Morgunblaðið - 01.11.1996, Page 36

36 FÖSTUDAGUR 1. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hvers konar foringja
þurfum við?
ÞAÐ ERU að verða þáttaskil í
sögu Alþýðuflokksins. Formaður
flokksins, Jón Baldvin Hannibals-
son, hefur ákveðið að gefa ekki
kost á sér áfram sem formaður Al-
þýðuflokksins á flokksþinginu nú í
nóvember. Með því að Jón Baldvin
dregur sig í hlé, eftir að hafa verið
í krefjandi forystuhlutverki í tólf ár,
hverfur hæfileikamaður og litríkur
persónuleiki sem markað hefur djúp
spor í sögu landsins. Jón Baldvin
hefur leitt Alþýðuflokkinn á örlaga-
tímum í sögu hans þar sem skipst
hafa á skin og skúrir. Þrátt fyrir
að forysta og flokkur hafi þurft að
takast á við innri átök og klofning
hefur flokksmönnum tekist að skapa
samstöðu á ný og sækja fram í sátt.
I kjölfar umbrotatíma á níunda ára-
tugnum fór Alþýðuflokkurinn í rík-
isstjóm en uppskar ekki að verðleik-
um þó glímt væri við erfið verkefni
á samdráttartímum og flokkurinn
stæði svo sem unnt var vörð um
mikilvæg gildi jafnaðarmanna. Æ
fleiri sjá þó að miðað við aðstæður
var vel haldið á velferðarmálunum
sem hverfa nú eitt af öðru undir
niðurskurðarhníf sitjandi ríkis-
stjórnar þrátt fyrir aukinn hagvöxt
og bjartar framtíðarhorfur í ríkisbú-
skapnum.
Stefnan er skýr
Á stjórnartíma Alþýðuflokksins
kom það vel í ljós að flokkurinn er
og hefur verið nýsköpunarflokkur
í íslenskri pólitík. Frelsi í athöfnun,
viðskiptalífi og samskiptum þjóða
er samofið stefnu
hans. Jafnaðarmenn
hafa ekki hikað við að
horfa yfir hafið og
leita samstarfs við aðr-
ar þjóðir til að treysta
þær stoðir sem hag-
sæld og sjálfstæði okk-
ar hvílir á. Það hefur
ruglað marga i ríminu
að verða vitni að bar-
áttu Alþýðuflokksins
fyrir opnun landsins,
nýrri umgjörð fyrir
aukna samkeppni og
meira frelsi í samskipt-
um við aðrar þjóðir.
Sú barátta hefur að
ósekju skapað gróanda
fyrir árás'ir á flokkinn
um hægri sveiflu og fráhvarf frá
jafnaðarstefnunni. Það er hins veg-
ar fyrst og fremst við okkur sjálf
að sakast að hafa ekki hamrað
nógu kröftuglega á því að baráttu-
mál okkar hafa alltaf verið í þágu
velferðar. Þannig var baráttumál
Alþýðuflokksins og sú pólitíska
þrautaganga að ísland gerðist aðili
að Evrópska efnahagssvæðinu tæki
til að ná hagvexti á ný, tæki til að
efla atvinnustig heima fyrir, þessa
undirstöðu velsældar þjóðarinnar.
Sama má segja um vilja jafnaðar-
manna til að fá umræðu um og
skoðun á hvort umsókn um aðild
að ESB væri kostur fyrir okkur
íslendinga. Þátttaka í Evrópska
efnahagssvæðinu, Evrópusam-
bandsaðild, er alls ekki markmið
en getur verið leið að
því markmiði jafnað-
armanna að skapa at-
vinnu fyrir alla og efla
það velferðarþjóðfélag
sem jafnaðarmenn
hafa átt ríkan þátt í
að skapa.
Flestum er ljóst að
sú nýsköpun sem orðið
hefur í atvinnulífinu á
eflaust rætur í aðild
okkar að Evrópska
efnahagssvæðinu.
Besta sönnun þess eru
þeir ráðamenn sem
hreykja sér nú af EES-
samningnum en vildu
hvergi koma nálægt
þegar Alþýðuflokkur-
inn þurfti á stuðningi að halda.
Samvinna, samfylking,
sameining?
Þegar jafnaðarmenn streyma til
flokksþings munu þeir hver og einn
þurfa að gera upp við sig hvert
Alþýðuflokkurinn á að stefna.
Þeir verða að gera upp hug sinn
til þess hver eigi að verða eftirmað-
ur J.B.H. Þeir munu hafa skoðanir
á sameiningu þingflokka Alþýðu-
flokks og Þjóðvaka, hvort hún sé
boðberi nýrra tíma. Þeir munu
þurfa að svara spurningunni um
hvort Alþýðuflokkurinn sé reiðubú-
inn til aukinnar samvinnu félags-
hyggjuafla, samfylkingu í kosning-
um og jafnvel sameiningu síðar.
Þeir sem reyna að kryfja stöðuna
Rannveig
Guðmundsdóttir
til mergjar gera sér grein fyrir að
allt þetta ásamt verkefnunum
framundan er samofið og hvert
öðru tengt.
Með sameiningu þingflokkanna
var stigið skref. Þetta fyrsta skref
kallar á öguð vinnubrögð og jafnvel
á fórnir, séu jafnaðarmenn stað-
ráðnir í að halda áfram á þessari
braut. Þegar menn velta fyrir sér
hvort við séum á réttri leið má benda
á viðbrögð Davíðs Oddssonar for-
manns Sjálfstæðisflokksins þegar
hann sendi þau skilaboð til þjóð-
arinnar að jafnaðarmenn væru höf-
uðandstæðingar Sjálfstæðisflokks-
ins í dag. í þeim felst að honum
stendur ógn af þeirri þróun sem
jafnaðarmenn hafa sett af stað.
Verkefnin framundan
Það hefur verið mikil geijun í
pólitíkinni í haust. Sameining þing-
flokkanna er áþreifanlegt dæmi um
vilja til samvinnu og tilurð þing-
flokks jafnaðarmanna hefur vakið
væntingar þeirra sem vilja sam-
vinnu félagshyggjufólks. Framund-
an er ferli sem ekki er unnt að
Nýr formaður þarf, að
mati Rannveigar
Guðmundsdóttur,
að geta sameinað
jafnaðarmenn.
kortleggja. Víða er fóik að ræða
saman um samstarf á sveitarstjórn-
arstigi og ungliðar flokkanna eru
að ræða samvinnu, jafnvel samein-
ingu ungliðafélaga flokkanna.
Margir þeirra sem ekki hafa skipað
sér í flokka en eru stuðningsmenn
félagshyggjuafla standa álengdar
og bíða átekta hvert þessi gerjun
leiðir. Það verður verkefni forystu
Þægileg og
vönduð föt
á þína
krakka
BARNASTIGUR
BRUM’S
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 8 SÍMI 552 1461
M

Kínverskt veitingahús
Nýbýlavegi 20, Kópavogi,
sími 554 5022, fax 554 2333
Takið með heim:
5 rétta máltíð kr. 1.100
2ja rétta máltíð kr. 790
Borðað á staðnum:
5 rétta máltíð kr. 1.250
Veisluþjónusta
Frí heimsending
FLÍSASKERAR
OG FLÍSASAGIR
f :í: irnÍiT
rtlL1* *
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
símJ 567 4844
Þeysireið þingmanna
Jóhann Ragnheiður
Davíðsson Davíðsdóttir
UMFERÐARÖR-
YGGI hefur hingað til
ekki verið á forgangs-
lista yfir þau mál sem
þingmenn okkar beita
sér fyrir á Alþingi.
Gleggsta dæmið um
það er umferðarörygg-
isáætlunin sem ríkis-
stjórnin samþykkti fyrir
löngu og miðar að því
að fækka umferðarslys-
um um fimmtung til
aldamóta. í þeirri áætl-
un er bryddað upp á
fjölmörgum framfara-
málum sem fæst hafa
komist á framkvæmda-
stig — þrátt fyrir fögur
fyrirheit. Og sé tekið
mið af almennu áhugaleysi þing-
manna um umferðarmál — vakti það
furðu okkar þegar frumvarp um
sérstakar merkingar á skráningar-
númerum bifreiða, svokölluð einka-
númer, náði fram að ganga á Al-
þingi í vor. Líklega _ hefur fyrsta
flutningsmanni þess, Árna Johnsen,
þótt mikilvægara að auðkenna bif-
reið sína en beijast fyrir fækkun
umferðarslysa með árangursríkari
hætti. Að minnsta kosti fékk frum-
varp þetta mun skjótari afgreiðslu
á þingi en tíðkast í þessum mála-
flokki.
Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp
til breytinga á umferðarlögum þar
sem m.a. á að samræma ýmis
ákvæði þeirra evrópskum stöðlum.
Það sem vekur þó bæði furðu og
hneykslun er breytingatillaga nokk-
urra landsbyggðarþingmanna sem
vilja auka hámarkshraða á bundnu
slitlagi á vegum úti úr 90 í 110
km/klst. Ein rökin með þessari til-
lögur er að núgildandi hraðatakmörk
á bundnu slitnaði séu barn síns tíma
og vegabætur hafi orðið svo miklar.
Við bendum hins vegar á að bundið
slitlag er nákvæmlega eins í dag og
það var þegar 90 km reglan var
sett árið 1987. Það eina sem hefur
breyst er að frá þeim Líma hefur
verið lagt á stöku stað slitlag sem
er varla nema rúmlega bílbreidd.
Einn flutningsmanna er Árni Jo-
hnsen, sem nýlega sást aka vélhjóli
með hjálmlausan farþega sem einnig
er þingmaður. Annar flutningsmað-
ur breytingatillögunnar er Siv Frið-
leifsdóttir, varaformaður heilbrigðis-
nefndar Alþingis, sem án efa hefur
mikla þekkingu á kostnaði samfé-
lagsins af afleiðingum umferðarslys-
anna af störfum sínum í þeirri nefnd.
í röksemdafærslu flutningsmanna
kemur fram að "... það slævi réttar-
vitund almennings ef í gildi eru lög
sem nær óframkvæmanlegt er fyrir
löggæsluna að framfylgja". Reyndar
kemur réttarvitund Sivjar Friðleifs-
dóttur um gildandi lög ekki sérstak-
lega á óvart þegar þess er minnst
er hún lét þau orð falla að hún sem
móðir færi ekki eftir gildandi reglum
um útivistartíma barna! Með öðrum
orðum: Það virðist vera skoðun Sivj-
ar, og samflutningsmanna hennar,
að séu lögin brotin nógu oft og lög-
reglan vanmáttug að framfylgja
þeim skuli látið undan og þeim breytt
í þágu lögbijótanna. Með sömu rök-
um sjáum við ef til viil hilla undir
lögleiðingu á innflutningi, sölu og
neyslu fíkniefna!
í þessu sambandi er vert að vekja
athygli á umfjöllun DV á framferði
þingmannanna í umferðinni. Mið-
vikudaginn 23. október og fimmtu-
daginn 24. október er ijallað um
meintan ofsaakstur flytjenda tillög-
unnar í dálkunum „Sandkorn" og
„Dagfari“. Illt er ef það er satt sem
DV lætur að liggja, að þingmennirn-
ir misnoti aðstöðu sína til að tryggja
sér útrás á fíkn sína í hraða og
spennu á kostnað öryggishagsmuna
þess fólks sem þau eru kjörnir full-
trúar fyrir. Á sársaukafullum niður-
skurðartímum, sem bitnað hafa hvað
verst á heilbrigðismálunum, hlýtur
það að kalla á hörð viðbrögð þegar
þingmenn beita sér fyrir meiri um-
ferðarhraða sem er bein ávísun á
fleiri og alvarlegri umferðarslys og
þar með aukinn kostnað fyrir samfé-
lagið. Við, sem barist höfum fyrir
bættri umferðarmenningu og fækk-
un slysa, vitum af eigin reynslu að
beint samhengi er á milli alvarlegra
áverka í umferðarslysum og aukins
hraða. Mikill meirihluti þeirra ein-
staklinga sem látist hafa í umferðar-
Það hlýtur að kalla á
hörð viðbrögð, segja
Ragnheiður Davíðs-
dóttir og Jóhann Dav-
íðsson, þegar þingmenn
beita sér fyrir meiri
umferðarhraða.
slysum á þessu ári er ungt fólk.
Þeim aldurshópi hættir til að aka
hraðar en aðrir í umferðinni og þeg-
ar eitthvað útaf ber verða afleiðing-
arnar líkamstjón eða dauði sem oft-
ast má rekja til hraðaksturs og/eða
vanrækslu á notkun bílbelta. Það er
vissulega rétt að margir virða ekki
gildandi hámarkshraða og aka á um
eða yfir 100 km hraða þar sem leyfi-
legur hámarkshraði er 90 km. Lög-
festur 110 km hámarkshraði þýðir
í reynd viðurkenningu á 120 km
hámarkshraða — því samkvæmt fyr-
Alþýðuflokks að taka höndum sam-
an við þingflokk jafnaðarmanna um
næstu skref. Jafnaðarmenn munu
ráða mikiu um þróun mála á næst-
unni því ef þeir standa einarðlega
saman um nýjar leiðir að sameigin-
legu marki jafnaðarstefnunnar
munu þeir hrífa fleiri með sér, þá
sem enn hafa ekki gert upp hug
sinn.
Formannsval má ekki
skilja eftir sár
Ekkert óumdeilt foringjaefni bíð-
ur í viðbragðsstöðu og það er enginn
annar Jón Baldvin í sjónmáli. Við
slíkar aðstæður skapast ólík viðhorf
gagnvart þeim einstaklingum sem
litið er til sem leiðtogaefna. Stuðn-
ingsmenn verða baráttuglaðir og
þeim hleypur kapp í kinn. Það þarf
ekki að vera slæmt fyrir flokk að
kosið sé á milli einstaklinga þegar
um slíka áhrifastöðu er að ræða.
Það er eingöngu slæmt ef kosning
skilur eftir sár. Þessvegna er þýð-
ingarmikið að flokksmenn mæti tii
þings með bjartsýni og baráttugleði
í veganesti, en með þann ásetning
að standa sameinaðir að lýðræðis-
legri niðurstöðu. í flokki okkar eru
hæfir einstaklingar sem hver um sig
munu axla nýja ábyrgð ef eftir því
verður kallað. Nýr formaður með
aðra ásýnd og öðruvísi hæfileika en
sá sem velur nú að víkja fær það
verkefni að leiða flokk sinn á vit
nýrra tíma. En formaður nær ekki
árangri einn. Hann fer fyrir flokki
þar sem sameiginlegt markmið er
það eitt að lífssýn jafnaðarmanna
verði að veruleika.
Nýr foringi þarf að geta sameinað
jafnaðarmenn. Hann þarf að kunna
að laða fólk til samstarfs um hug-
sjónir jafnaðarmanna.
Höfundur er formaður þingflokks
jafnaðarmanna.
irmælum ríkissaksóknara skal lög-
regla ekki beita viðurlögum vegna
ökuhraða nema farið sé minnst 11
km fram yfir leyft hámark! Þegar
árekstur verður með nálgun á allt
að 240 km á klukkustund, eða 67
metra á sekúndu milli ökutækja, er
ólíklegt að ökumenn eða farþegar
þurfi að binda um nein sár. Ef þess-
ar reglur ná fram að ganga þýðir
það að ökumenn fá lágmarkssekt
fyrir að aka á 130 km hraða. Ætla
má að svipting ökuréttinda verði
ekki fyrr en ökuhraðinn er orðinn
meiri en 160 km á klst!
í greinargerð með tillögunni segir:
„Lög eru sett til að fara eftir þeim.“
Úr þeim orðum má lesa að lögregl-
unni sé ætlað að taka hart á þeim
sem virða ekki hraðatakmörk. En til
þess að lögum sé framfylgt verður
löggæsla að vera til staðar en eins
og nú háttar er umferðarlöggæsla
lítil sem engin á þjóðvegum landsins.
Okuníðingar geta því eftir sem áður
vaðið uppi og hætt enn, sem aldrei
fyrr, eigin lífi og saklausra vegfar-
enda. En ef til vill hyggjast þessir
þingmenn einnig leggja til að iög-
gæsla verði stóraukin til að hægt
verði að framfylgja lögunum.
Hækkun leyfðs hámarkshraða er
stórt skref afturábak í umferðar-
öryggismálum og sérstaklega ámæl-
isvert þegar þingmenn þjóðarinnar
leggja slíkt til á sama tíma og fyrir
liggur umferðaröryggisáætlun sem
leiða á til fækkunar umferðarslysa.
Ef breytingartillaga þeirra sexmenn-
inganna nær fram að ganga mun
slysum sannarlega ekki fækka. Þeim
mun að sjálfsögðu fjölga við aukinn
umferðarhraða. Ef þessir þingmenn
vilja fá útrás fyrir hinn nýfengna
umferðaröryggisáhuga sinn og full-
nægja um leið réttarvitund sinni
skal þeim bent á önnur og mikilvæg-
ari mál sem óvefengjanlega myndu
fækka umferðarslysum veruiega ef
þau næðu fram að ganga. Fyrsta
skrefið, að því frátöldu að þau gangi
hvert og eitt á undan með góðu for-
dæmi, gæti verið að glugga í um-
ferðaröryggisáætlunina og veita
henni brautargengi á Alþingi. Þar
væri liðveisla þeirra vel þegin.
Ragnheiður er forvarnafulltrúi og
Jóhann lögreglumaður og
ökukennari.