Morgunblaðið - 31.10.1998, Síða 58

58 LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
TEITUR
BJÖRNSSON
+ Teitur Björns-
son var fæddur
á Hallbjarnarstöð-
um í Reykjadal í S-
Þingeyjarsýslu 14.
október 1915. Hann
andaðist á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á
Akureyri 26. októ-
ber síðastliðinn;
banamein hans var
krabbamein. For-
eldrar hans voru
hjónin Elín Tómas-
dóttir frá Stafni, f.
2.10. 1880, d. 17.9.
1953, og Björn Sig-
tryggsson frá Hallbjamarstöð-
um, f. 9.5. 1889, d. 28.3. 1956.
Þau Elín og Björn bjuggu á
Brún nær allan sinn búskap og
eignuðust sex börn, af þeim var
Teitur elstur; þá kom Ingvar, f.
30.1. 1917, d. 21.2. 1949; síðan
Helga, f. 27.2. 1919, d. 23.2.
1935; næstur var Hróar f. 14.10.
1920, d. 25.6. 1991; þá Svafar, f.
24.11. 1922, d. 26.8. 1954; og
yngstur var Gestur, f. 18.4.
1924, d. 7.4. 1995.
Teitur kvæntist 29. júní 1940
Elínu Aradóttur, f. 3. nóvem-
ber 1918, og lifir hún mann
sinn. Foreldrar hennar vora
Ari Bjarnason, bóndi á Grýtu-
bakka í Höfðahverfi, og kona
hans Sigríður Árnadóttir. Börn
Teits og Elínar eru sex: 1)
Björn, f. 11.10. 1941, skóla-
meistari, ísaflrði, maki Anna
G. Thorarensen. 2) Ari, f. 13.3.
1943, ráðunautur og formaður
Bændasamtakanna, Hrisum,
Reykjadal, maki Elín Magnús-
dóttir, þau eiga
þijú börn, Elínu,
Magnús og Teit. 3)
Sigríður, f. 6.2.
1946, sérkennari,
Kópavogi, maki Eg-
gert Hauksson, þau
eiga þijú börn,
Elínu, Hauk og
Láru Bryndísi. 4)
Erlingur, f. 6.2.
1946, bóndi, Brún,
maki Sigurlaug
Laufey Svavars-
dóttir, þau eiga
einn son, Teit; 5)
Helga, f. 8.8. 1947,
kennari og garðyrkjubóndi,
Högnastöðum í Hrunamanna-
hreppi, maki Jón Hermanns-
son, þau eiga þijár dætur,
Katrínu, Eiínu Unu og Eddu; 6)
Ingvar, f. 2.2. 1951, læknir,
Akureyri, maki Helen Margar-
et f. Barrett, þau eiga tvö börn,
Þóru og Teit.
Teitur Björnsson tók próf frá
héraðsskólanum á Laugum
1935. Hann var bóndi á Brún í
Reykdælahreppi 1940-43 og frá
1951, en í Saltvík í Reykja-
hreppi 1943-51. Teitur var odd-
viti Reykdælahrepps 1966-82,
formaður stjórnar Kaupféiags
Þingeyinga 1975-86, sat í sljórn
Búnaðarsambands S-Þingey-
inga 1960-96, var fulltrúi á
Búnaðarþingi 1962-86 og átti
sæti í stjórn Osta- og smjörsöl-
unnar í átta ár.
Utför Teits Björassonar fer
fram frá Einarsstaðakirkju í
Reykjadal í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
+
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir og amma,
SIGRÚN RUNÓLFSDÓTTIR,
Botnum,
Meðallandi,
lést á Klausturhólum miðvikudaginn 28. októ-
ber sl.
Ólafur Sveinsson,
Kjartan Ólafsson,
Sigrún Ólafsdóttir, Bárður Níelsson,
Helga Ólafsdóttir, Bjarni Jón Finnsson,
Guðrún Ólafsdóttir, Gísli Daníel Reynisson,
Valgerður Ólafsdóttir, Knútur Halldórsson
og barnabörn.
Ástkær eiginmaður minn,
JÓHANN KRISTJÁN GUÐMUNDSSON
frá Háhóli,
Bólstaðarhlið 45,
lést á heimili sínu föstudaginn 30. október.
Unnur Hjartardóttir.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og
afi,
MÁR LÁRUSSON
fyrrverandi verkstjóri,
Ljósheimum 6,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
mánudaginn 2. nóvember kl. 13.30.
Guðlaug Pálsdóttir,
Sigríður Fanný Másdóttir, Þórhallur Jónasson,
Harpa Másdóttir, Júlíus H. Haraldsson,
Ólöf Másdóttir, Smári Hjálmtýsson,
fris Másdóttir, Helgi Gíslason
og barnabörn.
Teitur Bjömsson, bóndi á Brún í
Reykjadal, er látinn. Með honum er
genginn einhver besti fulltrúi
bænda og bændamenningar ís-
lenskrar.
Kringum síðustu aldamót voru
Þingeyingar í forystu í mörgum
framfaramálum. Þeir stofnuðu félög
til fræða og mennta, lærðu erlend
mál, bókalitlir við kertaljós, til að
skynja stefnur og strauma tímans,
kynntu sér kenningar Georgs
Brandesar og hættu að ganga til
altaris. Þeir lásu um raunsæisstefn-
una og bóndi ofan úr Mývatnssveit,
af Skútustaðaætt, skrifaði sögur
sem taldar eru bestar af bókmennt-
um þeirrar gerðar. Þeir stofnuðu
fyrsta kaupfélagið á íslandi í Þver-
árbaðstofunni 1882 og komu á ung-
lingaskólum. Laugaskóli er fyrsti
stóri héraðsskólinn. Litlu síðar kom
húsmæðraskóli á Laugum. Úr þess-
um jarðvegi var Teitur á Brún
sprottinn og þar stóðu rætur hans
allt hans líf. Jörðin Brún er nýbýli,
byggt í landi Hallbjarnarstaða, af
foreldrum Teits, þeim Bimi Sig-
tryggssyni og Elínu Tómasdóttur.
Elín var frá Stafni en Bjöm frá
Hallbjamarstöðum, Sigtryggsson,
Helgasonar. Sigtryggur á Hall-
bjamarstöðum átti sex syni, auk
dætra, og var Björn þeirra elstur.
Allir fóm þeir í bændaskóla og allir
voru þeir efstir á búfræðiprófí.
Næmi og dugnaður hefur lengi íylgt
Hallbjamarstaðafólki. Samtímis
vom bræðumir bændur í Reyk-
dælahreppi. Þegar Björn og Elín á
Brún reistu býli sitt árið 1919 á
hæðarbrún allnokkru hærra en
Hallbjamarstaðir, á fornri seltóft,
var búið bæði hærra og framar í
Reykjadal. Nú er Brún fremst bæja
austan ár, reisulegt stórbýli. En það
gerðist ekki af sjálfu sér. Indriði
Indriðason frá Ytra-Fjalli segir svo
um landnám Brúnar í minningar-
grein um Bjöm Sigtryggsson: „Það
var á orði haft á landnámsárum
Bjöms, að þau hjónin á Brún hefðu
húsað býli sitt, brotið jörð og búið
sér í haginn með harðneskju-
kenndri ósérhlífni, sjálfsafneitun og
stakri forsjálni.“ (Tíminn, 26. aprfl
1956.)
Teitur á Brún var elstur sex
systkina sem öll eru nú látin. Hann
ólst upp hjá foreldram sínum fyrstu
fjögur árin á Hallbjarnarstöðum,
síðan á Brún. Á Laugaskóla var
hann tvo vetur í yngri og eldri deild,
eins og þá var háttað. Þess tíma
minntist hann með mikilli hlýju.
Síðan vann Teitur við bú foreldra
sinna, virkur í félagsstarfi ungs
fólks í dalnum. Haustið 1938 kom
ung og glæsileg stúlka vestan úr
Höfðahverfi, Elín Aradóttir, sem
námsmær í Húsmæðraskólann og
þann vetur bundust þau bönd sem
ekki röknuðu. Hinn 29. júní 1940
gengu Teitur og Elín í heilagt
hjónaband að Grýtubakka og var
tahð jafnræði mikið með þeim.
Þau byrjuðu búskap á Brún í
sambýh við foreldra Teits, en síðan
fluttu þau norður í Saltvík í nokkur
ár. Komu svo að Brún aftur og taka
þar við búi. Á Brún bjuggu þau við
vaxandi gengi og mikla rausn, síð-
ustu árin í félagsbúi með sonum sín-
um. Elín og Teitur eignuðust sex
börn sem öll eru gædd eiginleikum
ættar sinnar, dugnaði, greind og
mannkostum.
Ekki gat öðmvísi farið en að á
Teit hlæðust opinber störf. Hann
var oddviti Reykdælahrepps,
sýslunefndarmaður, formaður
stjórnar Kaupfélags Þingeyinga og
Búnaðarþingsfulltrúi til margra
ára. Vel má heimfæra yfir á Teit
vitnisburð Indriða á Fjalli um Sig-
trygg á Hallbjarnarstöðum, afa
Teits: „Hann var hollráður, lang-
sýnn, vinsæll og vel virtur.“ (Tím-
inn, 26. aprfl 1956.) Teitur á Brún
var í hærra meðallagi vexti, grann-
ur, svipsterkur með nett andlit,
ennið hátt, hárið liðað og skollitað.
Allt hans fas var festulegt, rólegt
og hreint. Hann var greindur vel
og stálminnugur.
Teitur Bjömsson á Brún var góð-
ur bóndi, eljusamur og þrautseigur.
Á Brún var mikið unnið og oft lengi,
en lítt horft á klukku að óþörfu. Þó
var undartekning á ef gest bar að
garði, honum var veitt af rausn og
alltaf gefinn tími til samræðna.
Ungur var Teitur hraustur maður,
en lengi bagaði hann magaveiki. Á
síðari áram gaf heilsan sig hægt og
hægt.'en lengst af fór hann í fjós-
verk kvölds og morgna. Allt verður
þó undan að láta og andaðist hann
eftir stutta legu á Fjórðungssjúkra-
húsinu á Akureyri 26. október síð-
astliðinn.
Að endingu vil ég gera orð Jóns
Ögmundarsonar, Hólabiskups, að
mínum, er hann minntist fóstra síns
og velgjörðarmanns, Isleifs Gissur-
arsonar: „Þá kemur mér hann í hug,
er ég heyri góðs manns getið. Hann
reyndi ég svo að öllum hlutum."
Blessuð sé minning Teits á Brún.
Jón Hermannsson.
Afi okkar, Teitur bóndi á Brún, er
látinn. Blessuð sé minning hans. Við
systkinin urðum þeirrar gæfu að-
njótandi að alast upp í túnfætinum
hjá afa og ömmu á Brún. Við kynnt-
umst afa því vel og í daglegu amstri
lærðum við af mikilli þrautseigju,
dugnaði og reynslu hans. Hann var
vænn maður og hvort sem um var
að ræða leik eða störf var alltaf
stutt í glettnina.
Afi fæddist í torfbæ og lifði því
tímana tvenna. Fyrir fólk á okkar
aldri er erfitt að ímynda sé ýmsar
þær aðstæður sem afi og jafnaldrar
hans bjuggu við í gamla daga.
Frásagnir hans af búskaparháttum
og byggingarvinnu á Hallbjamar-
stöðum og tímanum sem þau amma
bjuggu í Saltvík bera vott um að-
stæður sem eru ákaflega ólíkar
þeim sem við þekkjum. I saman-
burði við verkefni liðins tíma virðast
mörg viðfangsefni okkar í dag harla
lítilmótleg. Afi sýndi þó alltaf mik-
inn áhuga á því sem við tókum okk-
ur fyrir hendur, enda framsýnn og
áhugasamur um málefni líðandi
stundar.
Ekki er hægt að segja annað en
ömmu og afa hafi búnast vel. Afi
hafði dugnað og hagsýni að leiðar-
ljósi við búskapinn og vinnan var að
hans mati það sem gaf lífinu gildi.
Við krakkamir gengum í ýmis verk
með afa og viðhorf hans til vinnu
fóra ekki fram hjá okkur. Sú skoðun
hans að leti væri lasta verst var
okkur fullljós og uppbyggingin sem
afi og hans líkar stóðu fyrir í sveit-
um landsins sýnir okkur sem yngri
erum hverju rétt hugarfar getur
komið til leiðar. Afi var félagslynd-
ur og um áratuga skeið gegndi hann
forystuhlutverki fyrir stétt sína og
sveitunga. Honum var það mikils
virði að geta lagt sitt af mörkum í
félagsstarfi og með því að styrkja
verðug málefni. Hann var höfðingi
heim að sækja og hafði unun af því
að skiptast á fréttum og ræða þjóð-
mál og ættfræði við kunningja sína.
Afa fannst skemmtilegt að spila
brids og margar góðar stundir höf-
um við systkinin átt með þeim
ömmu og afa við eldhúsborðið á
Brún við þá iðju.
Afi hafði um nokkurt skeið átt við
veikindi að stríða. Heilsa hans leyfði
ekki að hann kæmist til verka síð-
ustu mánuðina og því kunni hann
illa. Hann barmaði sér þó aldrei
heldur tókst á við sitt hinsta stríð af
æðraleysi. Honum var mikils virði
að geta nær til síðasta dags dvalið á
Brún og vildi hvergi fremur vera.
Fram á síðasta dag stóð amma við
hlið hans og sýndi honum mikla um-
hyggjusemi. Um leið og við kveðj-
um afa á Brún með miklum söknuði
viijum við votta þér, elsku amma,
okkar dýpstu samúð. Guð styrki þig
á þessum erfiðu tímamótum.
Elín, Magnús og Teitur.
Mig langar í nokkram fátækleg-
um orðum að minnast öðlingsins
Teits Bjömssonar sem sem lést síð-
astliðinn mánudag.
Mér er það ævinlega minnisstætt
er ég hitti Teit í fyrsta sinn. Það var
á aðalfundi Veiðifélags Reykja-
dalsár og Eyvindarlækjar. Hann
var formaður félagsins en ég ungur
bóndi, nýtekinn við mínu búi. Á
þessum fyrsta fundi mínum hjá fé-
laginu fann ég að þar fór maður
sem hafði persónutöfra sem sumir
menn hafa en ekki er hægt að lýsa
með orðum. Þama var maður sem
hægt var að treysta og trúa fyrir
sínum málum. Hann var góðlátlegur
og hafði bros sem fékk mann til að
líða vel í návist hans. Það er ekki
orðum auldð að þetta hafði áhrif á
fleiri en mig því hann var til margra
ára kjörinn í forystusveit bænda
hér í héraðinu.
Um langt árabil, frá 1960 til 1987,
gegndi Teitur af alúð mikilvægu
starfi gjaldkera Búnaðarsambands
Suður-Þingeyinga og vann að mörg-
um mikilvægum framfaramálum er
vörðuðu þingeyska bændur og
dreifbýlisfólk. Áhuga Teits og at-
orku á þessum áram verður ávallt
minnst með þakklæti. Honum voru
falin mörg önnur trúnaðarstörf fyr-
ir þingeyska bændur og hann var
meðal annars kjörinn fulltrúi þeirra
á Búnaðarþing til margra ára, auk
annarra trúnaðarstarfa.
Þingeyingar kveðja með söknuði
góðan dreng og um leið og ég þakka
fyrir hönd stjóma Búnaðarsam-
bands Suður-Þingeyinga og Veiðifé-
lags Reykjadalsár og Eyvindar-
lækjar fyrir vel unnin störf í þágu
okkar vil ég senda konu hans, Elínu
Aradóttur, börnum og fjölskyldum
þeirra mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Ragnar Þorsteinsson, form.
BSSÞ, Sýrnesi Aðaldal.
Þeir sem akra yrkja,
auka landsins gróður.
Eru i eðli tryggir,
ættjörð sinni og móður.
Ryðja grýttar götur,
gjafir landsins blessa.
Bóndans starf er betra,
en bæn og sálumessa.
(Davið Stefánsson.)
Þetta erindi Davíðs kom mér í
hug er ég frétti að látinn væri bónd-
inn og félagsmálafrömuðurinn Teit-
ur Bjömsson á Biún eftir langt og
giftudrjúgt ævistarf í þágu stéttar
sinnar og héraðs.
Teitur naut ekki annamar mennt-
unar en þeirrar sem tveggja vetra
nám í Héraðsskólanum á Laugum
veitti, en skóli lífsins reyndist hon-
um notadrjúgur. Hann var fjölþætt-
um gáfum gæddur og hvar sem
hann hefði kosið sér starfsvettvang
á hinum ólíkustu sviðum þjóðlífsins
hefði hans rúm þótt vel skipað, því
að
Eitt er víst að fremstur fengur,
er farsæl iðja göfugs manns.
Hvar sem starfar dáðadrengur,
dregur þjóð um liðsemd hans.
Það varð hlutskipti Teits að ger-
ast bóndi að ævistarfi og taka við
búi á Brún af foreldram sínum
Birni Sigtryggssyni og Elínu Tóm-
asdóttur en þau byggðu Brún sem
nýbýli úr landi Hallbjarnarstaða ár-
ið 1919.
Teitur og eiginkona hans, Elín
Aradóttir frá Grýtubakka, héldu
ótrauð áfram uppbyggingarstarfinu
á Brún og nú hin síðari ár ásamt
sonum sínum, svo að þar sem áður
vora lyngmóar einir stendur nú eitt
gæslilegasta býli sýslunnar.
Sveitungar Teits og þingeyskir
bændur komu fljótt auga á hæfi-
leika hans sem félagsmálamanns og
kvöddu hann til margvíslegra trún-
aðarstarfa. Hann var í hreppsnefnd
Reykdælahrepps í áratugi þar af í
16 ár sem oddviti. Um langt árabil
var hann í sýslunefnd, einnig í
stjórn Búnaðarsambands Suður-
Þingeyinga lengst af sem gjaldkeri
þess, þá var hann lengi fulltrúi Suð-
ur-Þingeyinga á Búnaðarþingi.
í stjórn Kaupfélags Þingeyinga í
25 ár 1961 til 1986 þar af formaður í
11 ár. Þessum trúnaðarstörfum öll-
um, og ýmsum fleirum, gegndi Teit-
ur af mikilli trúmennsku og kost-
gæfni, glöggur og gætinn en líka
framsýnn.
En Teitur stóð ekki einn að sínu
mikla ævistarfi, við hlið hans stóð
Elín, örugg og traust.
Fyrir hönd okkar þingeyskra
bænda votta ég Teiti virðingu og
þökk fyrir mikið og farsælt ævi-
starf.
Elínu og stórum hópi afkomenda
þeirra sendum við hjónin innilegar
samúðarkveðjur.
Helgi Jónasson.