Morgunblaðið - 13.06.1998, Blaðsíða 44

MORGUNBLAÐIÐ
^44 LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1998_________________________
AÐSENDAR GREINAR
Lýðræði og fjölmiðlar
í OPNU bréfí til mín hér í blað-
inu 11. júní biður Sigþór Sigurðs-
son verkfræðingur mig um andsvör
við tveimur skoðunum sínum: Hin
fyrri er, að Sjálfstæðisflokkurinn
með formann sinn, Davíð Oddsson
forsætisráðherra, í fararbroddi
vilji fá öll völd í sínar hendur, hin
síðari, að fullyrðingar Davíðs, mín
og margra annarra um hlutdrægni
ýmissa fjölmiðla í nýliðinni kosn-
ingabaráttu séu ekki á rökum
reistar.
Davíð hefur minnkað
>• við sig völd
Fyrri skoðun Sigþórs er augljós-
lega röng. Frá því að Davíð Odds-
son komst til valda árið 1991, hefur
hann skipulega unnið að því að
minnka við sig völd, og það gerir
ekki valdasjúkur maður. Hann
lagði niður Atvinnutryggingasjóð,
Hlutafjársjóð og Framkvæmdasjóð
og setti strangar reglur um útlán
úr Byggðasjóði. Hann hafði líka
forgöngu um stjórnsýslulög og upp-
lýsingalög og jók þannig stórlega
aðhald að opinberum aðilum og al-
mennt réttaröryggi. Jafnframt hef-
ur hlutur ríkisins í ýmsum fyrir-
tækjum verið seldur. Umsvif ríkis-
^ns í hlutfalli við landsframleiðslu
hafa líka verið að minnka.
Stjórnmálaspilling hefur líka
stórminnkað í forsætisráðherratíð
Davíðs Oddssonar.
Hér á ég ekki aðeins
við það, að ólíkt ýms-
um öðrum stjómmála-
mönnum tók Davíð sér
ekki biðlaun, þegar
hann fór í núverandi
embætti, eins og hann
átti þó rétt á. Ég á
ekki heldur við það, að
ólíkt ýmsum öðram
stjórnmálamönnum lét
Davíð ríkið ekki greiða
fyrir sig afmælisveisl-
ur sínar. Aðalatriðið er
það, að umsvif og út-
hlutunarvöld opin-
berra aðila á ýmsum
sviðum hafa stór-
minnkað og með því freistingarnar.
Nú skammta vextir fjármagnið, en
ekki bankastjórar eftir flokksskír-
teinum eða fæðingarvottorðum. Nú
er byrðunum ekki velt á komandi
kynslóðir með fjárlagahalla og
skuldasöfnun. Nú er verðbólgan
ekki notuð til þess að fela mistök
stjórnmálamanna. Nú eru banka-
stjórar og aðrir opinberir starfs-
menn látnir sæta ábyrgð.
Vinstri menn ráða flestum
fjölmiðlum
Síðari skoðun Sigþórs er allrar
athygli verð. Vitaskuld ber að
styðja fullyrðingar um hlutdrægni
fjölmiðla rökum, enda
hefur það verið gert.
Það blasir við, að
vinstri menn ráða
ílestum fjölmiðlunum.
Stefán Jón Hafstein,
einkavinur Ingibjarg-
ar Sólrúnar Gísladótt-
ur borgarstjóra, er rit-
stjóri Dags. Össur
Skarphéðinsson, svili
og vinur Ingibjargar
Sólrúnar og þingmað-
ur Alþýðuflokks, er
ritstjóri DV. Helgi H.
Jónsson, fyriverandi
varaþingmaður Fram-
sóknarflokksins og
eiginmaður nánustu
samstarfskonu Ingibjargar Sólrún-
ar (sem ráðin var gegn áköfum
andmælum sjálfstæðismanna), er
fréttastjóri Sjónvarpsins. Fjár-
hagslegur bakhjarl R-listans, Jón
Ólafsson í Skífunni, er aðaleigandi
Stöðvar tvö.
Ég hyggst gera því betri skil síð-
ar, hvernig þetta fólk misnotar fjöl-
miðlana, sem það ræður. Hér skal
ég þó rifja upp það, sem Guðrún
Pétursdóttir hefur upplýst, að
blaðamaður Dags hringdi í hana,
þegar hún gerði opinberlega að
umtalsefni fjármálaóreiðu þeirra
Helga Hjörvars og Hrannars B.
Arnarssonar, tveggja af efstu
Hannes H.
Gissurarson
mönnum R-listans. Hótaði blaða-
maður því að hefja opinberar um-
ræður um fjármál eiginmanns
hennar, Ólafs Hannibalssonar, og
langafa hennar, Thors Jensens!
Þetta er auðvitað dæihalaust. Ég
get líka sagt hér frá því, að síðast
liðið haust hringdi í mig blaðamað-
ur Dags til að spyrja um heimildir
fyrir þeirai fullyrðingu minni, að
Umsvif og úthlutunar-
völd opinberra aðila á
ýmsum sviðum hafa
stórminnkað og með
því freistingarnar, seg-
ir Hannes H. Gissurar-
son í opnu bréfi til
Sigþórs Sigurðssonar.
Jón Ólafsson í Skífunni væri fjár-
hagslegur bakhjarl R-listans. Ég
sagði honum það: Jón hefði sjálfur
sagt mér það, auk þess sem viðtal
hefði á sínum tíma birst í Press-
unni við fyrrverandi starfsmann
Jóns, sem hefði upplýst, hvernig
því máli væri háttað. Þetta viðtal
birtist auðvitað aldrei í Degi.
Hlutdrægni Helga H. Jónssonar
Að vísu má segja fréttastofu
Stöðvar tvö til lofs, að hún hefur
reynt að vera eins heiðarleg og hún
hefur framast getað, þegar haft er í
huga hið mikla vald, sem Jón í Skíf-
unni hefur þar á bæ. Nú er það líka
rétt, að Stefán Jón Hafstein og
Össur Skarphéðinsson ritstýra
blöðum í einkaeign, svo að misnotk-
un þeiraa kemur ef til vill aðeins við
þeim og blaðeigendunum, feðgun-
um Sveini Eyjólfssyni og Eyjólfi
Sveinssyni. Frelsið er vissulega líka
frelsi þeitra feðga til að gefa út
áróðursblöð fyrir vinstri flokka.
Það kemur okkur hins vegar öll-
um við, hvernig fréttastjóri Sjón-
varpsins misnotar vald sitt, því að
hann hefur lögbundna skyldu til að
gæta fyllstu óhlutdrægni í frásögn-
um af mönnum, flokkum og stefn-
um í landsmálum. Hér skal ég að-
eins nefna tvö dæmi. Fyrir kosn-
ingarnar 1994 setti fréttastofa
Sjónvarpsins þá reglu, að þáver-
andi borgarstjóri og borgarstjóra-
efni R-listans fengju jafnan tíma í
öllum fréttum síðustu tvo mánuði
fyrir kosningar. Nú setti Helgi H.
Jónsson enga slíka reglu, og mun
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hafa
birst þrisvar sinnum oftar og leng-
ur í fréttatíma Sjónvarpsins en
borgarstj óraefni Sj álfstæðisflokks-
ins. Hitt dæmið sáu allir lands-
menn: Þegar kvisast tók út um
stórfellda fjármálaóreiðu þeirra
Helga Hjörvars og Hrannars B.
Arnarssonar, sagði Helgi H. Jóns-
son aðeins í frétt sinni af málinu, að
kosningabaráttan væri að harðna!
Höfundur er prófessor f stjórnmála-
fræði i félagsvísindadeild Háskóla
íslands.
Gjörgæsludeild án
hjukrunarfræðinga?
ÞAÐ hefur eflaust ekki farið
framhjá neinum að fjöldinn allur af
hjúkrunarfræðingum á stóru
sjúkrahúsunum hefur sagt störfum
sínum lausum frá 1. júlí nk. vegna
óánægju með launakjör. A gjör-
gæsludeild Landspítalans munu yf-
ir 90% hjúkrunarfræðinga hætta 1.
júlí.
Störf og ábyrgðarsvið hjúkrunar-
íræðinga á gjörgæsludeild hafa lítið
verið kynnt meðal almennings hing-
að til. Við viljum með þessari grein
varpa Ijósi á störf hjúkrunarfræð-
WARNEKS
Hott
undirföt
\d//
Kringlunni \
s. 553 7355
inga á gjörgæslu-
deild, ábyrgðarsvið
og sérþekkingu.
Sjúklingar á gjör-
gæsludeild eru al-
varlega og oft lífs-
hættulega veikir.
Þeir þarfnast
stöðugs eftirlits og
mats. Það er hjúkr-
unarfræðingurinn
sem metur ástand
þeiraa, sér fyrir yfír-
vofandi fylgikvilla
s.s. merki um óeðli-
lega starfsemi líf-
færa sem getur or- AnnaDía
sakað enn alvarlegra Brynjólfsdóttir
ástand sjúklings og
kallar til lækni þegar þörf krefur.
Hjúkrunarfræðingurinn þarf að
hafa faglega þekkingu og fæmi til
að sjá fyrir þessa mögulegu fylgi-
kvilla og geta brugðist rétt við.
Þetta mat framkvæmir hjúkrunar-
fræðingurinn allan sólarhringinn,
þar sem hann víkur ekki frá rúmi
sjúklings á meðan ástand getur
talist alvarlegt. Það er hlutverk
Rósa
Þorsteinsdóttir
OLL HREINSIEFNI
Urvalið er hjá okkur
Nýbýlavegur 18 • 200 Kópavogur
Sími: 510-0000 • Fax: 510-0001
hjúkrunarfræðingsins að lina þján-
ingar, fyrirbyggja streitu og standa
vörð um réttindi sjúklinga sinna.
Einnig sinnir hjúkrunarfræðingur-
inn aðstandendum, veitir þeim
stuðning og umhyggju. Hjúkrunar-
fræðingur á gjörgæsludeild þarf að
vinna í mjög tæknivæddu umhverfi,
hafa fullkomna þekkingu á þeim
tækjum sem notuð eru í meðferð
sjúklinganna, vera stöðugt tilbúinn
að bregðast rétt við og vakandi fyr-
ir minnstu breytingum á ástandi
sjúklingsins því mínútur skipta
máli. Þar sem lífi verður ekki
bjargað veitir hjúkrunarfræðingur
líknandi hjúkrun og stuðlar að frið-
sælum dauðdaga. Hjúkrunarfræð-
ingum á gjörgæsludeild ber að við-
halda faglegri þekkingu sinni með
lestri fagtímarita, þátttöku í rann-
sóknum og verkefnum, til að upp-
fylla þær kröfur sem gerðar eru til
þeirra í starfinu. Þessu sinna hjúkr-
unarfræðingar oftast í frítíma sín-
um og á eigin kostnað.
Starfið á gjörgæsludeild er að
okkar mati mjög áhugavert og
krefjandi. Þetta er lifandi starf þar
sem maður notar sína faglegu
þekkingu og líkamlegan styrk en
jafnframt líkamlega og andlega
erfitt starf. Það þarf að lyfta og
snúa sjúklingum oft á hverri vakt
og eiga margir hjúkrunai’fræðing-
anna við stoðkerfisvandamál að
Neyðarástand skapast
á gjörgæsludeildum,
segja Anna Día
Brynjólfsdóttir og
Rósa Þorsteinsdóttir,
ef ekki næst samkomu-
lag við hjúkrunarfræð-
inga fyrir 1. júlí.
stríða. Hið andlega álag felst m.a. í
að vera ætíð í viðbragðsstöðu,
þurfa að mæta sjúklingum og að-
standendum þeiraa í kreppu.
Einnig era allflestar innlagnir
bráðainnlagnir og því ekki hægt að
stjórna álaginu sem hvílir á hjúkr-
unarfræðingum deildainnnar
hverju sinni. Þegar álagið er mikið
þ.e.a.s. fleiri sjúklingar en hjúkr-
unarfræðingar til að sinna þeim
þurfa þeir hjúkrunarfræðingar
sem eru í fríi að vinna aukavinnu
þó þeir óski ekki eftir þvi, vegna
sérhæfni starfsins. Það kemur ein-
faldlega enginn í stað hjúkrunar-
fræðings með faglega þekkingu og
reynslu af gjörgæsluhjúkrun.
En hver eru laun hjúkrunar-
fræðinga á gjörgæsludeild? Fá þeir
borgað í samræmi við ábyrgð? Sem
dæmi hefur undirritaður hjúkran-
ardeildarstjóri, með 16 ára starfs-
reynslu, sérfræðinám að baki og 35
starfsmenn, kr. 131.000 á mánuði í
grunnlaun. Undirritaður gjör-
gæsluhjúkrunarfræðingui' með 20
ára starfsreynslu og sémám að
baki, hefur kr. 124.000 í grunnlaun
á mánuði í fullri vinnu. Það er aug-
ljóst að launin eru engan veginn í
samræmi við ábyrgðarsvið. Þrátt
fyrir áhuga okkar á gjörgæslu-
hjúkran sjáum við okkur ekki fært
að vinna lengur við þessi launakjör.
Hjúkranarfræðingar eru al-
mennt með mikla reynslu í mann-
legum samskiptum, sveigjanlegir
og samviskusamir og því eftirsóttir
sem starfskraftur á hinum al-
menna markaði. Það er alveg ljóst
að margir hjúkranarfræðingar
hverfa nú til annarra betur laun-
aðra starfa og mun taka langan
tíma að byggja upp aftur það sem
glatast hefur. Ef ekki næst sam-
komulag á milli hjúkranarfræðinga
og stjórnenda stofnana fyrir 1. júlí
mun vissulega skapast neyðará-
stand á gjörgæsludeildum, eins og
öðram deildum sjúkrastofnana, því
hver kemur í staðinn fyrir alla þá
sérhæfðu hjúkranarfræðinga sem
sagt hafa upp?
Verður gjörgæsludeild Land-
spítalans gjörgæsludeild án hjúki'-
unarfræðinga?
Anna Día er hjúkrunardeildarstjóri
og Rósa gjörgæsluhjúkrunarfræð-
ingur á Landspítalanum.
I ALLA
NORÐVESTAN
REYKJAVÍK: BOLTAMAÐURINN - SPORTKRINGLAN - MARKIÐ - EVREST - INTERSPORT - SP0RTBÚÐ GRAFARV0GS - KÓPAV0GUR: SP0RTBÚÐ KÓPAV0GS - HAFNARFJÖRÐUR: MÚSÍK & SP0RT - KEFLAV.: SP0RTBÚÐ ÓSKARS - GRINDAVÍK: VERSLUNIN MÓNAKÓ
ÍSAFJÖRÐUR: VERSLUNIN ÞJÓTUR - AKUREYRI: SPORTVER - SAUÐÁRKRÓKUR: SKAGFIRÐINGABÚÐ - HÚSAVIK: SKÓBÚÐ HÚSAVÍKUR - EGILSSTAÐIR: VERSLUNIN SKÓGAR - ESKIFJÖRÐUR: HÁK0N SÓFUSS0N - NESKAUPST.: VERSLUNIN SÚN - SELFOSS: