Morgunblaðið - 23.02.2000, Side 28

28 MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
ins og letursins. Innihaldið í þessari
„þjóðlegu" formbyggingu er falið og
hurð sett fyrir.
I þessum verkum, líkt og svo
mörgum sem Birgir hefur látið frá
sér, mætast þjóðleg minni og min-
imalísk framsetning sem er eðli
sínu samkvæmt óþjóðleg eða al-
Hvað er
ískápnum?
Sérútgáfa á verkum
Laxness í Þýskalandi
HJÁ Steidl-forlaginu í Göttingen í
Þýzkalandi er nú fyrirhugað að
gefa út sérútgáfu í takmörkuðu
upplagi af þeim ellefu bókum Hall-
dórs Kiljans Laxness sem áður hafa
verið gefnar út hjá forlaginu.
Bandaríska myndlistarkonan og
íslandsvinurinn Roni Horn sér um
útlit á kápum sérútgáfubókanna.
Að sögn Claudiu Glenewinkel,
upplýsingafulltrúa Steidl-
forlagsins, verður hér um „einstök
listaverk" að ræða. „Roni Horn tók
ljósmyndir sérstaklcga fyrir hverja
og eina kápu,“ sagði Glenewinkel í
samtali við Morgunblaðið. Hún seg-
ir að í haust muni Heimsljós einnig
koma út í almennri útgáfu, sem
tólfta og siðasta bókin í ritröð
Steidl-forlagsins á verkum Laxncss.
Að svo komnu máli sé ekki fullljóst
hvort sú bók verður einnig með í
sérútgáfunni, en það sé þó senni-
legt. Akvarðanir um það og fleiri
atriði varðandi útgáfuna, svo sem
nákvæmlega hve mörg eintök verða
prentuð, verði teknar fljótlega.
Grafík-
nemar sýna
GRAFÍKNEMENDUR á öðru ári
Listaháskóla Islands opna sýningu
á verkum sínum í Galleríi Kósi,
Skipholti 1 (kjallara við hlið kaffi-
stofu), á morgun, fimmtudag, kl. 12.
Sýningin stendur til fimmtudagsins
2. mars og er opin alla daga kl. 9-16.
greinir Birgir einfalda form- og lita-
fræði sem gæti allt eins átt við önn-
ur viðfangsefni og hefur hugsanlega
meira að gera með áhrifamátt
myndrænna framsetninga heldur
en sjálft „inntakið11. Þannig leysir
hann upp táknin sem beitt hefur
verið til að skýra fyrir íslendingum
þjóðerni þeirra.
I sýningu sinni í Galleríi i8 hefur
Birgir sett upp skápa sem eru þann-
ig gerðir að þeir endurspegla skipt-
ingu gamalla íslenskra frímerkja í
reiti, frímerkja sem sýndu Gullfoss
og Geysi með flúri sem minnir á
skreytilist þjóðveldisaldar. A þess-
um frímerkjum er myndfletinum
vandlega skipt í reiti og er myndin í
einum og flúrið í öðrum, og letrið er
einnig færst í skýrt afmarkaða
ramma. í skápum Birgis er þessi
skipting endurgerð og er ein skáp-
hurð fyrir hverjum reit. Formfræði-
lega eru skáparnir þannig nákvæm
eftirlíking af formunum í frímerkj-
unum en án táknanna sem þar eru
færð hvert í sinn reit, myndanna af
séríslenskum náttúrundrum, flúrs-
MYNDLIST
Vélin
5 JÖNVARCSI'bLK
Smabhinq rumpkinb
S L. ■ B P Y HOL.UOW
SÍTRÓNA « 1
L_ E O YOUNO
T HRILLER
ÁBTIN OO LÍF I O
G a 11 e r f i 8,
Ingólfssfræti
BIRGIR ANDRÉSSON
Sýningin er opin frá kl. 14 til 18
fimmtudag til sunnudags
og stendur til 27. febrúar.
BIRGIR Andrésson hefur öðrum
fremur fengist við að formgreina og
skrá undarlegustu þætti úr menn-
ingarsögu þjóðarinnar; hann hefur
sýnt teikningar af fornleifaupp-
greftri og ljósmyndir af löngu Iátn-
um umrenningum, skráð „íslenska
liti“, teiknað upp gömul og þjóðleg
frímerki, látið prjóna þjóðfánann í
ull í sauðalitunum og skorið út stórt
asklok til að nota yfir kamar. Við-
fangsefnin eru þannig gjaman þjóð-
leg - eða hafa að minnsta kosti
sterka tilvísun í þjóðleg minni - en
úvinnslan beinist öðru fremur að
formi og byggingu. Að baki hinum
tilfinningaþrungnu þjóðminnum
I—i ,.M
Frá sýningu Birgis Andréssonar í i8.
Morgunblaðið/Ami Sæberg
þjóðleg, táknar ekki neitt og hafnar
öllu táknræni inntaki. Spurningin
sem vaknar er þá auðvitað hvort
vegi meira, táknið eða formið, hið
þjóðlega inntak eða hin nauma
formræna framsetning. Þessari
spurningu svarar Birgir auðvitað
ekki, enda er það ekki tilgangur
verkanna. Þeim er fremur ætlað að
vekja okkur til umhugsunar um það
sem við alla jafna samþykkjum
gagnrýsislaust: Táknmyndirnar
sem eiga að túlka þjóðararf okkar
og sögu, segja okkur hvað það
merki að vera Islendingur og hver
við séum.
Líkt og flestar aðrar vestrænar
þjóðir búum við íslendingar fyrst
og fremst að starfi nítjándu aldar-
innar þegar kemur að slíkum tákn-
myndum. Fjallkonan íslenska er
systir Britanníu, France og Germ-
aníu - gyðjusveimsins sem á nít-
jándu öld spratt upp til að tákna hin
órjúfanlegu bönd hverrar þjóðar.
Formgerð táknmyndanna er líka af-
rakstur þessa tíma og endurspeglar
nýklassíska hugmyndafræði. Sömu
formin má að sjálfsögðu finna meðal
flestra nálægra þjóða enda má
rekja þau allt aftur til fornaldar ef
þörf krefur. Þannig má segja að hin
þjóðlegustu tákn séu þá þegar fjöl-
þjóðleg eða óþjóðleg og það er þetta
sem Birgir dregur svo greinilega
fram í sýningu sinni.
Þá er aðeins eftir að svara því
hvort að baki þessum almennu for-
mum leynist eitthvað inntak, „þjóð-
ernið“ sjálft og svarið við því hvað
það merki að vera íslendingur. Þeg-
ar skápar Birgis eru opnaðir kemur
í ljós að þeir eru tómir. Svarið verð-
ur ekki gefið heldur verður hver að
finna það fyrir sig.
Jón Proppé

„ u ét'- * vi*-. &
jMí - *A.» ' " » 'i'
Ljósmyndir bandarisku listakonunnar Roni Horn prýða kápur sérút-
gáfunnar. Þetta er kápan af Gerplu.