Morgunblaðið - 13.06.1998, Blaðsíða 42

#2
LAUGARDAGUR 13. JUNI1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Eru staðreyndir bak
við ráðgjöf Hafró?
Um leið og fer að
hægja á vaxtarhraða
þorsks hér við
land skapast hættu-
ástand, segir Kristinn
Pétursson, því það er
reynslan hér og
annars staðar.
Smáratorgi • 5 6
3 2 0 0
Leitin að réttu eigninni
hefst hjá okkur
Vettvangur fólks í fasteignaleit
<2^

\J www.mbl.is/fasteignir
1. ARIÐ 1989 varð
mér ljóst að veiðiráð-
gjöf Hafrannsókna-
stofnunar í þorskveiði-
ráðgjöf stóðst ekki
sögulega reynslu sam-
kvæmt gögnum stofn-
unarinnar.
2. Eitt skýrasta
dæmið hérlendis um
þetta, er ráðgjöf í
„svörtu skýrslu" 1975.
Ekkert var farið eftir
ráðgjöfínni og þorsk-
stofninn stækkaði
jafnt og þétt úr 800
þúsund tonnum 1975 í
1.600 þúsund tonn
1980 við stjórnlausa veiði. Veidd
voru 120 þúsund tonn árlega um-
fram ráðgjöf í fímm ár (360 þús
tonn á ári), eða 600 þúsund tonn.
Stofninn hefur samt tvöfaldað
stærð sína við ofveiðina. Þetta er
staðreynd samkvæmt skýrslum
Hafró. Skekkja í veiðiráðgjöf var
því 600 + 800 eða 1,4 milijónir
tonna af þorski á fimm árum. Við
eigum samt til góða að stofninn
hrundi ekki (800 þúsund tonn) eins
og hótað var 1975 ef ekki væri farið
eftir ráðgjöfínni. Sjávarskilyrði á
þessum árum voru samt ekkert
sérstök, en veiðiálag ‘72-’77 yfir
40%.
3. Þegar stofninn hefur verið í
lægð (1973, 1983 og 1984) þá hefur
hann skilað sterkustu árgöngunum
sem komið hafa eftir að farið var
að stjórna. Skilgreiningin „hættu
ástand" reyndist ekki bara rangt
RYMINGARSALA
XZÆ22
Síðustu dagar
laugardag og sunnudag
s
Við hættum verslun á Islandi
og höldum því allsherjar
rýmingarsölu og seljum síðustu
60 teppin okkar með afsl. frá
35-60% af fullu verði m.v. staðgr.,
30-55% ef greitt er með korti
Verðdæmi:
Stærð:
Verð áður:
Nú:
1 stk. Afghan,
ca 200x300
84.800
42.800 stk.
5 stk. Pakistan „sófaborðsstærð" ca 125x175-190 35-38.000 23.800 stk.
30 stk. Pakistan
Gl. Afghan Kilim
Birgðir að klárast
rúml. 60x93
2,52x3,27
9.800
49.800
5.800 stk.
28.800
mat á aðstæðum í
þessum tilfellum held-
ur reyndust þetta
bestu aðstæður fyrir
viðkomu í stofninum
samfara háu veiðiálagi.
4. Samt hefur verið
hjakkað sífellt í sama
farinu með sömu
gömlu fullyrðingarnar
og reyndust rangar
1975. Uppsveifla sjáv-
arskilyrða á Islands-
miðum s.l. þrjú ár hef-
ur aukið fæðuframboð.
Af þeim ástæðum hafa
Kristinn skapast aðstæður við
Pétursson landið fyrir stækkun
þorskstofnsins. Fullyi'ðingar sjáv-
arútvegsráðherra um að „upp-
byggingin sé að skila árangri" er
því hallærisleg, ósmekkleg og ófag-
leg. Ráðherrann er orðinn kaþólsk-
ari en páfinn. Stjórnar hann sjáv-
arskilyrðum?! Getur hann líka
fjölgað sólskinsdögum! Fiskifræð-
ingar sýna þó lit og viðurkenna að
uppsveifla sjávarskilyrða eigi „ein-
hvern þátt“ í stækkun þorskstofns-
ins.
5. Alvarlegasti hluti þessa máls
verður þegar niðursveifla hefst aft-
ur í sjávarskilyrðum. Enginn veit
hvenær. Það gæti byrjað eftir ein-
hverja mánuði, eða 2-3 ár. Það er
hin mikla áhætta sem tekin er í
dag samkvæmt reynslunni hér-
lendis og erlendis. Stækkandi
þorskstofn þarf aukna fæðu og
mun auka sjálfát. Er sums staðar
byrjaður. Það er aðvörunarmerki.
Skorti fæðu allt í einu getur stofn-
inn skyndilega ráðist í sjálfát og
minnkað hratt eins og síðustu ár í
Barentshafi. Það er of seint að
grípa um rassinn þegar búið er að
gera í buxuinar. Þá missum við af
allri þeirri veiði sem nú gæti verið
100 þúsund tonnum meiri árlega og
er söguleg staðreynd að var aldrei
nein áhætta. Reynslan lýgur ekki.
Tilgátur út í loftið hafa hins vegar
reynst vafasamt fikt við náttúruna
bæði hérlendis og erlendis.
6. Þorskstofninn í Barentshafí
hafði skilað góðri nýliðun undan-
farin ár. Ráðgjafar hér og þar
sungu uppáhaldssönginn „upp-
byggingin er að skila árangri" allt
fram að rallinu í Barentshafi á síð-
asta ári. Þá kom hlé. Roald Waage
ráðgjafi í Noregi sagði svo fyrir ári
að „endurmeta þyrfti aðferðir við
mat á stærð fisldstofna“. Ónefndir
aðilar fóru þá til Noregs til að
þagga niður í manninum. Svo var
skipt um plötu á fóninum og nú er
sungið „við höfum ofmetið stofn-
inn“ í stað þess að segja sannleik-
ann, að veiðiráðgjöfin hafi verið
röng og reiknilíkanið gefið falskar
upplýsingar. Hrunið í vaxtarhraða
þorskstofnsins í Barentshafí er til
vitnis um þetta.
7. 20% veiðistefna rústaði þorsk-
stofninn við Kanada þar sem ráð-
gjafar fengu öllu að ráða frá út-
færslu í 200 mílur 1978. Ekkert til-
ÞAK-0G
VEGGKLÆÐNINGAR
í' "
Þökkum viðskiptin
á liðnum árum
RAÐGREIÐSLUR
HÓTEL
REYKJAVÍK
Sigtúni
Afgreiðslutími:
Laugardaginn 13. júní frá kl. 13-19
m
lit var tekið til fæðuframboðs og
vaxtarhraða þorskstofnsins þar
sem virðist hafa hrunið úr hor við
tilraunina. Um þetta allt á ég
áreiðanleg gögn.
Niðurstaða
Sjávarútvegsráðherra Islands
tekur nú þá áhættu að allt fari hér
eins og í Barentshafinu. Með því að
veiða ekki það sem náttúran fram-
leiðir vex áhættan á sjálfáti og nið-
ursveiflu í vaxtarhraða þorsksins.
A einfaldan hátt má líkja þessu við
grasið á lóðinni. Ef við sláum hæfi-
lega oft fáum við fallegt gras og
meiri uppskeru. Ef við sláum ekki
fáum við bara sinu og órækt.
Reynslan bendir til að svona svari
hafið sókn okkar manna í fiski-
stofna, en ekki eins og bankabók
eins og reiknilíkan veiðiráðgjafa
gerir ráð fyrir. Bankabókarkenn-
ingin er falleg hugdetta, sem selst
vel í fjölmiðlum. En reynslan á að
teljast sannprófun á hvort vísindin
standast samkvæmt mínum skiln-
ingi? Ósannaðar tilgátur sem ekki
virka eru einfaldlega ekki vísindi?
Reynslan frá Kanada og úr
Barentshafinu bendir til að hættu-
legt sé að veiða ekki þegar náttúr-
an framleiðir mikinn fisk. Ráðgjaf-
ar vilja þá spara veiði á því sem
náttúran framleiðir til að „byggja
upp stofninn". Þar eru þeir fastir
og stjórnmálamenn frosnir við eins
og hugsunarlausir kjánar. Afleið-
ingarnar af því að veiða ekki þegar
náttúran gaf fisk urðu hrikalegar í
Kanada (1984-1988). Svo hrikaleg-
ar að ráðgjafar virðast engir menn
til að ræða opinskátt og á eðlilegan
hátt um hugsanleg eigin mistök.
Gögn frá Kanada gefa þetta sterk-
lega til kynna.
Um leið og fer að hægja á vaxt-
arhraða þorsks hér við land skap-
ast hættuástand. Eg segi þetta því
reynslan hér og annars staðar hef-
ur verið á þennan hátt. Sögulega
reynslu tel ég vera áreiðanlegri vit-
neskju en margtuggna vísindatil-
gátu úr tölvuforriti sem aldrei hef-
ur staðist. Það skal ganga mikið á
hérlendis áður en klíka ráðgjafa
ásamt hugsunalausum stjórnmála-
mönnum fær að eyðileggja þorsk-
stofninn á Islandsmiðum. Það
bendir margt til að áhættan af
þessari margmislukkuðu tilrauna-
starfsemi sé umtalsvert meiri nú
en oft áður.
Höfundur rekur fiskverkun.
HOFÐABAKKA 9. 112 RFYK.JAVIK
SiMI 587 8750 - FAX 587 8751