Morgunblaðið - 22.06.1997, Page 34

MORGUNBLAÐIÐ
34 SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 1997
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, fósturfaðir, afi og langafi,
ELLERT ÁGÚST MAGNÚSSON
prentarl,
Hólmgarði 4,
Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Fríkirkjunni í Reykjavík
þriðjudaginn 24. júní kl.13.30.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á Félag nýrnasjúkra
Anna Ársælsdóttir,
Auður Ellertsdóttir, Guðjón Guðjónsson,
Magnús Grétar Ellertsson,
Arndís Ellertsdóttir,
Ásrún Ellertsdóttir,
Ársæll Brynjar Ellertsson,
Elln Anna Ellertsdóttir,
Eyjólfur Hlíðar Ellertsson,
Sigríður Vilborg Vilbergsdóttir,
Mats Wibe Lund,
Sævar Guðjónsson,
Inga Jóna Heimisdóttir,
Ingvi Friðriksson,
Ásta Helgadóttir,
Jón Helgi Haraldsson,
barnabörn og barnabarnabörn.

Eiskulegur eiginmaður minn, faðir okkar og afi,
GUNNAR ÓLASON
umsjónarmaður eldvarna,
Gautlandi 15,
Reykjavlk,
sem lést miðvikdaginn 28. maí, verður jarð-
sunginn frá Bústaðakirkju miðvikudaginn
4. júní kl. 15.00.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaðir, en þeim, sem vildu minnast
hans, er bent á Krabbameinsfélagið eða önnur líknarfélög.
Guðrún Sigríður Sverrisdóttir,
Katrfn Gunnarsdóttir,
Ragnar Þórisson,
Hrafnhildur Lára, Ellen og Guðrún Edda Ragnarsdætur.
+
Hjartkær eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir, stjúpmóðir, amma og langamma,
INGA H.K. MARÍUSDÓTTIR,
Langagerði 12,
lést á heimili sínu sunnudaginn 8. júní.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk
hinnar látnu.
Jón Alfreðsson,
María Harðardóttir, Hrefna Harðardóttir,
Snorri Harðarson,
tengdabörn, stjúpbörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
+
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
SIGURBJÖRG JÓNSDÓTTIR,
áður til heimilis
á Njálsgötu 10a,
Reykjavfk,
sem lést miðvikudaginn 11. júní siðastliðinn,
verður jarðsungin frá Grensáskirkju þriðju-
daginn 24. júní kl. 15.00.
Blóm og kransar afþakkaðir, en þeim, sem vildu minnast hennar, er bent
á Barnaspítala Hringsins.
Fyrir hönd aðstandenda,
Edda Guðjónsdóttir,
Steinarr Guðjónsson, Elsa Pétursdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Hjartans þakkir fyrir samúð, hlýju og veittan
styrk við andlát og útför
ÓLA ÞÓRS ÓLAFSSONAR
skipa- og húsasmiðs,
Fossheiði 52,
Selfossi,
sem lést á heimili sínu 2. júní.
Fyrir hönd okkar allra,
Ingunn Hofdís Bjarnadóttir,
Ólafur Ólason,
Sigurður Árni Ólason, Fanney Snorradóttir,
Gunnar Ólason,
Ólafur Jónsson,
Margrét Ólafsdóttir,
Jónfna A. Kristjánsdóttir
og aðrir ættingjar híns látna.
MINNINGAR
GUÐMUNDUR J.
GUÐMUNDSSON
vörumál að kveða niður verðbólg-
una í upphafi þessa áratugar og
treysti því að ávextir þess kæmu
fram í fiölgun starfa og betri kjör-
um.
Guðmundur var fróður og
skemmtilegur í viðkynningu og
kunni vel við sig í hópi, ekki síst
þar sem hafa mátti áhrif á gang
mála. Hann var upplitsdjarfur,
óhræddur, orðheppinn og gæddur
ríkri frásagnargáfu. Við áttum oft
afar löng og skemmtileg samtöl
yfir kaffibolla, í bíltúr eða í síman-
um á kvöldin, einkum þegar samn-
ingar fóru í hönd. Og þá voru ekki
bara rædd málefni Dagsbrúnar-
manna því það var oft ekki síðra
að leita til Guðmundar um ráð þeg-
ar deilur stóðu við aðra. Hann gat
verið harðdrægur í samningum en
hlustaði á rök og sjónarmið annarra
og þegar niðurstaðan var fengin
þá mátti treysta henni. Þótt ekki
væri allt skrifað þá stóð það eins
og stafur á bók. Það var honum
metnaðarmál og sjálfur hafði hann
það til marks um ágæti annarra,
hvort sama mætti segja um þá.
Hann var heill í því sem hann gerði
og hafði lítið álit á þeim sem ekki
börðust fyrir eigin samningum.
Við sömdum síðast 1995 og þá
var Guðmundur eins og fleiri orðinn
langþreyttur á bið eftir miklum ár-
angri af stöðugleikanum sem hann
átti svo mikinn þátt í að innleiða.
En það var léttara yfir honum síð-
ustu mánuðina. Árangurinn var
farinn að koma í ljós og ég hygg
að Guðmundur hafi þá getað horft
um öxl og séð að hann og Dags-
brún höfðu þessa áratugi skilað sínu
til að bæta mannlífið hér á landi.
Um leið og ég þakka ánægjuleg
kynni af góðum dreng flyt ég Elínu
o g fjölskyldu samúðarkveðjur
starfsmanna og stjómenda Vinnu-
veitendasambands íslands.
Þórarinn V. Þórarinsson.
Veturinn 1954-55 var ég kom-
inn til Reykjavíkur að stúdera í
Kennaraskólanum og svala um leið
forvitni minni um stórborgina sem
ég taldi Reykjavík vera og hef allt-
af viljað að hún væri. Margt var
um að vera þennan vetur, m.a.
háðu Dagsbrúnarmenn verkfall í
einar 5 vikur. Þetta varð að skoða
og við fómm þrír úr skólanum á
verkfallsvakt. Á staðnum sáum við
stóran mann svarthærðan standa
uppá olíutunnum og tala með
þrumuraust. Okkur var sagt að
þetta væri Guðmundur jaki leiðtogi
verkfallsmanna. Seinna kynntist ég
Guðmundi og má segja að hann
hafi verið einhvers staðar í nálægð-
inni síðan.
Á stofnfundi Leigjendasamtak-
anna flutti hann erindi um hús-
næðismál í Reykjavík, enda lét hann
þau mál til sín taka. Hann var for-
maður framkvæmdanefndar er
bygging verkamannabústaða var
loks hafin í Breiðholti. Guðmundur
var maður verkamannabústaða og
taldi það sérstakt lán að hafa feng-
ið að alast upp í verkamannabústöð-
um Héðins í vesturbænum. Hann
gerði sitt til að halda minningu
Héðins á lofti og taldi fyrrum sam-
herja hans hafa sameinast um að
láta nafn hans gleymast. Trúlega
hefur Héðinn verið helsta fyrirmynd
hans í verkalýðsbaráttunni. Þótt
Guðmundur fengist lengi við stjórn-
mál sem þingmaður og borgarfull-
trúi, boðaði hann aldrei kommún-
isma sem trúarbrögð, líkt og íslam
þar sem öllu er útskúfað sem ekki
hlýðir. Þvert á móti reyndi hann
að rétta hlut hinna útskúfuðu. Þótt
Guðmundur væri maður verka-
mannabústaða og ætti sjálfur þátt
í uppbyggingu þeirra, var hann síð-
ustu árin hættur að setja samasem-
merki milli félagslega húsnæðis-
kerfisins annarsvegar og félagslegs
húsnæðis hinsvegar. Hann taldi
kerfið vera stirðnað í eigin formi
og hentaði ekki nema sumum og
húsnæðiskerfi sem aðeins hentar
sumum er ónýtt kerfi því allir þurfa
húsnæði.
Síðustu samskipti okkar Guð-
mundar voru þau að ég hafði skrif-
að pistil í eitthvert blað, þar sem
ég gagnrýndi félagslega húsnæðis-
kerfið nokkuð harkalega. Næsta
morgun hringdi síminn og í síman-
um var maður sem varla gat talað
sökum mæði. Svo skýrðist röddin
og sagði; þetta er Guðmundur J.
ég var að lesa greinina, haltu áfram,
haltu áfram. Guðmundur kom víða
við sögu og hlaut hvort tveggja;
sigra og ósigra. Ósigrana þoldi hann
illa því hann var viðkvæmur og hjá
honum vógu harkan og mildin salt
með sérkennilegum hætti. Einsog
gamall félagi hans sagði; Guðmund-
ur J. hefur alltaf verið manneskja
þrátt fyrir allt. Undir þau orð er
auðvelt að taka við leiðarlok.
Jón frá Pálmholti.
Einstaka menn verða nánast
þjóðsagnapersónur í lifanda lífi.
Þannig var um Guðmund J. Guð-
mundsson, eða Guðmund Jaka, eins
og hann var títt nefndur manna á
meðal. Það er fólgin sterk mannlýs-
ing í þessari nafnkenningu og Guð-
mundur stóð án efa undir henni.
Horfinn er af sviðinu einn eftir-
minnilegasti forystumaður íslensks
launafólks á síðari árum. Saga
Verkamannafélagsins Dagsbrúnar
er öðrum þræði átaka- og örlaga-
saga íslenskrar verkalýðshreyfing-
ar þar sem staðið hafa í stafni
ýmsir mikilhæfustu leiðtogar henn-
ar. Það hefur ekki verið fyrir meðal-
menn að stýra því forystuskipi í
baráttu íslenskra launamanna, sem
Dagsbrún hefur verið og er enn.
Það hefur oft stafað eins og birtu
af þessum forystumönnum meðal
launafólks og á það ekki síst við
um Guðmund J. Guðmundsson. Á
æskuheimili mínu, þar sem umræða
um verkalýðsmál var af eðlilegum
ástæðum daglegt umræðuefni,
barst Dagsbrún og forystumenn
hennar oft í tal og þá ekki síst
þessi glæsilegi ungi baráttumaður
Guðmundur J. Ég minnist þess er
ég var unglingur, að Guðmundur
kom til Húsavíkur í erindum Sósíal-
istaflokksins ásamt öðrum þekktum
fundahrellara ungra sjálfstæðis-
manna af kappræðufundum þeirra
og ungra sósíalista. Faðir minn
hafði uppi við hann spurningar um
baráttu verkamanna og sósíalista í
Reykjavík, sem svarað var greið-
lega, en samt fór það ekki á milli
mála að Guðmundur hafði meiri
áhuga á því að heyra ýmsan kveð-
skap um menn og málefni en að
fara í djúpar umræður um lands-
málin, og sakaði ekki þó að smá
broddur væru i stöku vísu. Þetta
rifjaði ég upp við hann mörgum
árum seinna þegar ég var orðinn
starfsmaður Verkamannasam-
bandsins og samverkamaður Guð-
mundar sem þá var formaður þess.
Mundi hann þetta vel og kunni þá
sumt af því sem með var farið.
Þannig var Guðmundur, geyminn á
margt það sem hann hafði heyrt
og lesið og kunni vel með það að
fara. í réttu samhengi við þetta var
ást hans á því besta og skemmtileg-
asta í íslenskum bókmenntum og
þá ekki_ síst á fornbókmenntum
okkar. Ánægjulegt var að sjá það
sterka samband væntumþykju og
trausts sem ríkti á milli þeirra Guð-
mundar og Elínar. Þar átti hann
öflugan liðsmann sem aldrei brast,
þar sem ekki var alltaf mulið undir
í lífsbaráttunni. Margar ánægju-
stundir höfum við hjónin átt með
þeim Guðmundi og Elínu konu hans,
bæði norðan heiða og við ýmis tæki-
færi hér í Reykjavík, sem vert er
að minnast. Vonandi lýkur þeim
fundum ekki þó horfinn sé af svið-
inu besti og skemmtilegasti funda-
maðurinn. Það eru ákveðin forrétt-
indi að hafa kynnst manni eins og
Guðmundi J. Guðmundssyni. Manni
sem ekki hafði bara til að bera ein-
stök skemmtilegheit og afburða-
minni. Gat sagt frá lífsstafi sínu í
verkalýðsbaráttu og pólitík með
slíkum skemmtilegheitum sem hon-
um einum var lagið. Frætt um
málefni og atburði með þeim hætti
að vakti nýja sýn og vakti upp hug-
myndir. Hér er ekki meiningin að
íjalla um merkilegt lífshlaup Guð-
mundar J. Guðmundssonar. Til þess
verða trúlega aðrir og víst er að í
sögu íslenskrar verkalýðs- og
vinstrihreyfingar mun hann eiga
stóran og merkilegan þátt.
Kæra Elín, orð eru alltaf fátæk-
leg á slíkum stundum og minningar
um ástríkan vin og félaga það dýr-
mætasta sem hægt er að eiga. Við
Guðmunda sendum þér og börnum
þínum og fjölskyldum þeirra okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Snær Karlsson.
Á þeim árum, sem atvinnuleysi
var enn mikið í Reykjavík ólst Guð-
mundur J. Guðmundsson upp. Hann
átti sín uppvaxtarár í heimi þar,
sem atvinnuleysi og fátækt settu
svip sinn á allt mannlíf hér, því
samanburður við þá fáu, sem efni
höfðu var svo augljós. Að vísu var
þá að fæðast skilningur manna á
almennri notkun á heitu jarðvatni
til upphitunar húsa. Bærinn var enn
lítill, en gatnagerð og pípulagnir
fyrir hitaveitu voru í þróun. Það var
nokkur hjálp þegar vinna á eyrinni
var lítil og stopul.
Þetta ástand rann í merg og
bein Guðmundar á uppvaxtarárum
hans. Hann fylltist eldmóði til bar-
áttu gegn lágum launum og at-
vinnuleysi og það varð í rauninni
hans lífsstarf.
Ég birti hér hluta úr kvæði, sem
sonur verkamanns tileinkaði föður
sínum, sem vann á eyrinni á þessum
tímum. Það lýsir nokkuð því, sem
Guðmundur sá fyrir sér og barðist
gegn.
Faðir minn er virtur verkamaður
Vann til sjós og eyrarvinnustörf.
í vegabrúnir hamrar gijótið glaður,
þar geiga ekki höggin snjöll og (jjörf.
Hamhleypa í hörðum verkum talinn,
hertur vel á sinni fósturmold.
í fjallasölum sunnan heiða alinn,
þar sveitir grænar breiðir ísafold.
Á Eyrinni var orðin lítil vinna.
Menn eigruðu og biðu hér og þar,
þvi leit að vinnu máti aldrei linna
ef lyfta myndu fingri verkstjórar,
í sementsvinnu, salti eða kolum
sama var þvi höndin var ótrauð,
aum þó væri af seitu djúpum sárum
samt hún hlaut að vinna okkur brauð.
Klukkan sex var farið oná Eyri,
eitthvað til að fmna vinnusnap
og sama var mér sagt um marga fleiri
að sofa lengur varð að reikna tap,
en oft var komið aftur heim um siðir
án þess að fyndist nokkuð fyrir hann,
en vinnulaus að vera langar hriðir
er vonlaust fyrir eyrarvinnumann.
Ég kynntist Guðmundi ekki fyrr
en hann var löngu orðinn þroskaður
maður, bæði að manndómi og fé-
lagshyggju. Það var þegar hann var
fulltrúi sinnar stéttar í öryggisráði
við Öryggiseftirlit ríkisins, sem nú
heitir Vinnueftirlit ríkisins. Ég var
þá öryggismálastjóri eða forstjóri
Vinnueftirlits ríkisins eins og það
embætti heitir nú. Ég minnist þess
hve Guðmundur var yfirvegaður og
gætinn í öllum málflutningi sínum
á fundum með ráðinu, gagnstætt
því, sem mér var sagt af ýmsum,
að hann væri á fundum annars stað-
ar. Hugsjónir hans voru velferðar-
mál verkamanna enda fylgdist hann
vel með er við héldum námskeið
fyrir verkamannahópa, um öryggi
við vinnu og vann ötullega að þeim
og hvatti til undirbúnings þeirra af
mikilli alúð.
Ég get þessa hér, því aðrir munu
líklegast ekki nefna það með öllu
því, sem Guðmundur vann að og
afrekaði meðan hans naut við. Ég
minnist hans með þakklæti fyrir
samstarfið og sendi aðstandendum
Guðmundar innilegar samúðar-
kveðjur.
Friðgeir Grímsson.