Morgunblaðið - 05.09.1999, Qupperneq 8

8 SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Feðgarnir Ásbjörn Óttarsson t.h. og Friðbjörn Ásbjörnsson frá Iiellissandi með ágæta veiði úr Miðfjarðará
fyrír skömmu, 13 laxa og 8 bleikjur. Stærstu laxarnir þrír eru 16 og 17 punda.
Birtingurinn er seinn á ferð
DÁLÍTIÐ er byrjað að glæðast á
sjóbirtingsslóðum í Landbroti og á
Síðu, en þó er miklu mun minni físk-
gengd á ferðinni heldur en menn
reikna jafnan með á þessum tíma að
sögn Sigmars Helgasonar, veiðieft-
irlitsmanns á Kii-kjubæjarklaustri.
Gott vatn hefur verið í Eld-
hraunsánum í allt sumar og með
skúraveðri síðustu daga hefur
vatnsbúskapur áa á borð við Geir-
landsá og Hörgsá batnað mjög. Pór-
arinn Kristinsson, einn eigenda
Tungulækjar, sagði í samtali við
Morgunblaðið að það væri ekki ný
bóla að birtingurinn væri seinn á
ferðinni. „Þeir fyrstu eru komnir,
ég veiddi mér einn í soðið síðustu
helgi og sá fleiri. Þetta er ekki mik-
ið ennþá, en göngumar eiga efth- að
hellast inn. Þegar ágúst er svona
rólegur eru september og október
bara betri,“ sagði Þórarinn.
Sigmar sagði að teijarinn sem er
staðsettur um miðbik Seglbúða-
lands í Grenlæk hefði sýnt 800 físka
fyrir skömmu. „Um 100 af því eru
bleikjur síðan í júní, en hitt er sjó-
birtingur. Það hafa engar stórgöng-
ur verið og engin skot, fiskur hefur
bara verið að reytast inn. Menn sjá
af þessari tölu að það er alls ekki
fisldaust, en það vantar þó allan
kraft í göngumar enn sem komið
er. Það hefur þó glæðst í Fossinum
að undanfömu og nokkrir fiskar
hafa einnig veiðst á 7. svæði síðustu
daga. Þar hefur þó lítið verið reynt.
Það er sama á Seglbúðasvæðinu og
í Flóðinu, veiðin og gangan em bara
reytingur enn þá,“ sagði Sigmar.
Sigmar sagðist hafa heimsótt
veiðimenn við Hörgsá á föstudags-
morgun og þeir hefðu þá verið ný-
búnir að landa laxi. Lítið hafði þó
sést af birtingi, utan að menn vissu
af einhverjum fískum í hyljum 3 og
5. Rólegt hefur einnig verið í Geir-
landsá, en Sigmar hafði einnig hitt
og rætt við veiðimenn í Fossálum
sem höfðu fengið nokkra fiska, bæði
birtinga og bleikjur. Stærstu fisk-
amir sem enn hafa veiðst í
bergvatnsánum á svæðinu em 8 til
10 pund.
Lægra hlutfall í veiði?
Guðni Guðbergsson, fiskifræðing-
ur hjá Veiðimálastofnun, var ekki
sérlega tilkippOegur að gera upp
veiðisumarið 1999 í lok vikunnar,
enda sagði hann gögn ekki búin að
skila sér og veiði enn í gangi. Þó
dregur nú að lokum sumars sem var
að mörgu leyti ekki eins og menn
væntu. Spár manna fyrir sumarið
1999 vom yfirleitt á þann veg að nú
skyldi metveiða. Fiskifræðingar
bentu þó á að smálaxagengd gæti
orðið brokkgeng nyrðra vegna
kulda á þeim slóðum sumaríð 1998.
Það kom á daginn.
Guðni sagði þó að sumt hefði sér
virst af tali manna og fréttum fjöl-
miðla, m.a. að í upphafi hefði um
tíma litið út fyrir að botninn ætlaði
að detta úr göngum laxa sem dvalið
höfðu tvö ár í sjó.
„En svo virðist sem menn séu
enn að veiða þennan stórlax og ef til
vill verður niðurstaðan sú að sá ár-
gangur hafi alls ekki verið neitt
minni en vonir stóðu til. Hlutfall
milli smálax eitt árið og stórlax árið
eftir hefur verið að breytast og því
alltaf erfitt að spá fyrir hvað árið
eftir beri í skauti sér.
Annað sem ég gæti trúað að gögn
muni staðfesta þegar þar að kemur
og það er að sums staðar er minni
veiði af ýmsum tímabundnum
ástæðum. Ar hafa verið glærar,
mikið sólskin og vatnsmagn lítið.
Það veldur þvi að laxinn er í vondu
skapi ef við getum orðað það svo.
Niðurstaðan hefur verið að veiði-
hlutfallið úr göngunum virðist vera
minna heldur en undanfarin ár.“
Og um smálaxagöngur sagði
Guðni: „Smálaxagengdin virðist
vera frekar slöpp, þ.e.a.s. Norðan-
lands. Sveiflan er alltaf miklu minni
á Vestur- og Suðvesturlandi. En
varðandi Norðurlandið mega menn
ekki gleyma því að til þess að seiði
gangi til sjávar þarf vatnshiti að ná
12-13 gráðum og slíkar tölur sáust
ekki á þessum slóðum fyrr en langt
var liðið á sumar. Einhver óþekktur
fjöldi seiða situr þá kannski eftir í
ánni og önnur fara seint út og hafa
þá misst úr dýrmætan tíma til að
éta. Einu sinni voru kenningar um
að ef smálax skilaði sér illa úr hafí
þá hefði svo og svo mikill hópur
ákveðið að dvelja árinu lengur.
Þetta hefur ekki gengið eftir.
Varðandi horfur fyrir sumarið
2000 sagði Guðni of snemmt að
segja nokkuð, enn lægju ekki fyrir
tölur um seiðamælingar. Að fram-
ansögðu má þó ætla að umrætt
sumar verði vart mikið stórlaxa-
sumar á Norðurlandi.
þarf ekki
að kosta
meira
Bræðurnlr Ormsson hafa opnað
glæsllegan sýnlngarsal með HTH
innréttlngum.
Með því að auka fjölbreytni í þjónustu okkar
viljum við spara húseigendum dýrmætan tfma
og fjármuni. Það hefur ótvíræða kosti að geta
gengið að gæðunum vísum á sama stað -
hvort sem um er að ræða heimilistæki,
innréttingar - eða allt hitt sem Bræðurnir
Ormsson hafa upp á að bjóða.
Líttu Inn f Lágmúla 8, 3 hæð.
530 2800
www.ormsson.is
Vistvænt íslenskt eldsneyti
Gæti minnk-
að mengun
Helga Tulinius
ATTUNDA sept-
ember nk. hefst á
Grand Hóteli í
Reykjavík ráðstefna sem
ber heitið Islenskt vist-
vænt eldsneyti. Helga
Tulinius hefur með
höndum fyrir Orkustofn-
un að fylgjast með þróun
rannsókna á öðrum
orkugjöfum en vatnsafls-
og jarðhita. Helga á sæti
fyrir hönd íslands í
stjóm Altener-sjóðs
Evrópusambandsins
sem stendur fyrir þess-
ari ráðstefnu ásamt
OPED, skrifstofu Evr-
ópusambandsins, og Iðn-
tæknistofnun. En hvert
skyldi þetta vistvæna ís-
lenska eldsneyti vera?
„Um þrjár tegundir er
að ræða, sem verið er að
vinna að. I fyrsta lagi er
metangas, sem komið er lengst
að vinna. Það er framleitt úr
sorpi sem urðað hefur verið, við
það myndast gas sem síðan er
safnað saman og hreinsað og er
þá tilbúið til notkunar sem elds-
neyti. I öðm lagi em uppi áform
um að rækta lúpínu í stómm stíl
og vinna úr henni ýmis efni, þar
á meðal etanol, sem síðan er
hægt að nota sem eldsneyti.
Verið er að gera kannanir á
notkun C02 - koltvísýrings, sem
kemur við nýtingu jarðhita á há-
hitasvæðum, ásamt vetni til þess
að framleiða metanol til nota
sem eldsneyti. Loks er verið að
kanna möguleika á að loka ofn-
um jámblendiverksmiðjunnar á
Grandartanga og binda þannig
koleinsýi-ing (CO) úr afgasi og
nota það hugsanlega til fram-
leiðslu á metanoli.“
- Hvernig er hægt að nota
þetta eldsneyti?
„Metangasið er hægt að nota
beint á þar til gerðar vélar. Síð-
an er hægt að nota etanolið og
metanolið í mismunandi mæli til
íblöndunar í bensín og drýgja
það þannig. Þá em líka að koma
á markaðinn nýjar vélar með
rafölum (fuelsells) sem nýta
metanolið mun betur. Með þess-
ari íblöndun er hægt að nota
sömu vélar og sama dreifikerfi
og notað hefur verið fyrir bens-
ín.“
- Gæti þetta orðið mun ódýr-
ara fyrir fólk?
„Það er m.a. ætlunin að kanna
hvort þetta yrði ódýrara og hag-
kvæmara en að nota bensín á
vélar eins og nú er gert.“
- Hveryrðiþá ávinningurinn?
„I fyrsta lagi yrði þetta inn-
lent eldsneyti, í öðm lagi myndi
það minnka útblástur gróður-
húsalofttegunda og hjálpa okkur
þannig að uppfylla Kýótó-sam-
komulagið, ef undir það verður
skrifað. Þess má geta að 2/3 af
útlosun gróðurhúsalofttegunda
frá íslandi má rek,ja til útblást-
urs vélknúinna farar-
tækja, bifreiða,
vinnuvéla og fiski-
flotans, þannig að
mjög mikilvægt er að
finna lausn á þeim
vanda sem þetta skapar."
- Eru þessi verkefni unnin a1-
vegaf íslenskum aðilum?
„Þau eru unnin að framkvæði
íslendinga en í samvinnu við er-
lenda aðila. Verið er að vinna að
samskonar rannsóknum víða um
heim. Mikil áhersla er lögð á
innan Evrópusambandsins
framleiðslu eldsneytis úr
lífmassa sem hluti af átaki Evr-
ópusambandsins til að minnka
►Helga Tulinius fæddist árið
1955 í Reykjavík. Hún lauk
stúdentsprófi frá Menntaskól-
anum við Hamrahlíð 1974 og
BS-prófi í eðlisfræði frá Há-
skóla íslands 1978 og M.Sc.-
prófí í jarðeðlisfræði frá
Colorodo School of Mines 1980.
Hún hefur starfað að mestu á
Orkustofnun frá 1982 en var
tvö ár að störfum í Frakklandi
við jarðhitarannsóknir 1992 til
1993. Meðan á slarfinu ytra
stóð vann Helga um tíma í E1
Salvador og á Azor-eyjum. Á
Orkustofnun hefur Helga mest
unnið við jarðhitarannsóknir en
1997 fór hún til starfa á auð-
lindadeild Orkustofnunar þar
sem hún starfar nú. Sambýlis-
maður Helgu er Haukur Niku-
lásson innkaupastjóri, hann á
tvo syni, sem eiga heimili að
hluta hjá föður sínum og stjúp-
móður.
útblástur gróðurhúsaloftteg-
unda í samræmi við Kýótó-sam-
komulagið.“
-Hverjir sækja þessa ráð-
stefnu um íslenskt visbvænt
eldsneyti?
„Það em fulltrúar frá verk-
fræðifyrirtækjum, olíufyrirtækj-
um, vegagerðinni, samgöngu-
ráðuneytingu og fyrirtækjum og
stofnunum sem áhuga hafa á
orku, eldsneyti og samgöngum.
Það em mest Islendingar sem
tala um þau verkefni sem fyrr
voru nefnd, t.d. Asgeir Leifsson
frá Lífmassafélaginu, hann talar
um lúpínuverkefnið svonefnda.
Bragi Amason prófessor talar
um metanolframleiðslu á Islandi
og notkun þess á farartæki. Og-
mundur Einarsson forstjóri
Sorpu talar um metangasfram-
leiðslu. Guðmundur Guðmunds-
son frá Iðntæknistofnun talar
um metanolframleiðslu frá jarð-
hitasvæðum. Þorsteinn Hannes-
son frá Islenska
járnblendifélaginu
ræðir um bindingu
koleinsýrings í afgasi
frá járnblendi. Einn
útlendur fyrirlesari
talar á ráðstefnunni. Hann heitir
Régis Vankerkove og kemur á
vegum OPED, skrifstofu Evr-
ópusambandsins. Efni fyrirlestr-
ar hans er um metanol og etanol
og jafnframt ræðir sérfræðing-
urinn um stöðu þessara mála í
Evrópu. Ráðstefnan endar síðan
á pallborðsumræðum þar sem
rædd verður framtíðarsýn um
framleiðslu vistvæns eldsneytis
á íslandi."
Innlent elds-
neyti sem
mengar minna