Morgunblaðið - 24.08.1997, Blaðsíða 10

10 B SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ var hrollkalt og
myrkur himinn.
Klukkuna vantaði
örfáar mínútur í 6
að morgni mánu-
dagsins 16. júní,
1997. Yfír höfði
okkar leið silalega
ljósum skreytt loftfar. í Qarska
mátti greina þyt frá þyrluhreyflum
og loftið var spennu þrungið. Ljós-
kastarar lýstu upp tilkomumikla
sviðsmynd: Yfír 13.000 manns voru
saman komin í hnapp á aðalgötunni
fyrir framan ráðhús Pietermaritz-
borgar í Natal-héraði í Suður-Afríku
tilbúnir að leggja að baki 89,9 km
vegalengd á hlaupum eftir gamla
þjóðveginum sem liggur um hæðótt
landslag milli Pietermaritz-borgar og
Durban sem liggur við strönd Ind-
landshafsins. Eftir örfáar mínútur
átti að ræsa hið sögufræga Comrade
ofurmaraþonhlaup, það 72. í röðinni.
Hlaup þetta var fyrst farið árið
1921 þegar 34 félagar úr hernum
hlupu vegalengdina til minningar
um fallna félaga sína í fyrri heims-
styijöldinni. Síðan hefír hlaupið ver-
ið þreytt ár hvert að undanskildum
árunum sem síðari heimsstyijöldin
stóð yfír. Annað hvert ár er hlaupið
um 86 km frá ströndinni inn í land
til Pietermaritz-borgar, um 600
metra hækkun og farið í um 820 m
hæð hið mesta. Hin árin er hlaupið
niður í móti á að giska 4 km lengra,
eða um 90 km.
Með hnút í maganum
Hingað var ég kominn í fylgd
með vinkonu minni og hlaupafélaga,
Ólöfu Þorsteinsdóttur, tiibúinn að
takast á við þessa þrekraun sem
stöðugt laðar að fleiri og fleiri þátt-
takendur. Ég var með hnút í magan-
um og hoppaði í þröngu stæðinu
mínu meira af taugaveiklun en til
upphitunar. Ég hafði staðsett mig
innan um aðra hlaupara nokkur
hundruð metrum aftan við rásmark-
ið á stað sem ætlaður var þeim
hlaupurum sem ráðgerðu að klára
hlaupið á um 8V2 til 9 klukkustund-
um. Var ég tilbúinn í slaginn? Hefði
ég ekki þurft að æfa ögn meira?
Mundi ég hafa það að endamarkinu?
Ætli ég fari að finna óþolandi verki
í fótunum á leiðinni?
Slíkar og fleiri álíka spurningar
höfðu sótt á hugann dagana fyrir
hiaupið. Nú varð ekki aftur snúið.
Frá áramótum hafði ég hlaupið nær
þindarlaust í samræmi við hlaupaá-
ætlun af suður-afrískri fyrirmynd,
rúmlega 90 km á viku að meðal-
tali. Hlaupalengdin hafði aukist
jafnt og þétt frá um 70 km á viku
upp í um 100 km á viku fyrstu þijá
mánuði ársins, janúar til mars. Þá
hafði komið ör stígandi í hlaupa-
lengdina út aprílmánuð sem endaði
í um 160 km á viku nálægt mánaða-
mótum apríl-maí. Því næst hafði
hlaupalengdin minnkað jafnt og
þétt næsta einn og hálfan mánuðinn
fram undir keppnisdag. Samanlagt
höfðu nær 2.200 km verið lagðir
að velli frá áramótum fram til þessa
dags.
Á tímabilinu hafði ég notið dyggs
stuðnings fjölda góðra hlaupafélaga
heima á Fróni bæði í Hlaupaklúbbi
Vesturbæjarlaugarinnar og í svo-
kölluð ÖL-hóp („Örþreyttir lang-
hlauparar“). Má þar nefna mara-
þonhlauparana Gísla Ragnarsson og
Sigurð Gunnsteinsson sem fylgdu
mér og hvöttu mig til dáða í fjöl-
mörgum langhlaupum (allt að 58
km) í alls kyns veðráttu á erfiðum
snjóavetri heima í Reykjavík. Ekki
gat ég farið að bregðast þessum
ágætu félögum mínum. Ég varð að
ljúka þessu hlaupi hvað sem taut-
aði. Hvað var ég búinn að koma
mér í?
Þeir albrjáluðustu
Vísarnir á turnklukku ráðhússins
í Pietermaritz-borg siluðust hægt
áfram. Skyndilega hvað við kunn-
uglegan tón. „Chariots of Fire“
hljómaði yfir höfði okkar og berg-
málaði í hátalarakerfinu og milli
næstu húsa. Menn litu andaktugir
á svipinn til himins. Það fór kliður
um strætið og gæsahúð spratt fram
á mönnum. Að tónlistarflutningnum
loknum var kiappað og blístrað í
ákafa eins og til að hrista af sér
doðatilfinninguna sem fylgdi and-
aktinni og undirstrika að nú væru
Reykjavíkurmaraþonið sem hlaupið verður í dag telst 42,2 kílómetrar og þykir
mörgum nóg um. Líklega finnst þó Ágústi Kvaran þessi vegalengd hreinn barna-
leikur en hann fór fyrr á árinu til S-Afríku og tók þar þátt í Comrade, ofurmaraþon-
inu þar sem hlaupin er nærri 90 km vegalengd. Frásögn hans af þessu hlaupi
fer hér á eftir, maraþonkeppendum dagsinstil upplyftingar.
menn tilbúnir. Því næst gall við
hávært hanagal úr sama hátalara-
kerfí, táknrænt merki/hljóð fyrir
Comrade. Að því loknu kvað við
þungur og hávær skothvellur líkt
og sprengt væri fyrir húsgrunni.
Hlaupið gat hafist.
Fremstu menn við rásmarkið
ruku af stað. Þar fór „elítan": fag-
keppnismenn sem höfðu þann starfa
einan að hlaupa og hlaupa. Á hæla
þeim fóru „grænklúbbsmenn" sem
er fjölmennur hópur hlaupara sem
höfðu unnið sér það til frægðar að
ljúka Comrade minnst 10 sinnum;
þeir „albijáluðustu" var sagt. Því
næst kom almúginn af öllum litar-
hætti og báðum kynjum. Það teygð-
ist hægt á hópnum út eftir aðalgöt-
unni fram hjá ráðhúsinu í austur-
átt. Við „8-9 klukkustunda hlaup-
ararnir" máttum standa kyrrir í
sömu sporum í um 1 mínútu. Eftir
það komst nokkur hreyfing á þann
hluta hópsins og hraðinn jókst jafnt
og þétt uns hreyfingar manna fóru
loks að líkjast hlaupi eftir á að giska
5 mínútur. Það tók „okkur“ rúmar
4 mínútur að komast að rásmark-
inu. Hlaupið var hafið.
Upphaf hlaupsins einkenndist af
frískleika þátttakenda. Það var gant-
ast innbyrðis og við áhorfendur í
vegkantinum. Mikið var um hróp og
köll, en þetta átti eftir að breytast.
Hitastigið var einungis um 5 gráður
í upphafí, fyrir sólarupprás svo flest-
ir hlauparar íklæddust einhveijum
umframfatnaði sem þeir voru tilbún-
ir að kasta af sér þegar hitinn yk-
ist. Það leið ekki á löngu þar til sól-
in gægðist upp fyrir sjóndeildar-
hringinn og yljaði hlaupurum og
umhverfi þeirra með dulúðlegri
skímu morgunroðans. Áður en langt
Á GÓÐU róli upp í mót og löng halarófa á eftir.
um leið hékk þessi glóandi eldhnött-
ur í öllu sínu veldi yfír höfði okkar
og sendi frá sér sólargeisla sem hrifs-
uði burt svitadropana af miskunnar-
leysi jafnóðum og þeir boguðu út um
svitaholurnar. Hitinn mældist um
24oC hið mesta yfír hádaginn.
Meðfram vegkantinum alla leiðina
hafði verið komið fyrir samtals 55
drykkjar- og matarstöðvum, stað-
settar með eins og hálfs kílómetra
millibili að jafnaði. Þar var boðið upp
á kók, vatn, íþróttadrykki, ávexti og
orkunammi, svo nokkuð sé nefnt.
Auk þess hafði fjöldi áhorfenda, að-
standendur hlaupara, íbúar í ná-
grannaþorpum og áhugamenn um
langhlaup, komið sér fyrir í vegkant-
inum og vora tilbúnir að rétta fram
hjálparhönd við matar- eða drykkjar-
gjafir eða aðhlynningu af ýmsu tagi.
A ákveðnum stöðum á leiðinni hafði
verið komið fyrir sjúkrastöðvum og,
er á leið daginn, mátti víða sjá önn-
um kafíð hjúkrunarfólk í sjúkrabílum
að huga að verkjum eða sárum
hlaupara.
Hvatningarhróp, -köll og -klapp
frá áhorfendum veitti ómetanlegan
stuðning. Enginn hlaupari átti að fá
að gefast upp fyrr en í fulla hnef-
ana. Ærandi tónlist kvað við allt um
kring, ýmist frá hljómsveitum eða
úr hátölurum hljómflutningstækja.
Börn í vegkantinum sóttust eftir
lófaklappi við hlaupara og hirtu upp
hvaðeina sem þeir hentu af sér af
umframfatnaði þegar hitinn jókst.
Óháð litarhætti
í þessu landi þar sem aðskilnað-
ur svartra og hvítra hafði viðgeng-
ist í hundruð ára, var á þessari
stundu og á þessum stað sama af
hvaða litarhætti menn voru. Þótt