Morgunblaðið - 02.03.2000, Síða 44

44 FIMMTUDAGUR 2. MARS 2000
•>
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Guðrún Sæ-
mundsdóttir
fæddist í Reykjavfk
13. aprfl 1942. Hún
iést á Landspítalan-
um 19. febrúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar eru Sigur-
veig Guðmundsdótt-
ir, f. 6.9. 1909, og
Sæmundur L. Jó-
hannesson, f. 26.9.
^ 1908, d. 8.12. 1988.
” Guðrún ólst upp á
Patreksfirði til sjö
ára aldurs. Þá flutt-
ist hún til Hafnar-
fjarðar og bjó þar eftir það.
Systkini Guðrúnar eru: Jóhannes
íþróttakennari, f. 1940, d. 1983,
Margrét, fræðslufulltrúi Umferð-
arráðs, f. 1943, Gullveig, ritstjóri
Nýs lífs, f. 1945, Hjalti, deildar-
stjóri hjá Landhelgisgæslunni, f.
1947, Logi, verslunarmaður í
Noregi, f. 1949, og Frosti, lög-
reglumaður í Reykjavík, f. 1953.
Guðrún giftist 13.5. 1962 Jóni
Rafnari Jónssyni frá Bolungar-
vík, f. 25.6. 1939. Börn þeirra
eru: 1) Sæmundur Þór, f. 28.4.
- '.1963, ókvænt.ur og á eina dóttur,
Guðrúnu. 2) Álfheiður Katrín, f.
8.3. 1966. Maki hennar er Ólafur
Ásmundsson og eiga þau þrjá
syni, Ásmund Rafnar, Þorvarð
<>g Tryggva. 3) Sigurveig
Kristín, f. 12.12. 1970. Maki
Á sama tíma og sólin hækkaði
smátt og smátt á lofti og daginn tók
að lengja hneig lífssól Rúnu systur
minnar til viðar. Stuttu en erfiðu
stjiði er lokið og enn einu sinni sitjum
vi tí hnípin eftir og vitum að veröldin
verður aldrei aftur söm. Rúna systir
mín var næstelst okkar systkinanna.
Elstur var Jói sem lést úr sama sjúk-
dómi og Rúna fyrir sautján árum, að-
eins fjörutíu og tveggja ára gamall.
Stórt skarð hefur því verið höggvið í
systkinahópinn og mamma verður
aftur að horfa á eftir einu bama sinna
og við ástkærri systur. Foreldrar
okkar, systkini, makar, böm og aðrir
ástvinir em hluti af okkur. Þegar eitt-
hvert þeirra fellur frá hverfur hluti af
okkur sjálfum og við verðum aldrei
jafn heil og meðan þeirra naut við. Þó
að sú staðreynd sé öllum ljós að eitt
sinn skal hver deyja kemur dauðinn
okkur alltaf að einhverju leyti í opna
skjöldu. En lífið heldur áfram og við
verðum að reyna að græða sárin sem
andlát hafa í íor með sér og læra að
lifa með því að aðeins minningin ein er
eftir.
Það var stutt á milli okkar systkin-
anna en foreldrar okkar eignuðust
okkur sjö á aðeins þrettán ámm. Það
var því oft líf og fjör í Gerðinu. Heim-
ilið var gott og ömggt og við vissum
að þangað gátum við alltaf leitað.
Okkur þótti því vænt um að Rúna
skyldi kaupa húsið og setjast þar að
með fjölskyldu sinni eftir að pabbi lést
og mamma ákvað að flytja á Hrafn-
istu í Hafnarfirði. Við gátum því
áfram litið á heimilið sem okkar.
Reyndar hefur það alltaf verið þannig
-"áHs heimili Rúnu hefur verið okkur op-
ið. Þar hefur okkur, eins og öðram,
alltaf verið tekið opnum örmum. Ein-
hverju sinni bauðst hún til þess að
hýsa ættingja erlendis frá. Þegar ég
hafði orð á því að varla væri pláss í
Gerðinu fyrir allt þetta fólk sagði hún
að pláss væri bara spuming um hug-
arfar. Þar sem væri hjartarými væri
TÖflM ÍJfl 001
íWIDflTOUfl
flÖTÍL flOflC
MiTflUMHI (flfí
Upplýsingar i s: 551 1247
hennar er Hinrik
Fjeldsted og dóttir
þeirra Hólmfríður
Kristín.
Guðrún gekk í
Flensborgarskóla
og var síðan um
tveggja vetra skeið
í verslunarskóla á
Irlandi. Hún vann
ýmis skrifstofustörf,
síðustu árin á skrif-
stofu Sjálfsbjargar
á höfuðborgarsvæð-
inu. Guðrún var
virkur þáUtakandi í
ýmsum félagsstörf-
um. Hún starfaði m.a. í skáta-
hreyfingunni, Vorboðanum í
Hafnarfirði, Kvenréttindafélag-
inu og Kvennalistanum. Hún var
um árabil í stjórn menningar- og
minningarsjóðs kvenna fyrir
hönd Kvenréttindafélagsins og
tók þátt í starfí Uanna, hreyfíng-
ar ungra kvenna innan Kvenrétt-
indafélagsins. Hún gegndi fjölda
trúnaðarstarfa fyrir Kvennalist-
ann, m.a. sem fulltrúi í húsnæðis-
málastjórn og sat í landsfunda-
nefnd um árabil. Guðrún var
einn af stofnendum Samfylking-
arinnar á Reykjanesi og var að-
alfulltrúi í atvinnumálanefnd á
vegum hennar.
Guðrún verður jarðsungin frá
Landakotskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
nóg rými. Þetta svar segir meira en
mörg orð um hfsviðhorf Rúnu systur
minnai-.
Sem elsta dóttirin gegndi Rúna
ákveðnu hlutverki í fjölskyldunni sem
hún ræktaði með sóma allt til hinstu
stundar. Hún var mömmu ákaflega
ástrík og umhyggjusöm dóttir og milli
þeirra var einstakt samband byggt á
gagnkvæmum kærleika og um-
hyggju. Reyndar var Rúna þannig að
okkur þótti öllum að við, hvert og eitt,
væmm henni sérstaklega hjartfólgin.
Sjálf hef ég alltaf haldið að ég væri
uppáhaldssystir hennar. Trúlega hef-
ur Möggu systur minni fundist það
sama og eins er það með bræður mína
að þeim heíúr fimdist þeir eiga alveg
einstakt samband við hana. Rúna var
nær daglegur gestur hjá mömmu öll
árin sem hún hefur dvalið á Hrafnistu
og taldi aldrei eftir sér að gera allt
sem hún gat til þess að mömmu liði
sem best. Mamma mat líka umhyggju
hennar mikils en eins og endranær
sýnir hún ótrúlegan styrk þegar erf-
iðleikar steðja að.
Samband okkar Rúnu var ekkert
sérstaklega náið þegar við voram
stelpur. Hún var þremur og hálfu ári
eldri en ég og leit lengi framan af á
mig sem eina af „litlu“ krökkunum.
Taldi sjálfa sig svo miklu eldri og ekki
eiga neina samleið með svona miklu
„yngri“ systur. En með ámnum
breyttist sambandið og styrktist jafnt
og þétt um leið og aldursmunurinn
minnkaði. Hún gifti sig fyrst okkar
systldna og var á undan okkur til þess
að eignast böm. Ég man enn hvað
mér fannst spennandi að koma til
hennar og Rafnars þegar þau byijuðu
að búa og þegar ég setti upp mitt eigið
heimili þótti mér sjálfsagt að leita
ráða hjá henni. Þannig varð það líka
æ síðan að við leituðum hvor til ann-
arrar og studdum hvor aðra eftir
mætti.
Rúna var tæplega tvítug þegar hún
kynntist Rafnari, ungum pilti frá Bol-
ungarvík, og saman hafa þau verið í
nær fjöratíu ár. Þau eignuðust þrjú
böm, Sæmund, Álfheiði og Sigur-
veigu. Bamabömin era orðin fimm og
það sjötta væntanlegt. Rúna og Rafn-
ar vora einstaklega samstiga hjón og
gengu saman í gegnum sætt og súrt.
Með árunum hafa þau orðið sífellt
nánari, orðið hluti hvort af öðra.
Rafnar hefur því misst mikið þegar
Rúna er öll. Rúna og Rafnar vora
börnum sínum einstaklega góðir for-
eldrar og ég held að vandfundnar séu
jafn góðar ömmur og hún var og jafn
góðir afar og Rafnar er. Þar sem hún
varð á undan mér amma þótti henni
líka sjálfsagt að leiðbeina mér varð-
andi þetta merkilega hlutverk sem
hún naut til hins ítrasta. Barnabörnin,
Guðrún, Ásmundur Rafnar, Þorvarð-
ur, Tryggvi og Hólmfríður hafa því
líka misst mikið.
Rúna var stóra systir mín í fleiri en
einum skilningi. Hún var eldri en ég
og líka nær tíu sentímetram hærri.
En hún var „stór“ í mun víðtækari
skilningi. Hún hafði óvenju stórt
hjarta og var meiri og heilli í sam-
skiptum sínum við fólkið sitt, foreldra
okkar, okkur systkinin, Rafnar, börn-
in sín, bamabömin, tengdabömin vini
og ættingja en gengur og gerist. Ekk-
ert var of gott íyrir aðra og engin fyr-
irhöfn of mikil ef hún gat gert öðram
gott. Hún naut sín aldrei betur en
þegar hún gat gert eitthvað íyrir
aðra. Hún hafði til að mynda yndi af
að bjóða fólki í mat en hún var snill-
ingur í matargerð. Ef ég hringdi og
sagðist líta inn gat ég alltaf reiknað
með einhveijum kræsingum sem hún
reiddi fram af mikilli gleði og natni.
Gestrisnin er Rafnari líka í blóð borin
og þau vora einstaklega samhent við
að gera gestum sínum sem best. Ár-
lega mættum við í fjölskyldunni, sem
höfðum kjark til, á heimili þeirra á
Þorláksmessu til þess að borða skötu
framreidda á vestfirskan máta. Þess-
ar stundir era ómetanlegar í minning-
unni. Mér er líka minnisstætt boð á
heimili hennar í byijun síðasta árs.
Við höfðum, systkinin og makai-,
ákveðið að fara í göngutúr og snæða
svo snarl heima hjá Rúnu á eftir.
„Snarlið" reyndist jólahlaðborð af
bestu gerð. Þrátt fyrir sameiginlegan
áhuga þeirra á mat var það þó ekki
maturinn sem mestu máli skipti held-
ur samverustundimar við matarborð-
ið. Undanfarin ár hafa Sæmundur og
Guðrún, dóttir hans, haldið heimili
með Rúnu og Rafnari. Þeir feðgar og
litla Guðrán munu áfram halda heim-
ili í Gerðinu á þann hátt sem þau
gerðu meðan Rúnu naut við og verður
heimilið án efa jafn opið vinum og
ættingjum og verið hefiir.
Eins og gengur skiptust á skin og
skúrir í h'fi Rúnu systur minnar. Hún
var hins vegar óvenju vel skapi farin
og tókst á við erfiðleikana eins og
annað í lífinu af þolinmæði og rólegri
yfirvegun. Þessir eignleikar í fari
hennar komu vel fram í erfiðu veik-
indastríði undanfarinna missera. Hún
ræddi veikindi sín af mikilli innri ró
og þegar hún gerði sér Ijóst hvert
stefndi talaði hún um það við okkur og
undirbjó okkur undir að innan
skamms yrði hún ekki lengur með
okkur. Við myndum hins vegar lifa
áfram og að ýmsu þyrfti að hyggja.
Bömin hennar, bamabömin og Rafn-
ar vora henni efst í huga allt til síð-
ustu stundar og þegar við ræddum
síðast saman minntist hún á þau.
Það er gæfa mín að hafa átt systur
eins og Rúnu en jafnframt mín mikla
sorg að hafa misst hana svona allt of
fljótt. Ég veit að hún er núna í góðum
höndum og hef ekld áhyggjur af
henni. Jafn góð manneslqa og Rúna á
sér vísa góða heimkomu. Sorgin er
okkar hinna sem eftir eram og verð-
um að halda áfram að lifa lífinu án
hennar. En þó að jarðvist Rúnu sé
lokið lifir hún áíram í börnunum sín-
um og bamabörnunum sem munu
halda uppi merki hennar. ÞehTa er
l'ramtíðin sem þau í senn byggja á
góðum granni en jafnframt í skugga
sorgar yfir að hafa misst hana svona
fljótt. Blessuð sé minning Rúnu syst-
ur minnar.
Gullveig Sæmundsdóttir.
Systir mín og vinkona, Guðrán Sæ-
mundsdóttir, er látin langt um aldur
fram. Rúna, eins og hún var alltaf
kölluð heima, var stóra systir í sjö
bama hópi. Þrátt fyrir að aldursmun-
ur væri ekki mikfll á okkur, eða eitt og
hálft ár, var það einhvem veginn
þannig í æsku að hún virtist vera
miklu eldri en ég og Gullveig. Rúna
hafði strax mikla ábyrgðartilfinningu
og fannst að hún þyrfti að miðla okkur
yngii systkinum sínum jafnóðum af
því sem hún lærði af lífinu. Rúna var
ákaflega hugmyndarík sem bam og
unglingur og við gengumst upp í því
að taka þátt í því sem henni datt í hug.
Hún hafði einstaka frásagnargáfu og
sagði okkur systkinum sínum enda-
lausar sögur sem hún bjó til sjálf eða
hafði lesið. Oft fékk hún okkur til þess
að gera eitt og annað fyrir sig gegn
því að hún segði okkur sögu. Þegar
við urðum göngufélagar seinna á æv-
inni drógumst við oft aftur úr hópnum
því Rúna var að segja mér frá síðustu
bókinni sem hún var að lesa. Stundum
kom fyrir að ég las sömu bók seinna
og fannst þá hún ekki nærri eins góð
og og sú sem Rúna sagði mér frá.
Þegar unglingsárin tóku við fannst
henni sjálfsagt að segja okkur hvem-
ig við ættum að haga okkur og oft
mátti ég vera með þegar hún fór á böll
þótt ég væri eiginlega of ung til þess
að mega koma á þessar samkomur.
Það gekk svo langt stundum að ef
strákur bauð henni að keyra hana
heim eftir ball þá sagði hún já takk en
þegar sá samningur var kominn í höfn
kallaði hún á mig og spurði síðan
strákinn: „Er þér ekki sama þótt litla
systir mín komi með okkur?“ Og við
sem áttum heima í Hafnarfírði. Þegar
þau Rafnar fóra að búa í Reykjavík
fékk ég að halda partí heima hjá
henni og alltaf var sjálfsagt að fá að
gista. Enga manneslqu þekki ég sem
var eins gaman að gefa eitthvað. Hún
var alltaf ánægð með það sem henni
var gefið og hafði oft orð á því. „Þetta
er uppáhalds trefíllinn minn. Hún
Magga systir gaf mér hann,“ sagði
hún kannski. Rúna var mjög félags-
lynd og átti hóp af vinkonum. Hvar
sem hún vann eignaðist hún líka alltaf
tránaðarvini.
Jói, sem var elstur af okkur syst-
kinunum, og Rúna vora miklir vinir á
unglingsáranum og hún var hans
tránaðarvinkona. Eg man eftir því
þegar þau vora að æfa sig í stofunni
heima að dansa tangó og vals og þessa
hefðbundnu dansa sem þau lærðu í
dansskóla. Þau vora bæði hávaxin og
dönsuðu vel saman. Jói lét sig hafa
það á böllum að bjóða systur sinni upp
(þó að hann væri hræddur við stríðni
félaganna) einfaldlega vegna þess að
hann hafði gaman af að dansa við
Rúnu. Rúna og Jói vora skemmtileg-
ar og eftirminnilegar manneskjur.
Rúna bráðíyndin og orðheppin og Jói
eldhuginn sem hreif okkur með sér
þegar hann ræddi hugðarefni sín sem
vora mörg. Nú era þau bæði látin á
besta aldri frá ástríkum mökum og
bömum. Lífið getur verið svo grimmt
við suma.
Rúna var tvö ár á írlandi þegar hún
var 16 og 17 ára í klausturskóla sem
var einnig verslunarskóli. Síðar fór
hún til Danmerkur og var þar í eitt ár.
Frá þessum tíma era sem betur fer til
mörg og skemmtileg bréf sem segja
írá lífsglaðri ungri konu sem var opin
fyrir öllu sem gerðist í kringum hana.
Sem ung kona var Rúna í Vorboð-
anum, félagi sjálfstæðiskvenna í
Hafnarfirði. Síðar starfaði hún fyrir
Kvenréttindafélagið, var m.a í Uum
sem var félagsskapur ungra kvenna
innan félagsins. Þegar Kvennalistinn
var stofnaður fannst okkur báðum að
þama væri komið tækifærið sem kon-
ur vantaði svo þær gætu tekið þátt í
að breyta samfélaginu. Rúna var í
framboði fyrir Kvennalistann á
Reykjanesi og i Hafnarfirði í öll skipt-
in sem Kvennalistinn bauð fram. Við
tókum þátt í starfi Kvennalistans af
lífi og sál og kynntumst þar merki-
legri hreyfingu sem heíúi’ haft mikil
áhrif á samfélagið og er án efa ein
merkilegasta stjómmálahreyfing
sem mynduð hefur verið á þessari öld.
Við töldum báðar að við hefðum lært
mikið af starfi okkar fyrir Kvennalist-
ann og þeim vinnubrögðum sem þar
vora í heiðri höfð. Við Rúna áttum
tvisvar þátt í því að undirbúa landsf-
und Kvennalistans og sóttum saman
14 landsfundi. Okkur fannst óhugs-
andi að fara á landsfund án hvor ann-
arrar. Þegar skeið Kvennalistans var
á enda runnið ákvað Rúna að ganga
til liðs við Samfylkinguna á Reykja-
nesi. Hún var virk þar eins og í öllum
þeim félögum sem hún tók þátt í enda
viljug að taka til hendi í hverju sem
var. Oft mátti heyra frá henni þessa
setningu:. „Ég skal gera þetta.“
Hvort sem hún hafði tíma til þess eða
ekki, hún lá aldrei á liði sínu. Síðasta
tránaðarstarfið sem hún gegndi var
að vera fulltrái Samíylkingai-innar í
atvinnumálanefnd Hafnarfjarðarbæj-
ar.
Rúna var tráuð kona og kom það
vel fram í vefldndum hennar að hún
fann huggun í bæninni. Hún var
þakklát öllum þeim sem báðu fyrir
henni þessa fimm mánuði sem hún
GUÐRUN
* SÆMUNDSDÓTTIR
barðist fyrir lífi sínu. Hún var í safn-
aðarstjóm Jósepskirkju í Hafnarfirði
og missir sá litli söfnuður mikið við
andlát hennar. Þar eins og annars
staðar var hún góður liðsmaður.
Rúna giftist eftirlifandi eiginmanni
sínum, Jóni Rafnari Jónssyni frá Bol-
ungarvík, þegar hún var tvitug. Þau
Rafnar vora alla tíð mjög samrýnd
hjón og miklir félagar. Við Þorkell
áttum því láni að fagna að ferðast með
þeim Rúnu og Rafnari á hverju sumri
í 30 ár. Þær minningar geymum við
nú sem dýrmætan fjársjóð.
Missir Rafnars við fráfall Rúnu er
meii-i en orð fá lýst. Umhyggja hans
fyrir konu sinni í veikindum hennai'
vai' einstök. Hann vék varla frá
sjúkrabeði hennai' allan þann tíma
sem hún var veik og vai' boðinn og
búinn að veita henni alla þá aðstoð
sem hann gat. Síðustu vikuna þegar
hún var á þeim einstaka stað sem
Líknai'deild Landspítalans er var
Rafnar hjá Rúnu sinni allan sólai'-
hringinn. Það er mikill stuðningur
fyrir dauðvona fólk og aðstandendur
þess að geta átt slíkan griðastað þeg-
ar biðin ein er eftir.
Rúna og Rafnar eiga þrjú góð börn
og fimm bamaböm. Þeirra missii' er
mikill, ekki síst Ktlu bamanna. Rúna
var einstök amma sem elskaði bama-
bömin sín takmai'kalaust. Hún sagði
einu sinni við mig að skemmtilegasta
fólk sem hún þekkti væra bamabörn-
in og þeirra félagsskap kysi hún helst
af öllu. Foreldram sínum var hún góð
og umhyggjusöm dóttii' og okkur
systram hennar og bræðram var hún
góð systir. Eftir að pabbi dó og
mamma fór á Hrafnistu heimsótti hún
mömmu nær daglega og oftast var
Rafnar með henni.
Með Rúnu er gengin góð kona sem
skilur eftir sig stórt skarð sem aldrei
verður fyllt. Ég og fjölskylda mín
sendum Rafnari, Sæmundi, Álfheiði,
Sigurveigu, mökum þeirra og bama-
bömunum okkar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Margrét Sæmundsdóttir.
Rúna, eins og hún var alltaf kölluð,
ólst upp í Gerðinu í Hafnarfirði í hópi
sjö systkina. Ég kynntist henni sama
dag og ég kynntist yngri systur henn-
ai', konu minni, og hefúr hún verið
hluti af lífi okkar æ síðan. Það var
mjög kært með þeim systram strax
frá fyrstu tíð. Þetta nána samband
þróaðist ár frá ári og það er áfall sem
erfitt er að sætta sig við þegar sjúk-
dómur bindur enda á svo ánægjuleg
samskipti.
Við áttum marga góða daga saman,
fjölskyldumar, þessi 36 ár. Þau
bjuggu alltaf í Hafnarfirði og annar
staður kom ekki til greina. Þar hafði
móðir hennar líka alist upp og enginn
staður gat komið í hans stað.
Ferðalög um ísland, göngur um
fjöll og dali með þeim Rúnu og Rafn-
ari var fastur liðm- á dagskrá hvers
sumars. Auk þess var nær alltaf farin
ein helgi (stundum vika) í Þórsmörk-
ina og sú síðasta var farin í ágúst sl.
Básar var okkar staður og svæðið
þai' í kring marggengið og skoðað. í
sumar náðum við enn einu sinni að
klífa Utigönguhöfðann. Það var ekki
létt verk í þetta sinn enda var veikin
farin að gera vart við sig án þess að
nokkur gerði sér grein fyrir alvar-
leika málsins á þeirri stundu. Rúna
var svo innilega glöð og stolt yfir unnu
aíreki sínu þama á fjallstoppnum.
Við nutum þeirra forréttinda að
vera með þeim Rúnu og Rafnari í
sumarfríi á Spáni síðastliðið sumar. I
litlu sumarhúsi skammt frá strönd
nutum við okkar síðasta sameiginlega
sumarfrís og komum við tfl með að
geyma þær stundir lengi með okkur.
Þarna var haldið upp á 60 ára afmæli
Rafnars og gerðar áætlanir um 60 ára
afmæli Rúnu eftir þijú ár. Þó sú ferð
verði ekki farin eigum við minningar
um góðar samverastundir.
Frásagnargleði og ríkt ímyndunai'-
afl var einn af mörgum kostum Rúnu.
Hún hefur sennilega erft þetta frá
móður sinni og móðurafa og var gædd
einstökum hæfileika til að segja
skemmtilega frá og var þá stundum
smávegis krydd með.
Þessi hæfilefld að krydda kom líka
vel fram í hæffleikum hennar í matar-
gerð. Hún bjó til listagóðan mat og
var oft með uppskriftir í blöðum öðr-
um til ábendingar.