Morgunblaðið - 16.09.1998, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 1998 23
Málverk/
vatnslitir
MYJVDLIST
Listasafn Kópavogs
MYNDVERK
SIGRÚN ELDJÁRN
MARGRÉT SVEINSDÓTTIR
BRIDGET WOOD
Opið alla daga neina mánudaga frá
12-18. Til 27. september. Aðgangur
200 krónur.
ÞOKA ww=40-49
ÞAÐ er sitthvað að gerast í mál-
verki Sigrúnar Eldjárn, þótt hún
haldi sig sem fyrr við þá sérstöku
fortíðarþrá og sveitarómantík sem í
auknum mæli hefur einkennt
myndstíl hennar. Liggur við að
skoðandinn verði' hvumsa er inn í
salinn kemur, slík eru umskiptin.
En þegar nánar er að gáð er hér
enn sama fólkið á ferð, ein stór og
einslit fjölskylda sem líkt og fram-
andi verur reikar um víðan völl,
kann sig engan veginn í nútímanum
handan myndflatarins, horfír hik-
andi og spurult á þessar skrítnu
tæknivæddu mannverur.
Málverkin eru frá tveim síðustu
árum og nú er meginstefið þoka,
mistur, raki, speglanir í vatni og
stillur og liggja hér umskiptin.
Sigrún telur sig hafa orðið fyrir
áhrifum frá Japan, frá því hún
dvaldi hálfan annan mánuð í litlu
þoi’pi þar sem nóg mun hafa verið
um slík fyrirbæri í náttúrunni.
En að mínu mati koma þessi
áhrif frekar fram í aukinni mýkt og
átökum við viðfangsefnin en þess-
um ytri fyrirbærum sem nóg er af
á Islandi, tærleikinn í speglunum
náttúrunnar að auki óvíða meiri.
Þá hafa þessi fyrirbæri verið
viðvarandi í norrænni myndlist og
má nefna að nýlokið er sýningu í
Randers á Jótlandi, er nefndist
„Spegill náttúrunnar", Frá
Skagen-málurunum til Fjón-
búanna, með afmarkaðri áherslu á
speglanir á myndfleti sl. hundrað
ár.
Kannski þarf mörlandinn jafnan
að leita langt yfir skammt í list og
mennt, en svo er einnig að speglan-
ir og mörg önnur fyrirbæri eru aft-
ur „in“ í málverki samtímans eins
og fram hefur komið á sýningum
hér sem annars staðar. Komu raun-
ar öll fram í málverkinu um leið og
náttúran fyrir margt löngu, sem
óaðskiljanlegur hluti hennar, en nú
undir öðrum formerkjum, nefnast
gjarnan fyrirbæri og kringumstæð-
ur, athöfnin innsetning.
Hér er Sigrún vel meðvituð sem
einnig kemur fram í sýningar-
skránni, þar sem fyrirbærið þoka
er útlistað. Þar kemur fram að til
eru ýmsar tegundir þoku, en hins
vegar virðist mér alltaf sama lit-
lausa grámóskuþokan í myndum
hennar. En eins og þoka er efni
sem raka inniheldur, eru öll fyrir-
bæri á málverki hlutir sem liti inni-
halda, þannig virkar þokan hjá
Sigrúnu eitthvað svo lit- og líflaus.
Jafnvel hvíti liturinn ber í sér ýmis
blæbrigði og vel að merkja bleikja
menn þvott til að fá hann hvítari.
Ljóst má þó vera, að Sigrún
stendur á nokkrum tímamótum í
málverki sínu og breytingarnar
spor í rétta átt.
PEINTURE PURA
DJUPT í málverkinu er táknræn
yfirskrift sýningar Margrétar
Sveinsdóttur, því myndir hennar
eru ekkert annað en hrein og bein
málverk. Með sínum
þungu fyrirferða-
miklu flekum, hefur
Margrét skapað sér
sérstöðu málara
sinnar kynslóðar, á
stundum eru þau
sem einstóna þótt
margir samkynja lit-
ir móti eina heild
þegar betur er að
gáð. A stundum opn-
ar hún flötinn eins og
til að skoðandinn
skynji að á bak við
hinn þekjandi möttul
leynast ólgandi
frumkraftar, en
þetta er einnig gert
til þess að skapa líf á
myndfleti, á stundum
hreina og klára myndbyggingu eða
reiðu í óreiðu. Það eru fáir íslenzkir
málarar sem ganga jafn hreint til
leiks varðandi hið efniskennda í
sjálfu sér og vinnuferlið er mjög í
anda þess er iðulega er nefnt pein-
ture pura, hið algjöra og hreina
málverk sem hefur á stundum losað
sig frá öllum ytri einkennum,
þannig að jafnvel strangflatarmál-
verkið, geometrían, og óformlega
málverkið, art informel, verða að
hlutlægum veruleika við hliðina á
þeim.
Þetta er ekki neitt nýtt í mál-
verkinu, hins vegar er það alltaf
nýtt ef gerandinn hefur eitthvað til
málanna að leggja frá eigin brjósti,
líkt og að gott málverk er alltaf
nýtt ef það ber í sér upplifaðan
ferskleika, án tillits til þess hvað og
hvernig málað er, eða hvort skiliríin
séu „in“ í núinu.
Hið stórgerða, foldgnáa og grófa
er sem hluti persónu Margrétar,
þrátt fyrir að frá henni sjálfri
streymi mýkt, hógværð og lítillæti
og voru mörkuð einkenni hennar
frá fyrsta degi í skóla.
Eigi alls fyrir löngu átti listakon-
KVIKMYf\IHR
Laugarásbíð
FÖÐURLANDSVINURINN
„THE PATRIOT" ★
Leikstjóri: Dean Semler. Fram-
leiðandi: Steven Segal o.fl. Aðalhlut-
verk: Steven Segal, LQ Joncs.
MYNDIR sjálfsvarnaríþrótta-
kappans Stevens Segals fara
hríðversnandi og verður hann bara
að vona að botninum sé náð með
þessum furðulega samsetningi,
Föðurlandsvininum eða „The Pat-
riot“. Hún er sambland af mörgu;
nútímavestra, veirutrylli, umsát-
ursmynd, Lassí jafnvel, og mitt í
því öllu stendur Segal með kúreka-
hatt á höfði og hefur aldrei borið
neitt asnalegra á ævinni.
Svo ánægjulega vill til að hann er
helsti ónæmissérfræðingur heims-
ins og kemur að góðum notum sem
Hin mörgu
hlutverk
Segals
slíkur þegar bóndinn á næsta bæ
(Segal er helsti ónæmissérfræðing-
ur heimsins og bóndi) sleppir ban-
vænni veiru út í andrúmsloftið.
Nági'anninn er feitur og sveittur
nýnasisti sem sleppir veirunni í
mjög óvissum tilgangi; hann sjálfur
og greindarlegu nýnasistarnir hans
eru fyi-stu fórnarlömb hennar. Þeg-
ar veiran nær smábæ í grenndinni
ráðast þeir inn í hann í von um að
komast yfir mótefni frá hinu opin-
bera en án árangurs. Eina von
þeirra og mannkyns alls líklega er
helsti ónæmisfræðingur heimsins,
sem er ónæmur fyrir veirunni af því
hann er, ofan á allt annað, indíáni.
LISTIR
SIGRIJN Eldjárn, Tjarnir, 1998.
Ljósmynd/Bragi Ásgei:

MARGRÉT Sveinsdóttir, Málverk, 1998.
BRIDGET Woods, Fagur fiskur úr sjó, vatnslitir.
an sterka hluti í gangi Leifsstöðvar,
og þeir einslitu og möttu flekar
lyftu upp umhverfinu, tóku á móti
gestum að utan sem hluti af möttli
og fyrirferð eldlandsins, án þess að
vera kortlagning þess, einungis
málverk í sjálfu sér máluð af Is-
lendingi á íslandi. En þótt flekar
listakonunnar á veggjum Lista-
safns Kópavogs séu í senn stórir og
voldugir falla þeir naumast jafn vel
í umhverfið. Einhver óskilgreindur
gljái er kominn á yfirborðið svo á
stundum ber það svip glerjungs
frekar en olíulitar og
þurfa flekarnir því
mattari og af-
markaðri lýsingu en
á þá fellur á staðnum
og heildinni vill
raska. Engu að síður
eru þetta sterk verk
og áhrifamikil og
staðfesta styrk og
stöðu Margrétar,
sem er með báða
fæturna kirfilega
skorðaða djúpt í
málverkinu.
LJÓS OG
SKUGGAR
EINS og margur
veit, sækja enskir til
ríkrar hefðar í vatns-
litamálun og hafa átt
meistara á sviðinu.
Það eru því eðlilega
ófáir sem njóta
erfðavenjunnar og
hér höfðum við eftir-
minnilegt dæmi í
Barböru, Moray
Williams, Arnason.
Samlandi hennar,
Bridget Woods, hef-
ur frá því hún lauk listaskólanámi
í Bournemouth sérhæft sig í
vatnslitamálun, einkum á sviði
landslags og portrettgerðar. Varði
þó heilu ári i Provence í Suður-
Frans við að fullmóta stíl sinn,
bæði í olíu og vatnslitum, en síðan
hafa það einungis verið vatnslit-
irnir og hefur listakonan til þessa
haldið 27 sýningar í heimalandi
sínu, Frakklandi og íslandi.
Woods er kennari, og svið henn-
ar aðallega teiknun og vatnslita-
málun, módel og portrett, einnig
kennir hún á námskeiðum í Suður-
Englandi og stendur fyrir nám-
skeiðum í Frakklandi. Þá kom hún
til Islands á síðasta ári og hélt nám-
skeið í Myndlistarskóla Kópavogs
við mikinn áhuga og er þriðja nám-
skeiðinu nýlokið.
Listakonan hefur þannig mikið á
sinni könnu, auk þess að gera
víðreist með litina og pentskúfinn í
malnum. Myndefni sín hefur hún
þannig sótt í ístenzkt landslag á
ferðum sínum og virðist hér að
meginhluta til um að ræða lausleg
skyndiriss af því sem tekið hefur
hug hennar fanginn á leiðinni.
Hyggja mín er sú að þau gefi ekki
alls kostar rétta mynd af getu
hennar á tæknisviðinu og hef ég
hér til hliðsjónar tvær blómamynd-
ir, Sumarblóm (4) og Liljuskrúð
(44), þar sem fram koma mun
fágaðri vinnubrögð í anda enska
skólans, einnig er vert að vísa til
myndanna Fagur fiskur úr sjó (9)
og Móðurást (44). Á hinn veginn
eim flestar myndirnar fulllausar í
sér og lítil fylling í því landslagi
sem listakonan tæfur haft í sjón-
máli hverju sinni og gæti á því sviði
mikið lært af yfirlegum Ásgríms
Jónssonar.
Væri lag að flýta sér aðeins hæg-
ar, því þolinmæði þrautir vinnur
allar.
Bragi Ásgeirsson
Segal er líka nýaldarlegur
smábæjarlæknir og faðir, en það
er sama hvað af þessu öllu saman
hann leikur, hann er alltaf jafn
furðulega eins; gersamlega svip-
laus og fjarlægur öllu saman og
einhvern veginn latur. Hann nenn-
ir ekki einu sinni að búa sér til
bardagaatriði lengur, sem voru
aðal mynda hans fyrir nokkrum
árum. Það er eins og hann viti
sjálfur hvað myndin er léleg og
hafi ákveðið að taka það bara ró-
lega.
Leikstjóri Föðurlandsvinar er
kvikmyndatökumaðurinn Dean
Semler, sem m.a. tók mynd Kevins
Costners, Dansar við úlfa. Viðvan-
ingsháttur hans er myndinni
auðvitað ekki til framdráttar. í
henni er engin spenna og sáralítill
hasar, aðeins Segal með öll sín hlut-
verk og þennan fáránlega kúreka-
hatt.
Arnaldur Indriðason
Tölvuþjálun
Windows • Word
Internet • Excel
Það er aldrei of seint að byrja!
60 stunda námskeið þar sem þátttakendur
kynnast grundvallarþáttum tölvuvinnslu
og fá hagnýta þjálfun.
Vönduð kennslubók innifalin í verði.
Innritun stendur yfir.
Fjárfestu í framtíðinni!
Tölvuskóli Islands
BÍLDSHÖFÐI 18, SfMI 567 1466