Morgunblaðið - 24.07.1997, Síða 35

Morgunblaðið - 24.07.1997, Síða 35
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. JÚLÍ1997 3^ H u'cyuai i (L legan svefnsófa. Já þeir hafa slegið í gegn amerísku -< svefnsófarnir enda mjög vandaðir og fallegir. Innbyggð springdýna og « * « ekkert mál að draga dýnuna út. skyldi útilokuð og öll æðri tónlist, þjóðdansar máttu iðkast og nem- endur máttu hlusta á dægurlög þeirra tíma. Saga skyldi bönnuð, því að hún var ekkert annað en lofdýrð um „tyrana“ fortíðarinnar, fortíðar sem væri best gleymd og grafin. Allir tilburðir nemenda að skera sig úr hópunum væru í rauninni uppreisn gegn þeim alþýðlega blæ, sem skyldi vera inntak og mark nem- endahópsins, og á slíkum frávikum skyldi tekið hastarlega. Trúarbrögð í kirkjustíl skyldu stranglega bönnuð en hin heilaga skynsemi skyldi dýrkuð, hér kom til algyðistrú Buonarottis og Rob- espierres. Stofna skyldi skóla fyrir verðandi bamaskóla- og unglinga- skólakennara. Mjög náið eftirlit opinberra aðila skyldi haft með þeim stofnunum. Buonarotti taldi að „þjóðnýta" bæri frítíma hvers og eins og hann skyldi skipulagður af lýðveldinu, svo allir hefðu af nokkurn samfé- lagslegan þroska og hressingu, þó í hófi. Hin alvitra hönd lýðveldisins vakti hér yfir öllum mennskum hræringum og allt skyldi mótað eftir hugmyndafræði fulltrúa „al- mannaviljans", sem var mótaður af þeim sjálfum. Þetta var hin „metnaðarfulla áætlun“ á dögum ógnarstjómar Robespierres í skóla- málum fyrir rúmlega 200 áram í Frakklandi. Höfundur er rithöfundur Amerísku svefnsóf- arnir kosta frá kr. 79.990,- í Full (135x190) Ef þig vantar svefnsófa skaltu koma til okkar því úrvalið er fjölbreytt og gæðin vís. gpSk j. AÐSENDAR GREINAR SMITH& NORLAND Umboðsmenn um land allt. Nóatúni 4 ■ Sími 511 3000 Heimasíða: www.tv.is/sminor Skólastefna fyrir 200 árum HÚSGAGNAHÖLUN Bndshenl 20 - H2 Rvlk - S:510 0000 Siglaugur Brynleifsson hvern einstakling í þá gerð sem „almanna- hagur“ kysi. Maðurinn er hráefni til þess að móta úr því heildstætt félagslegt jafnvægi allra þegna. Fram á 18. öld hafði fræðsla og uppeldi ver- ið látið afskiptalaust og falið í hendur kirkj- unni, sem mótaði böm og unglinga sam- kvæmt fáránlegu „trú- armgli“, nú skyldi hefj- ast handa um að með uppeldi og fræðslu mætti móta og stjórna samfélagi framtíðar- innar. Brýnasta verkefni hinnar nýju skipunar yrði uppeldið og skólahald. Þar með væri gjörlegt að gera „byltingu innan frá“. Það var algjör forsenda að bvggja mætti endanlegt samfélag grunnmúrað með þekkingu og vís- indum og jafnrétti og bræðralag yrði tryggt með skynsamlegum lög- um, að uppfræðingin yrði í höndum opinberra aðila, persónugervinga „almannaviljans". Þar með yrði auðvelt að skapa „hinn nýja mann“ mótaðan að þörfum samfélagsins og hinnar algjöm félagshyggju. Fljótlega eftir upphaf byltingar- innar 1789 var tekið að móta skóla- stefnuna, en gerðir hennar urðu með ýmsum hætti áður en yfir lauk. Á þeim misserum sem Robespierre mótaði stjórnarstefnuna, var tekin afdráttarlaus afstaða til höfuðþátt- ar hins opinbera í mótun kennslu og uppfræðslu. Barnið var að þeira áliti „eign föðurlandsins". Fyrir- mynd þeirra var ríkisuppeldi í Spörtu til forna. Uppeldi barna og unglinga skyldi ekki lengur vera „í eigingjömum höndum og undir- gefið kúgun foreldranna“. Opinber- ir aðilar skyldu sjá um uppeldi allt frá blautu barnsbeini og framúr. Börn og unglingar skyldu vinna saman að verkefnum og forðast skyldi að einhver skaraði framúr - Buonarotti - Buonarotti og Babe- aus voru nánustu samstarfsmenn Robespierres að mótun skólastefn- unnar á missemm Terrorsins 1793-94. Námsefnið skyldi hlíta grunn- þörfum samvirks samfélags, þar sem allir vomjafnir. í grunnskólum var lestur, skrift og reikningur. Iðn- ir, gagnsamar iðnir skyldu ástynd- aðar og „nytjaðist" að nokkm ráði, ásamt nauðsynlegum íþróttum vegna herþjónustunnar. Æðri list „eign föðurlandsins“, segir Siglaugur Bryn- leifsson, og fyrirmynd- in ríkisuppeldi í Spörtu hinni fornu. skoðun Rousseaus kom síðar skýrar í ljós í „Dú contact social“ 1762, þar sem grundvöllur að ríki „al- mannaviljans“ var lagður. Állir fremstu heimspekingarnir á upplýs- ingaöld, nánar síðari hluta 18. ald- ar, leituðu leiða til þess að byggja upp þjóðfélag frelsis, jafnréttis og bræðralags á grunni skynsemi, þekkingar og almannavilja. Áhersl- ur þeirra voru mismunandi. Helve- tius lagði höfuðáhersluna á nytsem- ina í riti sínu „De Epprir“ 1758. Malby var einn af frum-sameign- arsinnunum og taldi að augljóst væri að finna mætti vísindalega þær reglur sem yrðu lög hins fullkomna sameiginlega samfélags allra jafn- ingja. Condorcet skrifa um glæstar vonir og vissu um hið endanlega mannlega samfélag og náði hvað hæst í útlistunum sínum á flótta og í felum í mesta svartnætti bylting- arinnar 1793. Helvetius afneitaði meðfæddum mismun manna í gáfum og hæfi- leikum. Almenn fræðsla myndi þurrka svo til út allan hæfileikamun barna, í „húsum jafnaðarins" skól- um sem væru staðlaðir að einni gerð. Holbach, Malby, Helvetius, fýsiokratarnir og Rousseau álitu að þegar lokið væri við að útmá áhrif kirkjunnar, myndi mælikvarði góðs samfélags verða nauðsyn og nytjar sem öllum kæmi að notum. Líf sam- félagsins sem heild og hver ein- staklingur væri nauðsynlegur hluti einnar samstæðrar og samhæfðar nauðsynja-heildar. Þessir höfundar álitu af hjartans sannfæringu að einstaklingurinn væri „afurð“ eða verk laga og reglna ríkisins og ríkið gæti mótað Þeir seldust allir upp en eru nú komnir aftur. Vegna mikillar eftirspurnar verða þessir tveir símar áfram í júlí á tilboðsverði - á meðan birgðir endast. ... með Siemens símtækjum! o GSM-FARSÍMI Einstaklega léttur (165 g), þunnur (16/22 mm) og meðfærilegur farsími. Hljómgæðin í S6 eru framúrskarandi. 29.900 Kr. stgr. ÞRÁÐLAUST SÍMTÆKI 19.900 kr. stgr. FYRSTI sameignar- maðurinn sem birti rit sín á 18. öld og hélt fram skoðunum sam- eignarhyggju og fé- lagshyggju keimlíkum þeim sem hljómað hafa með vissum tilbrigðum allt þar til nú rúmlega 200 árum síðar, var Morellys í riti sínu - Code de la Nature - 1755. í þessu stirðlega ritaða riti birtast fyrstu útlínurnar að kenningum Rousseaus og síðar Babeufs og Fouriers og síðar í rit- um Marxs. Samkvæmt kenningum Morellys var „maður- inn“ góður í sjálfu sér en eignarrétt- ur og löggjöf á honum byggð hafa í aldanna rás skapað mönnunum kvalræði, óréttlæti og óþolandi samfélög. Um Morelly er ekkert vitað og oft var rit hans eignað öðmm höfundum, svo sem Diderot. Með afnámi eignarréttar, trúar- bragða og stigveldisins yrði gjörlegt að „maðurinn fyndi sjálfan sig“ - Barnið var að þeirra áliti Sérlega skemmtilegt, létt og meðfærilegt þráðlaust símtæki með skjá og laust við allar truflanir. Langur endingartími rafhlöðu. Svo þægilegur að þú skilur ekki hvernig þú komst af án hans. DECT-staðall. KnW Skjótvirkur stíflueyðir Eyðir stíflum fljótt • Tuskur • Feiti • Lífræn efni • Hár • Dömubindi • Sótthreinsar einnig lagnir One Shot fer fljótt að stíflunni af því að það er tvisvar sinnum þyngra en vatn. Útsölustaðir: Bensínstöðvar og helstu " ' "" byggingavöruverslanir. Dreifing: Hringás ehf., Langholtsvegi 84, s. 533 1330. Tilbúinn stlflu eyðir Lekavörn á steypt þök, svalir og tröppur EGinilIGlBiSer sveigjanlegt ákústunarefni, með sements- grunni, sem andar. 6 ára reynsla hérlendis. i; | Verð kr. 390,- pr, kg.|| SCHOMBURG ÍSLAND ehf Símar: 587-9911 OG 567-3730

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.