Morgunblaðið - 16.09.1998, Síða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
íslenzk ljóð
á kínversku
Morgunblaðið/Kong Qing Yan
ÓLAFUR Egilsson sendiherra, Dong Jiping og Sigurður A. Magnússon, og útgefandinn
Li Bajun fagna útkomu fyrsta íslenzka ljóðasafnsins á kínversku.
SAFN íslenzkra ljóða á kínversku er komið út
í Kína; með 178 ljóðum eftir 37 skáld og er
það í fyrsta skipti, að íslenzk ljóð eru gefín út
á kínverskri tungu. Bókin var kynnt á fundi í
Peking og þar mætti Niels Peter Arskog
fréttaritari Morgunblaðsins.
Olafur Egilsson, sendiherra, sagði m.a. á
kynningarfundi í Peking, þegar ljóðasafnið
kom út, að á þessu sumri hefðu íslendingar
lagt Kínverjum til vænan skerf af íslenzkri
menningu og list; íyrst með málverkasýningu
í Peking, svo léku íslenzkir tónlistarmenn fyr-
ir fullu húsi í stórborgunum Harbin og Dalian
og nú síðustu daga hlýddu tugþúsundir á Kri-
stján Jóhannsson syngja í Turandot í For-
boðnu borginni í Peking. Nú kemur þetta
ljóðasafn út og á dögunum kom út bók um
norræna goðafræði eftir fyrrum starfsmann
sendiráðs Kínverja á íslandi.
Tíminn og vatnið heitir íslenzka ljóðasafnið
á kínversku. Dong Jiping þýddi ljóðin úr
ensku. Sigurður A. Magnússon rakti á fundin-
um tildrög bókarinnar, sem eru þau, að Dong
Jiping kynntist á háskólabókasafninu í Iowa í
Bandaríkjunum íslenzkum ljóðum í enskri
þýðingu Sigurðar A. Magnússonar. Hann
hreifst svo af ljóðunum, að hann varð sér út
um eintak af bókinni og heimkominn ákvað
hann að sækjast eftir leyfi til að þýða ljóðin og
gefa út á kínversku. Hann snéri sér þá til ís-
lenzka sendiherrans í Kaupmannahöfn, sem
þá var Ólafur Egilsson, sem nú er sendiherra
í Kína. Ólafur kom á sambandi milli Dong Jip-
ing og Sigurðar A. Magnússonar og nú þrem-
ur árum síðar fagna þeir allir þrír útkomu
ljóðasafnsins hér í Peking.
„Eg hef staðið í nánu sambandi við Sigurð
A. Magnússon þessi þrjú ár, sem það hefur
tekið mig að þýða Ijóðin á kínversku," segir
Dong Jiping, „og Sigurður hefur bætt við
safnið frá 1982 yngri ljóðum, þannig að við
teljum þetta ljóðasafn á kínversku gefa góða
mynd af íslenzkum ljóðaskáldskap eftir
stríð.“
Þeir Dong og Sigurður lásu báðir upp á
kynningarfundinum, hvor á sínu móðurmáli
að sjálfsögðu og ekki var annað að heyra en
ljóðin nytu sín vel í báðum búningunum.
Dong Jiping sagðist ekki telja að ljóðið ætti
sér einhver landamæri; það væri alþjóðlegt.
Bæði kínversk ijóðlist og íslenzk byggist á
aldagömlum arfí, en endurnýjast stöðugt, þótt
sú kínverska hafí lengi vel farið eitthvað hæg-
ar í þeim efnum. „Ef merkja skal einhvem
mun á kínverskri ljóðlist og íslenzkri þá þarf
að grípa til landafræðinnar. ísland er eyja og
flest ljóðanna fjalla á einn eða annan hátt um
hafíð og hlut mannsins í því. Hafíð stendur
okkur Kínverjum ekki eins næná. Kína er
fyrst og fremst landbúnaðarland og ljóðlist
okkar fjallar frekar um akurinn og hlut
mannsins í honum.
En draumar mannsins og þrár eru alls
staðar eins og læðast líkt inn í ljóðin, hvort
heldur þau eru ort á Islandi eða í Kína.“
Skáldin sem ljóð eiga í kínverska safninu
eru: Snorri Hjartarson, Steinn Steinarr,
Kristinn Reyr, Jón úr Vör, Ólafur Jóhann
Sigurðsson, Þorsteinn Valdimarsson, Stefán
Hörður Grímsson, Einar Bragi, Jón Óskar,
Hannes Sigfússon, Sigfús Daðason, Sigurður
A. Magnússon, Matthías Johannessen, Vil-
borg Dagbjartsdóttir, Hannes Pétursson,
Baldur Óskarsson, Njörður P. Njarðvík, Dag-
ur Sigurðarson, Þorsteinn frá Hamri, Böðvar
Guðmundsson, Jóhann Hjálmarsson, Þuríður
Guðmundsdóttir, Nína Björk Árnadóttir, Árni
Larsson, Ólafur Haukur Símonarson, Pétur
Gunnarsson, Sigurður Pálsson, Steinunn Sig-
urðardóttir, Sigfús Bjartmarsson, Einar Már
Guðmundsson, Elísabet Jökulsdóttir, Linda
Vilhjálmsdóttir, Jónas Þorbjarnarson, Gyrðir
Elíasson, Bragi Ólafsson, Kristín Ómarsdóttir
og Sjón.
Fyrsta útgáfa Tímans og vatnsins er 3.000
eintök og hefur það fengið slíkar viðtökur, að
útgefandinn, Li Bajun, er nokkuð viss um að
önnur útgáfa er ekki langt undan.
Fyrrverandi seðlabankastjóri gagnrýnir rrkisendurskoðanda harðlega
Ríkisendur-
skoðandi vísar
áburði á bug
FYRRVERANDI bankastjóri
Seðlabanka íslands, Tómas Árna-
son, ber fram ýmsar spumingar í
nýlegu bréfi til forsætisnefndar Al-
þingis og álítur nauðsynlegt að hún
láti kanna til hlítar reikninga frá
ríkisendurskoðanda sem hann hafi
sent stofnunum, sem Ríkisendur-
skoðun beri að endurskoða lögum
samkvæmt. Sigurður Þórðarson
ríkisendurskoðandi hefur svarað
forsætisnefnd og vísar á bug áburði
um að hafa sent persónulega reikn-
inga vegna endurskoðunarþjónustu.
Forsætisnefnd Alþingis sendi
Sigurði Þórðarsyni bréf Tómasar
Ámasonar og svaraði ríkisendur-
skoðandi með greinargerð 9. sept-
ember síðastliðinn. Fór hann fram á
að hún yrði trúnaðarmál. Forsætis-
nefnd Alþingis sendi fjölmiðlum
greinargerðina hins vegar í gær og
segir Ólafur G. Einarsson, forseti
Alþingis, i bréfi til fjölmiðla að trún-
aði sé aflétt þar sem bréf Tómasar
Árnasonar sé komið á Netið.
Tómas Árnason segir í bréfi sínu
til forsætisnefndar Alþingis 25.
ágúst síðastliðinn að skömmu áður
en hann lét af störfum í Seðlabanka
Islands hafí verið sett í lög að Ríkis-
endurskoðun skyldi endurskoða
reikninga bankans. Það hafi hún
gert, tekið saman skýrslu og hann
svarað athugasemdum sem hafí ver-
ið fáar og lítilvægar. Reikningar
hafi síðan verið undirritaðir án at-
hugasemda.
Hvaða hagsmunir
voru óæskilegir?
Síðan segir Tómas að í sumar hafi
Ríkisendurskoðun sent Aiþingi
skýrslu um kostnað Seðlabankans
vegna veiðiferða, risnu o.fl. „í þess-
ari skýrslu segir að ég undirritaður
og Jóhannes Nordal, höfum á árinu
1993 gert óæskileg viðskipti vegna
hagsmunatengsla. En hverjir voru
þessir hagsmunir, sem í skýrslunni
eru taldir óæskilegir, og hver voru
þessi- viðskipti. Tíu manna félag,
sem við vorum í, hafði um nokkur ár
haft á leigu veiði í Hvítá við Svart-
höfða. Félagið bar ábyrgð á skuld-
bindingum sínum. Þama eru leyfð-
ar tvær stangir á dag. Félagið út-
hlutaði hverjum félaga 10 stangar-
dögum á sumri. Auk þess seldi fé-
lagið öðrum 10-12 daga á kostnað-
arverði, kr. 22 þús. á stöng á dag.
Svo sáu menn sjálfír um elda-
mennsku. Eftirspurn eftir þessum
stöngum var alltaf miklu meiri en
framboð. Seinasta árið sem ég var í
bankanum, seldi félagið Seðlabank-
anum nokkrar dagstengur vegna
þess að ákveðið var að bjóða þýð-
ingarmiklum erlendum viðskipta-
vinum bankans i laxveiði. Félagið
hafði engan hagnað af þessu, þar
sem leyfin voru seld á kostnaðar-
verði. Það er því algjörlega út í hött
og illgirni ein að bendla okkur við
hagsmunatengsl í þessu efni. Þama
vora engir fjárhagslegir hagsmunir
í húfi og félagið hafði engan hagn-
að,“ segir Tómas Árnason m.a. í
bréfi sínu.
Hann segir ríkisendurskoðanda
ekki hafa séð sóma sinn í að ræða
við þá um málið heldur sent Aiþingi
skýrslu um óæskileg hagsmuna-
tengsl varðandi hagsmuni sem eng-
ir hafí verið. Segir Tómas að í frjáls-
um lýðræðisríkjum fái þeir sem
bomir eru sökum að bera hönd fyrir
höfuð sér áður en dómur sé felldur.
„Ríkisendurskoðandi hefur annan
hátt á. Hann sakfellir menn, án þess
að menn fái vörnum við komið.“
Síðan segir fyrrverandi seðla-
bankastjóri að ríkisendurskoðandi
og aðstoðarmaður hans, Sigurður
Þórðarson, hafi sent persónulegan
reikning að fjárhæð 480 þúsund
krónur fyrir endurskoðun á reikn-
ingum bankans. í bankanum hafi
verið ákveðið að endursenda reikn-
inginn og á það hafi þáverandi ríkis-
endurskoðandi fallist „enda einstak-
lega gætinn og grandvar maður,“
segir í bréfi Tómasar. Á hann þar
við Halldór V. Sigurðsson, sem nú
er látinn en Tómas nefnir hvergi
nafn hans í bréfi sínu.
Undir lok bréfsins segir Tómas
Árnason: „Þrátt fyrir þessi málalok
og afstöðu Seðlabankans hefur nú
komið fram opinberlega að núver-
andi ríkisendurskoðandi, Sigurður
Þórðarson, hafí sent Búnaðarbanka
Islands háa persónulega reikninga
fyrir endurskoðun á reikningum
bankans. Ég álít nauðsynlegt, að
forsætisnefnd Aiþingis láti kanna til
hlítar, hve háa prívatreikninga rík-
isendurskoðandi hefur sent stofnun-
um, sem Ríkisendurskoðun á að
endurskoða lögum samkvæmt. Þá
væri fróðlegt að upplýst yrði, hvort
virðisaukaskattur hefur verið
greiddur af þessari þjónustu, svo og
hvort kjaranefnd hafi verið kunnugt
um þessar viðbótartekjur ríkisend-
urskoðanda, þegar hún ákvað laun
hans. Einnig verði upplýst, hver
ákvað upphæð þessara reikninga og
á hvaða forsendum.“
Að síðustu óskar Tómas Ámason
þess að athugasemdir hans við
skýrslu Ríkisendurskoðunar verði
lagðar með skýrslunni þegar hún
kemur til umræðu á Alþingi.
Ekki sent persónulega reikninga
Sigurður Þórðarson segir í grein-
argerð sinni til Alþingis að hann hafi
hvorki íyrr né síðar sent Seðlabanka
íslands persónulega reikninga fyrir
endurskoðun né þegið persónulegar
greiðslur af neinu tagi frá Seðla-
banka íslands fyrir slíka þjónustu.
Hann kveðst ekki heldur hafa sent
Búnaðarbanka íslands persónulega
reikninga iyrir endurskoðunarþjón-
ustu, þóknun sem hann hafi fengið á
sínum tíma hafi verið ákveðin af
bankastjórn Búnaðarbankans og
greidd sem laun en ekki verktaka-
greiðsla. „Þá þykir mér ákaflega
raunalegt að verða vitni að því að
Tómas Amason leggist svo lágt að
hirða ekkert um æra látins heiðurs-
manns í atgangi sínum við að koma
höggi á mig,“ segir Sigurður.
Ríkisendurskoðandi segir um við-
sldpti Seðlabankans við leigutaka
Hvítár við Svarthöfða að í greinar-
gerðinni hafi verið komist að þeirri
niðurstöðu að viðskiptin hafi verið
óæskileg i ljósi hagsmunatengsla en
jafnframt tekið fram að þau hafi
ekki verið umtalsverð. Segir Sigurð-
ur að þrátt fyrir viðbrögð og afstöðu
bréfritara til hagsmunatengsla hafi
afstaða Ríkisendurskoðunar til
þessa þáttar málsins ekkert breyst.
Um ætlað brot á andmælarétti
bankastjórans fyrrverandi segir
Sigurður að greinargerðin hafi ver-
ið send Seðlabankanum til umsagn-
ar og gefinn nægur tími. „Það var
auðvitað í verkahring núverandi
stjómenda bankans að ákveða
hverjum af núverandi og fyrrver-
andi starfsmönnum sínum skyldi
falið eða gefinn kostur á að lesa um-
rædd drög og gera sínar athuga-
semdir. Hafi láðst að leita eftir af-
stöðu þessara fyrrum bankastjóra
til þessa þáttar er við núverandi
bankastjórn að sakast en ekki Rík-
isendurskoðun. Rétt er að taka
fram að bankinn gerði enga athuga-
semd við umfjöllun í greinargerð-
inni um þetta atriði. Forsvarsmenn
hans hafa á hinn bóginn lýst því yfir
að kostað verði kapps um að forðast
hagsmunaárekstra á borð við þessa
í framtíðinni."
Sigurður Þórðarson segir að þeg-
ar Halldór V. Sigurðsson hafi veitt
Ríkisendurskoðun forstöðu hafi
kjaramál starfsmanna er vörðuðu
sértekjur stofnunarinnar verið á
hans könnu og að hann hafi haft
með höndum öll bein samskipti við
bankastjórn Seðlabankans. Vekur
hann athygli á því sem fram kemur
í bréfi Tómasar að hvorki hann né
fyrrverandi ríkisendurskoðandi hafi
þegið persónulegar greiðslur af
Seðlabankanum. „Staðhæfingar
Tómasar um að Halldór heitinn hafi
krafíst slíkra greiðslna eru á hinn
bóginn ákaflega lágkúralegar því
þær meiða æru látins embættis-
manns, sem var eins og Tómas segir
sjálfur „einstaklega gætinn og
grandvar maður“.
Þá segir Sigurður að Seðlabank-
inn hafi greitt Ríkisendurskoðun ár-
lega fyrir endurskoðun reikninga
bankans en getur þess að bankinn
hafi dregið í efa heimildir stofnun-
arinnar til að heimta slíkar greiðsl-
ur. Vegna orða Tómasar um virðis-
aukaskatt segir Sigurður að telji
Tómas sig hafa eitthvað við skatt-
skil sín að athuga eða launaákvarð-
anir beri honum að snúa sér til
skattstjórans í Hafnarfirði eða
Kjaradóms en ekki til forsætis-
nefndar Alþingis.
„Að lokum vil ég geta þess að það er
heldur óskemmtilegt að sitja undir
áburði af þessu tagi. Tilgangurinn
virðist vera sá einn að koma höggi á
mannorð mitt og starfsheiður í
hefndarskyni fyrir það að ég skuli
hafa leyft mér að gera athugasemd-
ir við viðskipti Seðlabankans við fé-
lag sem Tómas og tveir aðrir hátt-
settir starfsmenn Seðlabankans á
þessum tíma áttu hlut í.“
Nýr um-
boðsmaður
Alþingis
FORSÆTISNEFND Alþingis
samþykkti hinn 27. ágúst sl. að
veita Gauki Jörundssyni leyfi frá
starfi umboðs-
manns Alþing-
is í rúmt ár,
eða frá 1. nóv-
ember nk.
fram til árs-
loka 1999.
Forsætisnefnd
samþykkti
jafnframt að
setja Tryggva
Gunnarsson
hæstaréttarlögmann í embætti
umboðsmanns Alþingis í forfóll-
um Gauks Jörandssonai-. Gauk-
ur hefur verið kjörinn dómari við
Mannréttindadómstól Evrópu
og tekur dómstóllinn til starfa 1.
nóvember nk.
Stöður frétta-
manna RUV
Elín og Gísli
flest atkvæði
Á FUNDI útvarpsráðs í gær
fengu Elín Hirst og Gísli Mar-
teinn Baldursson flest atkvæði í
fastar stöður fréttamanna hjá
Ríkissjónvarpinu. Fékk Elín öll
sjö atvkæði útvarpsráðsmanna í
stöðu í innlendum fréttum en
Gísli Marteinn fékk sex atkvæði
í stöðu fréttamanns erlendra
frétta og Anna Kristín Jónsdótt-
ir eitt atkvæði.
Þá voru greidd atkvæði um
fjórar afleysingastöður ft'étta-
manna hjá Ríkissjónvarpinu.
Anna Kristín Jónsdóttir fékk
sex atkvæði í tveggja ára stöðu
og Jón Gunnar Grjetarsson eitt
atkvæði. Flest atkvæði í þrjár
ársstöður fengu Jóhannes
Bjarni Guðmundsson og Krist-
ján Kristjánsson, báðir sjö at-
kvæði, Glúmur Baldvinsson fékk
flest atkvæði í þriðju stöðuna og
Helga Sverrisdóttir eitt.
Að sögn Gunnlaugs Sævars
Gunnlaugssonar, formanns út-
varpsráðs, fær útvarpsstjóri,
sem nú er erlendis, umsagnir
ráðsins í hendur og ræður hann
í stöðumar. Nokkuð á fimmta
tug manna sótti um störfin.
Tryggvi
Gunnarsson