Morgunblaðið - 19.08.2000, Blaðsíða 39

38 LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 2000 39
pltrfíinMnliilí
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
VANDIGORE
Ræðan sem A1 Gore flutti á
flokksþingi Demókrata-
flokksins í Los Angeles í
fyrrakvöld er mjög umrædd eins og
búast mátti við. Gore er í því erfiða
hlutverki að vera varaforseti
Bandaríkjanna í kosningabaráttu.
Vissulega veitir það honum ákveðið
forskot á keppinautinn George W.
Bush. Um átta ára skeið hefur Gore
verið í eldlínu stjórnmálanna, andlit
hans er þekkt og hann hefur öðlast
mikla þekkingu, reynslu og yfirsýn.
Þannig efast enginn um að hann
hefur langtum meiri innsýn í þá
málaflokka er falla undir forseta-
embættið en flestir aðrir stjórn-
málamenn, Bush þar með talinn.
Það er hins vegar ekki nóg í
stjórnmálum. Það er eðli varafor-
setaembættisins að starfa í skugga
forsetans, að vera til staðar ef á
þarf að halda en gegna annars
óljósu hlutverki. Vandinn sem blas-
ir við varaforseta er sækist eftir
forsetaembættinu er að hann verð-
ur að rjúfa þau álög er fylgja emb-
ættinu og skapa sér sjálfstæða
ímynd. Það hefur reynst Gore erf-
itt. Hann þykir vissulega
hæfileikaríkur en hann hefur ekki
náð að höfða til almennings, ímynd
hans er þurr og samanburðurinn við
Bill Clinton er óhagstæður. Þrátt
fyrir öll þau skrautlegu mál er upp
hafa komið á forsetaferli Clintons
fer ekki á milli mála að hann er ein-
hver öflugasti stjórnmálamaður síð-
ustu áratuga og býr yfir persónu-
leika og útgeislun, sem helst er
hægt að líkja við Ronald Reagan og
John F. Kennedy. Ef Gore á að ná
árangri verður hann að fjarlægjast
Clinton. Það gæti hins vegar reynst
erfitt. Val hans á Joseph Lieberman
vakti vissulega athygli og hristi að-
eins upp í þeirri ímynd Gore að
hann væri stjórnmálamaður er
aldrei tæki áhættu. Fréttir um að
nýr kviðdómur hafi verið skipaður í
Lewinsky-málinu eru hins vegar
áminning um að fortíðin á eftir að
elta varaforsetann. Gore nýtur líka
góðs af mörgu, sem gerzt hefur í
forsetatíð Clintons. Bandaríkin
hafa á undanförnum árum gengið í
gegnum einstakt hagvaxtarskeið og
sá gífurlegi efnahagslegi kraftur er
býr í landinu hefur bætt kjör mikils
meirihluta þjóðarinnar auk þess að
styrkja enn frekar stöðu Bandaríkj-
anna á alþjóðavettvangi.
Þannig var greinilegt í ræðu Gore
að hann reyndi að beina sjónum
kjósenda að stöðu efnahagsmála en
jafnframt þeim áherslumun, sem er
á honum og Bush er kemur að því
að úthluta þeim auknu gæðum er
orðið hafa til. Á að leggja áherslu á
að lækka skatta eða ber einnig að
stoppa í götin á heilbrigðiskerfinu
og skólakerfinu? Greinilegt var að
með ræðunni er Gore að reyna að
færa kosningabaráttuna yfir í um-
ræðu um stefnumál og útfærslur
þeirra, þar sem hann stendur sterkt
að vígi, í stað þess að hún snúist um
persónur frambjóðendanna.
Það verður á brattann að sækja
fyrir Gore í kosningabaráttunni. í
skoðanakönnunum undanfarna
mánuði hefur Bush haldið öruggri
forystu. Þær kannanir segja held,ur
ekki alla söguna. Kosningar í
Bandaríkjunum byggja á kjörmönn-
um einstakra ríkja og ef horft er til
þeirrar skiptingar kemur í ljós að
staða Bush er töluvert sterkari en
ætla mætti af skoðanakönnunum.
Ræðan í Los Angeles var því eitt-
hvert besta tækifæri sem Gore mun
fá til að snúa stöðunni sér í vil. Á
næstu dögum og vikum mun koma í
ljós hvort það hafi tekist.
ERFIÐLEIKAR í FLUGREKSTRI
INNANLANDS
FLUGFÉLAG íslands hf. hefur
tilkynnt að vegna mikilla kostn-
aðarhækkana verði félagið að hækka
fargjöld á leiðum innanlands og mun
flug til Egilsstaða og Hafnar í
Hornafirði kosta tæplega 19 þúsund
krónur eftir hækkunina. Að meðal-
tali er hækkun fargjalda félagsins
innanlands um 10 af hundraði.
Þetta þýðir að í sumum tilvikum
er jafn dýrt að ferðast innanlands
með flugvél eins og að fljúga til ann-
arra landa. Allir sjá, að viðskiptavin-
ir Flugfélags íslands munu eiga erf-
itt ineð að sætta sig við slíkt verð.
Á hinn bóginn er ljóst, að verð-
hækkun á fargjöldum í innanlands-
flugi er ekki tilefnislaus. Kostnaðar-
þróun bæði í eldsneyti og öðru hefur
verið flugfélögum bæði hér og ann-
ars staðar afar óhagstæð.
Fargjöld eru nú orðin svo há, að
eitthvað mun undan láta. Þeir sem
ferðast á kostnað annarra, svo sem
embættismenn, sveitarstjórnar-
menn eða starfsmenn fyrirtækja
munu áfram nota flugið til þess að
ferðast á milli staða. Hinn almenni
borgari mun áreiðanlega gera meira
af því að aka á milli staða, jafnvel
þótt leiðin sé löng á milli Reykjavík-
ur og Egilsstaða.
Þetta er sameiginlegur vandi
Flugfélags íslands og annarra flug-
rekenda, sem vafalaust eru í svip-
aðri stöðu, og viðskiptamanna
þeirra. Dragi úr ferðum fólks með
flugvélum verður tapið enn meira.
Bætt vegakerfi hefur leitt til þess,
að flugið er ekki jafn mikilvægt og
áður en það skiptir engu að síður
miklu máli. Þrátt fyrir betri vegi er
það enn svo, að ófært getur verið
landleiðina að vetrarlagi og flugið
eina leiðin til þess að komast á milli
staða. Þess vegna yrði það mikið
skref aftur á bak, ef umtalsverður
samdráttur yrði í flugsamgöngum.
En að óbreyttu blasir við að svo
verði. Þetta mál mun vafalaust koma
til kasta stjórnvalda með einhverj-
um hætti. Þeirra vandi er hins vegar
mikill, því að ekki mun mönnum
hugnast að farið verði að niður-
greiða flug í ríkari mæli en gert er
nú þegar. Þess vegna stöndum við
frammi fyrir sjálfheldu í samgöngu-
málum sem er ekki auðleyst.
Bókmenntaverðlaun, starfslaun listamanna og tónlistarstyrkur afhent við opnun Grófarhúss
Morgunblaðið/Halldor Kolbeins Aðalsafn Borgarbókasafns Reykjavíkur var opnað í gær í rúmgóðum húsakynnum
Trio Islancio er tónlistarhópur Reykjavíkurborgar þetta árið. í Grófarhúsinu við Tryggvagötu.
Þar sem
höfnin mætir
borginni
Grófarhúsið við Tryggvagötu, sem hýsa
mun aðalsafn Borgarbókasafns Reykja-
víkur, Borgarskjalasafn Reykjavíkur og
Ljósmyndasafn Reykjavíkur, var opnað
formlega í gær, á afmælisdegi Reykjavík-
urborgar. Margrét Sveinbjörnsdóttir var
viðstödd opnunina en þar voru einnig
afhent bókmenntaverðlaun Tómasar
Guðmundssonar, starfslaun listamanna
Reykj avíkurborgar og styrkur til
tónlistarhóps Reykjavíkur.
TIL hátíðarinnar, sem
hófst í Listarsafni
Reykjavíkur í Hafnar-
húsinu og íluttist svo yfir
götuna í Grófarhúsið, blés blásara-
kvintett Reykjavíkur sem hefur
verið tónlistarhópur Reykjavíkur-
borgar í tvö ár. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir borgarstjóri fagnaði í
ávarpi sínu afinæli borgarinnar,
opnun Grófarhússins og sér í lagi
flutningi Borgarbókasafnsins.
„Það er elsta menningarstofnun
borgarinnar, stofnað 1923, og flytur
nú aðalstöðvar sínar úr Þingholts-
stræti, þar sem þær hafa verið í 46
ár eða frá 1954. Starfsemin hafði
fyrir löngu sprengt utan af sér þann
fallega og virðulega ramma sem
húsið Esjuberg setti henni. í dag
rætist því draumur margra er safn-
ið flytur í glæsileg og rúmgóð húsa-
kynni Grófarhússins, í nábýli við
aðrar menningarstofnanir og önnur
menningarhús í miðbæ Reykjavík-
ur, þar sem höfnin mætir borginni.
I dag er líka viðeigandi að þakka
fyrir allar þær góðu og gjöfulu
stundir sem ReykvQdngar hafa átt í
Esjubergi," sagði borgarstjóri.
Fimm höfundum veittar viður-
kenningar fyrir Ijóðaliandrit
í máli Soffiu Auðar Birgisdóttur
bókmenntafræðings og formanns
dómnefndar bókmenntaverðlauna
Tómasar Guðmundssonar kom
fram að aldrei hefðu fleiri handrit
borist í samkeppnina en nú í ár eða
alls 50 talsins. Að þessu sinni eru
verðlaunin tvöföld, í tilefni af menn-
ingarborgarárinu, og nema 600
þúsund krónum. Verðlaunin hlaut
Hjörtur Marteinsson íyrir handrit
sitt að skáldsögunni AM 00. Vegna
mikils fjölda góðra handrita fékk
dómnefndin leyfi menningarmála-
nefndar Reykjavíkurborgar til að
veita fimm höfundum til viðbótar
viðurkenningu fyrir handrit sín
sem öll eru að Ijóðabókum: Sjón-
baugar eftir Garðar Baldvinsson,
Launkofi eftir Gerði Kristnýju,
Fingurkoss eftir Kristrúnu Guð-
mundsdóttur, Hnattflug eftir Sig-
urbjörgu Þrastardóttur og Far eft-
ir hugsun eftir Þóru Jónsdóttur.
Dómnefndina skipuðu, auk for-
mannsins, Soffiu Auðar, þau Krist-
ín Viðarsdóttir bókmenntafræðing-
ur og Þórður Helgason rithöfundur
og íslenskufræðingur.
16 hlutu starfslaun listamanna
AIls var 16 manns úthlutað starf-
slaunum listamanna íyrir árið 2000
og gerði Guðrún Jónsdóttir, for-
maður menningarmálanefndar,
grein fyrir vali nefndarinnar á
starfslaunaþegum. Umsækjendur
voru 96 talsins og voru 52 mánaðar-
laun til úthlutunar, tæp 120 þúsund
á mánuði. Eftirtaldir hlutu starfs-
Tær og
agaður
stíll
SKÁLDSAGAN AM 00 gerist í
Kaupmannahöfn á fyrri hluta
áljándu aldar og byggist að
nokkru leyti á sögulegu efni en
aðalpersónurnar eru Árni Magn-
ússon handritasafnari, Metta
kona hans og skrifari hans, Jón
Ólafsson frá Grunnavík.
í umsögn dómnefndar segir að
höfundi takist „á aðdáunarverð-
an hátt að lýsa sálarlífi persóna á
miklum átakatímum," jafnframt
því sem hann dragi upp „sann-
ferðuga og stórskemmtilega
mynd af lífinu í Kaupmannahöfn
á 18. öld.“ Formaður dómnefnd-
ar, Soffía Auður Birgisdóttir,
sagði við afhendingu verðlaun-
anna að það sem ekki síst hafí
heillað nefndina hafi verið „tær
og agaður still höfundar, tök
hans á flóknu sögulegu efni og
frábær persónusköpun.“
Höfundurinn, Hjörtur Mar-
teinsson, er fæddur í Reykjavík
árið 1957. Hann hefur áður sent
frá sér ljóðabækurnar Ljóshvolf-
Sextán manns hlutu starfslaun listamanna fyrir árið 2000.
'íl simÉkí .-»> “f. 1 ■ 1 figjlfjm frar i-sk'i • ÍT! ÍM
i ... I I » ■* jf 4 í'&
Fagra veröld heitir glerlistaverkið að baki Ingibjörgu Sólrúnu
Gfsladóttur borgarstjóra en verkið er eftir Leif Breiðfjörð. Til
vinstri má sjá brjóstmynd Sigurjóns Ólafssonar af Tómasi Guð-
mundssyni.
laun: Gjömingaklúbburinn, þ.e.
Dóra ísleifsdóttir, Eyrún Sigurðar-
dóttir, Jóní Jónsdóttir og Sigrún
Inga Hrólfsdóttir myndlistarmenn,
samtals tólf mánuði, Rristinn G.
Harðarson myndlistannaður, 8
mánuði, Halldór Ásgeirsson mynd-
listarmaður, 3 mánuði, Hannes
Lárusson myndlistarmaður, 3 mán-
uði, Jóhann L. Torfason mynd-
listarmaður, 3 mánuði, Magdalena
Margrét Kjartansdóttir mynd-
listarmaður, 3 mánuði, Kolbeinn
Bjamason tónlistarmaður, 4 mán-
uði, Sigurður Halldórsson tónlistar-
maður, 3 mánuði, Pétur Grétarsson
in, 1996, ogMyrkurbil, 1999, en
hann hefur einnig fengist við
myndlist. Hann segir verðlaunin
hvetjandi og sannarlega mikla
viðurkenningu.
„Ég hef lengi haft talsvert
mikinn áhuga áJóni Ólafssyni
frá Grunnavík. í augum okkar
Islendinga hefur hann verið
þessi skuggamaður og sérvitr-
ingur sem hefur birst okkur t.d. í
Islandsklukkunni - maður sem
hefur verið dálítið skrýtinn.
Hann skrifaði gríðarlegan fjölda
verka, sleppti ekki pennanum,
en langfæst þeirra komu fyrir
augu iesenda. Hann var þessi
sanni gijótpáll sem ruddi ein-
hveija ímyndaða braut en það
tónlistarmaður, 3 mánuði, Didda
Jónsdóttir rithöfundur, 3 mánuði,
Karl Ágúst Úlfsson leikskáld, 3
mánuði, Hjalti Rögnvaldsson leik-
ari, 2 mánuði, og Inga Bjamason
leikstjóri, 2 mánuði.
Guitar Islancio tónlistar-
hópur borgarinnar
Ellefu umsóknir bámst um styrk
til starfrækslu tónlistarhóps sem
nemur árslaunum tveggja lista-
manna sem þiggja starfslaun hjá
Reykjavíkurborg. Anna Geirsdótt-
ir, formaður dómnefndar um tón-
listarhóp, gerði grein fyrir niður-
var í raun enginn Iesandi að
verkum hans,“ segir Hjörtur en
tekur jafnframt fram að ætlun
hans sé ekki að rétta hlut eins né
neins.
I umsögn dómnefndarinnar
segir að sú mynd sem hér sé
dregin upp af Árna Magnússyni,
Mettu og Jóni Grunnvíkingi kall-
ist að sjálfsögðu á við mynd
sömu persóna I íslandsklukku
Halldórs Laxness, þótt hún sé
einnig verulega frábrugðin
mynd Nóbelsskáldsins og „bæti
óhjákvæmilega við nýjum drátt-
um í þá ímynd sem íslenskir bók-
menntaunnendur hafa haft af
þessum sögufrægu einstakling-
um.“
stöðu nefndarinnar og afhenti
styrkinn tríóinu Guitar Islancio
sem er skipað þeim Jóni Rafnssyni,
Gunnari Þórðarsyni og Bimi Thor-
oddssen.
Guðrún Jónsdóttir, formaður
byggingamefhdar Grófarhúss og
Hafnarhúss, gerði grein fyrir að-
draganda flutnings Borgarbóka-
safns, Borgarskjalasafns og Ljós-
myndasafns Reylqavíkurborgar í
Grófarhúsið og þakkaði þeim fjöl-
mörgu sem að framkvæmdunum
hafa staðið. Heildarflatarmál húss-
ins er 5.630 fermetrar og þar af er
sameiginlegt rými safnanna þriggja
975 fermetrar. Borgarbókasafn
hefur yfir að ráða 2.895 fermetrum
á 1. og 2. hæð, hluta 4. hæðar og 5.
hæð, Borgarskjalasafn 1.430 fer-
metrum á hinum hluta 4. hæðar og
5. hæð og Ljósmyndasafnið 330 fer-
metram á 6. hæð en þar eru einnig
mötuneyti og sameiginlegir salir.
Áætlaður heildarkostnaður
525 milljónir króna
Áætlaður heildarkostnaður við
breytingar, frágang og innréttingar
nemur að sögn Guðrúnar 525 millj-
ónum króna á verðlagi í j anúar 2000
en þar af munu um 115 milljónir
vera Vegna kaupa á nýjum búnaði.
Borgarstjóri afhenti forsvars-
konum safnanna þriggja lykla að
Grófarhúsinu, þeim Onnu Torfa-
dóttur borgarbókaverði, Maríu
Karen Sigurðardóttm-, forstöðu-
manni Ljósmyndasafns, og Svan-
hildi Bogadóttur forstöðumanni
Borgarskjalasafns. Að því búnu var
gestum boðið að ganga yfir í Gróf-
arhús, njóta dagskrár og veitinga
og skoða húsið, þar sem m.a. gaf að
líta listaverkin „Fagra veröld" eftir
Leif Breiðfjörð og „Óður“ eftir
Helga Gíslason. í anddyri hússins
hefur einnig verið komið íyrir
brjóstmynd Siguijóns Ólafssonar
af borgarskáldinu Tómasi Guð-
mundssyni sem áður var í Austur-
stræti. ElfaBjörk Gunnarsdóttir las
úr ljóðinu „í Ulfdölum" eftir Snorra
Hjartarson og Tríó Edda Lár og
Margrét Eir frumfluttu lag Ingva
Þórs Kormákssonar við „Fögru
veröld" eftir Tómas Guðmundsson.
Á efstu hæðinni var opnuð sýning á
vegum Borgarskjalasafns og Ljós-
myndasafns Reykjavíkur, „Og
höfnin tekur þeim opnum örm-
um...“, með panoramaljósmyndum
af Reykjavíkurhöfn ásamt upp-
dráttum og skjölum tengdum hafn-
argerðinni í upphafi 20. aldai'.
Grófarhús verður opið almenn-
ingi á menningamótt frá kl. 15 til 22
í kvöld þar sem hægt verður að
skoða húsið, njóta dagskráratriða
og sýninga. Opnun Grófarhússins
og tengdra sýninga er á dagskrá
menningarborgarinnar.
Hjörtur Marteinsson hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guð-
mundssonar fyrir handrit sitt að skáldsögunni AM 00.
agbókarblöð
En heimurinn er ekki á íslandi,
hann er annars staðar. Það er lík-
lega þess vegna sem íslenzkir lista-
menn eru svo ákafir í að fá viður-
kenningu að utan
11. maí,
fimmtudagur
Lestarferðin frá Madríd til
Zaragossa tekur rúma þrjá
tíma. Þegar fjær dregur Madr-
íd tekur við fjalllendi og þó-
nokkuð glannaleg ferð, enda
finnur maður að lestarstjórinn
er önnum kafinn við að stjórna
hraðanum. Zaragossa - höfuð-
borg Aragon. Þaðan var Fer-
dinand konungur, eiginmaður
ísabellu drottningar, ættaður.
Ég varð mér á sínum tíma úti
um grafíska mynd eftir Salva-
dor Dali sem heitir Konungur
af Aragon og skírði eitt smá-
sagnasafna minna eftir þessari
mynd hans. Um þetta var ég
að hugsa á leiðinni til Aragon,
en okkur var ráðlagt að staldra
þar ekkert við; þar væri ekkert
að sjá. Við létum það gott heita
og héldum ferðinni áfram -
Barcelona framundan. Þangað
hafa allir íslendingar komið og
þeir sem hafa ekki farið þang-
að eru á leiðinni! Það var gott
að slappa af í lestinni og lesa
nokkur blöð sem voru ágætt
veganesti eins og á stóð. Ég sá
að Spánverjarnir sperrtu eyrun
þegar við töluðum íslenzku og
veltu því fyrir sér hvaða furðu-
fuglar væru þarna á ferðinni.
En þeir voru kurteisir og létu
okkur afskiptalaus.
Ég blaðaði í spænskum dag-
blöðum. Það er hvíld að skilja
ekki orð. Spænsk dagblöð fara
ágætlega við landslagið á svona
ferð. Svo tók ég til við ensku
blöðin, fletti Newsweek og
Time og lét það gott heita. Það
er sjaldnast neitt upplífgandi í
þessum vikuritum og dugar að
fletta þeim. Fletti einnig Life.
Þar voru eintómar verðlauna-
myndir eftir blaðaljósmyndara.
Mér fínnst ljósmyndarar Morg-
unblaðsins hafa tekið miklu
betri myndir á árinu sem leið.
En heimurinn er ekki á ís-
landi, hann er annars staðar.
Það er líklega þess vegna sem
íslenzkir listamenn eru svo
ákafir í að fá viðurkenningu að
utan; það er líklega einnig þess
vegna sem stjórnmálamenn eru
jafn æstir í að hitta erlenda
kollega sína og raun ber vitni.
Og það er líklega þess vegna
sem útlendingar eru jafn miklir
aufúsugestir á Bessastöðum og
raun ber vitni; ég tala nú ekki
um kóngafólk.
Ég las sérblað Times um
menningu og listir. Áður hafði
ég lesið athyglisverða grein í
þessu sama blaði eftir Martin
Amis, rithöfund, son Kingsleys
sem allt bókmenntafólk þekkir.
Martin kom til íslands í fyrra
eða hittiðfyrra á bókmenntahá-
tíð, við höfum fengið marga
ágæta rithöfunda á slíkar há-
tíðir. Þær hafa verið mikilvæg-
ar. Martin skrifar skemmtilega
um líf sitt og umhverfi og þá
ekki sízt föður sinn sem var yf-
irgengilegt ólíkindatól, en fínn
höfundur þegar bezt lætur.
Kingsley var mikill vinur eins
helzta ljóðskálds Breta á þess-
ari öld, Philips Larkins, en lík-
lega þoldu þeir ekki hvor ann-
an! Hann var orðinn leiður á
lífínu, þegar allir vinir hans
voru dauðir. Hann skildi við
KONA ogfugl eftirMiro.
fyrri konu sína og sá alltaf eft-
ir því. Það voru einkennileg
tengsl milli þeirra hjóna. Síð-
ustu árin bjó Kingsley í kjall-
aranum hjá henni, en þá var
hún gift öðrum barnsföður sín-
um. Þetta virðist hafa verið
ágæt nýting! Þegar flestir vinir
Kingsleys Amis voru dauðir
kynntist hann Eric Jacops,
sérkennilegum manni og ágæt-
lega skemmtilegum. Þeir Mart-
in lentu upp á kant. Nú er Eric
að svara Martin í þessu tölu-
blaði Times. Hann gerir það
varfærnislega og kann sitt fag.
Kingsley Amis valdi hann að
ævisöguritara sínum og fór vel
á því. Hann segir að Kingsley
Amis hafi ekki verið alltof hrif-
inn af skáldverkum sonar síns,
en látið gott heita. Maður er
ekki að agnúast út í vini sína,
þótt þeir skrifi ekki eins og
maður helzt óskar. Hvað þá af-
kvæmi! Eric Jacops segir að
það hafi alltaf farið í taugarnar
á Kingsley Amis að sonur hans
skyldi hafa orðið rithöfundur.
Hann hefði miklu frekar viljað
að hann hefði orðið lífefnafræð-
ingur eða kvikmyndastjóri.
Einhverju sinni sagði hann:
,Af hverju getur hann aldrei
skrifað einfalda setningu eins
og „hann lauk úr glasinu, gekk
út úr bjórkránni og fór
heim““!!
Þetta er skemmtileg grein
eftir Eric Jacops. Framhaldið
verður á morgun. Ég sé til.
Tvær greinar vöktu sérstaka
athygli mína; önnur úr New
York Times og fjallar um virkj-
anir sem Tyrkir eru að reisa
með þeim afleiðingum að ein-
hverjar dýrlegustu fornminjar
þeirra fara undir vatn.
Þær eru í tiltölulega
nýfundinni borg sem
var hin blómlegasta fyr-
ir 2000 árum og minnir
að ýmsu leyti á Pomp-
eij. í húsunum eru ein-
hverjar fegurstu mós-
aikmyndir úr
goðsögnum Grikkja sem
til eru. Fornleifafræð-
ingar vinna baki brotnu
við uppgröft og hreins-
un, en stjómvöldum
liggur svo á að fá raf-
magnið sitt að vel getur
farið svo, að gersemar
fari undir vatn, áður en
fornleifafræðingar hafa
lokið störfum sínum.
Það er að sjálfsögðu
sanngjarnt að Tyrkir fái
rafmagnið sitt, en það
gæti orðið of dýru verði
keypti. New York Tim-
es undrast mjög þetta
óðagot og engin furða.
Þetta dæmi gæti ver-
ið dálítil lexía fyrir okk-
ur, eða hvað? Og þá
ekki síður það sem um
getur í annarri grein,
'en hún fjallar um til-
raun indversku skáld-
konunnar Arunhati Roy
til að vekja á kvik-
myndahátíðinni í Cann-
es athygli á virkjunar-
framkvæmdum í
Mið-Indlandi, þar sem
bændur í Narmada-
dalnum eru handteknir
fyrir að mótmæla fyrir-
huguðum virkjunar-
framkvæmdum þar um slóðir.
Skáldkonan heldur því fram að
með þessum framkvæmdum
verði líf milljóna manna lagt í
rúst. Þessi frægi (er annars
einhver frægur nú um stund-
ir?) Booker-verðlaunahafi sagði
að það væri tímanna tákn að
hún hefði verið gagnrýnd fyrir
skemmdarverk vegna þessarar
afstöðu sinnar. Hún segir að
geysimikið af fegursta og
frjósamasta héraði Indlands
fari í kaf við þessar fram-
kvæmdir.
Sem sagt, þessi merka skáld-
kona notaði Cannes-hátíðina
sem annars er einhvers konar
athyglissýning fyrir fræga leik-
ara til að vekja heiminn til um-
hugsunar um yfirvofandi voða-
verk; já frægir leikarar, oftast
eru þeir frægir fyrir að leika
sjálfa sig.
Roy er þekktust fyrir skáld-
sögu sína The God of Small
Things. Mér finnst það góð
saga, en það er nú orðið sjald-
gæft að maður rekist á reglu-
lega góða sögu. Þess vegna las
ég fagnandi síðustu sögu Thors
Vilhjálmssonar um Sturlu Sig-
hvatsson, en hún er sannfær-
andi smíð, sterkleg og ljóðræn.
Gunnar Gunnarsson skrifaði
snilldarverk eins og Brim-
hendu kominn undir sjötugt.
Aldurinn skiptir semsagt engu
máli, þegar skáld eiga í hlut.
Líklega væri heimurinn betri
ef náttúran hefði látið okkur
fæðast gömul. Þá hefðum við
getað elzt afturábak eins og
Þórbergur sagði, þegar hann
varð hálfáttræður.
Og Barcelona framundan.
M.