Morgunblaðið - 11.06.1999, Side 42

MORGUNBLAÐIÐ
^42 FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ 1999
HESTAR
Grundvallaraiistök að
sleppa hrossum á rýrt land
Nú líður að því að hestum verður sleppt í
sumarhaga. En vorið hefur verið kalt og
gróður víða kominn skammt á veg. Astand-
ið er víða ágætt á Suðurlandi en víða ann-
ars staðar er það slæmt. Ásdís Haralds-
dóttir ræddi við Björn H. Barkarson hjá
Landgræðslu ríkisins um hrossahaga og
hrossabeit og áhuga og áhugaleysi
hestamanna á málefninu.
BJÖRN H. Barkarson segir að
víða á Norðurlandi séu menn
orðnir heylausir eða heylitlir og
margir því hættir að gefa
hrossum. Hann segir að hross-
pim sé nú sleppt á sáralítinn
gróður því vorið kom seint fyrir
norðan og sprettan gengur
hægt. Þetta sé ekki til að bæta
ástandið í hrossahögum sem
kannski er ekki gott fyrir.
„Utlitið með hrossahaga er
sums staðar hreinlega slæmt,“
segir Björn. „Sums staðar á
Norðurlandi voru menn ekki
með mikil hey eftir siðasta sum-
ar. Veturinn byrjaði óvenju
snemma og er búinn að vera
langur og erfiður sumum. Síðan
kemur vorið tiltölulega seint og
nú bætist við að víða hafa tún
kalið.“
Ætti að gefa hrossum eins
lengi og mögulegt er
Víða hefur skapast hefð hjá
hestamönnum í þéttbýli um
hvenær þeir sleppa hestum sín-
um á vorin og segir Björn að
honum sé meinilla við slíkar
hefðir. Hann segir að í árferði
sem þessu eigi menn að reyna
að gefa alla vega fram í miðjan
júní eða eins lengi og þeir
mögulega geta. Þeir sem eru
með hross úti og eiga hey ættu
að reyna að halda hrossunum á
afmörkuðum svæðum og gefa
eins lengi og hægt er og friða
önnur svæði á meðan. Síðan
geta þeir fært hrossin á grónu
HESTAR í góðum haga.
svæðin og leyft svæðinu sem
gefíð var á að gróa upp. Þó svo
gjafasvæðin líti oft ekki vel út á
vorin og séu útspörkuð ná þau
sér oft mjög vel. Þar hjálpa
hrossatað, fræ og heyafgangar
við uppgræðslu. Ef í landinu
eru einhvers staðar ógrónir
melar er kjörið að nota þá sem
gjafastað svo framarlega sem
auðvelt er að komast að þeim.
Til dæmis þegar þeir eru frosn-
ir á veturna. Björn segist oft
undrast hvað þetta er sjaldan
gert því þetta séu hreinir land-
vinningar.
„Þegar hrossum er sleppt
snemma á land sem er rýrt
halda þau sprettunni niðri allt
árið,“ segir hann. „Landið nær
aldrei að gróa og aldrei fæst al-
mennileg uppskera af því. Þetta
eru grundvallarmistök í allri
hrossabeit.
Það er Ijóst að það er auð-
veldara að búa með hross á
Suðurlandi en annars staðar og
svo virðist sem spretta sé þar í
meðallagi. Mér fínnst þó víða
sjá á landi og er hræddur um
að ástand hrossahaga hafí al-
mennt versnað á undanförnum
árum þó sums staðar sjái maður
framfarir. Aðalvandamálið er
of mikill íjöldi hrossa. Þótt auð-
veldara sé að eiga mörg hross á
grösugum svæðum kemur alltaf
að því að menn lenda í vand-
ræðum með þennan fjölda. Það
þarf að taka á þessu vandamáli
og fækka hrossunum enda held
ég að það sé staðreynd að flest-
ir hrossabændur eiga einhver
hross í stóði sínu sem ekki skila
þeim arði.“
Áhugalausir hestamenn
og hrossabændur
Á undanförnum misserum
hefur verið boðið upp á nám-
skeið fyrir hestamenn og
hrossabændur sem nefnist
Hesturinn í góðum haga. Björn
segist halda að þessi jákvæði
titill ætti ekki að fæla fólk frá.
Hann segir að smám saman hafí
verið þróað námsefni fyrir
námskeiðin en í upphafí hafí
verið um að ræða kynningu á
bæklingnum Hrossahagar, að-
ferð til að meta ástand lands,
sem RALA og Landgræðslan
gáfu út vorið 1997. Sfðan hefur
verið Iögð meiri áhersla á
hrossin sjálf og var Ingimar
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
Sveinsson á Hvanneyri fenginn
til liðs með námskeiðshöldur-
um. í fyrra voru haldin tvö
námskeið en aflýsa þurfti jafn
mörgum vegna ónógrar þátt-
töku.
„Mér hefur þó ekki blöskrað
áhugaleysið fyrr en nú í vor
þegar við ákváðum að halda
námskeið í Reykjavík 17. maí,“
segir Björn. „Við sendum út
200 bréf til hestamannafélaga á
þessu svæði og sveitarfélaga.
Fjórir skráðu sig á námskeiðið
og varð að aflýsa því. Ég átti
satt að segja von á mun fleirum.
Þótt hinn almenni félagsmaður
kæmi ekki hélt ég að hesta-
mannafélögin og sveitarfélögin
hefðu áhuga á að senda fulltrúa
sína þar sem flest þeirra bjóða
upp á hrossabeit. Þrátt fyrir
þennan dræma áhuga ætlum
við að halda áfram og bjóða
upp á námskeið í haust.“
Stanslaus vinna að halda hross-
um í mátulegum holdum
„Þetta hefði verið kjörið fyrir
þá hestamenn í þéttbýli sem eru
að leigja beit fyrir hrossin sín
út um sveitir landsins. Ég hef
oft velt því fyrir mér hvort fólk
geri sér grein fyrir hvað það er
að borga fyrir. Kynnir það sér
nákvæmlega hvaða þjónustu er
verið að bjóða upp á, hvernig
haginn er, girðingarnar, að-
gangur að hreinu vatni og svo
framvegis? Ég veit reyndar líka
að bændur sem bjóða upp á
hagagöngu fá stundum þau fyr-
irmæli með hrossunum að þau
eigi að vera á snöggu landi.
Eigendurnir koma svo um helg-
ar og vilja þá að hrossin hafí
ekki fítnað um of. En að halda
hrossum í mátulegum holdum
yfír sumartímann kostar stans-
lausa vinnu og mikla þjálfun.
Enda hefur komið í ljós í rann-
sóknum að hross geta þyngst
um 70 kíló á tveimur vikum á
mikilli beit. Ég vil hamra á því
að það gerir miklar kröfur til
fólks að eiga hest og það verður
að gefa sér tíma til að þjónusta
hestinn, bæði á veturna og á
sumrin.“
Andúð fólks á sinu fínnst
Birni ganga út í öfgar. „Auð-
vitað er það staðreynd að land
sem var illa bitið í fyrra er nú
orðið fagurgrænt,“ segir hann.
„En liturinn segir ekki allt, því
Fréttir á Netinu mbl.is
/\LLTAf= G/TTH\0KÐ /VÝT7