Morgunblaðið - 02.03.2000, Síða 39

38 FIMMTUDAGUR 2. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SRtfgtiÍlilftfeife
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakurhf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
KYN SLÓÐ ASKIPTI
í ÞÝZKALANDI
MEÐ kjöri Friedrich Merz til formennsku í þingflokki
Kristilegra demókrata í Þýzkalandi hefur flokkur
þeirra stigið fyrsta skrefið til þess að skilja á milli gamla
tímans og hins nýja. Friedrich Merz, sem á undanförnum
árum hefur unnið sér orð fyrir þekkingu í efnahags- og
fjármálum, er einn af forystumönnum yngri kynslóðarinn-
ar í Kristilega demókrataflokknum og hefur vakið athygli
fyrir skeleggan málflutning.
Flokkur Kristilegra demókrata hefur lent í mjög erfiðri
stöðu í þýzkum stjórnmálum á síðustu mánuðum vegna
leynilegra og ólögmætra peningagreiðslna til flokksins frá
ónafngreindum aðilum. Það eru ekki einungis flokksmenn
og stuðningsmenn, sem hafa áhyggjur af því máli heldur
Þjóðverjar almennt, sem telja, að lýðræðisþróuninni í
Þýzkalandi stafi hætta af því, ef flokkur Kristilegra demó-
krata veikist um of.
Með vali á svo ungum manni í formennsku þingflokksins
hafa fyrstu skrefin verið stigin til þess, að ný kynslóð taki
við völdum í flokknum, sem ber ekki byrðar fortíðarinnar á
bakinu. Með því er ekki sagt að Kristilegir demókratar eigi
sér erfiða fortíð. Hún er þvert á móti glæsileg, allt frá því
að Konrad Adenauer leiddi Vestur-Þjóðverja til vegs eftir
lok heimsstyrjaldarinnar síðari og þar til Helmut Kohl
sameinaði þýzku ríkin tvö. Það breytir hins vegar ekki því,
að það er komið að þáttaskilum í þeim stjórnmálaflokki,
sem leitt hefur Þýzkaland til vegs á ný á síðustu rúmum 50
árum. Ný kynslóð er að kveðja sér hljóðs og þar er hinn nýi
og ungi þingflokksformaður einna fremstur í flokki.
Það skiptir miklu máli, hverjir veljast til forystu í þýzku
stjórnmálaflokkunum. Þýzkaland er orðið áhrifamesta ríki
Evrópu og augljóst er að áhrif Þjóðverja eiga eftir að auk-
ast. Með flutningi stjórnarseturs landsins til Berlínar á ný
er Þýzkaland aftur orðið miðpunktur Evrópu, þar sem
straumar austurs og vesturs mætast. Þjóðverjar munu
hafa mikil áhrif á það, sem gerist í Rússlandi og öðrum ríkj-
um í austurhluta Evrópu á næstu árum og eiga lykilþátt í
því að brúa bilið á milli Vesturlandaþjóða og fyrrum komm-
únistaríkjanna í austri.
Þeir sem forystu gegna í þýzkum stjórnmálum á nýrri
öld eru um leið forystumenn í einu öflugasta ríki veraldar.
Þess vegna eru vandamál Kristilega demókrataflokksins
ekki bara þýzkt innanríkismál.
FRAMTÍÐ REYKJA-
VÍKURFLUGVALLAR
Aundanfórnum árum og áratugum hefur hvað eftir annað
komið til umræðu, hvort leggja ætti Reykjavíkurflugvöll
niður og byggja annan innanlandsflugvöll í námunda við höf-
uðborgina. Þær umræður hafa alltaf leitt til sömu niðurstöðu:
að það væri ekki hagkvæmt að flytja flugvöllinn og ekki aug-
ljóst hvar byggja ætti nýjan.
Margt bendir til að meiri alvara sé í þeim umræðum, sem nú
eru hafnar um framtíð Reykjavíkurflugvallar en oftast áður.
Að hluta til er það vegna þess, að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri hefur ákveðið að láta fara fram atkvæðagreiðslu
meðal Reykvíkinga um framtíð flugvallarins. Borgaryfirvöld
hafa ekki áður gengið svo langt. En ástæðan er líka önnur.
Reykjavík er að verða landlítil höfuðborg og þess vegna ekki
óeðlilegt að borgaryfírvöld og borgarbúar velti því fyrir sér,
hvort hægt sé að koma flugsamgöngum til og frá borginni fyrir
með öðrum hætti og nýta það mikla landsvæði, sem þarna er
um að tefla.
Þegar hér er komið sögu er ástæða til að fram fari ítarlegar
og málefnalegar umræður um framtíð Reykjavíkurflugvallar í
aðdraganda þeirrar atkvæðagreiðslu, sem fram mun fara með-
al borgarbúa væntanlega næsta haust. Borgarbúar þurfa að
hafa greiðan aðgang að öllum upplýsingum um málið og þeir
þurfa að kynnast rökum með og á móti áður en þeir taka af-
stöðu í fyrirhugaðri atkvæðagreiðslu. Borgaryfirvöld þurfa að
leggja áherzlu á að slíkar upplýsingar séu aðgengilegar og í
þeim efnum mun Netið koma að góðum notum.
Það er vel til fundið hjá borgarstjóra að efna til þessarar at-
kvæðagreiðslu. Morgunblaðið hefur á undanfómum ámm
ítrekað hvatt til þess, að meiriháttar mál yrðu lögð fyrir íbúa
einstakra sveitarfélaga og landsins alls í atkvæðagreiðslu. Það
er í samræmi við þær hugmyndir, sem nú em víða uppi þess
efnis, að þróa eigi það lýðræðisskipulag, sem við höfum búið
við í átt til beinna lýðræðis í stað fulltrúalýðræðisins, eins og
við þekkjum það. Þess vegna verður spennandi að sjá hvernig
til tekst í þessum efnum.
ísland, Þýzkaland og frarn-
tíð evrópskra öryggismála
Eftir Karl Lamers
ÍSLAND og Þýzkaland tengja traust
vinabönd. Um aldir hafa gagnkvæmir
andlegir og trúai’legir straumar leitt
til náinna samsþipta. Fyrstu mótmæl-
endakirkju á íslandi byggðu þýzkir
kaupmenn árið 1537. Sálmar Marteins
Lúthers voiu mjög snemma þýddir á
íslenzku. Áðui’ höfðu Hansakaupmenn
haldið uppi nánum viðskiptatengslum.
Viðskiptin, en fyrst og fremst þó
menningarsamskiptin, hafa um aldir
haldið þjóðunum opnum hvorri fyrir
annarri. Með því að minnast þessara
menningarlegu banda gerum við okk-
ur grein fyrir sameiginlegum evrópsk-
um rótum okkar. Við verðum að minn-
ast róta okkar, ef við viljum að okkur
miði áfram á leiðinni að efnahagslega
sterkri og pólitískt virkri Evrópu.
Jean Monnet svaraði eitt sinn spum-
ingunni um hvað hann myndi gera
öðru vísi ef hann fengi annað tækifæri
til að byggja hið evrópska hús, að hann
myndi byrja á menningunni.
Þessi sameiginlega menningarlega
arfleifð er grundvöllur samkenndar,
og að vera sér meðvitaður um þessa
samkennd er forsenda fyrir því að
fínna lausnir á sameiginlegum vanda-
málum. Það er ekki hægt að „gera“
Evrópu. Evrópa er til, það er sú hefð-
bundna Evrópa sem varð að því sem
hún er vegna þess að hún er sýnd í
„birtingarformum sínum sem [grísk-
rómversk] fommenning, húmanismi,
ástriða hugsunarinnar og vísindanna,
sorgleg meðvitund um eigin takmörk/
landamæri og sveiflast sífellt milli
hrikalegra andstæðna" (Karl Japs-
ers). Skapandi máttur Evrópu liggur í
andlegum og menningarlegum krafti
hennar. Tæknin léttir undir, en hún
grundvallar enga trú. Við höfum of
mikla rökhyggju og of lítinn sögu-
skilning í hugum okkar og töpum þar
með sjónar á því, að Evrópa var í upp-
hafi goðsögn og að þessi goðsögn verð-
ur að geta af sér tákn og vera sjálf
táknræn.
Sameiginlegt stöðugleikaakkeri
Fyrir sögu landa okkar þýðir þetta,
að þrátt fyrir ólíka reynslu, muninn á
landfræðilegri legu og hinni sögulegu
framvindu þá vitum við samt af því hve
náin við emm í sameiginlegri sann-
færingu um ágæti lýðfrelsis, lýðræðis,
markaðsbúskapar og mannréttinda,
ríkis og þjóðfélagsskipunar. í þessum
anda era bæði löndin aðilar að Atl-
antshafsbandalaginu, sem í gegnum
tíðina hefur verið bæði Islandi og
Þýzkalandi stöðugleikaakkeri.
Öiyggishagsmunir okkar falla sam-
an. Á því hefur engin breyting orðið,
þrátt fyrir nýjar aðstæður. Við búum í
heimi, sem vex æ þéttar saman.
Landamæri hafa misst sundurstíandi
eðli sitt að miklu leyti. Án vegabréfs
og áritunar getum við ferðast nánast
um alla Evrópu. En jákvæðum hliðum
alþjóðavæðingarinnar tengist líka
áhætta. Öryggi er á voram dögum
ekki lengur hægt að skilgreina út frá
hreinum hemaðarlegum forsendum.
Öryggi er ekki lengur það sama og
vamir landamæra eigin
ríkis. Nýjar ógnir hafa
bætzt við. Glæpaöflum
hafa líka opnast nýir
möguleikar á tímum op-
inna landamæra og nú-
tímasamskiptatækni. Átök
brjótast oftar út vegna inn-
anlandságreinings og fyrir
tilstilli þverþjóðlegra aðila
en af völdum milliríkjadeilna. Hryðju-
verka- og skæraliðastarfsemi, skipu-
lögð alþjóðleg glæpastarfsemi, mafíu-
félög, vopnasmygl og fjöldainn-
flytjendastraumar krefjast þess að
sameiginlega sé bragðizt við, þar sem
hvert þjóðríki hefði hvert fyrir sig
engar viðunandi lausnir að bjóða. Sá
sem vill tryggja öryggi og stöðugleika
á tímum sem einkennast af síauknum
samrana, framsali fullveldis og auknu
vægi yfirþjóðlegra aðila í alþjóða-
stjórnmálum nútímans, verður þess
vegna að leggja meira upp úr sátta-
íhlutun, samstarfi, útbreiðslu stöðug-
Ljósmynd/Gunnar G. Vigfússon
Island og Þýzkaland eiga sameiginlegra hagsmuna að gæta innan Atlantshafsbandalagsins, að sögn greinarhöfund-
ar. Frá 50 ára afmælis-leiðtogafundi NATO í Washington í fyrra, þar sem þrjú fv. austantjaldsríki fengu inngöngu.
Oryggis-
hagsmunir
okkar falla
saman. Á því
hefur engin
breyting orðið.
leika og markvissum að-
gerðum til að hindra að
til vopnaðra átaka komi.
Árangursríkasta
öryggisbandalag
sögunnar
Hæfnin til að búast til
varnar í bandalagi sem
og ábyrgð á friðinum í
heiminum era bjargfast-
ir hornsteinar stefnu
okkar. Island og Þýzka-
land rækta gott samband
við Bandaríkin og hafa
mikilla hagsmuna að
gæta í því, að ekki verði
slakað á böndunum yfir
Atlantshafið. I þessum anda era Is-
land og Þýzkaland meðlimir í Norður-
Atlantshafsbandalaginu, sem tengir
Evrópu við Bandaríkin og Kanada og í
grandvallaratriðum er samfélag um
sameiginleg gildi og sannfæringu.
Atlantshafsbandalagið er árangurs-
ríkasta öryggis- og varnarbandalag
sögunnar. Það hefur með því að taka
fyrrverandi austantjaldslöndin Pól-
land, Tékkland og Ungverjaland í sín-
ar raðir, með endurskipulagningu
herja þessara landa sem og með nýja
allsheijar hernaðarskipulaginu frá því
í apríl 1999 stuðlað að hinum pólitísku
umskiptum með ái'angursríkum hætti.
Á Balkanskaganum hefur NATO sýnt,
að það geti með sameiginlegum að-
gerðum Evrópubúa og Bandaríkja-
manna bragðizt með sveigjanlegum
hætti við nýjum ógnum, komið aftur á
friði og varið hann. Lærdómar hafa
verið dregnir af reynslunni af Bosníu-
stríðinu á fyi-ri hluta tíunda áratugar-
ins. Það sýndi að öryggi verður þá að-
eins tryggt með skilvirkum hætti að
Evrópubúar og Norður-Ameríku-
menn taki höndum saman. Að leggja
rækt við böndin milli
Evrópu og Ameríku innan
bandalagsins er þess
vegna mikilvægasta fram-
tíðarverkefnið, ef tryggja
á að NATO verði áfram ein
meginstoð öryggisskipu-
lags heimsins, einnig eftir
þær breytingar sem verið
er að vinna að á því.
Þörf á evrópskri öryggis-
og varnarmálastefnu
I því ferli gegnir sameiginleg örygg-
is- og varnarmálastefna Evrópu lykil-
hlutverki. Hernaðaraðgerðir NATO í
Kosovo opinberaðu veikleika Evróp-
uríkjanna á hernaðarsviðinu með
mjög áberandi hætti. Það var þess
vegna rökrétt, að strax með þeim hug-
myndum sem ræddar vora [á varnar-
málaráðherrafundum NATO] í Pör-
tschach og St. Malo hljóp nýr kraftur í
umræður um bættar aðferðir við
sáttaíhlutun (kreppustjórnun), með
Karl Lamers
tilliti til reynslunnar af
aðgerðunum í Kosovo.
Það er rökrétt vegna
þess að þegar alit kemur
til alls er hér um að ræða
hvorki meira né minna
en samvinnuhæfni herja
bandalagsríkj anna.
Evrópa verður að koma
sér upp betra skipulagi á
hemaðarsviðinu og hún
verður að auka getu sína
á því. Þess vegna era
samþykktir leiðtoga-
fundar ESB í Helsinki
frá því í desember 1999
um sameiginlega örygg-
is- og varnarmálastefnu
Evrópu skref í rétta átt, en þar var
kveðið á um að fyrir árið 2003 verði
komið á fót hersveit sem hægt sé að
senda með skömmum fyrirvara til að
stilla til friðar eða til að auðvelda
hjálparstarf á átakasvæðum, sem og
að Vestur-Evrópusambandið verði
sameinað Evrópusambandinu.
Sameiginleg utanríkis- og öryggis-
málastefna [ESB] þarfnast sér til
styrktar evrópska öryggis- og varnar-
málastefnu. Áf efnahagslegum og póli-
tískum ástæðum er Evrópa háð sam-
ræmdum hergagnamarkaði með
samhæfðu iðnaðarskipulagi. Til að
tryggja vamarhæfnina til lengri tíma
er því nauðsynlegt að viðhalda
hergagnaiðnaði sem getur lifað af við
hinar nýju kringumstæður.
Mikilvægara en að tala um öryggis-
málasamkennd (ESDI) er og verður
hin hernaðarlega geta. Aðildarríki
Evrópusambandsins hafa þess vegna
skuldbundið sig til að þróa hernaðar-
getu sína áfram svo að hún sé fær um
að sinna sérevrópskum verkefnum. Ef
litið er til hinna einstöku ríkja er mis-
munandi hve stór aðlögunarskref þarf
að stíga með tilliti til upp-
byggingar heraflans, skil-
greiningar verkefna,
mannafla og útbúnaðar.
Þýzki herinn getur heldur
ekki verið áfram eins og
hann er. Þegar allt kemur
til alls: ef okkur miðar
áleiðis á sviði evrópsks ör-
yggisskipulags, þ.e.a.s. ef
orðunum fylgja fleiri gerðir, þá gagn-
ast þetta líka bandalaginu yfir
Atlantshafið. Rétt skilin evrópsk ör-
yggis- og varnarmálastefna mun sem
slík ekki veikja samheldni bandalags-
ins, heldur öllu heldur styrkja, vegna
þess að hún mun bæta athafnagetu
bandalagsins alls. Með þessu móti
mun ísland, sem aðildarríki banda-
lagsins, einnig njóta góðs af þessari
viðleitni Evrópusambandsiíkjanna.
Styrk tengsl yfir Atlantshafið og
evrópsk athafnageta skilyrða hvert
annað. Separable, but not separate
(aðskiljanleg, en ekki aðskilin) era þau
Tengslin
yfir Atlants-
hafið eru og
verða áfram
kjarninn í
bandalaginu.
orð sem notuð era yfir þetta í her-
stjórn NATO. Evrópuríkin eiga fram-
vegis að geta gripið til búnaðar og her-
sveita bandalagsins til að gera
verkefni á eigin ábyrgð. Öryggispóli-
tískt er þetta bráðnauðsynlegt, þar
sem Evrópubúar geta ekki búizt við
því, að Bandaríkjamenn vilji blanda
sér í allar deilur sem upp kunna að
koma í Evrópu á komandi áram. Sam-
eiginleg öryggismálaverkefni, þar sem
Evrópubúar og Bandaríkjamenn
munu einnig í framtíðinni verða háðir
hverjir öðram, verða áfram til staðar.
Brú yfír í öruggan heim á 21. öld
Rússland verður áfram erfiður sam-
starfsaðili. Framtíðarstefna þessa
risaríkis, sem spannar níu tímabelti,
hefur áfram gríðannikla þýðingu fyrir
öryggismál Evrópu. Evrópskt örygg-
ismálaskipulag stendur því og fellur
með því að Rússland haldist stöðugt,
útreiknanlegt og áreiðanlegt. Við höf-
um ekki efni á óstöðugu Rússlandi.
Innan ramma síns svigrúms getur
Atlantshafsbandalagið lagt sitt af
mörkum til þess að góð samvinna
haldist við Rússland og að það haldi
áfram á þroskabraut lýðræðisins.
NATO hefur á síðustu áram lagt
traustan grann að þessu með sam-
starfinu innan IFOR og SFOR í Bosn-
íu, svo og með samstarfssamningnum
frá því í maí 1997 og NATO-Rúss-
lands-ráðinu. Kosovo hefur valdið
vissu bakslagi í þessari þróun og
minnt okkur á, að eitthvað sem áunn-
izt hefur er aldrei óafturkailanlegt. De
urgentibus imperii fatis - undir hót-
andi greip örlaganna, svo vitnað sé til
orða Tacitusar, hefur í gegn um tíðina
oft sprottið upp hugmyndir sem gerðu
gæfumuninn til að gera nánara sam-
starf mögulegt. Hin velheppnaða
samranaþróun Evrópu á líka í megin-
dráttum rætur sínar að
rekja til þeirrar eyðileg-
gingar, sem tilraun Hitlers
til að ná völdum í allri álf-
unni hafði í för með sér,
hins hrikalega harmleiks
síðari heimsstyijaldar.
Þess vegna er ég von-
góður um, að skilningur á
nauðsyn samvinnu allra
aðila verði ofan á. Evrópa þarf á
Ameríku að halda, hvað öryggi varðar,
og Ameríka þarf á Evrópu að halda;
sterkri Evrópu sem býr yfir fullri at-
hafnagetu [í hernaðarlegu tilliti].
Tengslin yfir Atlantshafið eru og
verða áfram kjarninn í bandalaginu.
Þau era brú yfir í öruggan heim, líka á
21. öld.
(Millifyrirsagnir eru blaðsins.)
Karl Lamers hefur setið á þýzka
sambandsþinginu frá árinu 1980 og
er talsmaður þingílokks CDU og
CSU (kristilegra demókrata) i
utanríkismálum.
FIMMTUDAGUR 2. MARS 2000 39
Islenskur háskólaspítali ræddur á opnum fundi
heilbrigðisnefndar Sj álfstæðisflokksins
Mörgum
spurningum
enn ósvarað
Morgunblaðið/Kristinn
Frá fundi um háskólaspítala. Ásta Möller alþingismaður, sem var fundar-
stjóri, Einar Stefánsson, Steinn Jónsson og Björn Bjarnason.
Á OPNUM fundi heilbrigðisnefndar
Sjálfstæðisflokksins um íslenskan há-
skólaspítala, sem haldinn var í Valhöll
í fyrradag, kom fram sú skoðun að
skilgreina þyi'fti betur hvað fælist í
hugtakinu háskólasjúkrahús og hvaða
markmiðum ætti að ná með slíku
sjúkrahúsi. Frammælendur á fundin-
um vora þó sammála um að aukið
samstarf Háskóla íslands og nýs,
sameinaðs sjúkrahúss væri af hinu
góða og að mikilvægt væri að slíkt
samstarf yrði til að efla rannsóknir,
kennslu og þjónustu á heilbrigðissviði.
Magnús Pétursson, forstjóri Ríkis-
spítala, fór í erindi sínu á fundinum yf-
ir hlutverk stóra sjúkrahúsanna og
sagði hann stjórnun þeirra markast af
því að hér væri ekki um hefðbundið
fyrirtæki að ræða. Sagði hann m.a. að
skyldur, sem lagðar væra á Ríkis-
spítalana um þjónustu við sjúklinga,
stönguðust oft á tíðum við kröfur sem
gerðar væra til fjármálanna og rekst-
urs þeirra.
Kom einnig fram í máli Magnúsar
að hugmyndin um háskólasjúkrahús
væri síður en svo nýtilkomin, Land-
spítalinn hefði haft hlutverk í þeim
efnum mjög lengi. Sagði hann á hinn
bóginn vaxandi skilning á því að gera
þurfi kennslu og rannsóknir gegn-
særri í starfsemi sjúkrahúsanna, þ.e.
skilgreina betur háskólahlutverk
þeiira. Sagði hann í framhaldi að nýtt
skipurit sameinaðs sjúkrahúss í
Reykjavík kæmi nokkuð til móts við
háskólaþátt starfseminnar, a.m.k.
hvað varðaði stjórnskipulag stofnun-
arinnar.
Markmið heilbrigðisþjónustu og
háskólastarfsemi fara saman
Einar Stefánsson prófessor tók
hins vegar fram að ekki væra allir há-
skólaspítalar eins. Þeir ættu sér þó
ávallt sameiginleg einkenni, m.a. um
markmið en hugmyndin á bak við þá
væri að sameina stefnu heilbrigðis-
þjónustu og akademíu.
„Það er algengur misskilningur,“
sagði Einar í framhaldi, „að markmið
heilbrigðisþjónustu og háskólastarf-
semi stangist á. Svo er alls ekki. Heil-
brigðisþjónustan byggist á þekkingu
og háskólastarfsemi á heilbrigðissviði
byggist á spítulum og heilbrigðisþjón-
ustu, það getur hvoragt án hins verið.
Og markmiðin fara alltaf saman. Ekki
alltaf í tíma því akademísku markmið-
in hafa kannski aðeins lengri tímasýn.
En þau fara alltaf sarnan."
Einar tók fram að hugmyndir um
háskólaspítala væra ekki endanlega
útfærðar. „Við eram fyrst og fremst
að tala um hugmyndir og nánari út-
færsla hlýtur að koma síðar,“ sagði
hann. T.d. þyrfti að huga að tengslum
við Háskóla Islands; íslenskur há-
skólaspítali þyrfti að verða sjálfstæð
stofnun hvað varðaði rekstur, fjárhag
og alla innri stjómsýslu en á hinn bóg-
inn þyrftu að vera formleg tengsl við
Háskóla Islands. Akademískir starfs-
menn þyrftu jafnframt að uppfylla
akademískar kröfur sem HÍ setti þó
spítalinn yrði að vera sjálfstæður um
ráðningu þeirra.
Horft til háskólasjúkra-
hússins í Árósum
Einar lýsti þeirri skoðun sinni að
ríkisrekstur á háskólasjúkrahúsi væri
ekki ákjósanlegur. Hægt væri að sjá
fyrir sér að slíkur spítali yrði sjálfs-
eignarstofnun, sem gæti gert þjón-
ustusamninga við heilbrigðis- og
menntamálayfiivöld, en enn betra
væri hins vegar að spítalinn yrði eins
konar regnhlífarstofnun yfir kannski
tíu sjálfstæðum rekstrareiningum
sem myndu grandvallast aðallega á
einstökum fræðasviðum.
Aðspurður sagði Einar að það yrði
augljóslega dýrara að reka háskóla-
sjúkrahús en venjulegt sjúkrahús,
enda myndi þar fara fram töluvert
meiri starfsemi. Hitt væri Ijóst að ís-
lendingar kæmust ekki hjá því að
reka háskólaspítala og raunar væram
við að því nú þegar, þó að það væri illa
skilgreint.
Steinn Jónsson, forstöðulæknir á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur, sagði í fram-
söguerindi sínu að í starfi viðræðun-
efndar menntamálaráðherra, heil-
brigðisráðherra, stjórnenda sjúkra-
húsa og Háskóla Islands, sem skipuð
var fyrir rúmu ári og var falið að
skoða fyrirkomulag og kennslu í
læknisfræði, auk tengsla Háskólans
við sjúkrahús, hefði verið horft til
margra háskólasjúkrahúsa erlendis.
Menn hefðu þó staldrað við svokallað
Árósa-módel en háskólasjúkrahúsið í
Árósum í Danmörku varð einmitt til
við sameiningu tveggja sjúkrahúsa.
Sagði Steinn að stjórnskipulag
sjúkrahússins hefði þótt sérstaklega
áhugavert en umfang akademískra
fulltrúa í stjórn hans væri mjög mikið,
fjórir af níu fulltrúum í stjórn kæmu
þaðan. Taldi hann mjög mikilvægt að
koma á slíkum stjórnunarlegum
tengslum ef stofna ætti háskólaspítala
hér á landi. Þau yrðu að koma til á öll-
um stigum stjórnkerfisins, bæði í yfir-
stjóm stofnunar og framkvæmda-
stjórn, sem og á hinum klínísku
sviðum.
Vænlegt „að fara samningaleið- '
ina að háskólasjúkrahúsi"?
Björn Bjarnason menntamálaráð-
heraa sagðist vitaskuld sammála því
að samstarf þyrfti að vera á milli há-
skóla og sjúkrahúsa ef halda ætti úti
námi í læknisfræði hér á landi. Hins
vegar væri enn óljóst hvað fælist eig-
inlega í hugtakinu háskólasjúkrahús
og sagði Björn að sér fyndist ekki að
því hefði verið svarað, hvaða stjórnar-
fyrirkomulag menn væra að ræða um
og hvernig tengslin ættu að vera á
milli háskólans og sjúkrahússins.
Björn sagði m.a. að í menntamála-
ráðuneytinu hefði undanfarin ár mjög
verið unnið að því að skilgreina kostn-
að við skólaþjónustu og kortleggja
fjárstreymi til menntamála. Þessi mál
væra hins vegar mun óskýrari á
sjúkrahúsunum og því yrði að breyta
ef gera ætti samninga milli Háskólans
og sjúkrahúsanna, eyða þyrfti allri óv-
issu áður.
Kom fram í máli menntamálaráð-
herra að áðurnefndur viðræðuhópur
hefði í haust kynnt fyrir honum tvær
hugmyndir, annars vegar svonefnda
samningaleið, þ.e. að gerður yrði
samningur milli Háskóla Islands og
heilbrigðisstofnana um kennslu lækn-
anema og hlutverk heilbrigðisstofn-»
ana við kennslu sjúkrahúss.
Hin leiðin fæli í sér að rekstri
læknadeildar Háskólans yrði breytt
og stofnað yrði háskólasjúkrahús, en
fyrir lægi að þessi leið yrði mun viða-
meiri. Kvaðst Björn hafa svarað
nefndinni með þeim hætti að hann
teldi ekki að önnur leiðin útilokaði
hina. Var tekið undir þessa skoðun í
umræðum að loknum framsöguerind-
um á fundinum, vænlegt væri „að fara
samningaleiðina að háskólasjúkra-
húsi“.
A þriðja hundrað manns komu á kynningarfund KRAFTS
Markmiðið að
styðja ungt fólk
með krabbamein
og aðstandendur
Á ÞRIÐJA hundrað manns sóttu
kynningarfund KRAFTS, sem hald-
inn var um síðustu helgi, en félagið
var stofnað síðastliðið haust og hefur
það að markmiði að stuðla að velferð
ungs fólks sem greinst hefur með
krabbamein og aðstandenda þess.
Hildur Björk Hilmarsdóttir,
íþróttakennari, sem er formaður fé-
lagsins, sagði að fundurinn hefði
heppnast með eindæmum vel og þátt-
takan hefði farið fram úr björtustu
vonum. Á fundinum hefðu um 130
manns skráð sig í félagið. Áhugi væri
greinilega mikill á þessu málefni, enda
væri mikil þörf fyrir starfsemi af
þessu tagi, sem miði að því að styrkja
með öllum ráðum ungt fólk sem grein-
ist með krabbamein og aðstandendur
þess.
Stofnað í fyrrahaust
Hildur sagði að félagið hefði verið
stofnað 1. október síðastliðinn og síð-
an hefði verið unnið að skipulagningu
starfsins í framtíðinni. „Það er mjög
margt sem okkur langar að gera.
Markmiðin era háleit, en þar er aðal-
lega um að ræða andlegan og félags-
legan stuðning við sjúklinga og
aðstandendur og einnig að miðla hvert
öðru þeirri reynslu sem við búum yfir,
en hún er auðvitað ómetanleg," sagði
Hildur.
Hún sagði að um áhugamannafélag
væri að ræða og allir sem hefðu áhuga
á almennu heilbrigði og hvernig hægt
væri að halda góðri heilsu bæði and-
lega og líkamlega væra velkomnir í
það.
Heilsan það mikilvægasta
sem við eigiim
Á kynningarfundinum um síðustu
helgi vora kynnt helstu stefnuatriði
félagsins, en þar segir meðal annars:
„Stöðugar framfarii' í læknavísindum
hafa haft í för með sér að fleiri og fleiri
lifa lengur með sjúkdóminn eða sigr-
ast á honum og það er verulega þarft
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Formaðurinn, Hildur Björk Hilmarsdóttir, ávarpar fundargesti. Auk henn-
ar eru á myndinni Jón Bergur Hihnisson og Fjóla Pétursdóttir.
að sinna þessum ört stækkandi hópi.
Endurhæfing krabbameinssjúklinga
bæði líkamleg og andleg er afar mikil-
væg en er ekki
til staðar hér á landi. Hún stuðlar
meðal annars að betri almennri heilsu
og leiðir til þess að fleiri komast út í
atvinnulífið á ný, hefji nám eða taki
þátt í hinu eðlilega lífi. Það að vera
meðvitaður um heilsu sína og það
hvernig maður getur bætt hana er
eitthvað sem allir ættu að huga að.
KRAFTUR er áhugamannafélag og
höfðar til allra þeirra er áhuga hafa á
góðri heilsu og vilja kynnast ýmsum
málefnum er snerta langveikt fólk og
aðstandendur. Þessi málefni ættu að
höfða til okkar allra vegna þess að
heilsan er það mikilvægasta sem við
eigum.“
Félagið hefur opnað vefsíðu, en
slóðin þangað er www.krabb.is/kraft-
ur. Netfang félagsins er kraftur-
@krabb.is. Þá hefur félagið einnig
opnað reikning í Búnaðarbankanum í
Hafnarfirði og þangað geta þeir komið
framlögum sem vilja styðja málefnið.o^
Reikningsnúmerið er 327-26-112233.
Hildur sagði að næsti fundur fé-
lagsins yrði haldinn þriðjudaginn 7.
mars klukkan 20 1 húsnæði Krabba-
meinsfélagsins í Skógarhlíð 8. Um-
ræðuefnið yrði líf án streitu. Hægt
væri að skrá sig í félagið á Netinu, en
einnig væri hægt að skrá sig í félagið á
fundinum.