rósum
Verið velkomin
Gréðrarstððin
Grænahlíð
Furugerói 23, við Bústaöaveg,
108 Reykavík. sími 553-4122
erívrsta Ræktun eru engin
skrefiö takmörk sett
■

. .> *•
3.'íÆm
Mikiðúrval
afhelluin
ogsteinum.
Mjöggottverð.
L^„. 1 ! f~'7"”'
ir i r i i
f , 1 í j l r -
. ■ j
„. — —■> j :
jf J| |
STÉII
HELLUSTEYPA
HYRJARHÖFÐI 8
112 REYKJAVÍK
SÍMI 577 1700 - FAX 577 1701
Blað allra landsmanna!
- kjarni málvins!
FÓLK sem ekki hefur
garð til afnota getur
ræktað blóm og
grænmeti, engu að
síður en aðrir. Til
dæmis á svölunum,
eða, ef þær eru ekki fyrir hendi,
úti í gluggakistu. Kolbrún Finns-
dóttir garðyrkjufræðingur hjá
Ræktunarstöð Reykjavíkur-
borgar vill hvetja alla til þess
að leggja stund á hvers kyns
ræktun, bæði fyrir auga og
maga, því henni séu engin tak-
mörk sett.
- Hvers konar ræktun getur
fólk stundað sem er ekki með
garð?
„Það getur til dæmis verið
með jarðarber í kössum, pott-
um eða jafnvel síldartunnum
sem búið er að saga
ofan af, ef svalirnar eru
sæmilega stórar. Jarð-
arber þurfa ekki það
mikinn hita, en sól auð-
vitað. Það þarf hins veg-
ar að passa mjög vel
upp á að plönturnar of-
þorni ekki, sem hætta
er á í litlum pottum.
Þess vegna er mikilvægt
að vökva reglulega og
þreifa á moldinni með
fingrunum. Sniglar
sækja til dæmis mjög
mikið í jarðarberin og
kálið og því er sniðugt
að rækta þau í pottum.
Sniglarnir eru líka yfir-
leitt í myrkri.
Það er hægt að rækta
salat í stórum, kannski
30-40 lítra pottum, eða
eina grænkálsplöntu.
Núna er auðvitað of
langt liðið á sumarið til
þess að sá en. í staðinn
er hægt að kaupa smáp-
löntur í gróðrarstöðvun-
um.“
- Hvernig er farið að
ef maður er tímanlega á
ferðinni?
„Þá er fræjum sáð í kassa
snemma að vori, kannski í apríl,
og síðan plantað út eða í annan
pott þegar 1-2 kímblöð eru
sprottin. Magnið fer auðvitað
eftir stærð fjölskyldunnar og
tegundin eftir smekk. Ég tek
eftir því að krakkarnir í skóla-
görðunum þekkja oft ekki kál-
tegundirnar."
- Hvaða stærð af kössum á
maður að veija?
„Ef ræktað er á svölum er
hægt að nota þessa löngu og
mjóu svalakassa, sem jafnan
eru notuð undir blóm. En það
er ekki þar með sagt að ekki
sé hægt að rækta í þeim blað-
salat, til dæmis. Það er ágætis
hiti hér á sumrin til að rækta
JARÐARBER má rækta í kassa á svalahandriði.
BLÁGRÁTT hvítkál, fjólublátt rauðkál, fíngert grænkál og kínakál með
hvítum stilk gleður augað.

FYRST er fræjunum sáð í pott eða kassa og síðan plantað
út þegar nokkur kímblöð eru sprottin.
flestallt grænmeti og ef von er
á kuldakasti að vori er hægt
að breiða akrýl-dúk yfir plönt-
urnar. Grænkál er ágætt því
það vex upp á við og auðvelt
að rífa blöðin af jafnóðum. Hvít-
kál og blómkál þarf hins vegar
mikið pláss og mikla næringu.
Þeir sem rækta á svölum fá
kannski ekki meiri uppskeru en
svo að hægt sé að smakka en
það má prófa að setja niður
kartöflur í stóran pott sem verð-
ur að vera svartur. Þannig má
fá nýjar kartöflur mjög snemma
á vorin. Þær eru kannski ekki
stórar en alveg ágætar á bragð-
ið og svo hafa krakkar gaman
af því að setja þær niður og
fylgjast með uppskerunni.
Einnig er hægt að hafa rabar-
bara í fötu úti á svölum, sem
kæmi þá upp snemma. Það
má taka inn á haustin bita af
rabarbarahaus og geyma úti.
Hann þolir ekki mjög mikið frost
en ætti að vera í lagi á inn-
byggðum svölum." Kolbrún
segir einnig
hægt að rækta alls kyns krydd
í pottum, svo sem graslauk eða
steinselju, sem einnig er hægt
að kaupa tilbúið til að rækta
heima. „Það er hægt að hafa
svo margt annað í potti en blóm
og meira að segja hægt að
setja salathöfuð niður í blóma-
beð og grænkál, sem er mjög
fallegt. Steinselja og graslaukur
eru líka til mikillar prýði og á
hvorttveggja mjög vel heima
með blómum. Þetta er kjörið
fyrir þá sem ekki eru með sér-
stakan matjurtagarð. Það er
hins vegar ekki vert að setja
út grænmeti fyrr en fyrstu vik-
una í júní, þegar hlýindin eru
orðin nokkuð örugg."
- Verður maður ekki að
breiða yfir plönturnar?
„Jú, það er öruggara ef von
er á frosti og fyrstu vikurnar
verður maður að fylgjast mjög
vel með veðurspánni. Þetta fer
líka eftir görðum. Sumir eru
orðnir það grónir að þar er
skjólsæld og hlýja."
- Hvað er hægt að rækta í
sólskála?
„Ef hann er upphitað-
ur og hlýr að næturlagi
er hægt að vera með
papriku sem ekki þolir
lægra hitastig en 18
gráður og tómata, þótt
megi vera eitthvað sval-
ara hjá þeim. Það þarf
að sá snemma, annað
hvort með fræjum eða
innan úr ferskri papriku,
kannski í mars. Tómatp-
löntur er líka hægt að
kaupa.
Það þarf hins vegar
að vaka yfir þessum jurt-
um og vökva mikið og
varla að maður komist
burtu. Ef nágrannarnir
geta ekki vökvað er eitt
ráðið að hafa pottana
stærri því rakinn helst
betur í þeim. Síðan eru
til alls kyns húsráð, eins
og að setja band ofan í
pottana og leiða í fötu
með vatni.“
- Gefur það góða
raun?
Já, að minnsta kosti
um skemmri tíma á inni-
blóm. Það er hægt að
nota gróft band, til dæmis úr
ull. Ég nota sjálf breiða ræmu
úr akrýl-dúk en það þarf að
gæta þess að vatnið standi
hærra en plantan."
Kolbrún segir marga rækta
vínber og að einhverjir séu að
prófa sig áfram með að rækta
kirsuberjatré. Vínviðarplöntur
eru seldar í gróðrarstöðvum að
hennar sögn og eru berin meira
að segja vel æt hjá mörgum.
Skilyrðin eru bæði birta og hlýja
og mikilvægt að þak sólskálans
sé gegnsætt.
„Svo má ekki gleyma rósun-
um. Villirósir gefa til dæmis af
sér aldin eða nýpur sem hægt
er að búa til sultu úr, til dæmis
ígul- og þyrnirósir. Þá er hægt
að gera margt við rósaböð, búa
til vökva og áburði. Það er svo
margt nýtilegt."
Hún bendir á að blómin af
morgunfrú séu ætileg og að
þeim megi strá yfir mat, sem
krydd eða bara til að skreyta.
„Það er mjög mikilvægt að
passa upp á að plönturnar
þorni ekki um of. Ef þær verða
svekktar sækja lýs og aðrar
pöddur að þeim. Það þarf því
að vökva vel og passa að gefa
þeim áburð. Lýsnar geta flogið
og komast þangað sem þær
ætla sér, líka upp á svalir."
Loks bendir Kolbrún fólki á
að velja plöntur sem ilma til að
setja í ker út á svalir eða sól-
pall, til dæmis skrautnál og
skógartopp, til að gæla við lykt-
arskynið líka.