Morgunblaðið - 10.03.1999, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 10. MARZ 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ETA-for-
ingi hand-
tekinn
FRANSKA lögi-eglan handtók í
gær Jose Javier Arizcuren Ruiz
en talið er, að hann hafi stjórn-
að vopnuðum sveitum ETA, að-
skilnaðarhreyfmgar Baska á
Spáni. Slapp hann úr höndum
Frakka fyrir tveimur árum og
hefur verið leitað síðan. Vai-
hann handtekinn fyrir utan hót-
el í París ásamt tveimur félög-
um sínum og voru þeir allir
vopnaðir. Jose Maria Aznar,
forsætisráðherra Spánar, vai- í
heimsókn í Frakklandi er hand-
takan fór fram og þakkaði hann
frönskum yfírvöldum fyrir.
Talið er, að einn þeirra, sem
voru handteknir í gær, hafi
komið við sögu er Miguel Angel
Blanco, bæjai'stjórnarmaður í
Baskalandi, var drepinn 1997
en morðið á honum vakti mikla
reiði á Spáni.
Loftárásir
*
á Irak
BANDARÍSKAR herþotur réð-
ust í gær á loftvamastöðvar í
Norður-Irak en slíkar árásh'
hafa verið næstum daglegt
brauð síðan íraksstjórn ákvað
að berjast gegn flugbanninu yf-
ir norðui'- og suðurhluta lands-
ins. Sögðu talsmenn Banda-
ríkjahers, að ráðist hefði verið á
stöðvarnar er ratsjárgeisla var
beint. að flugvélunum en í til-
kynningu Irakshers sagði, að
hann hefði stökkt vélunum á
flótta.
Olykt gegn
nauðgurum
KYNNT hefur verið í Svíþjóð
nýtt tæki, sem konur geta beitt
gegn hugsanlegum nauðgurum.
Er það borið í festi um hálsinn
eða innanklæða og sé það brotið
gýs upp þvílíkur óþefur, að fólki
liggur við yfirliði. Er fnykurinn
líkur þeim, sem skunkarnh- eru
frægh' fyrir. Að sjálfsögðu líður
konunni ekkert betur en hún
ætti þó að sleppa ósködduð. Er
þessi búnaður kominn á markað
í Kanada og víðar.
Plútón frá
Sellafíeld
NORSK stjórnvöld skýrðu frá
því í gær, að fundist hefðu um-
merki um plútón í sjónum við
strendur landsins og væri það
komið frá endurvinnslustöðinni
í Sellafield í Bretlandi. Bretar
sökktu 200 kg af plútóni í írska
hafi á árunum 1960 til 1990 en
héldu því fram, að það hefði
grafist ofan í sjávarbotninn.
Jesper Simonsen, umhverfis-
ráðhema Noregs, sagði, að plút-
ónfundurinn við Noregsstrend-
ur væri mjög alvarlegt mál.
Noregur er ekki í Evrópusam-
bandinu en norska stjómin ætl-
ar þó að taka þetta mál upp við
þýsku stjórnina, sem er nú í
forsæti í sambandinu.
Stórslys í
Sierra Leone
MEIRA en 100 kaupmenn
drukknuðu og annai'ra 100 er
saknað eftir að drekkhlaðinn
bátur sökk undir þeim í slæmu
veðri undan Freetown í Sierra
Leone sl. laugardag. Tókst að-
eins að bjarga 50 manns.
Mohammad Khatami forseti Irans f opinberri heimsókn á Italíu
Tímamót í samskiptum íranska
klerkaveldisins og Vesturlanda
Róm. Reuters.
kom þangað árið 1989.
Stjórnvöld á Italíu
tóku vel á móti
Khatami, sem er álit-
inn frjálslyndari en
foi-verar hans á for-
setastóli íslamska lýð-
veldisins í Iran.
Massimo D’Alema,
forsætisráðherra Ital-
íu, og Dini utanríkis-
ráðherra sögðust
mundu leggja að
Khatami að bæta
stöðu mannréttinda-
mála í Iran og hamla
gegn útbreiðslu kjarn-
orkuvopna.
Mohammad
Khatami
hugar, ekki síst í ljósi
úrslita í sveitarstjóm-
arkosningunum. Hann
sagði þó nauðsynlegt
fyrir Bandaríkjastjórn
að nálgast íransstjórn
varlega, svo stuðning-
ur hennar græfi ekki
undan stöðu Khatamis
heima fyrir, þ.s. hend-
ur forsetans eru enn
bundnar af harðlínu-
mönnum innan klerka-
veldisins. Khatami
nýtur mikilla vinsælda
meðal yngstu kynslóð-
arinnar í Iran en 65%
landsmanna eru undir
24 ára aldri.
Heimsókninni
mótmælt
PRIGGJA daga opinber heimsókn
forseta Irans, Mohammad
Khatami, til Italíu hófst í gær.
Hún er hin fyrsta sem leiðtogi
Irans fer í til Vesturlanda frá því
að íslamska byltingin var gerð ár-
ið 1979. Hún markar því tímamót í
samskiptum klerkaveldisins í Iran
við umheiminn. Lokaniðurstöður
sveitastjórnarkosninganna í Iran,
sem fram fóru í lok febrúar, voru
einnig birtar í gær. Þær eru mikill
sigur fyrir Khatami og umbóta-
sinna í írönskum stjórnmálum.
Umbótasinnar náðu 13 af 15 sæt-
um í borgarstjórn Teheran og í
öðrum borgum unnu fylgismenn
Khatamis einnig markverða sigra.
Lamberto Dini, utanríkisráð-
herra Ítalíu, tók á móti Khatami á
Ciampino herflugvellinum, ásamt
Tommaso Caputo, prótókollstjóra
Vatíkansins. Kamal Kharrazi, ut-
anríkisráðherra Irans, er í fóru-
neyti Khatamis. Þeir héldu beint
til fundar við Oscar Luigi
Scalfaro, forseta Italíu, í Quir-
inale-forsetahöllinni í Róm.
Þúsundir lögreglumanna voru
kallaðar til starfa í Róm til að
gæta öryggis Iransforseta, en við-
búnaður hefur ekki verið meiri
vegna opinberrar heimsóknar í
höfuðborg Ítalíu frá því Mikhaíl
Gorbatsjov, þá forseti Rússlands,
Tímabært að aflétta
einangrunarstefnu gegn Iran
Dini sagði í útvarpsviðtali í gær
að Bandaríkjastjóm fylgdist af
miklum áhuga með heimsókninni.
Samskipti írans og Bandaríkjanna
hafa batnað lítillega að undanfórnu
en stjómvöld í Washington saka
íransstjóm efth' sem áður um
stuðning við hryðjuverkamenn og
tilraunir til framleiðslu kjamorku-
vopna. Dini lýsti því yfir í síðustu
viku að tímabært væri að aflétta
einangmnarstefnu Vestui-veldanna
gagnvart íran og styðja umbóta-
stefnu Mohammads Khatami heils-
Á meðan Khatami snæddi há-
degisverð með Scalfaro, forseta
Ítalíu, mótmæltu þúsundir brott-
fluttra Irana komu hans í miðborg
Rómar. Að sögn formælenda
þeirra söfnuðust fimm þúsund
manns saman til þess að andmæla
komu Iransforseta. Ekki höfðu þó
allir komist á leiðarenda, að því er
foi-mælandinn sagði, því að lögregl-
an á flugvellinum í Róm hefði neit-
að írönum frá Þýskalandi og Bret-
landi um að koma inn í landið.
Sjö íi'anar náðu skrifstofu
ítalska ræðismannsins í Amster-
dam á sitt vald í stutta stund í gær-
dag, en 20-30 til viðbótar efndu til
mótmæla vegna heimsóknarinnar
fyrii' utan ræðismannsskrifstofuna.
Andstæðingar Khatamis segja
lítið sem ekkert hafa breyst til
betri vegar frá því að hann tók við
völdum í Iran árið 1997. Máli sínu
til stuðnings nefna þeir að 300
manns hafi verið teknir af lífi opin-
berlega og 18 andófsmenn verið
myrtir erlendis af útsendunim
Iransstjómar.
í liðinni viku undirritaði ítalskt
stórfyi'irtæki á sviði orkumála,
ENI, og franska olíufyrirtækið
Elf-Aquitaine samning við Iranska
olíufélagið um olíuleit undan
ströndum Irans. Samningurinn
hljóðar upp á jafnvirði 70 milljarða
íslenskra króna, en áætlað er að
með samstarfinu aukist olíufram-
leiðsla írans um 220.000 þúsund
tunnur á dag. Á Ítalíu og í Frakk-
landi er gert ráð fyrir því að löndin
verði ekki fyrir bai'ðinu á við-
skiptabanninu gegn Iran vegna
samningsins. „Það getur vel verið
að þeim [Bandaríkjastjórn] líki
ekki samningurinn, en samt sem
áður láta þeir hann yfir sig ganga,“
sagði Dini utanríkisráðherra Ital-
íu.
:

Reuters
Sprenging í sýningarsal
SPRENGJA sprakk í gær og olli
nokkrum skemmdum á sýningu
um síðari heimsstyijöldina í Sa-
arbriicken í Þýskalandi. Hefur
sýningin verið gagnrýnd harð-
lega af öfgafullum hægrimönn-
um en með henni er þvi haldið
fram, að óbreyttir hermenn hafi
vitað um og tekið fullan þátt í
glæpaverkum nasista. Enginn
meiddist er sprengjan sprakk
snemma í gærmorgun en um er
að ræða farandsýningu, sem
kallast „Utrýmingarstríð _
Glæpir þýska hersins 1941-
1944“. Hefur hún verið sett upp
víða í Þýskalandi síðustu fjögur
ár. Hafa hópar öfgafullra hægri-
sinna oft efnt til mótmæla gegn
henni en þetta er fyrsta
sprengjutilræðið henni tengt.
Ekki var vitað hver eða hveijir
komu sprengjunni fyrir. Það er
félagsvísindastofnunin í Ham-
borg, sem setti sýninguna sam-
an, en þar er dregin í efa sú við-
tekna skoðun, að hermenn í
þýska ríkishernum, ólfkt því,
sem var með SS-liða Hitlers,
hafi ekki tekið þátt í mestu
glæpaverkum nasista eða þá að-
eins tilneyddir. Fyrir um tveim-
ur árum jós nýnasisti málningu
á suma sýningargripina og að-
standendum sýningarinnar hafa
oft borist sprengjuliótanir. Á
myndinni má sjá skemmdirnar,
sem urðu á sýningarsalnum.
Ný fjárlög bresku ríkisstjórnarinnar
Brown heitir
skattalækkun
Reutfirs
GORDON Brown, fjármálaráðherra Bret-
lands, heldur skjalatöskunni, sem geymir
Qárlagaræðu hans, á lofti fyrir blaðaljós-
myndara í Lundúnum í gær.
Lundúnum. Reuters, Daily Telegraph.
GORDON Brown,
fjármálaráðherra
Bretlands, hét því að
lækka skatta og efla
frjálst framtak í fjár-
lagaræðu sinni í
breska þinginu í gær.
Hann sagði ný fjárlög
bresku stjórnarinnar
miða að því að minnka
fátækt, jafnframt því
að halda jafnvægi í rík-
isfjármálunum.
„Kjami þessa fjárlaga-
frumvarps felst í hug-
myndinni um að hag-
sæld framtíðarinnar
byggi á frjálsu fram-
taki og sanngirni,"
sagði Brown í ræðu
sinni. Ráðherrann
lagði í upphafi ræð-
unnar áherslu á að
gera þyrfti hvort
tveggja, stuðla að
auknum hagvexti og
tryggja jafnari skipt-
ingu auðsins á milli þegnanna.
Þetta er í þriðja skipti sem
stjórn Verkamannaflokksins legg-
ur fram fjárlög og í fyrsta sinn í
áratug sem lögð em fram hallalaus
fjárlög í Bretlandi. Spáð er 1-1,5%
hagvexti á þessu ári og 2,25-2,75%
hagvexti árið 2000. Sumir írétta-
skýrendur telja líklegra að hag-
vöxtur nái einungis 0,6% á þessu
ári í Bretlandi. Fjármálaráðherr-
ann spáir 2,5% verðbólgu á ári
næstu þrjú árin.
Helsta nýmæli frumvarpsins er
að lægsta tekjuskattþrepið verður
10% en hingað til hefur það verið
20%, en lækkunin var eitt aðal-
kosningaloforð Verkamannaflokks-
ins í kosningunum 1997. Andstæð-
ingar stjórnarinnar segja hins veg-
ar nær að hækka tekjuskattpró-
sentuna eigi að spoma við fátækt í
landinu.
Hætt við kynningarbækling
inn á hvert heimili
Gordon Brown hætti við að
senda kynningarbækling um fjár-
lög þessa árs inn á hvert heimili í
Bretlandi, sem era 24 milljónir
talsins, vegna mótmæla frá þing-
mönnum Ihaldsflokksins og emb-
ættismönnum í fjármálaráðuneyt-
inu. Þess í stað var ákveðið að
1.250 þúsund bæklingar skyldu
liggja frammi á pósthúsum og al-
menningsbókasöfnum. I þeim er
skýrt út fyrir almenningi hvernig
og hvers vegna skattar era inn-
heimtir og hvernig ríkisstjórnin
ráðstafar því fé sem með þeim fæst
í ríkissjóð.