Morgunblaðið - 10.10.1997, Qupperneq 10

10 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
FJÖLMENNI var á fundi Þroskaþjálfafélagsins í gærkvöldi.
Þroskaþjálfar
einhuga um
boðun verkfalls
ÞROSKAÞJÁLFAR samþykktu í
gær að boða verkfall 3. nóvember
nk. hafi samningar ekki tekist.
Algjör einhugur var um nið-
urstöðuna. 227 voru á kjörskrá
og greiddu 183 atkvæði, sem er
liðlega 80% kjörsókn. Já sögðu
99,5%, enginn sagði nei, en einn
seðill var auður.
Boðað verkfall nær eingöngu
til þroskaþjálfa sem starfa hjá
ríkinu og Reykjavíkurborg. Komi
til verkfalls mun það hafa áhrif
hjá dagvistunarstofnunum fyrir
fatlaða, greiningarstöð, leikskól-
umog víðar.
Árni Már Björnsson, stjórnar-
maður í Þroskaþjálfafélagi Is-
lands, sagði að meginkrafa
þroskaþjálfa væri um 110 þúsund
króna lágmarkslaun í lok samn-
ingstímans, að námið yrði metið
til þriggja ára starfsaídurs, að
viðbótarnám og framhaldsmennt-
un yrði metin til launa og að sam-
starf yrði haft við Þroskaþjálfa-
félagið um flutning málefna fatl-
aðra til sveitarfélaganna.
Enginn samningafundur hefur
verið boðaður í kjaradeilunni, en
Árni Már sagði að samninga-
nefnd þroskaþjálfa myndu ræða
við ríkissáttasemjara á morgun
um næstu skref. Síðasti samn-
ingafundur var haldinn fyrir
tveimur vikum.
Bruggverk-
smiðju lokað
í Skagafirði
Sauðárkróki. Morgunblaðið.
LÖGREGLAN á Sauðárkróki
lokaði í vikunni mikilvirkri
bruggverksmiðju í næsta ná-
grenni kaupstaðarins og er tal-
ið að framleiðslan hafi farið á
Rey kj avíkursvæðið.
Snemma sumars var ljóst að
mikið af landa barst inn á höf-
uðborgarsvæðið og benti flest
til þess að framleiðslan væri
einhvers staðar á Norðurlandi.
Með samvinnu lögreglunnar í
Reykjavík og á Sauðárkróki var
hringurinn þrengdur og aðfara-
nótt miðvikudags var til atlögu
og húsleit gerð á þrem stöðum
og fannst þá áðurnefnd verk-
smiðja í aflögðu mjólkurhúsi.
Gerðar voru upptækar sjö tunn-
ur með gambra og afkasta-
mikil áhöld til suðu, umbúðir
og efni til framleiðslunnar.
Héraðsdómur Reykjaness
Hárgreiðslustofa
dæmd til að
borga STEF-gjöld
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness hef-
ur dæmt eiganda hárgreiðslustofu
til að greiða Sambandi tónskálda
og eigenda flutningsréttar, STEF,
8.411 kr. með dráttarvöxtum
vegna tónlistarflutnings á stof-
unni.
í niðurstöðu dómsins segir að
fyrir liggi að á kaffistofu hár-
greiðslustofunnar hafi verið út-
varpstæki. Ágreiningur aðila
standi um hvort tónlist hafi verið
spiluð fyrir viðskiptamenn hár-
greiðslustofunnar eða hvort tækið
hafi einungis verið notað fyrir
starfsfólk og þá aðallega til þess
að hlusta á fréttir.
STEF hefur á sínum snærum
tvo menn sem fara milli fyrirtækja
og athuga hvort þar sé spiluð tón-
list. Sé um svokallaða opinbera
birtingu að ræða ber fyrirtækjun-
um að greiða STEF-gjöld. Á tíma-
bilinu 13. febrúar 1995 til 24. febr-
úar 1997 fóru eftirlitsmennirnir
tólf sinnum í heimsókn á hár-
greiðslustofuna. í sex skipti var
útvarp í gangi með tónlistarflutn-
ingi en önnur sex skipti ekki. Að
sögn þeirra ómaði tónlist um alla
stofuna í þau skipti sem þeir stöldr-
uðu við og kveikt var á útvarpi.
Aðallega hlustað á
fréttir í kaffistofu
Stefndi segir alrangt að tónlist
hafi verið leikin fyrir viðskiptavini
hárgreiðslustofunnar. Á kaffistofu
sé útvarpstæki sem starfsfólk hafi
hlustað á í matartímum og hléum
og þá aðallega á fréttir. Kaffistof-
an sé oftast Iokuð, en vel geti ver-
ið að dyrnar hafi staðið opnar þeg-
ar starfsmenn stefnanda komu í
heimsókn. Vel geti verið að ein-
hver starfsmaður hafi þá verið að
blanda lit inni á kaffistofu og haft
opið fram og útvarp í gangi. Þá
hafi ómur af tónlist væntanlega
borist fram á hárgreiðslustofu en
tæpast til viðskiptavina, því jafnan
séu þurrkur og blásarar i gangi.
í öðru lagi styður stefndi sýknu-
kröfu sína þeim rökum að sam-
kvæmt útvarpslögum sé útvarps-
stöðvum skylt að lesa tilkynningar
frá almannavörnum, löggæslu,
slysavarnafélögum eða hjálpar-
sveitum og gera hlé á dagskrá ef
brýna nauðsyn ber til og almanna-
heill krefst. I reglugerð um viðvör-
unarkerfi almannavarna komi m.a.
fram að gefin séu merki um áríð-
andi tilkynningar í útvarpi. Á ís-
landi geti skapast bráð hætta á
svipstundu, s.s. vegna veðurs eða
náttúruhamfara og nauðsynlegt sé
því að hafa útvarpstæki til taks á
hveijum stað.
í þriðja lagi er málsástæða
stefnda sú að tilgangur höfundar-
laga sé tæpast að koma í veg fyr-
ir að starfsfólk geti haft útvarps-
tæki hjá sér og hlustað á fréttir,
neyðarsendingar og annað efni.
Tilgangur höfundarlaga sé að
koma í veg fyrir að útvarpsefni sé
dreift til almennings í hagnaðar-
skyni án þess að greiða höfundar-
laun.
Dómsorð hljóðar upp á að
stefndi greiði STEF 8.411 krónur
með dráttarvöxtum en málskostn-
aður falli niður. Gunnar Aðal-
steinsson héraðsdómari kvað upp
dóminn.
Ágúst Einarsson, þingflokki Jafnaðarmanna, í umræðu um veiðileyfagjald á Alþingi í gær
Fiskveiðiarður gæti
orðið 15-30 millj. árlega
ÞINGFLOKKUR jafnaðarmanna
leggur til að tekið verði upp veiði-
leyfagjald í sjávarútvegi og að í
fyrstu yrðu að minnsta kosti tveir
milljarðar greiddir í veiðileyfagjald.
Þetta telja jafnaðarmenn sann-
gjarna álagningu í byijun miðað við
það að fiskveiðiarðurinn væri nú
um fimm milljarðar.
Þetta kom fram í máli Ágústs
Einarssonar, þingflokki jafnaðar-
manna, á Alþingi í gær er þings-
ályktunartillaga jafnaðarmanna um
veiðileyfagjald var rædd. Jafnaðar-
menn hafa flutt tillögu til þings-
ályktunar um veiðileyfagjald á síð-
ustu þingum, en með veiðileyfa-
gjaldi er átt við gjaldtöku í tengslum
við úthlutun veiðiheimilda fyrir af-
not af sameiginlegri auðlind.
í máli Ágústs kom jafnframt
fram að jafnaðarmenn leggi til í
ályktuninni að Alþingi kjósi nefnd
til að undirbúa löggjöf um þetta
efni og skili áliti í lok apríl 1998.
„Við leggjum sömuleiðis til að veiði-
leyfagjaldið renni í ríkissjóð og sé
notað til að lækka aðra skatta og
þá beinum við sérstaklega athygl-
inni að tekjuskatti einstaklinga.
Þannig að álagning veiðileyfagjalds
er ekki álagning á fólkið í landinu.
Þetta er gjaldtaka sem mun renna
aftur til fólksins," sagði hann.
Ágúst fjallaði m.a. um fiskveiði-
arð í framsögu sinni og sagði að
hann væri líklega um það bil þrír
til fimm milljarðar um þessar mund-
ir en gæti farið vaxandi á næstu
árum eftir því sem fiskistofnar
myndu byggjast upp og meiri hag-
kvæmni myndi ríkja í sókninni. „Það
er talið af vísindamönnum að þessi
fiskveiðiarður geti numið 15 til 30
milljörðum árlega þegar fyllstu hag-
kvæmni verði náð,“ sagði hann.
Ágúst sagði að veiðileyfagjaldið
hefði ekki einungis réttlætisrök sér
til stuðnings heldur ýmiskonar hag-
kvæmnisrök, sem væru þau að
styrkja stöðu annarra útflutnings-
greina og samkeppnisiðnaðar.
„Þannig er hægt að halda stöðu
raungildis eins og það er núna,“
sagði hann. Ennfremur sagði hann
að veiðileyfagjaldið gæti komið í
veg fyrir að það þrengdist að öðrum
atvinnugreinum. „Veiðileyfagjald
mun einnig staðfesta þjóðareign á
fiskimiðum einfaldlega vegna þess
að þegar menn greiða leigu fyrir
þennan afnotarétt þá eiga þeir hann
ekki.“
Loðið hugtak
í umræðum sem fylgdu á eftir
framsögu Ágústs sagði Pétur H.
Blöndal þingmaður Sjálfstæðis-
flokks m.a. veiðileyfagjaldið vera
ákaflega loðið hugtak. Væri litið á
það sem skatt væri búið að viður-
kenna kvótaeign þeirra sem borg-
uðu skattinn, en málið horfði öðru
vísi við væri litið á veiðileyfagjald
sem leigu. Ágúst kom aftur í pontu
og hafnaði því að veiðileyfagjaldið
væri skattur. Hann sagði að veiði-
leyfagjaldið rynni til fólksins í land-
inu með þeim eina hætti sem hægt
væri að gera, í gegnum ríkissjóð,
en síðan myndi ríkissjóður lækka
aðra skatta til baka.
Svanfríður Jónasdóttir, þing-
flokki jafnaðarmanna, sagði að
veiðileyfagjaldið gæti leitt til betri
lífskjara og benti á að það væri til
dæmis hægt að nýta með beinum
eða óbeinum hætti með því að
greiða niður þann kostnað sem rík-
issjóður bæri vegna sjávarútvegs.
Þeim fjármunum sem þannig væri
hægt að ná væri hægt að veita til
menntakerfisins, heilbrigðiskerfis-
ins eða annarra kerfa, þar sem sam-
félagsþjónustan ætti að eiga sér
stað.
Sighvatur Björgvinsson, þing-
flokki jafnaðarmanna, tók fram að
það væri ekki ætlun jafnaðarmanna
að veiðileyfagjaldið myndi taka við
og verða almennt stjórntæki í fisk-
veiðum. „Slík útfærsla er ekki í
okkar huga,“ sagði hann. „Veiði-
leyfagjald getur hins vegar sem
leigugjald fyrir afnotarétt fárra að
auðlind fjöldans gengið með öllum
stjórnkerfum fiskveiða. Það er hægt
að innheimta veiðileyfagjald í nú-
gildandi kvótakerfi, það er hægt
að innheimta það í skrapdagakerfi
og það er hægt að innheimta veiði-
leyfagjald í fijálsum fiskveiðum,"
sagði hann.
Er hægt að skattleggja
einokunargróða?
Jón Baldvin Hannibalsson, þing-
flokki jafnaðarmanna, sagði mikil-
vægt að sá skilningur væri fyrir
hendi að takmarkaður aðgangur að
auðlindinni skapaði einokunargróða
og að ekkert fiskveiðistjórnunar-
kerfi yrði til neinna bóta væri slíkur
skilningur ekki til staðar. „Lýðræð-
ið á íslandi getur aldrei liðið að
þessi einangrunargróði sé úthlutað-
ur fámennum hópi forréttinda-
manna í skjóli pólitísks valds,“ sagði
hann.
Svavar Gestsson, þingmaður Al-
þýðubandalags, sagði að þessum
einangrunargróða ætti að ná með
skattlagningu, eins og hveijum öðr-
um einangrunargróða. „Til þess eru
lög í þessu landi að þessi einangrun-
argróði eins og annar einangrunar-
gróði verði skattlagður," sagði
hann.
Svavar sagði einnig að menn
þyrftu að gera sér grein fyrir því
að jafnvel þó þessi tillaga þing-
flokks jafnaðarmanna verði sam-
þykkt þá myndi hún engu breyta
um fiskveiðistjórnun. „Staðreyndin
er sú að tillagan felur ekki í sér
kerfisbreytingu heldur skatt á vont
kerfi.“
Jón Baldvin steig aftur í pontu
og spurði hvernig skattleggja ætti
einokunargróða. „Sannleikurinn er
sá að þau stóru fyrirtæki, hlutafélög
á verðbréfamarkaði íslands sem
smám saman eru að öðlast eignar-
hald á auðlindinni í skjóli pólitísks
valds borga enga skatta. Engin
gjöld til sveitarfélaga fyrir alla þá
þjónustu sem þau veita og enga
skatta til ríkisins. Sannleikurinn er
sá að miðað við óbreytt ástand, þá
munu þessi fyrirtæki enga skatta
borga,“ sagði hann.
Einar Oddur Kristjánsson þing-
maður Sjálfstæðisflokks benti á að
öll þessi umræða hlyti að snúast
um það hvort einhver árangur ætti
að nást í fiskveiðistjórnun. „Ef við
náum ekki árangri í fiskveiðistjórn-
un þá er um engan fiskveiðiarð að
ræða, þannig að rifrildið hvað eigi
að gera við arð sem ekki er til er
þarflaus hlutur," sagði hann.
Þjóði borgar skattinn
Einar Oddur taldi ennfremur ljóst
að það yrði þjóðin sem myndi borga
þann skatt sem yrði lagður á út-
gerðarfyrirtæki og því myndi slíkur
skattur ekki skila þjóðfélaginu við-
bótararði. „Skattur á útgerðarfyrir-
tæki gæti aldrei verið borgaður af
neinum öðrum en sjómönnum og
fiskverkafólki. Það er hrein blekk-
ing ef menn halda að einhver annar
muni borga.“ Einar efaðist því um
í ræðu sinni að hægt væri að ná
arði með umræddum hætti.
„Því miður er ég smámsaman að
komast að þeirri niðurstöðu að það
sé jafnvel betra fyrir íslensku þjóð-
ina, sem á auðlindina, að útlending-
um sé leigð þessi auðlind frá ári til
árs heldur en að nokkrir útgerðar-
menn ráðstafí auðlindinni og sitji á
Spáni og njóti arðsins," sagði Guðný
Guðbjörnsdóttir, þingmaður
Kvennalistans.
Guðný sagði að það fólk í sjávar-
plássum sem hugsanlega missti at-
vinnu sína við þetta yrði að fá ann-
að lífsviðurværi. Hún nefndi sér-
staklega að Vestfirðir byðu upp á
mikla möguleika í ferðamannaþjón-
ustu. Með leigu á veiðiheimildum
til útlendinga væri hægt að fjár-
magna velferðarkerfið og mennta-
kerfið. Meginatriðið væri hins vegar
að það væri þjóðin sem fengi að
njóta afrakstursins af auðlindinni.