Morgunblaðið - 19.06.1999, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ
30 LAUGARDAGUR 19. JÚNÍ 1999
Mfl
m
Er fiskurinn
ferskur?
Næstu sex laugardaga gefst les- físks og hvernig best sé að
endum kostur á að lesa ýmsan geyma hann heima o.fl. Með
fróðleik um fisk. Það eru
sérfræðingar á Rannsókna-

þessu móti vill Rf hvetja til
aukinnar fiskneyslu sem
stofnun fiskiðnaðarins sem hefur farið minnkandi á síðustu
skrifa greinamar. Markmið árum. Fyrsta greinin sem nú
greinanna er m.a. að upplýsa birtist er um hvernig neytand-
neytendur um leiðir til að meta inn getur reynt að leggja mat á
ferskleika fisks, um jákvæðar ferskleika fisksins sem hann
hliðar fiskneyslu, geymsluþol ætlar að kaupa.
HVERNIG getur hinn almenni
neytandi fullvissað sig um að hann
sé að fá ferskan og góðan fisk?
Besta leiðin til að meta ferskleika
fisks er ávallt með notkun skynfæra
okkar, eða það sem kallast skyn-
mat. I skynmati beitum við skyn-
færum okkar eins og sjón-, lyktar-,
bragð- og snertiskyni. I skynmati á
fiski skiptir sjónskynið miklu máli.
Við sjáum galla eins og blóðbletti,
bein og orma og einnig gefur útlit
fisksins, tálkna og augna sem og lit-
ur á flökum ákveðnar hugmyndir
um ferskleika hans.
Lykt, bæði af hráum og soðnum
fiski, skiptir mikiu máli. Við erum
mjög næm fyrir ýmsum efnum sem
myndast í fiski þegar hann skemmist
eins og ýmsum brennisteins- og
köfnunarefnissamböndum.
Snertiskynið er einkum notað til
að meta áferð fískholds, t.d. með
fingri þegar ýtt er á fiskhold til þess
að athuga hvort fiskurinn sé enn
stinnur.
Skynmat á ferskum fiski hefur
verið notað hér á landi í áratugi.
Margt eldra fólk gjörþekkir þær
breytingar sem verða á lykt, útliti og
áferð fisks þegar hann skemmist. Að
sumu leyti er þessi þekking hverf-
andi hér á landi. Hinn almenni neyt-
andi sér nú orðið sjaldnar heilan fisk
en áður. Sem dæmi má nefna að æ
algengara er að keypt séu fiskflök í
fiskbúðum frekar en heill fiskur.
Heill fískur
Ef fiskur er heill segja tálkn og
augu mikið um ferskleika fisksins. I
nýveiddum fiski eru tálknin rauð
(misrauð eftir tegundum) en tálkn-
bogamir eru fullir af „lifandi blóði“
og ekkert slím er til staðar. Lyktin
STINNT þorskflak
með engu losi.
Fróðleiksmolar
• í nýveiddum fiiski eru
tálknin rauð og augun út-
stæð og hornhimnan tær
• litur nýrra fiskflaka er yf-
irleitt Ijós, hvítur eða gagn-
sær
• vel meðhöndiaður fiskur er
stinnur og flökin úsprungin
• lykt af ferskum flökum er
Iítil en minnir á sjó, þang eða
Qöru.
FISKFLAK sem er lint við-
komu og með mjög greinilegu
losi í nær öllu flakinu.
er málmkennd sjávarlykt og minnir
á þang. Augun eru útstæð og hom-
himnan tær. Við geymslu í ís mynd-
ast smám saman slím á tálknin, litur
þeirra breytist og þau verða upplituð
og seinna brún. Augun verða flöt og
síðan eins og sokkin, homhimnan
verður ekki lengur tær heldur
mjólkurlituð. Við geymslu breytist
lyktin og verður sæt, súr eða gerjuð.
Við lengri geymslu tekur við fúkka-,
ammoníaks- og brennisteinslykt.
Flök
Þegar neytendur kaupa fiskflök
Þú birtist mér í draumi.
DRAUMSTAFIR Kristjáns Frímanns
í HVERJUM karlmanni býr
kona, sú kona er ekki af holdi og
blóði heldur er hún ímynd bestu
eiginleika hans og stoð og stytta
gegnum lífið. Hver sá karlmaður
sem fínnur þessa konu í sér, er
og verður lukkunnar pamfíll.
Konan sú er draumadís allra
karlmanna og henni fann sál-
könnuðurinn Carl G. Jung tilvem
í Animu, latneska heiti sálarinn-
ar. Animan birtist í öllum draum-
um manna, hún er ýmist áberandi
eða til hlés og hún klæðist því
gervi sem hentar hverjum
draumi. Þessa vem lofsyngja
menn í vöku og mála fógrum lit-
um án þess að gera sér grein fyr-
ir að hin fullkomna kona sem þeir
þrá og tilbiðja en finna ekki í vök-
ulífinu er rétt handan viðfyomið á
vökunni í skugga nætur. í draumi
birtist hún sem vemdarengill,
leiðbeinandi, móðir, ástkona,
fröken, frú og hún kemur í kvöld.
Koradu í kvöld
út í kofann tO mín,
þegar sólin er sezt
og máninn skín.
Komdu hér ein
því að kvöldið er hþ’ótt
ogblóminöllsofa
sætt og rótt.
Við skulum vera hér heima
ogvakaogdreyma
vefúr nóttin örmum hh'ð og dal.
Komdu í kvöld
útíkofanntdmín,
þegar sólin er sezt
og mánin skín.
(Jón Sigurðsson.)
Draumar
„Kleópötru“
1. nóvember 1997.
Mér fannst ég vera
komin í móttökuna í Leifs-
stöð og vera að taka á móti
Díönu prinsessu. Mætti
hún strax og fór að tala við
mig. Bað hún mig að ger-
ast bamapía hjá sér í
nokkra mánuði því að hún
væri í vandræðum með
strákana sína. Mér fannst
skrýtið að hún skyldi biðja
um pössun fyrir svona
stálpaða drengi en ákvað
að slá til og taka strákinn
minn með og hugsaði að
við myndum læra enskuna
betur. Verður mér þá litið
niður á gólfið og sé hálf-
nakta stelpu liggja á gólf-
inu og er mér tjáð að hún
eigi að leysa mig af öðru
hvoru í höllinni. Díana er
mér mjög þakklát og er-
um við bestu vinkonur.
Allt í einu breytist andlitið
á henni og hún verður svo-
Htið ófríð, við göngum að af-
greiðsluborði og skoðum krossa
sem nunnumar í Hafnarfirði höfðu
smíðað. Skyndilega voru Ijósmynd-
arar allt um kring og tóku myndir
af henni. Aftur er móttaka fyrir
Díönu og nú er Markús Om Ant-
onson mættur í svörtum jakkaföt-
um að taka á móti henni. Ég finn
til með honum að keyra alla þessa
leið fyrir svo stutta móttöku. Mér
finnst Díana fela sig bak við tré en
kemur svo aftur fram.
2. nóvember ‘97.
Hálfótaminn dökkbrúnn hestur
er í kringum mig og finnst mér
sá ég mat, hrísgrjón og
kjúklingakjöt og ég hugs-
aði hvort ég gæti gefið
kettinum mínum kjötið.
4. mars ‘98.
Fannst ég vera að
vinna á nýrri sjúkrastofn-
un og vera að búa upp
rúm. Hjúkrunarfræðing-
ur að nafni Sesselja er
stödd þarna og segir að
það þýði ekkert fyrir
hjúkrunamema að vera
að vinna þama nema þeir
hugsi um hvað þeir séu að
gera (ég var ekki nemi en
var sammála henni í hug-
anum). Síðan er ég stödd
inni á salemi og er að
þrífa eldri konu, sjúkling
og hanga hægðimar frá
henni, gekk mér illa að
þrífa hana og brátt var ég
útötuð líka. Skyndilega er
ég annars staðar á göngu
niður í móti og kem að
Mynd'Knstján Kristjánsson frosinni tjöm. Á tjöminni
SÓL minna drauma. em fjögur leiði bama
sem höfðu drakknað þar. Virti ég
þetta fyrir mér um stund og fann
til með börnunum. Nú fannst mér
tími til að snúa við því matar-
hléinu í vinnunni væri lokið. Þá
birtist móðir mín og gekk á móti
mér með fallegan blómakrans og
setur við dymar á Htlu húsi þama
sem mér fannst vera mín eign.
Ráðning
Þessir fjórir draumar era mjög
persónulegir, þeir tengjast inn-
byrðis og spegla miklar breyting-
ar á högum þínum. Fyrsti draum-
urinn sem er sterklega litaður af
andláti Díönu prinsessu, en snýst
einhverjir hafa setið hann en
hann látið mjög illa. Hann kemur
upp að mér og ég bið hann um
leið og ég sest á bak að vera ró-
legan og varð hann það og mér
leið vel á baki.
3. febrúar ‘98.
Ég var í þéttum faðmlögum við
Fjölni (kryddstrák, þekki hann
ekkert) og vora það stæltir vöðv-
ar hans sem vöktu athygli mína.
Við lágum upp í rúmi og sögðum
ekkert. Skyndilega er ég ein í litlu
herberginu þar sem var parket á
gólfi og einn gluggi. Á miðju gólfi
• •
á engan hátt um hana, speglar þig
sjálfa. Draumurinn gefur í skyn
að hann tengist opinberam starfs-
frama (Markús Öm Antonsson er
táknið og merkir miklar óvæntar
breytingar) þínum á einhvem
hátt og á þeim vettvangi verðir þú
fyrir óvæntu happi (Díana merkir
happ). Það era mörg dauðatákn í
þessum draumi en þau túlka lok
einhvers og upphaf á nýju (að Hf
þitt umhverfist), frekar en beina
skírskotun. I öðram draumnum
ert þú sjálf að kljást við eigin til-
finningar og að aga það mikla
skap sem þú virðist hafa. Þriðji
draumurinn er svo sem framhald
af fyrri og þú ert þama komin á
það stig að stjóma eigin gerðum,
vilja og losta. Það launar sér í
andlegri upphefð (hrísgrjónin)
eða „vilja ofar efni“. Fjórði
draumurinn er svo bæði viðvöran-
ar- og tilhlökkunardraumur.
Hann talar um að eftirgjöf og aft-
urhvarf tilfínninga leiði illt af sér
(nafnið Sesselja merkir erfið-
leika). Þú sért nú þegar búin að
losa þig við óæskilega þætti í þér
og það sé vel, enda færði móðir
þín þér blómakrans í tilefni dags-
ins.
Þeir lesendur scm vdja fá drnuntn
sfna birta og ráðna sendi þá með
fullu nafni, fæðingardegi og ári
ásamt heimilisfangi og dulnefni til
birtingar til:
Draumstafír
Morgunblaði
Krínglunni 1
103 Reykjavfk
Einnig má senda hréfin á netfang:
krifrí@xnct.is