Morgunblaðið - 14.10.1998, Síða 52

52 MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Hundalíf
Smáfólk
PSST, FRANKLIN../ I PUT'
UUMAT'P YOU ( DOIUN
PUTDOWNFOR V‘EI6MT 'V
NUMSER5IX?
'l£!6WT"?/"EI&HT'/ N
EIOWT NOTMINé..
U)WAT? I JUST
I PUT POWN
“TUIELVE
ELEPHANT5"
—
HOW COULVYOU
PUT POlúN ''TWELVE
ELEPHANTS'TNA
5PELLIN6 TE5T1
UUHAT ROOM
ARE WE IN ?
Uss, Fróði... hvað skrifaðirðu við „Átta“? Átta hvað? Ég skrifaði: „Tólf fflar“ Hvernig í hvaða stofu er ég?
númer sex. Ég skrifaði „átta“ „Átta“ ekkert... bara gastu skrifað „tólf fflar" á staf-
átta setningarprófi?
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Lífeyrisþegar reiðir
og ætla á þing
Frá Guðvarði Jónssyni:
REYNT hefur verið með litlum ár-
angri að vekja athygli á því, hvort
réttlætanlegt sé að ríldsvaldið láti
Tryggingastofnun ríkisins sækja
hluta af lífeyrisgreiðslum til ellilíf-
eyrisþega og öryrkja í launaumslag
vinnandi maka þeirra. Viðbrögð við
þessu hafa verið Ktil. Nú eru aftur á
móti kosningar á næsta leiti og mik-
il ólga í pólitíkinni. Pví gæti það ver-
ið pólitískt hagkvæmt fyrir þá póli-
tíkusa, sem keyrt hafa út af hinni
hálu flokksræðisbraut stóru flokk-
anna, að vekja athygli á þessu
vandamáli. Það gæti valdið titringi í
stóru flokkunum, sem leitt gæti til
hagkvæmra loforða, til hagsbóta
fyrir lífeyrisþega. Ellilífeyrisþegar
og öryrkjar hafa töluvert látið til sín
heyra að undanförnu, sem raskað
hefur ró forustumanna þeirra, og
þeir bylt sér við, vonandi til árang-
urs fyrir lífeyrisþega. Pað verður að
teljast furðulegt að ríkisstjórnir,
bæði til hægri og vinstri, skuli hafa
fengið í áratugi að beita þá laun-
þega sem giftir eru lífeyrisþegum
slíku ofríki, að þeir hafi minni rétt
en aðrir launþegar til ráðstöfunar
launa sinna. Með þessu móti vinna
þeir íyrir lægri ráðstöfunartekjum
en aðrir launþegar og hugsanlega
gæti ríkisvaldið verið að brjóta
lqarasamninga á þeim.
Með þessu fyrirkomulagi lækkar
launþegi með 70 þús. kr. mánaðar-
laun niður í örorku- eða ellilífeyri,
og þar með verða sameiginlegar
tekjur þessara hjóna jafnháar ör-
orku- eða ellilífeyri hjóna. Þótt rík-
isvaldið hafi dæmt launþegann til
þess að lifa á örorku- eða ellilífeyr-
istekjum, þrátt fyrir að kjarasamn-
ingsréttur hans sé til hærri ráð-
stöfunartekna, fær hann ekki sömu
réttindi og hjón sem bæði eru líf-
eyrisþegar. Launþegi fær t.d. ekki
læknisþjónustu á sama gjaldi og
lífeyrisþegi, ekki lækkun á lyfjum
eða afslátt á vörum, eða þjónustu
eins og lífeyrisþegi. Allt vegna þess
að ekki er tekið tillit til þeirrar
skerðingar, sem hann verður fyrir,
vegna reikningskúnsta Trygginga-
stofnunar ríkisins. Sem sagt, svipt-
ur þeim mannréttindum að mega
ráðstafa sjálfur launum sínum og
þar með dæmdur til þess að lifa við
mun erfiðari fjárhagsaðstæður en
lífeyrisþegar. Hann þarf líka að
borga hærri skatta en aðrir laun-
þegar, því sá hluti tekna hans sem
Tryggingastofnun færir til lífeyris-
þegans nýtist ekki nema 80% af
persónuafslættinum í skattútreikn-
ingi.
Þessar reikningskúnstir Trygg-
ingastofnunar ríkisins bitna ein-
göngu á launþegum sem giftir eru
lífeyrisþegum, hafa litlar eða engar
greiðslur úr lífeyrissjóði og fá því
tekjutryggingu frá Tryggingastofn-
un. Það er einmitt tekjutryggingin
sem er svikamyllan í þessu dæmi,
en samt ómissandi liður fyrir þenn-
an hóp lífeyrisþega.
Það þarf aftur á móti að tryggja
það, að svikamyllan verði gerð óvirk
og lífeyrisgreiðslur til einstaklings-
ins verði alfarið á ábyrgð ríkisins,
því það er ríkið sem hefur tekið við
lífeyrisgreiðslum til Almannatrygg-
ingakerfisins, en ekki vinnandi maki
lífeyrisþegans.
Oryrkjabandalagið vill láta af-
nema afsláttarkerfi lífeyrisþega og
hækka lífeyrinn á móti niðurfell-
ingu afsláttarkerfisins. Munu þeir
hafa ákveðið að bjóða fram til al-
þingis í þeim tilgangi, að fylgja
þessu eftir og ýmsum fleiri áherslu-
málum öryrkja. Fjölmiðlar hafa
reiknað það út að öryrkjar á
Reykjavíkursvæðinu séu það marg-
ir, að nægi til þess að koma manni
að. Ekkert er þó öruggt í pólitík og
rétt að hafa það í huga, að hjá stóru
flokkunum eru miklir áróðurs- og
loforðameistarar, sem gætu sett
strik í reikninginn.
Þrátt fyrir óvissuna er ekki nema
gott eitt um framtak Öryrkja-
bandalagsins að segja og löngu
tímabært, að inn á Alþingi komi
menn frá fleiri greinum þjóðfélags-
ins en lögmannafélaginu. Það er
samt umhugsunarefni að enginn
flokkur á Alþingi skuli hafa boðið
Öryrkjabandalaginu að eiga full-
trúa á framboðslista sínum. En
kannski ekki að undra, því alþingis-
menn, hvaða flokki sem þeir til-
heyra, hafa gætt þess á undanföm-
um árum, að gerast aldrei beinir
talsmenn öryrkja eða ellilífeyris-
þega, þótt frá þeim hafi heyrst
hvassyrtar yfirlýsingar á pólitísk-
um þenslutímum. Þama er um að
ræða fólk sem alþingismenn eru
nánast búnir að ýta út af lífsgæða-
kortinu, nema rétt síðustu klukku-
tímana fyrir alþingis- eða sveitar-
stjómarkosningar.
I síðustu kjarasamningum var
lífeyrir ellilífeyrisþega og öryrkja
hækkaður um sömu prósentu og
launamenn fengu, þrátt fyrir að
ljóst væri, að lífeyririnn væri það
lágur, að prósentuhækkunin nægði
ekki til þess að halda í við þær
verðbreytingar, sem yrðu á gildis-
tíma samningsins. Þetta hefði ekki
átt að vefjast fyrir alþingismönn-
um, þar sem þeir og aðrir hálauna-
menn hafa fengið 30-100 þús. kr.
hækkun mánaðarlauna, til að halda
í við verðhækkanir, en lífeyrisþeg-
um ætlað að láta sér nægja 1.700
kr. hækkun, fyrir sömu verðhækk-
anir.
Vonandi verða þessi pólitíska
þensla, sem nú er í flokkunum, og
ár aldraða til þess að kjör lífeyris-
þega fái meiri umfjöllun á Alþingi
en verið hefur, þeim til hagsbóta.
Samt þurfa lífeyrisþegar fyrst og
fremst sjálfir að vekja athygli á til-
vera sinni og kjöram innan þjóðfé-
lagsins. Þeir eiga ekki að vera dauð-
ir innan þjóðfélagsins íyrr en þeir
era sannanlega dauðir.
GUÐVARÐUR JÓNSSON,
Hamrabergi 5, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.