Morgunblaðið - 10.03.1999, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
GREINARGERÐ
MIÐVIKUDAGUR 10. MARZ 1999 35
TVISKINNUNGUR
OG FORDÓMAR
Borgarstjórinn í Reykjavík, Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir, hefur óskað eftir því við
Morgunblaðið að birtar verði skýringar
hennar og svör við gagnrýni, sem hún hef-
ur orðið fyrir vegna ferðar til Japans.
UNDANFARIÐ hefur verið all-
mikil umfjöllun í tilteknum fjölmiðl-
um um ferð borgai’j'firvalda til Jap-
an. Hafa ýmsir orðið til að leggja út
af þeirri ferð um tengsl stjórnvalda
og fyrirtækja. Það er í sjálfu ser
sígilt og þarft umfjöllunarefni. Eg
hef samt ekki getað varist þeiiTÍ
hugsun að margt, sem sagt hefur
verið undanfarna daga, einkennist
af tvískinnungshætti og jafnvel for-
dómum.
Að hafa það sem
sannara reynist
Allt byrjaði þetta með því að
borgaryfirvöld ákváðu að þiggja
boð japanska stórfyi-irtækisins,
Mitsubishi, um að skipuleggja
heimsókn á vegum borgarinnar til
Japan. Boðinu var fyrst komið á
framfærí sumarið 1997 þegar ég
tók á móti stjórnarformanni Mitsu-
bishi Heavy Industries í Höfða.
Hann var þá staddur hér á landi í
tengslum við framkvæmdir á
Nesjavöllum en jafnframt til að
endurnýja kynni sín af landi og
þjóð, en fyrir tæpum aldarfjórðungi
vann hann að því að koma upp vél-
búnaði Kröfluvirkjunar, þá ungur
verkfræðingur. Boðið hefur síðan
verið ítrekað nokkrum sinnum, síð-
ast með bréfi dags. 14. desember
1998. Taldi ég þá ástæðu til að
þekkjast boðið enda íyrirséð að
hægt væri að hafa erindi sem erfiði
með ferðinni.
Þessi ferð hefur valdið nokki-um
úlfaþyt - aðallega í DV - og hefur
blaðið ýmist haldið þeiiTÍ lygi
blákalt að lesendum að ferðin sé á
kostnað Mitsubishi, eða að hún hafi
a.m.k. átt að vera það allt þar til
málið komst í hámæli fyrir tilstuðl-
an DV. Þá hafi borgaryfirvöld
ákveðið að snúa frá villu síns vegar.
I skrifum sínum gefur blaðið lítið
fyi’ir sannleiksgildið og leiðrétting
sem barst frá mér sunnudaginn 28.
febrúar birtist ekki í blaðinu fyrr
en fimmtudaginn 4. mars. A meðan
mallaði lygin og jafnvel menn eins
og Páll Vilhjálmsson tekur hana
trúanlega og skiáfar í örgrein í Mbl.
hinn 3. mars: „Oddviti Reykjavík-
urlistans afsakar lystireisu sína til
Japans á reikning Heklu hf. með
vísun til hefðarinnar," (leturbreyt-
ing mín). Vegna þessara orða verð
ég eina ferðina enn að árétta að
ferðakostnaður, Jiar með talin far-
gjöld, gisting og dagpeningar, er
greiddur af Reykjavíkurborg.
Æ sér gjöf til gjalda?
Ég hef aðeins velt því fyrir mér
af hverju það fer svona fyrir
brjóstið á einstaka manni að ferðin
tengist Mitsubishi. Af hverju menn
hafa jafnvel uppi stór orð eins og
„mútur“ um málsverði sem boðið
er til hjá því fyrirtæki í ferðinni.
Astæðan er líklega sú að menn ótt-
ast að æ sjái gjöf til gjalda. Að með
því að sitja boð hjá fyrirtækinu sé-
um við orðin handgengnari því en
gott geti talist. En halda menn þá
að forsvarsmenn Mitsubishi hafi
aldrei notið gestrisni Reykjavíkur-
borgar á fjölmörgum ferðum sínum
til borgarinnar í tengslum við
stærsta viðskiptasamning sem
borgin hefur gert í áraraðir? Halda
menn að þeir hafi aldrei setið boð
eða þegið málsverði hjá viðskipta-
aðila sínum, Reykjavíkurborg?
Halda menn að opinberir aðilar og
fyrirtæki sem gera stóra viðskipta-
eða lánasamninga hafi aldrei boðið
til málsverðar eða verið boðnir til
málsverðar? Eflaust mætti búa
til langan lista yfir slíkt ef einhver
nennti að elta ólar við það. Ég get
þó nefnt eitt dæmi af handahófí a‘f
sjálfri mér sem ég man ekki betur
en fengi vinsamlega umfjöllun í
fjölmiðlum, enda ekki ástæða til
annars. Það var þegar ég, ásamt
samgönguráðherra og fleiri fyrir-
mönnum, fór til Kaupmannahafnar
á vegum Flugleiða til að halda upp
á að 50 ár voru liðin frá því að tekið
var upp reglubundið flug milli Is-
lands og Kaupmannahafnar. Þá sat
ég líka glæsilega veislu á þeirra
vegum. Ég hefði kannski átt að
láta það vera?
Það má alltaf deila um ferðalög
opinbeira aðila, tilgang þeiiTa og
það sem út úr þeim kemur. I þeirri
umræðu verða þeir sem til hennar
stofna að stjórnast af öðrum hvöt-
um en pólitískum illvilja og tæki-
færismennsku. Vissulega eru ekki
allar ferðir til fjár en sumar ferðir
gera ágætlega í blóðið sitt, ýmist
strax eða þegar fram líða stundir.
Ef menn hafa rökstuddan gi-un um
að gæslumenn opinbers fjár séu
ósparir á það sér og sínum til handa
til að geta lifað í vellystingum
praktuglega, er sjálfsagt að taka
fast á þeim málum. Þegar engu
slíku er til að dreifa hlýtur þeim að
vera sæmilega treystandi til að
leggja mat á hvaða ferðir þeir fara í
tengslum við starf sitt og með
hverjum þeir borða hveiju sinni.
Sauðirnir og hafrarnir
I grein sinni gerir Páll aðra ný-
lega uppákomu að umtalsefni.
Hann skrifar: „Fyrir nokkrum dög-
um opnaði borgarstjóri hljómplötu-
búð á Laugaveginum. Eigandi búð-
arinnar á viðskiptaferil að baki,
sem fæstir myndu hreykja sér af.
Fágun er ekki hugtak á sporbraut
Jóns 01afssonar.“ Mig rak einfald-
lega í rogastans þegar ég las þetta.
Kemur þar einkum tvennt til. Ann-
ars vegar sú vanþekking sem þarna
birtist, hins vegar fordómarnir. Jón
Ólafsson er ekki nógu „fágaður", að
mati greinarhöfundar, til að borg-
arstjóri geti blandað við hann geði
á opinberum vettvangi. Og hver er
það þá? Hvernig eigum við að skilja
sauðina frá höfrunum? Er þetta
spurning um nýja peninga eða
gamla peninga?
Jón Ólafsson var að opna endur-
bætta og stóra verslun á Laugaveg-
inum og flytja þangað höfuðstöðvar
Skífunnar. Það skiptir verulegu
máli fyrir miðbæinn og þ.a.l. fyrh’
borgina. Ég hef áður mætt við sam-
bærilegar uppákomur. Fáein dæmi:
Ég mætti hjá Eimskip þegar nýr
Brúarfoss kom til landsins. Ég
mætti þegar íslenskar sjávarafurð-
ir tóku í notkun nýjar og glæsilegar
höfuðstöðvar við Engjateig. Ég
mætti þegar Fjárfestingarbanki at-
vinnulífsins tók til starfa við Suður-
landsbraut. Ég komst að vísu ekki
á opnun endurbættrar verslunar
Eymundsson í Austurstræti en
heimsótti verslunina daginn eftir að
viðstöddum fjölmiðlum. Ég mætti
þegar Tal tók formlega til starfa í
Síðumúla og svona mætti áfram
telja. Ég reyni einfaldlega að mæta
þegar fagnað er áfanga sem skiptir
máli fyrir þróun borgarinnar og at-
vinnulífið í borginni. I nærveru
minni felst engin persónuleg af-
staða til forsvarsmanna viðkomandi
íyrirtækja heldur viðurkenning á
því að starfsemi þeirra skiptir máli
fyrir borgarsamfélagið.
Um það má deila hversu mikil og
náin samskipti opinberra aðila og
viðskiptafyrirtækja eiga að vera, en
hjá slíkum samskiptum verður
aldrei komist. Umræða um þau
samskipti má heldur ekki vera með
þeim hætti að kylfa eða fordómar
ráði kasti.
Viðskiptin við Mitsubishi
Þeir sem hafa nálgast samskipti
borgarinnar og Mitsubishi á mál-
efnalegum grundvelli hafa helst séð
ferðinni það til foráttu að viðskipti
borgarinnar við fyrirtækið hafi
sætt gagnrýni hjá Eftirlitsstofnun
EFTA. Slík gagnrýni er ekkert
einsdæmi og hún er ekki óyggjandi.
í útboðs- og innkaupamálum lýt-
ur borgin bæði alþjóðlegum reglum
sem og reglum sem hún hefur sjálf
sett sér. Það er meira en hægt er
að segja um marga aðra opinbera
aðila. (Mér er t.d. ekki kunnugt um
að Hitaveita Suðurnesja hafi boðið
út kaup sín á vélasamstæðu fyrir
raforkuverið í Svartsengi.) Þessar
reglur eiga að sjá til þess að við-
skiptaaðilar borgarinnar sitji við
sama borð en ekki síður hitt, að út-
svarsgreiðendur hafi tryggingu fyr-
h- því að hagstæðasta tilboði sé tek-
ið og annarlegir hagsmunir ráði
ekki för. Varðandi kaupin á tveimur
vélasamstæðum fyrir Nesjavalla-
virkjun þá hef ég hvergi séð því
haldið fram að hagstæðasta tilboði
hafí ekki verið tekið. Það er heldur
engin tilviljun að kostnaður við
virkjunina var 800 m.kr. undir
áætlun og hún komst í gagnið fyrr
en áætlað hafði verið. Þar eiga
starfsmenn borgarinnar, verktakar
og Mitsubishi stærstan hlut að
máli.
I nóvember sl. var gengið frá
viljayfirlýsingu milli borgarinnar
og Mitsubishi um kaup á þriðju
vélasamstæðunni ef talið er fýsilegt
að stækka raforkuverið á Nesja-
völlum. Eftirlitsstofnun EFTA hef-
ur gert athugasemdir við þetta og
óskað frekari skýringa. Af hálfu
borgarinnar er því haldið fram að
þessi kaup séu í fullu samræmi við
tilskipanir EB og fjölmörg fordæmi
séu fyrir sambærilegum kaupum.
Það sem vegur þyngst í þessu sam-
bandi er sú staðreynd að rekstrar-
öryggi raforkuversins yrði mun
ótryggara með ólíkum vélasam-
stæðum, tæknilega yrði erfitt að
tengja stjórnbúnað orkuversins
þannig að hann gæti samhæft ólík-
ar vélasamstæður og síðast en ekki
síst yrði að kaupa ólíka varahluti
sem hefði í för með sér um tveggja
milljóna dollara viðbótarkostnað
(um 145 milljónir ísl.kr.) Það er því
mat borgarinnar að kaupin á þriðju
vélasamstæðunni frá Mitsubishi, ef
af frekari virkjunarframkvæmdum
verður, séu mjög hagstæð og í þágu
þeirra sem kaupa þjónustu Orku-
veitu Reykjavíkur.
Heldur þú að
Kalk sé nóg ?
NATEN
_____- er nóg I
Fréttir á Netinu ® mbl.is
/KLLTAf= G/TTH\SA£? A/ÝT7
MINNINGAR
EÐALREIN
MAGDALENA
ÓLAFSDÓTTIR
+ Eðalrein
Magdalena
Ólafsdóttir fæddist
á Hellissandi 9. maí
1914. Hún lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 3. mars síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Ólafur
Jóhannesson og
Björg Guðmunds-
dóttir. Eftirlifandi
eiginmaður Magda-
lenu er Arni Hinrik
Jónsson. Börn
þeirra eru Ólafur
Kristófer, Jórunn
Helga, Auður Jóna og Ingveld-
ur Jóhanna. Magdalena bjó í
Keflavík frá 1937 til æviloka.
Lengst af á Suðurgötu 44 en
síðustu ár bjó hún á Suðurgötu
Í4.
Útfor Eðalreinar Magdalenu
fer fram frá Ytri-Njarðvíkur-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
„Þá er ein af þeim bestu fallin í
valinn.
Ég ætla ekki að lýsa lífi eða ætt
Möggu, ég læt aðra mér færari um
það. Ég vil minnast Möggu sem
yndislegrar tengdamóður í yfir 20
ár og góðs vinar til dauðadags.
Þó svo hjónabandi mínu lyki
slitnaði aldrei sambandið við
Möggu og Áma. Þau reyndust mér
sem foreldrar eftir fráfall minna
eigin. Þegai’ tárin þorna koma
minningamar upp í hugann: Sumr-
in í sumarbústaðnum þegar börnin
min voru lítil; berjatínsla á Snæ-
fellsnesi og þegar vinkonur Möggu
komu í kaffisopa og spáðu í bolla.
Þær voru ekki alltaf sammála um
hvað sást í bollanum nema með
„gleðigloppurnar", ég man að það
vom alltaf „gleðigloppur"! Sagði ég
að tárin væm þornuð? Ekki alveg.
Með hveri-i minningu koma ný tár.
Tárin þoma, en minningamar
gleymast aldrei.
Magga var alltaf tilbúin að rétta
hjálparhönd eða veita tilsögn,
hvort sem það var við að sauma fót
á börnin eða „bródera" vambir,
eins og við kölluðum það í slátúr-
gerðinni. Hún kenndi mér margt
sem hefur komið sér vel í gegnum
árin, sérstaklega við saltkjöts-,
rállupylsu- og sláturgerð, sem er
árleg hefð hjá mér núna.
Þegar dótturdóttir mín Karitas,
8 ára, heyrði um lát langömmu
sagði hún: „O, nei, hver eldar nú
fyrir aumingja langafa?" Hún
kunni að meta góða matinn hjá
Möggu ömmu, sem við og öll gerð-
um.
Oll fjölskylda mín saknar Möggu
mikið og þá sérstaklega nafna
hennar sem varð að kveðja hana
fjórum dögum áður en hún dó, þar
sem hún var á forum til Bandaríkj-
anna.
Elsku Ami, Óli, Jórunn, Auður,
Inga og fjölskyldur, við sendum
okkar innilegustu samúðarkveðjur
og megi Guð leiða ykkur í gegnum
þennan erfiða tíma.
Magna Guðmundsdóttir
Pfeifer, Heyburn, Idaho,
Bandaríkjunum.
Amma Magga er dáin. Þegar
mamma hringdi og sagði mér að þú
værir dáin fann ég
tómleikatilfinninguna
hellast yfir mig. Það
sem gaf mér frið í sál-
inni var vitneskjan um
að nú liði þér vel. Þar
sem ég bý erlendis
sem stendur, og að-
stæður mínar eru
þannig að ég kemst
ekki heim til að kveðja
þig almennilega elsku w
amma Magga, langar
mig að fá að kveðja þig
með þessum fáu örfáu
línum.
Mig langar að
þakka þér fyrir allar góðu sam-
verustundirnar sem við höfum átt.
Sérstaklega eru mér minnisstæð-
ar þær alltof fáu en góðu stundir
sem við áttum saman í eldhúsinu
hjá þér síðustu árin áður en ég
flutti utan. Það var alltaf gott að
koma til þín og afa Arna og við
vorum alltaf velkomin. Mér var
líka alltaf svo hlýtt um hjartað af
þeim einlæga áhuga sem þú sýnd-
ir mér og fjölskyldu minni í gegn-
um tíðina. Hvernig hefur hann
pabbi þinn það, Gyða mín? spurðir
þú mig oft með hlýju í röddinni og
einnig hafðirðu mikinn áhuga á
því sem ég var að gera og spurðir
mikið um það. Ég gleymi því líka
seint, hvernig þú, þegar ég var að
vinna með fötluðum, með tungu-
taki þinnar kynslóðar talaðir alltaf
með mikilli hlýju og virðingu um
eymingjana sem þú sagðir að ég
væri að hjálpa. Síðasta skiptið
sem við hittumst sagðir þú við mig
með stolti í röddinni, að þú hefðir *
alltaf vitað að mér myndi vegna
vel í lífinu.
Það hefur ekki alltaf verið auð-
velt fyrir mig að vera stjúpbarn.
Þrátt fyrir að fólk segi að maður sé
hluti af fjölskyldunni sýnir viðmót
og atferli stundum allt annað.
Þetta fann ég aldrei í þínu fari. Það
sem ég fann var að þér var mikið í
mun að mismuna okkur barna-
börnunum ekki. Þú tókst mér alltaf
án skilyrða, sem einu af þínum
bamabörnum. Áhugi þinn á því
sem ég tók mér fyrir hendur var
alltaf einlægur.
Einnig er minning mín um þig
minning um konu sem, eftir erfið-
leika unglingsáranna hjá mér,
tókst mér opnum örmum, sýndir
skilning og hlýju. Þessari um-
hyggju og hlýju mun ég ávallt búa
að og hennar vegna mun minning
þín ávallt eiga sérstakan stað í
hjarta mér. Mín minning um þig
mun því alltaf verða um góða og
vandaða konu með stórt hjarta.
Megi guð blessa og styrkja ykk-
ur elsku afi Árni, mamma, Auður,
Jórunn, Óli og fjölskyldur ykkar,
og þá aði’a sem eiga um sárt að
binda vegna andláts ömmu Möggu.
Guð blessi minningu þína elsku
amma Magga.
Gyða Hjartardóttir.
f'-
© ÚTFARARÞJÓNUSTAN H
Stofnað 1990
Persónuleg þjónusta
Sími: 567 9110 & 893 8638
_ . . . . Runar Geirmundsson Sigurður Rúnarsson
WWW.Utfanr.IS Utfanr@ltn.lS_útfararstjóri útfararstjóri