Morgunblaðið - 05.01.1997, Blaðsíða 48

S60 6060
MORGUNBLAÐW, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBUSCENTRUM.IS / AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI I
SUNNUDAGUR 5. JANÚAR 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Skorað á ráðherra
að bæta kjör lækna
Staðar-
uppbót
möguleg
INGIBJÖRG Pálmadóttir heilbrigð-
isráðherra segir nauðsynlegt að
kjaranefnd lækna skoði hvort
greiða eigi þeim læknum sem starfa
á landsbyggðinni staðaruppbætur.
„Mikilvægt er að halda heilbrigð-
isþjónustu gangandi úti á landi en
þá þarf einnig að kalla hlutina sin-
um réttu nöfnum," sagði Ingibjörg.
Bæjarstjórn Eskiijarðar hefur
*<•* skorað á heilbrigðisráðherra að
endurskoða starfssamning við
heilsugæslulækna í héraðinu.
Bæjarstjórnin telur ástand heilsu-
gæslumála þar vera mjög alvarlegt
en vegna óánægju með launakjör
hætti annar af tveimur heilsu-
gæslulæknum störfum um áramót
en hinn hefur einungis ráðið sig
tímabundið.
Veruleg kjaraskerðing
Að sögn Arngríms Blöndahl,
a JBPbæjarstjóra á Eskifirði, höfðu
læknarnir þar til í sumar fastan
samning vegna þjónustu við Huldu-
hlíð, dvalarheimili aldraðra og fóru
þar stofugang daglega. Þegar þeir
voru ráðnir að nýju í kjölfar upp-
sagna heilsugæslulækna, hafi heil-
brigðisráðuneytið rofið það sam-
komulag og nú sinna þeir einungis
útköllum.
„Nýi samningurinn hefur því haft
í för með sér verulega kjaraskerð-
ingu fyrir læknana og gert það að
verkum að enginn fæst til starfa
nema tímabundið."
Arngrímur segir kjaramál lækna
alla jafna ekki vera málefni bæjar-
stjórnar. „En við teljum ástandið
'vera mjög slæmt þar sem erfitt er
að fá lækna til starfa nema í
skamman tíma, oft á tíðum lækna-
nema, og því verður bæjarstjórnin
að bregðast við með einhveijum
hætti.“
Ingibjörg Pálmadóttir vildi ekki
tjá sig sérstaklega um málefni
Eskifjarðar þar sem hún hefði ekki
rætt við bæjarstjórn Eskifjarðar.
MAGNÚS Guðjónsson, Ólafur Valur Ólafsson og Björn Straumland, skipverjar á ÆGI voru í
óða önn að undirbúa brottför í gær og m.a. tóku þeir niður jólaskrautið.
Morgunblaðið/ÁrnijSæberg
Varðskipið Ægir fór í gær til tveggja mánaða veðurathugana úti á rúmsjó
Megum ekki missa af lægðunum
„í STÝRIMANNASKÓLANUM
lærði maður að taka veður og
sneiða hjá lægðum. Þessi leiðangur
er svolítið frábrugðinn, því við
megum helst ekki missa af lægðun-
um,“ segir Halldór Nellet, skip-
herra hjá Landhelgisgæslunni, sem
í gær stýrði varðskipinu Ægi úr
höfn í Reykjavík til að taka þátt í
veðurathugunarverkefni langt suð-
ur í hafi.
18 manna áhöfn Ægis tekur
þátt í alþjóðlegu verkefni sem
stendur yfír í tvo mánuði. Skipið
verður staðsett þann tíma 900 míl-
ur suð-suðvestur af Íslandi, miðja
vegu milli írlands og Nýfundna-
lands, og safnar upplýsingum um
veður, strauma og vinda allt frá
yfirborði sjávar og upp í 16 kíló-
metra hæð.
Tilgangurinn er að fá úr því
skorið hvort hægt verði að afla
betri upplýsinga um veður á þess-
um slóðum og um leið renna stoðum
undir betri veðurspár.
Komið hefur verið fyrir um borð
í Ægi sjálfvirkri veðurathugunar-
stöð sem skipveijar hafa fengið
þjálfun í að meðhöndla og eiga
þeir auk þess að senda á loft og
safna loftbelgjum sem safna eiga
upplýsingum um veðurfar á þjóð-
braut lægðanna á Atlantshafi.
Alls taka fjögur skip þátt í þess-
um leiðangri og verða skipin stað-
sett með 150 sjómílna millibili á
35 gráðu vesturlengdar. Ægir
verður nyrstur, þá franskt skip,
svo bandarískt og syðst verða
Rússar. Sjö flugvélar sveima yfir
skipunum og auk þess verða frek-
Varðskipið Ægir tekur
þátt í alþjóðlegu
veðurathugunarverkefni
og verður hér við
veðurathuganir næstu
2mánuði. Um150
sjómílur sunnar eru
fleiri skipi sem taka
þátt í sama verkefni.
301
201
ari athuganir gerðar í landi, en
stjórnstöð verður í Shannon á ír-
landi, að sögn Halldórs.
Sjá ekki land vikum saman
Varðskipið er væntanlegt heim
til Reykjavíkur að nýju í lok febr-
úar, en fram til þess tíma munu
skipverjar ekki sjá land, nema hvað
skroppið verður inn til írlands að
taka olíu.
„Auðvitað hefði maður óskað sér
að vera á stærra skipi í þessu verk-
efni en þetta verður að duga. Nýi
Ægir er stærsta skip sem við eig-
um, en hann er að verða 30 ára.
Þetta verkefni er sönnun þess að
verkefni Landhelgisgæslunnar eru
að aukast og við þurfum að fá
stærra skip,“ sagði Halldór Nellet,
skipherra á Ægi.
Nýlegar rannsóknir á notkun getnaðarvarnapillu fyrir tvítugt
Aukin áhætta talin geta
verið á brj óstakrabbameini
NYLEGAR rannsóknir benda til þess að tengsl
geti verið milli bijóstakrabbameins og notkunar
getnaðarvarnapillunnar fyrir tvítugt. Þetta kom
fram í máli Laufeyjar Tryggvadóttur, faralds-
fræðings hjá Krabbameinsfélagi íslands, á ráð-
stefnu um rannsóknir í læknadeild Háskóla ís-
lands, þar sem hún kynnti í gær niðurstöður rann-
sóknar á áhættu á bijóstakrabbameini tengdri
notkun á getnaðarvarnapillunni hjá ungum kon-
um.
I rannsókninni, sem Laufey kynnti og fram fór
á vegum Krabbameinsfélags |slands og Rann-
sóknastofu í heilbrigðisfræði HÍ, voru þessi hugs-
anlegu tengsl könnuð í faraldsfræðilegu gagna-
safni Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins, heilsu-
sögubankanum, en þar er að fínna upplýsingar
gefnar af 90.000 íslenzkum konum, sem fyrr eða
síðar hafa komið í skoðun hjá Krabbameinsfélag-
inu.
82% yngri kvenna hófu notkun
pillunnar fyrir tvítugt
Út úr þessum upplýsingum hefur mátt lesa,
að hlutfall notenda sem hófu notkun getnaðar-
varnapillunnar fyrir tvítugt jókst jafnt og þétt
með hveijum nýjum fæðingarárgangi eftir 1944,
þ.e. hjá konum sem ekki voru orðnar tvítugar
þegar pillan kom fyrst á íslenzkan markað. Um
90% kvenna á þessum aldri hafa notað pilluna
til skemmri eða lengri tíma. Hlutfallið fór úr 20%
hjá konum fæddum 1945-1947 í 82% hjá yngri
aldurshópnum, korium fæddum 1963-1967.
Niðurstaða rannsóknarinnar var sú, að sam-
band milli tímalengdar notkunar og áhættu á að
greinast með bijóstakrabbamein sé marktækt háð
fæðingarári. Hlutfallsleg áhætta er samkvæmt
niðurstöðunni tvöföld fyrir konur fæddar eftir
1950, sem notað hafa pilluna lengur en í fjögur ár.
Erlendar rannsóknir á sama viðfangsefni gefa
sumar svipaðar vísbendingar en Laufey bendir
á, að niðurstöður umfangsmikillar fjölþjóðlegrar
rannsóknar, sem birt var í enska læknaritinu
Lancet í júní sl., benda til að hverfandi áhættu-
aukning hljótist af notkun pillunnar eftir tvítugt.
Að sögn Laufeyjar ber þó að skoða niðurstöðum-
ar varðandi notkun pillunnar fyrir tvítugt með viss-
um fyrirvörum. Til dæmis veiti pillan ákveðna vemd
gegn krabbameini í eggjastokkum. Einnig beri að
hafa í huga, að þær getnaðarvamapillur, sem em
á markaðnum núna, hafa lægra hormónainnihald
en þær sem konumar í rannsókninni notuðu.
Bilun í
London
tafði
innritun
BILUN á jarðstöð í London olli
töfum á innritun farþega Flug-
leiða í Leifsstöð á föstudag, en
fjölþjóðlegt innritunarkerfi fé-
lagsins varð óvirkt og þurfti því
að innrita farþega á gamla
mátann, að sögn Einars Sig-
urðssonar, aðstoðarmanns for-
stjóra Flugleiða.
Innritunarkerfi Flugleiða er
rekið af írska flugfélaginu Aer
Lingus og sagði Einar bilun af
þessu tagi mjög sjaldgæfa.
Hann sagði að 15-20 mínútna
seinkun hefði orðið á flugi
þriggja véla til Bandarikjanna
og tveggja véla til Kaupmanna-
hafnar. Innritunarkerfið komst
í lag á nýjan leik um kvöldið.