Morgunblaðið - 18.02.1999, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
plnrgmmMnlíili
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FARSÆLL
FERILL
TOLUVERT hefur verið rætt um þann stöðugleika í
efnahagsmálum, sem einkennt hefur þennan áratug
og þau heilladrjúgu áhrif, sem hann hefur haft á þjóðlífið.
Minna hefur verið rætt um þann pólitíska stöðugleika,
sem sömuleiðis hefur ríkt þennan áratug, sem bezt kemur
fram í því, að í gær náði Davíð Oddsson, forsætisráð-
herra, því marki að hafa setið lengur samfellt á forsætis-
ráðherrastól á Islandi en nokkur annar.
Viðreisnaráratugurinn einkenndist af pólitískum stöð-
ugleika, þegar ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks sat samfleytt í tæp 12 ár undir forsæti þriggja for-
manna Sjálfstæðisflokks, þeirra Olafs Thors, Bjarna
Benediktssonar og Jóhanns Hafstein. Af þessum tólf ár-
um var Bjarni Benediktsson forsætisráðherra í tæp sjö ár
eða þar til hann féll frá í slysinu á Þingvöllum.
A áttunda áratugnum sátu hins vegar fjórar ríkis-
stjórnir að völdum á Islandi og á þeim tíma var Geir Hall-
grímsson forsætisráðherra samfellt í fjögur ár eða eitt
kjörtímabil. Á níunda áratugnum sátu einnig fjórar ríkis-
stjórnir og var Steingrímur Hermannsson í forsæti
tveggja þeirra.
Það er engin tilviljun, að Viðreisnaráratugurinn og tí-
undi áratugurinn eru mestu velmegunarskeið Islandssög-
unnar. Þegar saman fara stöðugleiki í efnahagsmálum og
í stjórnmálum næst beztur árangur í rekstri þjóðarbús-
ins.
Þau tæp átta ár, sem Davíð Oddsson hefur gegnt
embætti forsætisráðherra í tveimur ríkisstjórnum, fyrst
með Alþýðuflokki og síðan með Framsóknarflokki, hafa
verið mikil umbótaár í þjóðlífi okkar. Við búum við gjör-
breyttar aðstæður og gjörbreytt viðhorf frá því, sem var
í upphafi þessa áratugar. Vegna þess stöðugleika í efna-
hagsmálum og stjórnmálum, sem ríkt hefur á þessum
áratug stendur lýðveldi okkar traustum fótum við upp-
haf nýrrar aldar.
HÆTTUSPIL OG
TÆKIFÆRI
VIÐBRÖGÐ Kúrda við handtöku leiðtoga síns,
Abdullah Öcalans, í Kenýa og framsali hans til Tyrk-
lands hafa verið hörð. Ráðist hefur verið að sendiráðum
og ræðismannaskrifstofum Grikkja í tugum borga í Evr-
ópu, þrír Kúrdar voru skotnir til bana er þeir reyndu að
brjótast inn í ræðismannsskrifstofu Israela í Berlín í gær
og stjórnvöld í Kenýa hafa lokað öllum sendiráðum sínum
af ótta við aðgerðir Kúrda.
Handtaka Öcalans á vafalítið eftir að kynda, að minnsta
kosti fyrst um sinn, enn frekar undir deilum Kúrda og
Tyrkja, er kostað hafa um 30 þúsund mannslíf á undan-
förnum árum. Að sama skapi er hætta á að sú aðstoð er
Grikkir veittu Kúrdaleiðtoganum eigi eftir að torvelda
enn samskipti nágrannaríkjanna tveggja.
Tyrkii' hafa heitið því að Öcalan muni njóta fyllstu
sanngirni er réttað verður í máli hans á næstunni. Sú
ákvörðun að neita lögfræðingum hans inngöngu í landið
eykur þó ekki bjartsýni á að sú verði raunin.
Hinn marx-leníníski Verkamannaflokkur Kúrda, PKK,
sem Öcalan hefur verið í forystu fyrir, á sér blóðuga sögu
og hefur verið sakaður um að bera ábyrgð á fjölmörgum
hryðjuverkum og öðrum glæpum, þar á meðal eiturlyfja-
smygli. Er starfsemi flokksins bönnuð í nokkrum ríkjum,
m.a. í Þýskalandi. Öcalan hefur verið í forystu PKK í
hálfan annan áratug og tók fljótlega upp stefnu vopnaðr-
ar baráttu við Tyrki í stað samningaumleitana.
Hjá því verður hins vegar ekki litið að stór hluti Kúrda
lítur á Öcalan sem óskoraðan leiðtoga sinn, ekki síst
vegna þess að Tyrkir bönnuðu á síðasta áratug alla póli-
tíska starfsemi Kúrda, hófsamra jafnt sem herskárra.
Kúrdar hafa mátt sæta ofsóknum og ofbeldi í gegnum
söguna og meðferð Tyrkja á hinum kúrdíska minnihluta í
suðausturhluta landsins er smánarblettur á stjórnarfari
þeirra. Réttarhöldin yfir Öcalan munu beina sjónum um-
heimsins að málefnum Kúrda. Þetta er að sama skapi
kjörið tækifæri fyrir Tyrki til að sýna fram á lýðræðisleg-
an þroska, virðingu fyrir mannréttindum og vilja til að
lifa í sátt við hinn kúrdíska minnihluta í landinu.
Samráðsfundur utanríkisráðherra Noi
Tækifæri
fyrir Norður-
lönd að láta
til sín taka
*
Island, Noregur og Finnland gegna í ár
formennsku í Evrópuráðinu, OSE og ESB.
Þetta gefur Norðurlöndunum tækifæri til
að beina athyglinni að málefnum sem þau
bera fyrir brjósti á alþjóðavettvangi.
ELALLDÓR Ásgrímsson utanríkisráðh
Torstila, staðgengill finnska ráðherra
til vinstri við Halldór, en nær eru Dai
EÐ ÞVÍ að þrjú
Norðurlandanna
gegna á þessu ári for-
mennsku í nokkrum
af mikilvægustu milli-
ríkjasamstarfsstofnunum Evrópu
gefst tækifæri til að beina athygli að
málefnum sem Norðurlönd hafa
borið sérstaklega fyrir brjósti á al-
þjóðavettvangi. Þetta eru utanríkis-
ráðherrar Norðurlandanna fimm
sammála um, en reglulegur sam-
ráðsfundur þeirra fór fram í
Reykjavík í gær.
Lögðu ráðherrarnir áherzlu á gildi
þess að halda noirænni samvinnu
áfram og efla hana, ekki sízt með það
í huga að Noregur hefur þegar tekið
við formennsku í OSE, Oryggis- og
samvinnustofnun Evrópu, Island
tekur við formennsku í Evrópuráð-
inu í maí og síðari helming ársins
verður Finnland í forystuhlutverki í
Evrópusambandinu (ESB).
Sagði Halldór Ásgrímsson utan-
rflásráðherra að fundinum loknum
að formennska íslands, Noregs og
Finnlands í þessum stofnunum gæfi
Norðurlöndunum einstakt tækifæri
til að hafa áhrif á starf þeirra og
stefnumörkun. Af þessu tilefni var
Daniel Tarschys, framkvæmdastjóra
Evrópuráðsins, boðið að sitja fund
ráðherranna að þessu sinni.
Tarschys sagði að íslands biði
mikilvægt pólitískt hlutverk þegar
það tæki við fonnennsku í Evrópu-
ráðinu í maí. Verkefnin muni meðal
annars felast í að stuðla að styrkara
lýðræði og mannréttindum í álfunni
og styðja við umbótaferlið í Mið- og
Austur-Evrópu. Á þessu hálfrar ald-
ar afmælisári ráðsins bætist 41. að-
ildarríkið í hópinn, Kákasuslýðveldið
Georgía. „Það er í verkahring for-
mennskuríkisins að brýna hinar sam-
evrópsku leikreglur mannréttinda og
lýðræðis fyrir nýjum aðildarríkjum,“
sagði Tarschys. I samræmi við þetta
lögðu ráðherramir í ályktun fundar-
ins áherzlu á gildi nánari samvinnu
milli Evrópuráðsins og ÖSE á sviði
mannréttinda og lýðræðis.
Ráðherrarnir létu í ljósi ánægju
sína með það svæðisbundna samstarf
sem haldið er uppi á vettvangi
Barentsráðsins, Eystrasaltsráðsins,
Norður-Atlantshafsráðsins og Nor-
rænu ráðherranefndarinnar. I því
sambandi bæri að leggja áherzlu á
Til athugunar að merkja mat
Rætt um að setja r
um erfðabreytt mi
ERLENDIS hafa andstæðingar erfðabreyttra matvæla oft efnt til mótmælaa
festir franskur meðlimur samtaka Grænfriðunga skilti sem varar við innihaldi:
erfðabreyttu maískorni.
Mikil umræða á sér nú
stað í Bretlandi um ágæti
erfðabreyttra matvæla
eins og fjallað var um í
blaðinu í gær. Hér á landi
hafa ekki verið settar
reglur um innflutning
slíkra matvæla. Egill
—j,----------------------
Olafsson ræddi við Helga
Valdimarsson prófessor
og Elínu Guðmundsdótt-
ur matvælafræðing.
NNFLUTNINGUR á
erfðabreyttum matvælum
til Islands er ekki bannaður
og engar reglur gilda um
innflutning á slíkum mat-
vælum. Að sögn Elínar Guð-
mundsdóttur, matvælafræðings
hjá Hollustuvernd ríkisins, hefur
verið rætt um að setja slíkar regl-
ur. Helgi Valdimarsson, prófessor
í ónæmisfræðum, telur ekki brýnt
að setja slíkar reglur. Hann telur
litla hættu stafa af erfðabreyttum
matvælum.
Engar reglur eru til hér á landi
um innflutning á erfðabreyttum
matvælum og innflutningur á þeim
er ekki bannaður að sögn Elínar.
Hún sagði að reglur væru hins
vegar til um innflutning á erfða-
breyttum lífverum, en undir þær
féllu t.d. innflutningur á erfða-
breyttu fóðri og sáðkorni. Elín sagði
að umræða hefði átt sér stað um
hvort rétt væri að setja slíkar reglur
og þá einkum hvort skylda ætti inn-
flytjendur til að merkja sérstaklega
erfðabreytt matvæli.
í ESB eru erfðabreytt matvæli
merkt sérstaklega
Evrópusambandið setti reglugerð
árið 1997 sem kvað á um að merkja