Morgunblaðið - 22.09.1996, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. SEPfEMBER 1996 B 7
MANMLIFSSTRAUMAR
TÆKNI Gerir tölvan mönnum óþarft ad fara út af
heimilinu?
Tölvan og tuttug-
asta ogfyrsta öldin
ALNETIÐ hófst í raun árið 1969 með samtenginu tölva á vegum Banda-
ríkjahers. Hugmyndin var upphaflega að nokkru leyti öryggislegs eðlis,
að engin ein móðurtölva væri til sem væri ómissandi, og þar með að
tölvunetið yrði ósæranlegt í stríði nema svo færi að Bandaríkjunum
yrði gjöreytt. Smám saman tengdust fleiri þessu samtengda tölvuneti,
og alltaf hefur það haldist að engin ein miðstöð er til fremur annarri.
Netið hefur vaxið og þenur sig nú yfir sextíu lönd. Um fjörutíu milljón-
ir manna nota það að staðaldri, og það er farið að hafa veruleg áhrif
á daglegt líf mjög margra. Aldrei hefur verið nær því að mannkynið
hafi eignast sameiginlegt heilabú ef svo mætti segja, sem bæði geymir
upplýsingar, flytur þær á milli manna og vinnur úr þeim. En hraði sam-
skiptanna þarf að breytast, og verið er að vinna að því að auka hann.
Sem stendur er algengasti samskiptahraði um 28000 bæti á sekúndu,
og setur þetta því verulegar skorður hveiju hægt er að miðla á netinu.
Hljóð og einkum hreyfanlegar myndir, svo sem einföld sjónvarpsmynd
kreíjast miklu meira upplýsingamagns og þar með flutningshraða eftir
tengingum en það efni sem er að jafnaði sent nú á dögum. Veruleg
framþróun er fyrirsjáanleg í þessu efni, og um árið tvö þúsund og fimmt-
án mætti hugsa sér eftirfarandi heimilislíf:
ORÐIÐ heimilislíf á hér vel við,
því að tölvan hefur einmitt
orðið til þess að auka við heimilis-
lífið í þeim skilningi að hún dregur
marga þætti núverandi atvinnulífs
inn fyrir veggi heimilisins. Umferð
um götur og vegi
yrði fyrirsjáan-
lega minni en
ella, og fælist til-
tölulega meir í
vöruflutningum
og flutningum
manna sem eru í
fríi. Sonurinn á
heimilinu er að
búa sig undir prófritgerð en fer
ekki á bókasafn eftir heimildum,
heldur leitar í tölvunni að upplýs-
ingum. Tölvan viðar að sér margs
konar upplýsingum víðs vegar að
úr heiminum og býr til samsetta
mynd, gjarnan sýndarveruleika, af
fyrirbærinu sem hann er að kynna
sér. Hann fer ekki til kennara sinna
né félaga, heldur ráðfærir sig við
þá á netinu. Móðirin þarf ekki í
vinnuna í venjulegum skilningi,
heldur sest við tölvuna á tölvu-
fundi með vinnufélögum sínum
sem eru hver heima hjá sér. Á
skjánum sér hún þá þeirra sem hún
vill sjá ásamt því efni sem er verið
að vinna með. Varla kemur nokkur
póstur inn um póstiúguna, ef hún
er þá nokkur á húsinu. Innkaup,
póstur og bankaviðskipti fara fram
um tölvuna. Því miður er ekki
hægt að senda matvörur til heimil-
isins í tölvupósti, heldur kemur
hann valinn úr vörulagerum og
borgaður eftir tölvuleiðum. Stór-
verslanirnar sem „farið“ er í eru
tölvuverslanir með verði vöru, eig-
inleikum, útliti og gæðastuðlum.
Bankaviðskiptin eru sömuleiðis
orðin öll um tölvuna. Sem stendur
er verið að vinna að því að kredid-
kortareikningar séu notanlegir á
alneti, en ekki er enn búið að ganga
svo frá að kortnúmer megi ekki
misnota. Bókasöfn eru ekki lengur
bókasöfn í okkar skilningi, heldur
er bókamarkaður alls heimsins
aðgengilegur um netið, og lesinn
af skjánum, sem þá er öllu vist-
vænni en við eigum að venjast, eða
að vitaskuld má prenta hann út
handa þeim sem vilja enn lesa let-
ur af pappír. Listasöfnin þarf ekki
Þræðir sem þarf að spinna
alnetið úr á komandi árum:
Sjónvarpskapallinn flytur
40.000 bæti á sek. Flutnings-
geta ljósleiðarans er nánast
ótakmörkuð.
að fara á, heldur eru listaverkin í
þrívíðum sýndarveruleika á skján-
um, skoðanleg frá öllum hliðum.
Samt kann svo að vera að einhver
vilji ennþá sjá hina upprunalegu
Guernicu Picassos á Spáni.
Ef vegir alnetsins á milli landa
reynast enn um sinn of þröngir
fyrir hina plássfrekari þætti upp-
lýsingamiðlunarinnar, má gera ráð
fyrir að enn um sinn verði miklu
af efni í formi hljóðs, hreyfimynda
og annarar myndmiðlunar miðlað
á geisladiskum næstu árin. Sú
tenging sem þarf til að auka flutn-
ingsgetuna er ljósleiðarinn. Geta
hans er miklu meiri en annarra
„gamaldags" tölvutenginga. Allt
fram tii þess að hann er kominn
inn á hvert heimili tengt netinu
og á milli landa verður að treysta
á geisladiskinn, sem ber mikið efni.
Vera kann að sonurinn á heimilinu
endi því daginn með því að stinga
inn geisladiski með einhvers konar
afþreyingarefni, sjónvarpsmynd,
þar sem hann getur valið um hvað
mikið ofbeldi er í myndinni, hlut-
ast til um söguþráðinn, valið á
milli sorglegs endis og hamingju-
endis, breytt einkennum persón-
anna o.s.frv. Frændi hans er hins
vegar forfallinn fjárhættuspilari,
en stundar þá iðju frá sinni heima-
tölvu, og tapar eitt hundrað þús-
undum þennan sama dag. Péð er
tekið sjálfkrafa út af reikningi
hans, ef hann á fyrir því!
/Munar svona mikib um
kaffimeblœtib ?
SPÍTALÁFÆÐI
í SUMAR fór ég eitt sinn að heimsækja konu á spítala. Konan hafði
verið mjög mikið veik en var nú heldur að ná sér. Hún lá í rúmi sínu föl
og magnlítil og kvaðst lítið sem ekkert hafa getað borðað fram að þessu
en nú væri að koma „betri tíð með blóm í haga“. „Þetta er fyrsti dagur-
inn sem ég get borðað eitthvað, ég hlakka til að fá jólakökusneið á
eftir þegar kemur kaffitími," sagði hún og brosti. Skömmu síðar kom
stúlka í gættina og spurði hvort umrædd kona vildi fá te eða kaffi. Það
var sem sé komið að eftirmiðdagskaffitímanum. „Ég þoli iila kaffi, ég
vil bara heitt vatn með mjólk út í, en ég vildi gjarnan fá jólakökusneið
með,“ svaraði konan. „Það er ekki hægt að fá neitt meðlæti hér á dag-
inn, bara te eða kaffi,“ svaraði stúlkan. „Ekki einu sinni kexköku?"
spurði konan hissa. „Nei, það er þó nokkuð síðan það var alveg tekið af
að gefa sjúklingum eitthvað með eftirmiðdagskaffinu," svaraði stúlkan
og kom með bolla fullan af silfurtei (vatni með mjólk í). „Hvers vegna
í ósköpunum?" sagði konan hissa. „Það var víst verið að spara,“ svar-
aði stúlkan og lokaði dyrunum á eftir sér.
EG HEF ekki forsendur til þess
að reikna út hve mikið þetta
tiltekna sjúkrahús sparar með því
að gefa sjúklingum sínum ekki
neitt með eftirmiðdagskaffinu.
Hitt sýnist mér auðreiknað að það
hefur ekki heppileg áhrif á veikt
fólk að fá ekki að borða á venjuleg-
um matmálstínium. Það hefur
hingað til ekki verið talið neitt
sérstaklega heilsusamlegt fyrir
fullfrískt fólk að drekka kaffi á
hálftóman maga og varla er það
heilsusamlegra fyrir veikt fólk.
Ættingi umræddrar konu fór út
n
til að kaupa eitt-
hvað með silfur-
teinu fyrir liana.
Sú ferð varð til-
efni umræðna
um annað
sjúkrahús sem á
árum áður þótti
hafa fremur fá-
eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttur
tæklegt viðurværi á boðstólum
fyrir sjúklinga sína, jafnvel var
haft á orði að fólk þyrfti að nesta
sig ef það legðist þar inn. Það
sjúkrahús var rekið af einkaaðilum
en sjúkrahúsið sem í dag gefur
ekki sjúklingum sínum neitt með
kaffinu á daginn er rekið af al-
mannafé. Fólk borgar yfirleitt
talsverða skatta og þeir eru notað-
ir til þess að reka stofnanir eins
og sjúkrahús. Víst er ágætt að
gætt sé aðhalds í rekstri þeirra -
en fyrr má nú aideilis fyrr vera.
Ég tel ólíklegt að skattborgarar
séu almennt ánægðir með að sjúkl-
ingar á sjúkrahúsum séu hálfsvelt-
ir. Tíminn er lengi að líða hjá þeim
sem liggja sjúkir og vansælir í
sjúkrastofum, það er óþarfi að láta
fólk vera hálfsvangt líka við slíkar
kringumstæðum. Það er vitað mál
að gott atlæti hefur mikið að segja
þegar fólk er sjúkt eða er að ná
sér eftir erfið veikindi. Það má vel
vera að það mætti að skaðlausu
taka af sumu fólki allan mat um
miðjan daginn en sjúklingar eru
ekki í þeirn hópi. Ef taka á til við
að megra fólk á opinberum stofn-
unum ætti að velja staði þar sem
fólk er hraust og vel á sig komið.
Hitt er annað mál að það er
kannski nokkuð mikil forsjár-
hyggja að ætla að ráðskast þannig
með mataræði annars fólks. Ég
veit að lagt hefur verið hart að
sjúkrastofnunum að ná niður
kostnaði eins og unnt er, en ein-
hvers staðar verður að draga
mörkin, það gengur ekki að hálf-
svelta sjúklingana.
Leita meðeiganda!
Eigandi innflutningsfyrirtækis með innréttingar hefur áhuga
á að fá meðeiganda með sér inn í reksturinn. Fyrirtækið er
þekkt á slnu sviði, rekið í Reykjavík í eigin húsnæði, með
sterka stöðu og mikla möguleika. Leitað er aðila sem er
duglegur og traustur og sem gjarnan er sérfróður á
innréttingasviðinu.
Ef áhugi er fyrir hendi hringið þá hið fyrsta í síma 581-4448
frá kl. 10-18.
Útflutningur á hugbúnaði
morgunverðarfundur
á þriðjudaginn
Þriöjudaginn 24. sepfember nk. veröur haldinn
morgunvepðarfundur um útflutning á hugbúnaði
á vegum Utflutningsráös Islands. Fundurinn hefst
klukkan átta árdegis aö Hótel Sögu.
Dagskrá:
Setning:
Finnur Ingólfsson,
iðnaðar- og viðskiptaráðherra.
Utflutningur á hugbúnaSi:
Vilhjálmur Guðmundsson,
Utflutningsráðilslands.
Reynsla af fDátttöku í CEbit '96:
Eggert Claessen,
Tölvuþekkingu.
Kynning á CEbit '97:
Rolf Schlichting,
Deutsce Messe AG.
Skipulag þátttöku í CEbit '97:
Katrín Björnsdóttir,
Utflutningsráði Islands.
Að daaskrá lokinni gefst tækifæri til að ræða við
Rolf Scnlichting um nvernig bestur árangur næst
með þátttöku í CEbit sýningunni.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku í fundinum til
Utflutningsráðs Islands í síma 511 4000 eða á
netfang: tstefansson@icetrade.is
///
ÚTFLUTNINGSRÁÐ
ÍSLANDS
Lj|
___ C3-,
C3. 'í
rs ) i i
ÍT O’j
it! °
!) H 'cÁ-
Byrjendanámskeiö hefjast mánud.23.s
íyrjendur kl. 17:30 Lengra komnir kl. 19
Staöur: Steinabæn Laugardalsvelli.
Allir eru velkomnir!
Skráningarsími: 551 24 55
AIKIDOKLÚBBUR REYKJAVÍKU
«*/&