Morgunblaðið - 22.01.2000, Page 41

Morgunblaðið - 22.01.2000, Page 41
iO LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2000 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2000 41 JWtripmMitMt) STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. ORKA FRAMTIÐAR VIÐA um heim er lögð mikil áherzla á að finna orku- gjafa til að leysa olíu af hólmi. Er til þess varið miklu fé í rannsóknir bæði af fyrirtækjum og ríkisstjórnum. Astæðurnar eru fyrst og fremst vaxandi loftmengun, fyr- irsjáanlega minnkandi olíuframboð í framtíðinni og loks óstöðugt stjórnarfar í löndum, þar sem mikill hluti olíu- framleiðslunnar fer fram. Sérstaklega er horft til vetnis sem orku framtíðarinnar vegna þess að það er vistvænt og hægt að framleiða án mengunar með virkjun fallvatna og jarðhita. ísland er því land tækifæranna í margra augum, þegar framleiðsla og nýting vetnis er annars vegar. Um miðjan febrúarmánuð í fyrra gengu Islendingar til samstarfs við stórfyrirtækin Daimler-Chrysler, Norsk Hydro og Shell-samsteypuna um stofnun íslenzka vetnis- og efnarafalafélagins ehf. Það mun kanna möguleika á framleiðslu og notkun vetnis sem framtíðarorkugjafa. Fyrirtækið Vistorka, sem er fyrst og fremst í eigu opin- berra aðila, á 51%^ hlut í ÍVE, en erlendu félögin eiga 16,33% hiut hvert. Áherzla verður lögð á að kanna rekstur vetnisknúinna almenningsvagna, svo og framleiðslu, dreif- ingu og geymslu vetnis og loks vetnisknúin fiskiskip. Hópur Islendinga, sem koma að þessu verkefni, hefur verið í heimsókn hjá Daimler-Chrysler í Þýzkalandi til að kynna sér tilraunir með vetni sem orkugjafa í bílum og þegar eru komnir strætisvagnar í notkun. Klaus-Dieter Vöhringer, sem fer með þessi mál hjá fyrirtækinu, segir, að það horfi til íslands sem fyrsta landsins án olíu sem orkugjafa. Fyrsta skrefið sé tilraunaverkefni með rekstur strætisvagns í Reykjavík, en eftir þrjú ár geti þeim fjölgað og takmarkið sé að allur almenningsvagnaflotinn á Islandi verði vetnisknúinn. Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðarráðherra, sem fer fyrir íslenzku gestunum, telur mjög áhugavert fyrir Islendinga að taka þátt í þessu tilraunaverkefni, sem sé stórkostlegt tækifæri. Það er svo sannarlega rétt hjá ráðherranum og full ástæða er fyrir opinbera aðila og einkafyrirtæki að taka þátt í þessum rannsóknum og tilraunum. Það gefur auga leið, að miklir hagsmunir eru í húfi fyrir íslendinga. NÝSKÖPUN VERÐLAUNUÐ NÝSKÖPUNARVERÐLAUN forseta íslands voru afhent á fimmtudag og kepptu 166 nemendur um verðlaunin og unnu þeir að 127 verkefnum. Þau hlaut síðan ungur verkfræð- ingur, sem hannað hefur forrit sem mælir æðar í augnbotni, en aðferð hans fínnur og staðsetur æðarnar. Verðlaunahafínn, Hrafnkell Eiríksson, hefur unnið að verkefninu undir leiðsögn Jóns Atla Benediktssonar prófessors í rafmagnsverkfræði og Einars Stefánssonar prófessors í augnlækningum. Mikil þátttaka ungs fólks í keppninni sýnir að það hefur mikinn metnað og mikla getu til þess að fást við hávísindaleg viðfangsefni og skila góðum árangri, sem ber hæfni þess gott vitni. Af miklum fjölda verkefna, sem send voru inn, voru 5 sér- staklega tilnefnd til verðlaunanna. Auk Hrafnkels hlutu til- nefningu þau Hrafnhildur Hannesdóttir jarðfræðinemi, en hún vann síðastliðið sumar að verkefni sem nefndist „Vannýtt auðlind á Vesturlandi“, Armann Gylfason og Ástmundur Ní- elsson fyrir verkefni sem lýtur að hreinlæti í fiskiðnaði, Mar- grét Einarsdóttir og Bjami Ólafsson fyrir verkefni sem ber heitið „Kröfur EES-samningsins til rökstuðnings stjóm- valdsákvarðana“, og þær Pálína Guðmunda Benjamínsdóttir og Lísbet Einarsdóttir fyrir rannsókn á einelti á vinnustöð- um. Formaður Nýsköpunarsjóðs námsmanna, Baldur Þórhalls- son, sagði við afhendingu verðlaunanna að hann fagnaði því sérstaklega að stjórnvöld hefðu nú ákveðið að auka framlag sitt til Nýsköpunarsjóðsins úr 15 milljónum í 20 milljónir á þessu ári. Þetta gæfi stjórn sjóðsins tækifæri til að veita um 30 fleiri námsmönnum styrk á komandi sumri, en Baldur sagði að því miður hefði þurft að hafna umtalsverðum fjölda verkefna um styrk á liðnu ári. Við valið var reynt að taka tillit til nýnæmis og frumleika, en einnig hefði verið reynt að meta vinnubrögð nemenda og notagildi verkefnanna. Það er í senn ánægjulegt og til eftirbreytni, þegar stjórn- völd sýna ungu fólki áhuga sem þessi verðlaun bera vitni um. Það hefur verið sagt á hátíðarstundum að auður þjóðarinnar liggi ekki sízt í mannauðnum, hugviti einstaklinganna, sem oft og einatt þarf hvatningu til dáða. Menntamálaráðherra leggur fram ítarlega verkefnaáætlun þar sern dregin er upp mynd af áherslum í mennta- og menningarmálum á kjörtímabilinu M' "enntamálaráðuneytið hef- ur gefíð út verkefna- áætlun 1999-2003, þar sem dregin er upp mynd af þeim áherslum og verkefnum sem ætlunin er að vinna að á kjörtímabil- inu. Björn Bjarnason menntamála- ráðherra segir í formála fyrir áætl- uninni að í störfum sínum sem menntamálaráðherra hafí hann skynjað það mjög sterkt að við ís- lendingar viljum að börn okkar búi við jöfn tækifæri og jafnan rétt. „Við viljum ekki aðeins góða mennt- un fyrir suma - heldur fyrir alla. Við viljum ekki aðeins lifandi menn- ingu fyrir suma - heldur fyrir alla. Á síðasta kjörtímabili náðist veru- legur ávinningur í þessa átt. Nú vil ég gera enn betur.“ Hann segir þar jafnframt að í menntun og menningu færist tak- markið sífellt úr stað því að ný við- mið og markmið leysi hin eldri af hólmi. „Raunverulegur árangur í mennta- og menningarmálum felst þess vegna í staðfestu og einurð á langri vegferð. Ljúki einum áfanga hefst annar með nýjum áherslum og markmiðum. Ný og ítarleg verk- efnaáætlun er viðleitni mín til að tryggja stefnufestu, skilvirkni og ár- angur í mennta- og menningarmál- um fyrir alla!“ Ákveðin vel skilgreind markmið Björn sagði í samtali við Morgun- blaðið að hann hefði einnig gert þetta á síðasta kjörtímabili, að gefa út verkefnaáætlun. Hún hefði verið gefin út undir heitinu Menntun og menning forsenda framtíðar og þar hefðu markmiðin sem að væri stefnt verið skilgreind og leiðirnar til að ná þeim verið varðaðar. Þar hefðu verið tilgreind rúmlega 60 áhersluatriði í þessum efnum og hægt væri að fara inn á heimasíðu ráðuneytisins og sjá þessi atriði og jafnframt umfjöllun um hvernig gengið hefði að fram- kvæma þau. „Þannig settum við okkur ákveðin vel skilgreind markmið í upphafi sem við höfum síðan notað sem mælistiku á þann árangur sem náðst hefur. Ég lít þannig á að það sé lyk- ilatriði fyrir okkur sem höldum fram málstað gæðastjórnunar að vera ákveðin fyrirmynd í að innleiða þær starfsaðferðir sem þar liggja til grundvallar. Við getum ekki gert slíkar kröfur til annarra ef við erum ekki tilbúin til þess að setja okkur skilgreind markmið sjálf og nota þau síðan til að meta þann árangur sem náðst hefur. Lykill að því að ná árangri á sviði gæðastjórnunar er að fyrir liggi það heildarmarkmið sem að er stefnt og þessari verkefna- áætlun er ætlað að vera slík stefnu- yfirlýsing. Þar eru lagðar áherslur og forgangsraðað verkefnum á því víðfema sviði sem heyrir undir ráð- uneytið," segir Björn. Hann segir að í verkefnaáætlun- inni nú sé meðal annars um að ræða framhald af margvíslegum málefn- um sem unnið hafi verið að á síðasta kjörtímabili auk ýmissa nýrra hluta. í stefnuyfirlýsingunni nú sé það ákveðið leiðarstef að menntun og menning skuli ná til allra og vera fyrir alla, hvort sem þeir séu heil- brigðir eða fatlaðir, ungir eða gaml- ir, karlar eða konur, búi í þéttbýli eða dreifbýli svo dæmi séu tekin. Unnið sé að því að skapa betri for- sendur fyrir því með margvíslegum verkefn- um á sviði mennta- og menningarmála, sem í Erum að beina skólastarf- inu inn á nýj ar brautir Raunverulegur árangur í mennta- og menningarmálum felst í staðfestu og einurð á langri veg- ferð þar sem einn áfangi tekur við af öðrum með nýjum áherslum og mark- miðum, segir Björn Bjarnason mennta- málaráðherra í formála að nýrri verkefnaáætlun á þessu sviði undir heitinu Menntun og menning fyrir alla þar sem útlistuð eru verkefni næstu ára. Hann segir í samtali við Hjálmar Jónsson að nauðsynleg forsenda árangurs sé að setja sér skýr markmið. Ekkert kemur í staðinn fyrir öf lugt og frjótt menningarlíf heild miði að því að skapa tækifæri og jafna rétt allra landsmanna í þessum efnum. Hann vísaði í helstu atriði verk- efnaáætlunarinnar en þar segir að meginmarkmiðin framundan séu að hrinda í framkvæmd nýrri skóla- stefnu sem geri skólakerfinu kleift að standast samanburð við það besta sem þekkist á alþjóðavett- vangi. Sérstaklega verði stuðlað að eflingu háskólastigsins, rannsókna og vísinda. Fylgt verði eftir hinu víðtæka menningarátaki ársins í ár, menningarstarf verði eflt um land allt og íslensk menning nýtt til að efla styrk þjóðarinnar og stöðu hennar í samfélagi þjóðanna. Þá verði upplýsingatækni notuð með markvissum hætti í þágu fjölbreyti- legs mennta- og menningarlífs og unnið verði að því að tryggja stöðu íslenskrar tungu í upplýsingasamfé- laginu. Alþjóðlegar kröfur lagðar til grundvallar í verkefnaáætluninni kemur enn- fremur fram að leggja beri alþjóð- legar kröfur til grundvallar við mat á öllu skólastarfi, rannsóknum og vísindum. Þær setji mikinn svip á þróun menningar og lista og um leið og miklu skipti að standast slíkar kröfur skuli hlúð að íslenskum sér- kennum. Hnattvæðing feli ekki í sér að allir skuli steyptir í sama mót heldur að fulltrúar smærri menning- arheilda hafi fleiri og betri tækifæri en áður til að láta að sér kveða á forsendum eigin sögu og menningararfs. Einnig er lögð aukin áhersla á jafnrétti kynj- anna. Jafnréttiskrafa til menntunar og alhliða þátt- töku í þjóðfélaginu hvíli á öllum sem sinni skólastarfi og það feli ekki endilega í sér sömu úrræði fyrir alla heldur sambærileg og jafn- gild tækifæri. Bent er á að markmið stefnu ríkisstjórnarinnar í byggða- málum séu skýr og þar sé mikilvægi mennta og menningar til þess að treysta forsendur búsetu um allt land viðurkennt. Geri byggðastefna kröfu um að vikið sé frá almennum kostnaðarreglum vegna opinberrar þjónustu beri að skilgreina slíkan kostnað sérstaklega og samvinna verði við Byggðastofnun og sveitar- stjórnir um aukið menningarstarf í dreifbýli. Upplýsingatæknin verði nýtt á sviðum menntunar og menn- ingar og ísland skipi sess á meðal Morgunblaðið/Þorkell BJÖRN Bjamason, menntamálaráðherra, er á fundaferð um framhaldsskólana í landinu, sem eru 28 talsins, en á fundunum er ný námskrá kynnt. Á fímmtu- daginn var ráðherra í Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akranesi þar sem þessi mynd er tekin, en fundaferðinni lýkur í byijun marsmánaðar. þeirra þjóða sem standi fremst í upplýsingatæknivæðingu mennta- kerfis og menningarlífs. Þá segir að fjárveitingar til skóla og menningarstofnana byggist á samningum um árangursstjórnun og að sjónarmið einkareksturs þurfi að fá að njóta sín sem best í starfi þessara stofnana. Stuðlað verði að aukinni ábyrgð og kostnaðarvitund stjórnenda samtímis því sem svig- rúm þeirra til ákvarðana um málefni eigin stofnana aukist. Rekstur verði færður í hendur einkaaðila eftir því sem kostur sé og hallarekstur ráðu- neytisins og stofnana þess hverfi. Skilaskylda rafrænna gagna Meðal þeirra verkefna sem fram- undan eru á sviði lista og menningar og tilgreind eru í verkefnaáætlun- inni má nefna setningu laga um varðveislu menningararfsins, forn- minjavörslu, starfsemi safna og húsfriðun. Því markmiði verði náð að tölvuvætt bókasafnskerfi nái til landsins alls og skilaskyldu til safna verði mörkuð ný löggjöf þar sem meðal annars verði tekið tillit til raf- rænna gagna. Gert er ráð fyrir að Landsbókasafn íslands - Háskóla- bókasafn hafi forystu um þróunar- starf í þágu bókasafna og verði safn- inu búin aðstaða til varðveislu varaeintaka í Reykholti og Þjóð- skjalasafni verði gert kleift að sinna nýjum skyldum með varðveislu raf- rænna gagna. Björn segir að upplýsingatæknin hafi gert það að verkum að bóka- söfnin séu eins og skólarnir að fær- ast inn í algerlega nýtt starfsum- hverfi og við því þurfi að bregðast með margvíslegum hætti. Þetta sé umhverfi sem stöðugt sé að breytast en skipti mjög miklu máli á öllum sviðum menntunar og menningar. Til dæmis geti alþjóðlegir gagna- grunnar auðveldað lausn margra verkefna á þessu sviði og tryggja þurfi aðgang Islendinga og íslenskra stofnana að þeim auk þess sem setja þurfi reglur um varðveislu rafrænna gagna.Vægi upplýsingatækninnar sé alltaf að aukast og ekki dugi annað en fylgjast mjög náið með þróun hennar. Hluti af viðleitni í þeim efn- um sé að menntamálaráðuneytið haldi úti vefsíðu í fremstu röð. Þar sé um mjög öflugt tæki að ræða sem bjóði upp á alveg nýjar leiðir fyrir fólk til þess að nálgast upplýsingar, en vefsíðan og uppbygging hennar standist ströngustu kröfur á því sviði að hans mati. Þá er í verkefnaáætluninni kveðið á um það að hrundið verði í fram- kvæmd samþykkt ríkisstjórnarinnar um að reisa tónlistarhús og ráð- stefnumiðstöð í samvinnu við Reykjavíkurborg. Einnig verða sett ný lög um almennan útvarpsrekstur og jafnframt sérstök lög um Ríkis- útvarpið. Menningarsjóður útvarps- stöðva verður lagður niður og hluti af verkefnum sjóðsins fluttur til Kvikmyndasjóðs. Fylgt verður eftir stefnumörkun um að efla íslenska kvikmyndagerð en þar með muni fjárframlög til kvikmyndagerðar aukast verulega á næstu árum. Fyr- irtæki og einstaklingar verði í aukn- um mæli hvött til að styrkja ís- lenska menningu, meðal annars með því að nýta sér ákvæði skattalaga í þeim efnum. Lög um félagsheimili verði endurskoðuð og taki mið af nýjum kröfum um aðstöðu til list- sköpunar. Unnið verði að stofnun menningarhúsa og haldið áfram samstarfi við heimamenn um rekst- ur menningarstofnana eins og Snorrastofu og Gunnarsstofnunar. Þá er gert ráð fyrir því að unnið verði að endurskoðun laga um æskulýðsmál og skapaðar forsendur fyrir reglum um tómstundastarf barna, eftir því sem þurfa þykir, og að stuðningur við íþrótta- og æsku- lýðsstarf verði aukinn svo nokkur atriði séu nefnd sem lúta að menn- ingarmálunum. Ný skólastefna grundvöllur umbóta I kaflanum um menntamál segir að ný skólastefna sé grundvöllur umbóta í íslensku skólastarfi og að á kjörtímabilinu verði henni og aðal- námskrám á grundvelli hennar hrundið í framkvæmd á þremur fyrstu skólastigunum. Nýjum há- skólalögum verði framfylgt og samið við einstaka háskóla um fjárveiting- ar á grundvelli árangursstjórnunar- samninga. Rannsóknir og þróun séu forsenda þess að efnahags- og at- vinnulíf þjóðarinnar dafni áfram. Einkareknum skólum verði fjölgað á öllum skólastigum til að koma til móts við vaxandi áhuga á því sviði. Um grunnskólann segir að ný að- alnámskrá þar leggi grunn að mark- vissu skólastarfi, en markmiðið sé að tryggja íslenskum nemendum nám sem sé sambærilegt því sem best gerist annars staðar. Það verði gert með því að styrkja og móta heilsteypt skólastarf, herða náms- kröfur og gera þær skiljanlegar öll- um sem að skólastarfi komi. Hvað leikskólann varðar kemur fram að lög þar að lútandi verði endurskoðuð með hliðsjón af nýjum kröfum og áherslum og að nýrri að- alnámskrá verði fylgt eftir með markvissum hætti og hún endur- skoðuð í ljósi reynslunnar. Um framhaldsskólann segir að ný aðalnámskrá og samningar um ár- angursstjórnun við hvern einstakan skóla sé grundvöllur frekari fram- fara á framhaldsskólastigi. Fjórtán starfsgreinaráð vinni að tillögum að nýjum námskrám og taki þátt í þró- un verknáms. Frelsi nemenda til að móta eigin námsleiðir hafi verið aukið og sé þeim treyst til að taka skynsamlegar ákvarðanir um námið með hliðsjón af eigin áhugasviðum og framtíðaráformum. Mikilvægt sé að gera kosti nemenda skýra, marg- breytilega og afdráttarlausa. Þá kemur fram að samningar um rekstur framhaldsskóla byggist á því að fjármunir fylgi hverjum nem- anda og að kostnaður við einstakar námsleiðir sé skilgreind- ur. Fé verði veitt til skóla í samræmi við fjölda þeirra nemenda sem gangi til prófs. Unnið verður að stefnumótun og framkvæmdaáætlun um styttingu á námstíma á bóknámsbrautum til stúd- entsprófs úr fjórum árum í þrjú og settar verða reglur um samræmingu stúdentsprófa, framkvæmd þeirra og heimildir nemenda af öðrum námsbrautum til að þreyta þau, en prófin verði haldin í fyrsta skipti á skólaárinu 2003-2004. Björn segir að mjög margt sé á döfinni í þessum efnum, eins og of- angreind upptalning beri með sér og sé þó af mörgu öðru að taka. Nú sé hann til dæmis á fundarferð í fram- haldsskólana í landinu, tuttugu og átta talsins. Tilgangurinn sé að kynna nýju námskrána sem mest og best, en á þessum fundum gefist tækifæri til þess að svara bæði fyr- irspurnum kennara og nemenda. Hann nefnir einnig að gert sé ráð fyrir að allir framhaldsskólanemar fái fis- eða fartölvu við upphaf náms á góðum kjörum. Búið sé að skil- greina ákveðnar forsendur í þeim efnum, en ekki verði farið af stað af fullum þunga fyrr en búið sé að yfir- fara alla þætti málsins. Þetta tengist einnig stofnun rafræns prófabanka til að styrkja forsendur skólastarfs, en hann auðveldi einnig sjálfsnám og fjarkennslu innanlands sem utan. Einnig sé á verkefnalistanum að bjóða öllum grunnskólanemendum frá og með næsta hausti kost á að gangast undir lesskimun sem leiði í ljós líkur á lesblindu og ákveðið hafi verið að fötluðum nemendum standi í haust til boða þriðja námsárið í framhaldsskóla. Samræmdu prófín valfrjáls Hann bætir við að Alþingi hafi samþykkt fyrir jól lagabreytingu sem feli það í sér að samræmdu prófin verði valfrjáls. Fyrirkomulag- ið verði óbreytt í vor, en fyrsta val- frjálsa prófið verði haldið vorið 2001 og ári síðar verði prófgreinunum fjölgað úr fjórum í sex. Velji nem- endur að taka engin samræmd próf geti þeir farið inn á almennar náms- brautir í framhaldsskólum, próf í stærðfræði og íslensku opni aðgang að starfsnámi og listnámi sé tiltekn- um lágmörkum náð og samræmt próf í tveimur námsgreinum til við- bótar opni leið inn á bóknámsbrautir framhaldsskóla séu ákveðnar lágm- arkseinkunnir fyrir hendi. Björn segir að menntamálaráðu- neytið hafi gefið út upplýsingabæk- ling um þessi efni fyrir unga fólkið þar sem þessar breytingar séu kynntar. Hann leggi áherslu á að upplýsingar í þessum efnum komist til skila til þeirra sem málið varði og það sé ein ástæða þess að hann hafi efnt til þessara fundaraða í fram- haldsskólunum sem nú standi yfir. Tilgangurinn með breytingunni á samræmdu prófunum sé að auka frelsi nemenda til að velja sér náms- leiðir og gera þeim kleift að gera það fyrr en ella. „Sumir hafa sagt að krafan um það að allir taki sömu samræmdu prófin mótaði grunnskólann um of og setti hann í fastar skorður. Við lítum þannig á að með þessu séum við að auka frelsi nemendanna jafn- framt því að breikka kennsluna í grunnskólanum. En frelsi fylgir ábyrgð og þessi breyting kallar á að bæði foreldrar og nemendur átti sig betur á þvi að nauðsynlegt er að setja sér ákveðin markmið með náminu," sagði Björn. Hann segir að mjög góð samstaða hafi verið um þessar breytingar á grunnskólanum, sem sé mjög ánægjulegt því þarna séu á ferðinni mjög mikilvægar áherslur sem segja megi að snerti nánast öll heimili í landinu með einum eða öðrum hætti. Hann bætir við að með auknu vægi endurmenntunar og símennt- unar fari sá hópur sífellt stækkandi sem sé í einhvers konar námi á ári hverju. Nú orðið heyri þau málefni öll undir menntamálaráðuneytið og sérstaklega sé fjallað um þau í verk- efnaáætluninni. Meðal þess sem gert verði á því sviði sé að veita full- orðnum tækifæri til þess að hefja nám að nýju með opnum samræmdum prófum í grunn- og fram- haldsskóla. Þá sé stefnt að aukinni fjölbreytni í námi fyrir fullorðna á framhalds- og háskóla- stigi í samræmi við til- lögur nefndar þar að lútandi. Eink- um eigi að fjölga styttri starfsnámsbrautum, jafnframt því að stuðla að rekstri símenntunar- miðstöðva í öllum landshlutum. Gert sé ráð fyrir sérstöku átaki í þessum efnum sem miði að því að auka framboð og gæði símenntunar. Efnt verði til skipulags kynningarátaks í þógu símenntunar og stuðlað að samstarfi fræðsluaðila og atvinnulífs auk annars. í þessum efnum hljóti fjarkennsla einnig að skipa veglegan sess. „Síðan leggjum við séstaka áherslu á háskólastigið í þessari verkefnaáætlun. Við lítum þannig á Samræmd stúdentspróf haldin skóla- árið 2003- 2004 að farið hafi fram mikil endurskipu- lagning á leikskólastiginu, grunn- skólastiginu og framhaldsskólastig- inu. Það eru líka ný lög í gildi um háskólastigið, en það þarf að fylgja þeim eftir með umræðum og aðgerð- # um og þess vegna hef ég boðað til háskólaþings 12. febrúar næstkom- andi, þar sem fara munu fram um- ræður um stöðu háskólanna, greint hvað hefur einkennt þróun þeirra og hvert stefnir. Er þingið öllum opið. Loks er það rannsókna- og vísinda- sviðið sem er auðvitað afskaplega mikilvægt og þar tel ég að fara þurfi fram endurskoðunarstarf á næstu misserum. Það þarf að endurskoða lögin um Rannsóknarráð Islands, eins og ákvæði er um í lögunum, og líta á ýmsa þætti rannsóknarstarfs- ins,“ sagði Björn. Aukin samvinna milli einka- aðila og opinberra aðila Hann segir aðspurður að stærstu verkefnin framundan í skólamálun- um séu að hrinda í framkvæmd nýj- um námskrám, sem mikil sátt sé um og að samhæfa skólastarfið nýrri upplýsingatækni. „Þegar þetta hvort tveggja er skoðað er alveg ljóst að við erum að beina skólastarfinu inn á nýjar brautir. Við erum líka að virkja tæknina með nýjum hætti í öllu skólakerfinu og ég tel að við þurfum að efla samstarfið sem mest við þá sem ráða yfir þessari tækni. Við eigum ekki að telja okkur trú K um að við getum fundið allar lausn- imar og þess vegna þarf skólakerfið að vera opið fyrir framtaki annarra og samstarf að vera við aðila sem víðast í samfélaginu. Þannig næst bestur árangur,“ sagði Björn. Hann segist sjá þessa merki á fleiri sviðum eins og til dæmis hvað varðaði framkvæmdir. Iðnskólinn í Hafnarfirði væri þannig einkafram- kvæmd þar sem efnt væri til sam- starfs við öfluga aðila sem byggðu skólann og ætluðu að reka hann. „Við verðum að styrkja skólakerfið , með aukinni samvinnu á milli einka- aðila og opinberra aðila. Þannig efl- um við það. Einangrun er af hinu illa og það er mikilvægt fyrir hugs- unarháttinn almennt að brjóta niður múrana sem hafa verið þarna á milli. Við höfum verið að innleiða í framhaldsskólakerfinu og háskóla- kerfinu ýmsar stjórnunaraðferðir sem taka mið af kröfum í einka- rekstri. Ég er sannfærður um að eftir því sem menn kynnast betur þessum starfsaðferðum í skólakerf- inu þeim mun betur munu þeir kunna að meta þær,“ sagði Björn. Hann bætir við að í þessum efn- um eins og öllum öðrum gildi það að setja markið hátt. Þess vegna hafi það áhrif á allt starf í skólamálum að hér þróist góðir háskólar og hér sé öflug rannsókna- og vísindastarf- semi. Það sé öllu mennta- og menn- ingarlífi lyftistöng. „Þetta held ég að við séum líka að gera. Við erum að bjóða fleiri námsbrautir en áður í framhalds- og doktorsnámi. Við þurfum að efla og skilgreina hlut- verk ríkisins í grunnrannsóknum og menntun ungra vísindamanna og ef okkur tekst vel til í þeim efnum mun það styrkja allt okkar mennta- og rannsóknarkerfi,“ sagði Björn. Hann segir að það sé svo mikið að gerast í menningarmálunum í ár í tengslum við það að Reykjavíkur- borg er menningarborg árið 2000 að varla sé að búast við því að önnur ár '• standi því á sporði hvað umsvif varðar. „En ég lít þannig á að þetta sé upphaf að áframhaldandi öflugu starfi í menningarlífinu og að við munum skerpa mjög sjálfsmynd okkar og fá jafnframt tækifæri til þess að átta okkur á hver staða okk- ar er í menningarlegu tilliti í al- þjóðlegum samanburði. Ég held að tækifærin á öllum þessum sviðum séu ótæmandi. Þarna er mannshug- urinn og sköpunarkrafturinn annars vegar og við eigum að vera óhrædd við að virkja þá krafta sem þar búa, því að þegar allt kemur til alls kem- ur ekkert í staðinn fyrir öflugt og frjótt menningarlíf. Við megum aldrei gleyma því að öll þjóðfélög eru metin að lokum með hliðsjón af því menningarlífi sem þrífst innan vébanda þeirra,“ sagði Björn enn- fremur.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.