Morgunblaðið - 31.10.1998, Síða 10

10 LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Yfírlögregluþjónum fækkað f nýju skipuriti lögreglunnar f Reykjavik
LOGREGLUSTJORINN
í REYKJAVÍK
Stjórnskipurit
Skrifstofa Stefnumótun
lögreglustjóra og þróun
Lögreglustjóri
Vara-
lögreglustjóri
(Staðgengill lögreglustjóra) f
Rannsóknar- og
ákærusvið
Saksðknarl
Framkvæmdastjórn:
Lögreglustjóri
Varalögreglustjóri
Yfirlögregluþjónn
Saksóknari
Framkvæmdastjóri
Forvarna- og
fræðsludeild
Aðstyfirlögregluþjónn
Almannatengsl
Forvarnir og
fræðsla
Lögreglufulltrúi
EftirTrt m. ieyfum
og útlendingum
Lögreglufulltrúi
Aðst.yfírlögregluþjónn (staðgengill yfírl.þjóns)

Almenn löggæsla Aóalvarðstjórar

Hverfastöðvar Aðalvarðstjórar |

Umf.löggæsla Aðalvarðstjóri p

Kærumóttaka Lögreglufulltrúi |
Séraðgerðir
Rekstrar- og
þjónustusvið
Framkvæmdastjóri
Auðgunarfarot
Lögreglufulltrúi
Verkefnateymi
Lógregiufuiitrui/ J J Verkefnisstj. '
, Rannsóknarlögr., , Logfræömgur J
Fíkniefnabrot Lögreglufulltrúi/' J Verkefnisstj. '
Lögreglufulltrúi | > i Rannsóknarlögr., . , Lögfræöingur J
.íííkíáraSrt H löS,eíhfummi/\ | Vettrfnisstj. j
TjJSSf L “ss. J
„ , I
Munavarsia
V aralögreglustjóri fær rík
ítök í daglegri stjórnun
í skýrslu VSÓ Ráðgjafar um stjórnskipu-
lag lögreglustjóraembættisins í Reykjavík
eru lagðar til miklar breytingar. Pétur
Gunnarsson kynnti sér skýrsluna.
NÝTT skipurit, sem dómsmála-
ráðherra sagðist í gær stefna
að að tæki gildi i upphafi
næsta árs, gerir ráð fyrir að varalög-
reglustjóri beri að mestu ábyrgð á
daglegum rekstri lögreglustjóraemb-
ættisins en að lögreglustjórinn sinni
stefnumörkun, markmiðssetningu og
þróunarvinnu, jafnframt þvi sem lög-
reglustjóri og varalögreglustjóri
verði hvor um sig staðgengill hins. Þá
stendur til að einn yfirlögregluþjónn
stýri lögregluliðinu í stað tveggja nú
og að aðstoðaryfirlögregluþjónar
verði fjórir en þeir eru átta nú.
Skipulag embættis lögreglustjór-
ans í Reykjavík hefur tekið miklum
breytingum undanfarin misseri. Með
gildistöku lögreglulaga 1. júlí 1997
jukust umsvif embættisins við rann-
sóknir mála, auk þess sem Ríkislög-
reglustjóra var fengið veigamikið
samræmingar- og stjómunarhlut-
verk í lögreglumálum. Sérstakt emb-
ætti varalögreglustjóra var sett á
laggimar. Ymsar athugasemdir hafa
á liðnu ári verið gerðar við skipulag
og starfshætti embættisins, bæði í
rannsókn á vegum Atla Gíslasonar og
í nýlegri úttekt Ríkisendurskoðunar.
Dómsmálaráðuneytið fól VSÓ
Ráðgjöf í ágúst sl. að gera úttekt á
stjómskipulagi hjá embætti lög-
reglustjórans í Reykjavík. Auk
rekstrarverkfræðinganna Kristins
Guðjónssonar og Eggerts Tryggva-
sonar, starfsmanna VSÓ, vann stýri-
hópur á vegum ráðuneytisins að
verkefninu en hann skipuðu Hrund
Hafsteinsdóttir, defidarstjóri hjá
lögreglustjóra, Hörður Jóhannesson,
yfirlögregluþjónn hjá Ríkislögreglu-
stjóra, Stefán Eiríksson, deildar-
stjóri hjá dómsmálaráðuneyti, og
Þórhallur Arason, skrifstofustjóri í
fjármálaráðuneyti.
I skýrslunni, sem VSÓ Ráðgjöf
hefur skilað og kynnt var í gær kem-
ur fram að heístu breytingar og
áherslur sem nýtt skipurit hefur í för
með sér eru skýrari skilgreining á
hlutverki varalögreglustjóra, þar
með talin umsjón hans með daglegri
stjórn og ábyrgð á ákveðnum lykil-
þáttum sem um leið fá aukið vægi.
Meginhlutverk lögreglustjóra
verði að hafa heildaryfirsýn yfir
starfsemina og annast stefnumótun
og þróun fyrir embættið í heild.
Skipuritið gerir ráð fyrir því að í
sameiningu myndi lögreglustjóri og
varalögreglustjóri yfirstjórn lög-
reglustjóraembættisins. Varalög-
reglustjóri er staðgengill lögreglu-
stjóra og lögreglustjóri er staðgeng-
ill varalögreglustjóra samkvæmt
starfslýsingum. Ásamt sviðsstjórn-
um embættisins, þ.e. yfirlögreglu-
þjóni, sem stýrir lögreglusviði, sak-
sóknara, sem stýrir rannsóknar- og
ákærusviði, og framkvæmdastjóra
rekstrar og þjónustusviðs embættis-
ins mynda lögreglustjóri og varalög-
reglustjóri framkvæmdastjórn þess.
Hinn framsýni og
víðsýni leiðtogi
Að mati skýrsluhöfunda var það
einn helsti galli gildandi stjómskipu-
lags hve staða og hlutverk varalög-
reglustjóra voru óljós. Á því er tekið
í skýrslunni með eftirfarandi skil-
greiningum á hlutverki lögreglu-
stjóra annars vegar og varalögreglu-
stjóra hins vegar.
Um hlutverk lögreglustjóra segir í
skýrslunni: „Lögreglustjóra er ætlað
að vera hinn framsýni og víðsýni
leiðtogi sem einbeitir sér að stefnu-
mótun og þróun fyrir embættið í
heild í samráði og samvinnu við emb-
ætti Ríkislögreglustjóra sem og
ráðuneyti dómsmála. Hann sker úr
um og tekur ákvarðanir varðandi
helstu þætti starfseminnar en lætur
að öðru leyti varalögreglustjóra eftir
daglega stjórn embættisins. Lög-
reglustjóri skal hafa „daglega" um-
sjón með stefnumótunarvinnu og
þróun embættisins í samvinnu við
varalögreglustjóra og sviðsstjóra."
Um hlutverk varalögreglustjóra
segir: „Yaralögreglustjóri annast alla
daglega stjórn embættisins í umboði
lögreglustjóra og í samráði við hann.
Þó er ljóst að ef úrskurðar er þörf, þá
er lögreglustjóri hæstráðandi. Vai-a-
lögreglustjóri fer með yfirstjórn al-
mannatengsla. Það er í valdi og
verkahring hans að ákveða að hve
miklu leyti yfirmenn einstakra sviða
eða deilda fara með samskipti við
fjölmiðla og hann setur fram, við-
heldur og fylgir eftir reglum hér um.
Varalögreglustjóri hefrn- með hönd-
um ákvarðanir og samræmingu hvað
varðar þátttöku embættisins í hinum
ýmsu ráðum og nefndum á vegum
ríkis, sveitarfélaga og félagasamtaka
og hefur yfirumsjón með tilnefning-
um embættisins þar að lútandi," seg-
ir í skýrslunni.
Auk þess er lagt til að varalög-
reglustjóri fai-i sjálfur með beina
daglega stjóm eftirtalinna verkefna:
Starfsmannastjómunar, sem fær
aukið vægi, ekki síst í menntunar-
málum lögreglumanna. Skýrslu-
skrái-deild heyrir og undir varalög-
reglustjóra en þá deild „má með
nokkrum rétti kalla sál embættisins,"
segir í skýrslunni. Höfundar skýrsl-
unnar ætla skýrsluskrárdeild að
hluta til hlutverk sem líkja má við
innra eftirlit („intemal affairs"). Hún
á því að heyra beint undir yfirstjórn
embættisins. Þá heyi'ir undir vara-
lögreglustjóra dagleg umsjón með
störfum lögfræðings embættisins.
Honum er ætlað að veita aðstoð varð-
andi lögfræðileg málefni, en meðal
veikleika embættisins nú er talinn
skortur á lögfræðilegum stuðningi á
löggæslusviði. „Ekki síst er gert ráð
fyrir að yfirlögregluþjónn og hans
undirmenn leiti til þessa lögfræð-
ings,“ segir í skýrslunni.
Togstreita yfirlögregluþjóna
Samkvæmt nýju skipuriti er emb-
ættinu skipt upp í þrjú svið. Á lög-
reglusviði starfar ríflega helmingur
starfsmanna embættisins. Við núgild-
andi skipulag eru, sem fyrr segir,
tveir yfirlögregluþjónar starfandi við
embættið, annar stýrir almennri lög-
gæslu en hinn rannsóknadeildum. í
greiningu á veikleikum núverandi
starfsemi kemur m.a. fram að tog-
streita sé milli yfirlögregluþjóna, m.a.
vegna starfsmannahalds og flutnings
lögreglumanna milli verkefna.
Nýja skipuritið gerir ráð fyrir að
einn yfirlögregluþjónn fai-i með
æðstu stjórn alls lögregluliðs og beri
ábyrgð á allri framkvæmd löggæslu.
„Með þessu móti er talið að best sé
tryggð full nýting á lögregluliðinu og
að minnst hætta sé á tvíverknaði
milli almennra lögreglumanna ann-
ars vegar og rannsóknarlögreglu-
manna hins vegar,“ segir í skýrsl-
unni. „Með því að hafa aðeins einn
yfirlögregluþjón færast allar um-
ræður og ákvarðanir um samstarf og
skiptingu mannafla milli almennu
deilarinnar annars vegar og rann-
sóknardeildanna hins vegar, af borði
framkvæmdastjórnar embættisins
og „heim í hérað“,“ segh- þai\ í
greiningu á veikleikum hafði verið
fundið að því að mikill tími æðstu
stjórnendanna tveggja færi í að
sinna „smæstu“ málum.
Þær kröfur verða m.a. gerðar til
yfirögregluþjónsins að hann sé „lög-
reglumaður að mennt og hafi að
minnsta kosti 10 ára flekklausan fer-
il að baki, þar af a.m.k. 5 ár sem
stjórnandi (aðstoðaryfirlögreglu-
þjónn eða yfírlögregluþjónn).“
í greiningunni á veikleika starf-
seminnar kemur fram að mikill fjöldi
starfsheita sé við embættið án
ábyrgðar og millistjórnendur séu
óvirkir. Boðleiðir séu óskýrar og
dæmi um að boð fari framhjá milli-
stjórnendum og þá eyði æðstu
stjórnendur miklum tíma í að fjalla
um „smæstu" málefni. í lögreglunni
í Reykjavík stai-fa í dag átta manns
með titil aðstoðaryfirlögregluþjóns. í
nýja skipuritinu er gert ráð fyrir að
á lögreglusviði embættisins starfi
fjórh’ aðstoðaryfirlögregluþjónar,
sem myndi framkvæmdastjórn lög-
reglusviðs ásamt yfirlögregluþjóni.
Talið er eðlilegt að stjórnendur beri
aukna ábyrgð á vinnutíma staifs-
manna sinna, skipulagningu bak-
vakta og á því að skýrslugerð fylgi
reglum og fari fram eins fljótt og
frekast er kostur.
Einn aðstoðaryfirlögregluþjónn er
settur yfir forvarna- og fræðsludeild,
eins og nú. Ekki eru gerðar veruleg-
ar breytingar á starfsemi þehTar
deildai’.
Einn aðstoðaryfirlögregluþjónn-
inn verður settur yfii’ almenna lög-
gæslu og hefur hann áfram undir
sinni stjórn um það bil 160 manns,
eða nær 65% lögreglumanna. Þessi
aðstoðaryfirlögregluþjónn er jafn-
framt staðgengill yfirlögregluþjóns.
Undir hann heyra hverfastöðvar,
umferðarlöggæsla og kærumóttaka.
Til þessa aðstoðaryfirlögregluþjóns
er í staifslýsingu gerð sú krafa að
hann sé „lögreglumaður að mennt og
hafi að minnsta kosti 10 ára starfs-
reynslu í lögreglunni, þar af 5 ár sem
aðalvarðstjóri eða hærra settur.“
Einn í stað fjögurra
Við rannsóknadeildir lögreglunnar
starfa nú þrír aðstoðaryfirlögreglu-
þjónai- auk yftrlögregluþjóns. Sam-
kvæmt skýrslunni er lagt til að rann-
sóknadeild verði aðeins ein og heyri
undir einn aðstoðaryfii'lögregluþjón.
„Fækkun aðstoðaryfirlögregluþjóna,
á sama tíma og staða sérstaks yfir-
lögregluþjóns rannsóknardeildar er
lögð niður, eykur mjög ábyrgð og
umfang starfs aðstoðaryfii'lögreglu-
þjóns. Þessu þarf að mæta með þvi
að auka vægi daglegra stjórnenda
einstakra undirdeilda/málaflokka
deildarinnar. I dag er dagleg verk-
stjórn þar í höndum lögreglufulltrúa.
Ekki er talin ástæða til að breyta titl-
um þeirra en hins vegar þykir eðli-
legt að með öðrum hætti verði gert
kleift að umbuna þeim vegna aukinn-
ar ábyrgðar," segir í skýrslunni.
Aukið hlutverk ákærenda
við rannsóknir
Önnur meginsvið lögreglustjóra-
embættisins eru samkvæmt nýja
skipuritinu rannsóknar- og ákæru:
svið og rekstrar- og þjónustusvið. í
skýrslunni er aukin áhersla lögð á
hlutverk ákærenda við verkefnis-
stjórnun rannsókna. Stjórnandi
rannsóknar- og ákærusviðs er sak-
sóknari, lögfræðingur með málflutn-
ingsréttindi, sem starfar við embætt-
ið, og fer með yfirstjórn rannsókna,
auk undfrbúnings vegna ákæra og
flutnings mála fyrir dómstólum.
I greiningu á veikleikum starfsem-
innar var nefnt að verkaskipting
rannsóknarlögreglu og lögfræð-
inga/ákærenda við rannsóknir mála
væri óljós. Við því er brugðist með
því að þeim lögft-æðingum sem
starfa á ákærusviði embættisins er
ætlað að gegna hlutverki verkefnis-
stjóra við rannsóknir einstaki-a mála.
Þá gerir tillagan ráð fyrfr að
rekstrarsvið embættisins fái aukna
sjálfstjóm en um leið aukna ábyrgð
hvað varðar rekstrarútgjöld. Skrif-
stofusviði lögreglustjórans í Reykja-
vík er nú stýrt af skrifstofustjóra,
sem er lögfræðingur, en skýrslan
gerir ráð fyrir að til verði þess í stað
rekstrar- og þjónustusvið og yfii- því
verði framkvæmdastjóri, sem hafi
menntun sem viðskiptafræðingur.
Undir hann skulu heyra þrír deild-
arstjórar, viðskiptafræðimenntaður
deildarstjóri rekstrardeildai-, sem er
staðgengill framkvæmdastjóra, lög-
fræðimenntaður deildarstjóri þjón-
ustudeildar, sem annast m.a. leyfaút-
gáfu og afgreiðslu vegabréfa og lög-
fræðimenntaður deildarstjóri sekta-
deildar, sem hefur umsjón með inn-
heimtu og fullnustu sekta. Meðal
veikleika starfseminnar nú er sagt
að fjöldi lögreglumanna sinni skrif-
stofustörfum og störfum utan lög-
reglu en samkvæmt skipuritinu er
gert ráð fyrir að aðeins einn lög-„
reglumaður starfi á rekstrar- og
þjónustusviði og er það lögreglufull-
trúi fullnustu- og innheimtudeildar.
Ráðnir séu hæfir
einstaklingar
Þá er sérstaklega á það minnst að
þegar ráðið er í ýmis störf, sem ekki
falla beint undir löggæslu, skuli miða
við að finna einstaklinga með þjálfun
og hæfni til viðkomandi starfa.
„Stuðla ber að breyttum viðhorfum
og reglum varðandi starfsheiti lög-
reglumanna þannig að lögreglumenn
sem veljast til starfa utan löggæslu
njóti ekki fyrra stöðuheitis. Ritarar
og allir aðrir starfsmenn ákveðins
sviðs heyri beint undir yfirmann
þess en ekki annan yfirmann. Vfrða
beri boðleiðfr þannig að undirmenn
leiti ekki til annarra yfirmanna en
sinna eigin nema haft sé samráð þar
um. Erindi yfii’manna til undir-
manns fari ekki fram hjá yfirmanni
viðkomandi starfsmanns."