Morgunblaðið - 24.08.1997, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
John er daufur
Maður sem er svo iánssamur að falla í pólitík hefur
allan tíma í heiminum. Guðmundur Einarsson hefur
fullan skilning á depurð Johns Major, þar sem hann
þekkir þetta af eigin raun. Síminn hættir svo ræki-
__lega að hringja, að tvisvar á dag athugar maður
hvort hann sé dottinn úr sambandi. Og fundalaus
kvöldin verða svo löng og mörg að það er eins og
bæði dagatal og klukka séu stopp.
EG LAS í grein í Politiken um dag-
inn að John Major væri daufur
í dálkinn eftir kosningaósigurinn
í Bretlandi. Sem sófasálfræðing-
ur verð ég náttúrulega að segja að ég
skil það vel. Það er ekki á hvetjum degi
sem menn tapa heilu heimsveidi. Svoleiðis
setur á manninn mark, meitlar svip og
allt það. En menn verða að reyna að bera
sig eins og hetjur.
Ég var líka daufur í dálkinn eftir kosn-
ingaósigurinn á Austurlandi forðum. Mað-
ur var búinn að flengjast fram og aftur
um alla Austfirði við hroðalegar aðstæð-
ur. Alit tectýlið var skafið undan bílnum
og dempararnir ónýtir. Röddin farin, bakið
aumt og trúin á framtíðina biluð, þrátt
fyrir sautján hvatningarræður Egils Jóns-
sonar á framboðsfundum, allt frá Öræfum
og austur og norður úr öllu valdi. En
maðut' reyndi að bera sig vel.
í blaðinu stóð að Norma, eiginkonan
hans Johns, væri að reyna að ná honum
upp úr þunglyndinu með því að láta hann
spila krikkett. En hefur Normu ekki dottið
í hug að krikkettið kynni einmitt að vera
ástæðan fyrir leiðanum? Ekki er hægt að
hugsa sér leiðinlegri leik en krikkett. Þeg-
ar ég bjó i Bretlandi hélt ég að krikkett-
útsendingin væri ný gerð af stillimynd.
Það gerðist nefnilega nákvæmlega ekki
neitt.
Þá var nú eitthvað betra að tapa í kosn-
ingum á íslandi. Það var ekki krikkett
heldur hestamennska sem kom lífinu aftur
í gang. Aldrei nokkurn tímann hafði rauði
klárinn teygt sig eins á töltinu eins og
hann gerði þetta vor. Maður sem er svo
lánssamur að falla af þingi hefur nefnilega
ótrúlega góðan tíma til að laga bæði taum-
hald og ásetu. Síminn hættir svo rækilega
að hringja, að tvisvar á dag athugar mað-
ur hvort hann sé dottinn úr sambandi. Og
fundalaus kvöldin verða svo löng og mörg
að það er eins og bæði dagatal og klukka
séu stopp.
á kemur að fíkninni. Fyrir suma
er póiitík eins og eiturlyf. Hvað
það er í sambandi við stjórnmála-
vafstrið sem veldur því að menn
verða háðir því er erfitt að segja. Sama á
vafalaúst ekki við um alla. Kannski eru
það völdin. Henry Kissinger sagði að völd
væru hið eina og sanna ástarlyf. Hann
ætti að vita það manna best. Ég á við, að
af völdum hafði hann nóg. Ekkert veit
maður svo um hvernig það gagnaðist hon-
um í svefnherberginu. Einhvern veginn
hefur maður samt á tilfinningunni að það
sé ekki þetta atriði sem John saknar úr
valdalífinu. Hins vegar er ljóst að í ríkis-
stjórnartíð hans áttu margir samflokks-
menn hans í háum stöðum erfitt með að
hafa hemil á ástalífi sínu. Kannski hafa
þeir fengið of mikil völd og John of lítil.
Hvers saknar John þá? Er það umstang-
ið? Forsætisráðherra Bretlands er aldrei
einn. Hann er alltaf með hálft stjórnarráð-
ið með sér og stóra rauða símann sem
Clinton Bandaríkjaforseti hringir í ef ein-
hver ætlar að fikta í kjarnorkusprengjun-
um þeirra. Svo eru nuddarar, læknar og
lífverðir með honum í för. Á Austurlandi
þurfti maður ekki lífvörð. A.m.k. ekki
sunnan til í kjördæmimu þar
sem ég átti dálítið af frænd-
fólki. En ég segi ekki að ekki
hefði verið gott að hafa nuddara
því axlirnar urðu dálítið stífar
af þvi að halda sér uppréttum
í stólnum undir ræðum Hjörleifs á fundun-
um sautján.
Kannski saknar John forréttinda. Ekk-
ert veit maður hvaða forréttindi hann kann
að hafa haft en það má gera ráð fyrir að
hann hafi haft mikið af þeim því í Eng-
landi er svo mikil stéttaskipting og ekki
getur hann hafa tilheyrt þeim forréttinda-
lausu. Hann bjó í Downingstræti 10. Ekki
getur það talist til forréttinda því það er
í miðbænum og ómögulegt að fá bíla-
stæði. Auk þess var Irski lýð-
veldisherinn alltaf að reyna
að sprengja húsið.
Á íslandi njóta pólitíkusar
engra forréttinda. Ráðherrar
fá að vísu jeppa til afnota en
þeir þurfa líka á fjórhjóladrifsbílum að
halda til að komast um Arnarhólshálendið.
Svo er líka pólitíska landslagið á íslandi
alltaf að breytast.
Jú, ekki má gleyma ókeypis dagblöðum.
Eftir kosningaósigur minn hélt ég að erfið-
ast yrði að vakna á morgnana án þess að
hafa öll dagblöðin bíðandi í hrúgu innan
við bréfalúguna. Pólitíkusar nefnilega bók-
staflega gleypa í sig blöðin. En nýfallinn,
fyrrverandi þingmaður hefur engan áhuga
á blöðunum. Það sem hvort sem er vakti
áhuga hans áður en hann féll var helst
að skoða myndir af sjálfum sér og það sem
eftir honum var haft og hvers vegna ætti
sá sem féll að vera að lesa endalaus við-
töl við þá sem náðu. Svo var alltaf enda-
laust vesen í kringum árans blöðin. Al-
þýðublaðið fannst aldrei af því það var svo
lítið og Þjóðviljinn var svo sorglegur að
maður kom varla morgunkaffinu niður
milli ekkasoganna. Nei, líf án dagblaðanna
var í rauninni forréttindalíf.
Sem sófasálfræðingur Johns myndi ég
ráðleggja honum að lesa bresku dagblöðin
sem allra minnst þessa dagana. Þau hafa
nefnilega verið uppfull af því hvað Tony
Blair gangi vel að stjórna landinu. Nýlega
átti ríkisstjórnin hans 100 daga afmæli
og meira að segja íhaldspressan hrósáði
henni.
Eitt er eftir að telja upp sem getur
valdið mönnum kvíða við þessar aðstæður
og það er tilhugsunin um að fá kannski
aldrei vinnu aftur. Á íslandi eru flestir
auðvitað sannfærðir um að fyrrverandi
stjórnmálamenn séu til einskis nýtir og
fæstir atvinnurekendur vilja hafa þá á
launaskrá. Enda skilur maður það. Fyrstu
mánuðina eftir að menn falla af þingi
hafa þeir vissa tilhneigingu til að halda
áfram að lesa ósjálfrátt upp úr kosninga-
stefnuskránni og hver nennir að hafa
morgunkaffitímann á skrifstofunni eins
og beina útsendingu frá Alþingi á Sýn.
En kvíðakast vegna framtíðarat-
vinnu getur ekki lagst þungt á
John. I fyrsta lagi er hann alls
ekki atvinnulaus því hann er
ennþá á þingi og getur vafalaust verið
eins lengi og hann vill. í öðru lagi sækj-
ast menn í útlöndum eftir fyrrverandi þing-
mönnum í vinnu. Þeir eru taldir hafa
reynslu og sambönd sem geti nýst í at-
vinnulífinu. Það skyldi þó ekki vera að
menn sem geta fengið vænan part kjós-
enda til að kjósa sig geti líka fengið fólk
til að kaupa eða selja eða hvað það nú er
sem þeir gera í bísniss.
Þegar ég reyni að setja mig í spor Johns
hugsa ég auðvitað fyrst: Af hveiju er hann
ekki glaður að vera búinn að fá friðinn,'
eða svoleiðis, ég meina, hann er auðvitað
ekki dauður en þetta gekk svo illa hjá
honum í lifanda lífi, ég meina, meðan
hann var í pólitík, að maður skyldi halda
að hann yrði bara feginn að fá hvíldina,:
ég á við, eiga rólegri daga.
Spurningin er: Er líf eftir pólitíska dauð-
ann? Enginn pólitíkus kemst á toppinn án
þess að hafa oft verið úrskurðaður póli-
tískt dauður. Og því oftar, því betra.
Stjórnmálamenn eru svo þjálfaðir að neita
staðreyndum að þá munar ekkert um að
afneita eigin pólitísku andláti. Það er bara
til einn sem stendur þeim framar í up-
prisu. Spurningin er aðeins um að velja
sér líkama og stað og stund til að birtast
aftur.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
ajmigi
Bl. júlí - 30. águst
m
JJM
■ ■
* »•*.
Vöggusæng
Ungbarnasæng
Ungbarnakoddi
Barnasæng
Barnasæng (tvöföld)
Barnakoddi (svæfill)
Barnakoddi (svæfill)
Fullorðinssæng
Fullorðinskoddi
v20fv kr
-3í9Cívkr
-^9C0pT<r
Jk20C^kr
-4v7C<vkr
-h25»vJ<r
~h95ívkr
-*20ívkr
1.760, - kr
2.320,- kr
720,- kr
3.360,-
3.760, -
1.000,- kr
1.560, - kr
5.520,- kr
2.560, - kr
llmlimlsiifliliii mii .illl l.iml
afnæmi&práfad
... ÞlKKINQ RiYNiU ÞJÓNUÍTA
FÁLKINN
Suðurlandsbraut 8 • 108 Reykjavík • Sími: 581 4670
Fjölbrautaskólinn Breiðholti kvöldskóli
HANDÍÐANÁM
Handíðabraut 1 ár
(Fatahönnun, fatasaumur, módelteikning,
sniðteikning, vefjarcfnafræði, hekl og prjón)

FB þegar þú velur verknám
■-----------■
SLIM-LINE
dömubuxur
frá gardeur
Qhrntv
tískuverslun
mt V/Nesveg, Seltj., s. 561 1680 m
Einföld lausn á
flóknum málum
gl KERFISÞRÓUN HF.
Fákafeni 11 - Sími 568 8055