Morgunblaðið - 05.09.1999, Síða 27

Morgunblaðið - 05.09.1999, Síða 27
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1999 27 ans) og póstmódernistarnir ganga langt í þessa átt. Hins vegar er spurningin sú, hvort maðurinn er sem einstaklingur ætíð óháður til- teknu samhengi og hvort til séu reglur sem einnig eru óháðar sam- hengi. Þetta eru viðhorf sem rædd eru nú á dögum.“ - Eru þessi viðhorf samrýman- leg, eða eru þau ósættanlegar and- stæður? „Ég held að það sé mögulegt og leyfilegt að líta á þetta sem tvö við- horf sem stangast á. En ef nánar er að gáð myndi ég segja að finna megi samsvaranir, og það er einmitt það sem ég er núna að vinna að - þessar samsvaranir á milli algildisviðhorfa og samhengisviðhorfa." - Er mikilvægara að finna slíkar samsvaranir en að etja viðhorfunum saman og komast að því hvort ann- að er rétt og hitt er rangt? „Ég held að hvort tveggja sé í tvennt. í fyrsta lagi að segja að ein- ungis sé um að ræða þessi tvö við- horf, og þau séu ætíð andstæður. Hins vegar verður maður að vara sig á því að segja að allir kettir séu gráir, það er að segja að allt sé ein- hvemveginn mitt á milli; þá verða hugmyndir manns óljósar. I heim- speki er mikilvægt að hafa hvort tveggja í huga.“ Heimspekisagan hefur komið út í fímm útgáfum og hafa verið gerðar breytingar á henni frá einni útgáfu til annarrar. Skirbekk þvertekur ekki fyrir að að einhverju leyti sé bókin enn í smíðum. Hún var skrif- uð á nýnorsku, síðan þýdd á dönsku og sænsku, þá þýsku og á norskt bókmál. Einnig mun ensk þýðing vera í bígerð. „Ég er stoltur af þýsku þýðing- unni,“ segir Skirbekk, „vegna þess að Þjóðverjar eru sérfræðingar í sögu heimspekinnar, þannig að Þannig getur maður orðið of ákveðinn í eigin afstöðu og eigin spurningum, án þess að gagnrýna sjálfan sig nóg og efast nóg um eigin afstöðu. Og þá getur maður ekki lært mikið af öðrum. rauninni mikilvægt. Kannski er það þetta sem er undarlegt við heim- spekina - að maður getur skipt um sjónarhorn. Ég held að það sé mikil- vægt að átta sig á því að það eru tvö viðhorf og það er hægt að einblína á þau sem tvö viðhorf. Slíkt hefur til- gang, rétt eins og það hefur tilgang að sjá að eitthvað er heilbrigt og annað sjúkt. Tilgangurinn er að hafa skýr hugtök. Flest heyrum við hvorki alger- lega undir annað viðhorfið né hitt, heldur erum einhversstaðar mitt á milli. Þannig að þótt segja megi að það sem er áhugaverðast sé að finna einhverstaðar mitt á milli þessara viðhorfa þá er mikilvægt að halda þessum hugmyndum hreinum til að hafa skipulag á hugsuninni. En hér þarf maður að forðast þetta er eiginlega eins og að selja Japönum bíla. En ég held að það hafi eitthvað með að gera þennan norræna hæfi- leika til bókmenntalegs frásagnar- stfls, í staðinn fyrir þann háakademíska. Að geta talað við fólk. Ég held að það sé ein ástæðan fyrir því að bókin hefur gengið vel á þessum mörkuðum, meðal annars þeim þýska. Bókin verður prentuð á rússnesku í nóvember og búið er að þýða hana á kínversku.“ Hefðbundin saga „Bókin er hefðbundin saga vest- rænnar heimspeki, hefst með Forn- grikkjum og lýkur í nútímanum. Að því leyti er hún reyndar frábrugðin mörgum heimspekisögum sem enda á Kant eða Hegel. Ég held það sé EG GET námskeiðin eru leiðarvfsir á Iffsgleði________________________ Ný og framsœkin námskeið fyrir krakka og unglinga frá Zig Ziglar þjálfunarfyrirtœkinu Bandaríkjunum AÐ VIRKJA HÆFILEIKA Megintllgangur námskeiðanna er aö kenna þátttakendum raunhœfar og einfaldar aðferöir til að virkja hœfileika sína til hámarksárangurs. Undlr stjórn sérþjálfaðra kennara Fjölmenntar lœra þátttakendur að taka á öllum helstu þáttum lífsins, s.s. lífssýn, sjálfsmynd. samskiptaaðferðum, jákvœðu hugarfari, heilþrigðum lífsháttum. markmiðssetningu, vinnusemi, að virkja löngun og eldmóð og aö vera virkir samfélagsþegnar. LENGD NÁMSKEIÐA Námskeiðln standa yfir í 6 vikur í senn. Kennt er tvisvar í viku í 2 klst hvert sinn. NÁNARI UPPLÝSINGAR á skrlfstofu okkar í síma 5 100 900 á milli 9.00 og 17.00 UMBOÐSAÐILI „ZIG ZIGLAR TRAINING SYSTEMS" Á ÍSLANDi / FJOLMENNT ehf Skeltunnl 7,2.H., 108 Reykjavfk, slml 5100 900, fax 5100 901, tðlvupóstur: brela«k@ismennt.ls mjög mikflvægt að segja frá því sem nýjast er, stöðunni eins og hún er í raun og veru. I öðru lagi má segja að þetta sé eins konar milliganga og þess vegna er mikilvægt að skrifa ætíð með það í huga að lesandinn er nútíma ein- staklingur. Viðmiðunin er því nú- tíminn, bæði hvað varðar innihaldið og frásagnarháttinn.“ - Hefurðu lesandann alltaf í huga þegar þú skrifar? „Já, ákaflega mikið. Ég er ekki að skrifa fyrir sérfræðingana, þeir vita þetta allt nú þegar. Eg skrifa fyrir þá sem hafa áhuga, bæði á heim- spekisögu og á sinni eigin hugsun. Og hugsun þeirra er í veröld nútím- ans. Margar af þeim hugmyndum sem við höfum núna eru að hluta til arfleifð úr heimspekisögunni. Ég tel mikflvægt að draga fram samræðu milli okkar tíðar og eldri tíðar. I Heimspekisögunni hefur enn- „Það kann að vera breytilegt frá einum stað til annars. En almennt talað held ég að það sé eitthvað við þekkingarfræðina sem gerir að verkum að það er erfitt að snið- ganga hana. Það má segja að innan þekkingarfræði og verufræði liggi grundvallarspurningar sem ekki er hægt að virða að vettugi.“ Falleinkunn Aristótelesar „Ég held að það sé ógemingur að skrifa sögu heimspekinnar án þess að setja þekkingarfræði í önd- vegi, en það er ekki ráðlegt að skrifa slíka sögu eingöngu um þekkingarfræði. Ég held að sumir rökgreiningarheimspekingar hafi kannski gert það. Til dæmis má nefna kennslubók eftir O’Connor sem skrifar um Aristóteles eins og Aristóteles eigi að taka próf hjá O’Connor í Oxford, og Aristóteles fellur. En af hverju ættum við þá Kannski er gott að vera menntamaður á útivelli. Maður tekur hlutunum ekki sem gefnum, og maður fer varlegar. Maður er spurull. Spurull um það sem heimamenn taka sem gefnu. fremur verið lögð áhersla á stjórn- málaheimspeki. Frá tímum Éorn- grikkja gegnum miðaldir og End- urreisnina, til dæmis Machiavelli, og allar götur til nútímans. Við fjöllum um fasisma og kommún- isma. Hér er því ekki bara fjallað um þekkingarfræði og siðfræði. Það er dálítið óvenjulegt. Þá er líka fjallað um raunvísinda- lega og hugvísindalega hugsun. Við höfum því víkkað hið heimspekilega samhengi þannig að rúm sé fyrir ekki einungis stjórnmálahugsun heldur einnig vísindalega hugsun. Ég held að bókin sé kannski ein- stök að því leyti að við tökum hug- vísindin með í reikninginn." - Telurðu að þekkingarfræðin hafí kannski notið óeðlilega mikill- ar athygli hjá heimspekingum? að hafa áhuga á Aristótelesi ef hann var svoná mistækur? Ég held að O’Connor hafi mis- tekist að útlista það samhengi sem Aristóteles var í og þær spurningar sem Aristóteles var að fást við og hvert var mikilvægi þeirra spum- inga. Þannig getur maður orðið of ákveðinn í eigin afstöðu og eigin spurningum, án þess að gagnrýna sjálfan sig nóg og efast nóg um eig- in afstöðu. Og þá getur maður ekki lært mikið af öðrum. Kannski gerist það stundum að mikilvægi þekkingarfræðinnar ýtir öðrum þáttum til hliðar. Fyrir Forngrikki var stjórnspeki svo sannarlega mikilvæg, hún var hluti af siðfræði og maðurinn var hluti af samfélaginu. Þeir gerðu heldur ekki skarpan greinarmun á stjórn- speki og öðrum vísindum. Sá mun- ur kom ekki til sögunnar fyrr en seinna, þegar hvers konar sérhæf- ing varð til. En ég held að það sé mikilvægt að átta sig á því hvernig þetta tengist.“ - Heldurðu að til sé eitthvað í heimspeki sem kalla mætti nor- ræna hefð? „Það má segja að nú á dögum sé allar gerðir heimspeki að finna á Norðurlöndum. Það er kannski dá- lítill áherslumunur milli landa, en það má finna allt. Að því leyti erum við póstmódernískari en nokkrir aðrir. Ég held að norrænir heimspek- ingar hafi yfirleitt staðið sig vel. Þeir eru frá litlum löndum, er að miklu leyti ógerlegt að nota eigin tungumál og verða að fara til út- landa og þurfa að keppa, svo mað- ur noti líkingarmál úr fótbolta, á útivelli.“ Efast með stórum orðum „En það er líka eitthvað sérnor- rænt í stflnum, sem ég hef tekið eftir þegar ég hef verið í Frakk- landi og Þýskalandi. Ég á marga vini í þeim löndum og það er auð- velt að ræða við þá því þeir eru góðir heimspekingar. En það er einhver sjálfliverf efahyggja varð- andi eigin tungumál sem ég held að sé einkennandi fyrir norræna heimspeki. Kannski er þetta komið frá Kierkegaard. Maður fer varlega. Maður veit af þeim vandamálum er búa í því sem maður er að segja; maður hefur ekki tilhneigingu til kreddufestu. Þetta er eins konar vitund um að maður á erfitt með að tjásig. Ég verð mjög þreyttur á frönsk- um málskrúðsmönnum; ég verð mjög þreyttur á hinum stóru hug- tökum Þjóðverjanna - jafnvel þeg- ar þeir efast efast þeir með stórum orðum. Arne Næss sagði svipaða sögu um Oxfordheimspekingana. Hann var þar sem gestur. Það er eitthvað við litlu orðin, tilfinning- una fyrir litlu orðunum og mikil- vægi litlu orðanna, sem er kannski það sem er sérstakt við norræna heimspeki. Og háð. Kannski ekki mikið, en þó nóg til að fá fjarlægð á það sem maður er að segja. Þetta kann að tengjast því, að maður er alltaf á heimavelli annarra og að nota tungumál annarra. Kannski er gott að vera menntamaður á útivelli. Maður tekur hlutunum ekki sem gefnum, og maður fer varlegar. Maður er spurull. Spurull um það sem heimamenn taka sem gefnu. Ég held að þetta sé hollt. Við er- um póstmódernísk án þess að hafa hnignað. Það má líka nefna eitt enn, og það tengist hefðinni fyrir almennri menntun, og það er, að við skömmumst okkar ekki fyrir að tala við hvern sem er, og það er enginn virðingarauki í því að skrifa svo flókið mál að næstum enginn geti skilið það.“ Vita-A-Kombi andlitslínan Svissneska lækninum og vísindamann- inum dr. Paul Herzog tókst eftir áratuga rannsóknir að binda súrefni í fast form. Eitthvað sem engum öðrum hefur enn tekist að gera. Afraksturinn eru súrefnisvörur Karin Herzog sem byggja á tveimur alheims einkaleyfum, þar sem Vita-A-Kombi andlitskremin eru horn- steinninn. Vita-A-Kombi andlitskremin hafa eigin- leika sem eru óþekktir í öðrum snyrtivörum, því í þeim er sameinað bundið súrefni og hlutlaust A- SúrefnisvörurN Karin Herzog ' ...ferskir vindar í umhirðu húðar Kynningar í vikunni Mánudagur 6. september: Breiðholts Apótek kl. 14—18 Hafnarfjarðar Apótek kl. 14—18 vítamin sem gefur bylting- arkenndan árangur í uppbyggingu og vörn húðarinnar. Uppfinn- ingar dr. Paul Herzog m greina súrefnisvörur -5& Karin Herzog frá öll- um öðrum snyrtivör- um. Allar húðteg- undir ná sínu besta fram. Þriðjudagur 7. september: Rima Apótek kl. 14—18 Fimmtudagur 9. septemben Hagkaup Kringlunni kl. 14—18 Föstudagur 10. september: Hagkaup Kringlunni kl. 14—18 Hagkaup Smáratorgi kl. 13—17 Hagkaup Akureyri kl. 14—18 Laugardagur 11. september: Hagkaup Kringlunni kl. 14—18 Hagkaup Smáratorgi kl. 13—17 Á Karin Herzog snyrtistofu á Garðatorgi nærðu jafnvel enn skjótari árangri. Hringdu í Önnu Maríu í s. 698 0799/565 6520.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.